Katalog

TVBELGESEL İLGİNC SORULAR 28 Kasııtı Cumartesl TV 2 13.50 Belgesel "Dünya Dosyası" TV 2 20.05 Yerli Belgesel "Gökkubbede Gezintiler" TV 3 14.00 Belgesel "Dünya Coğrafyası" TV 3 17.30 Belgesel "Bebegln DUnyası" Havuzlann çocuklar ıçın faydaları, bebeğe ilk kez kaşıkla mama yedırmenin zorlukları, hamıle kadınların bebek doğmadan önce almaları gereken eğıtım konuları ele alınıyor. TQRT 12.30 Sağlık Hattı Kanal E 15.35 Belgesel "Yüksek Devir" Kanal E 17.35 Belgesel "Vahşl Yaşam" TGRT 05.00 Belgesel "Kaptan Cousteau" Neden biitiin bitkiler koyu yeşil değil? SORU: Neden bütün bitkiler koyu yeşil değildlr ? Fotosentez daha etkili olmaz mıydı? YANIT: Bıtkınin buyüme hızında etkılı olan tek faktör fotosentez değlldır Fotosentez karbondıoksıdın alınmasını sağlar, fakat karbondıoksıt bıtkınin ıhtıyacı olan maddelerden sadece bır tanesıdır Dunyanın bırçok yerlnde bıtkılerın buyümesı su sıkıntısıyla kısıtlanmış durumdadır Başka yerlerde de azot, fosfor ve hatta molıbden glbl bırtakım elementlerln azlığı buyumeyı yavaşlatır Dolayısıyla, fazladan klorofıl, bırçok durumda bltkı ıçın ek bır avantaj oluşturmaz YANIT: Işık absorblamayla fotosentez arasındakı ılışkı soruda belırtılen kadar doğrudan bır ılışkı değıldır Belirlı bır kalınlıktakı bır yapraktakı pıgment konsantrasyonu ıle emılen ışık arasında ustel bır bağıntı vardır. Yanı emılen ışık oranının %95'den %99'a çıkartılması ıçin gereken enerjı 0 04'den 0 05'e çıkartılması ıçın gerekenden çok fazladır Bir bitkının, yaşamı boyunca ışığı nasıl en etkili şekılde kullanacağını belırlemek ıçın buna benzer matemetıksel bağıntılar da hesaba katılmalıdır 80 Kasım Pazar TV 2 15.40 Belgesel "Dünya Coğrafyası" TTV 3 16.25 Bilim ve Teknoloji TV 3 17.25 Belgesel "Idealimdeki Yaşam" Çocuklara çeşıtlı mesleklerl sevdırmek amacıyla yapılmış bu belgeselde mımarı desınatörlük ve endüstrıyel tasarımcılığı anlatılıyor. TRT INT 15.10 Belgesel "Kafkas Yıldızı, Azerbaycan" Kanal E 10.35 Belgesel "Yüzyılın önemli Olaylan" SORU: Geçenlerde görduğum blr belgeselin konusu, derin sularda yaşayan canlılardı. Bir süru ılgınç hayvan arasında bır de şeffaf bir mürekkep balığı vardı. Bu mürekkep balığının mürekkep haznesi ve gözleri dışında kalan her yeri şeffaftı. Bu canlılar neden şeffaflar? Bu şeffaflık nasıl safljanıyor? Eğer şeffaflık bır gene bağlıysa insanları da böyle şeffaf hale getırmek mümkün olabilır mi ? YANIT: Bırçok şeffaf çok hucrelı canlı Denizdeki şeftaf canlılar turü vardır Bunların blr kısmı neredeyse tamamen şeffaftır, dığerlerinın dokularında da şeffaf kısımlar vardır Şeffaflık avcıların avlarını kolay ayırdedememelerıne neden olur, av konumundakı hayvanlar içın şeffaflığın avantajlarından en behrgın olanı budur Şeffaflığın denız hayvanlarına tanıdığı buyuk kolaylıklardan bırı de duşey doğrultuda yer değışımıyle ılgılıdlr. Bılındığı gıbı denlz yuzeylnden dıbe ınıldıkçe ışık yoğunluğu azalır, şeffaf hayvanlar aşağı yukarı hareket ettıkçe vücut renklerını ortamın ışık yoğunluğuna gore ayarlamak zorunda kalmazlar Memelılerde bıle şeffaf dokular bulunur, orneğın tırnaklar ve gdz merceklerı şeffaftır Butün şeffaf dokuların sahıp oldukları ortak bırtakım özellıkler vardır Şeffaf dokularda kan damarı ya hlç yoktur ya da çok az sayıdadır, pıgment hucrelerı yoktur, hucreler arasındakı boşluklar ışığın dalgaboyundan kuçuktur ve hucre dızılımı çok duzenlldır Bazı dokuların şeffaf olmaları mumkun değildlr, örneğın sınırler, yuksek lıpıd oranı nedenıyle şeffaf canlılarda bıle beyaz olarak görunurler Retına da rodopsın ıçerdığı ıçın ner zaman mor renklıdır Hayvanın yedığı şeyler şeffaf hale gelmez, mıde ıçerlğı, tumuyle şeffaf hayvanlarda bıle rahatça görulebllır Şeffaflığı surdurmek ıçın enerjı gerekır ulu dokular şeffaflıklarını yıtırlrler ve bu durum ısı arttıkça daha hızlı olur KONGRELERDEN Algılama ve beyin dalgaları Araştırmalar, algılama ve beyin dalgaları arasındaki ilişkiye açıklık getirerek beynin bilinmeyen yönlerine ışık tutuyor. ılyarlarca sınır hucresının ortak hareketı sonucu ortaya çıkan beyin dalgaları onlarca yıldır bılım adamlarının ılgısını cekıyor Saygın bılım dergısı Nature'm son sayısında yer alan bır araştırma raporu, algılama ve beyin dalgaları arasındakı ılışkıye açıklık getirerek, beynin bilinmeyen yonlennden bınne daha ışık tutuyor 1 Araük Pazartesi TV 3 14.40 Belgesel "Bllim ve Teknolojlde Bu Hafta" TV 3 16.00 Belgesel "Blllm Teknoloji ve Blz" TRT INT 15.05 Belgesel "Her Kıyı Ayn Blr Yaşam" I 2AralıkSah Tv 3 13.35 Belgesel "Alo Dünya" Gruy oyunlarının nasıl ortaya çıktığı ve özellikle de satranç olmak uzere çeşıtlı zekâ oyunlan hakkında bılgı verılıyor TRT INT 15.05 Belgesel "Anadolu Medenlyetlerl" Beynin ritmi Duşunceler, bazen bellı bır çızgı veya yon ızlemeden serserı mayın örneğı dolanır durur Ancak beyin temel olarak bır ritme sahıptır Bu rıtm, kafa derısıne ılıştırılen elektrodların kaydettığı elektrıksel sıkluslar yardımıyla somut olarak ızlenebılır Norologlar, bır yuzyıldan fazla bır suredır bu daigaların ne anlama geldı ğını çozmeye çalışıyor Pek çok bılım adamtnın bunların bır anlamı olmadığı yonundekı ıddıalanna karşın, çalışmalar ınatla surduruluyor Bu konuda son yıllarda yapılmış en onemlı çalışma, Caltech (Calıfornıa Instıtute of Technology) araştırma görevlısı Gilles Laurent ve ekıbı tarafından gerçekleştırıldı Nature dergısınde yayınlanan araştırma sonuçlarına gore, beyin dal gaları, en azından boceklerde, dış dünyanın algılanmasına yardımcı oluyor Beyin dalgalarını oluşturan elektrıksel patlamalar, mukemmel blr uyum ıçınde açılıp kapanan mılyonlar ca beyin hucresının ortak eylemlerı sonucu ortaya çıkar Bale gösterılerınde dansçıların, tek bır vucut halınde dans etmelerı gıbı, sınır hucrelerının herbırı kendını ortak rıtme kaptırır, dolayısıyla ortaya senkronıze, duzenlı ve perıyodık bır eylem çıkar Yaygın kanı, uyku donemlerı dahıl, beyin hucrelerının hep bu şekılde uyumlu bır çalışma duzenıne sahıp olduğu yonundedır Soz konusu senkronızasyon, herhangı bır nedenden dolayı bozulduğu zaman, epileptık krızler ortaya çıkar Bu krızler, bır bakıma beyin dalgalarının ışlevınde bozukluk olduğu anlamına gelır Bazı bılım adamlarına gore beyin dal gaları olaylan ve nesneleri fark etmeye yarar Ancak pek çok bılımsel çalışmada fark etme olgusundan çok, algılama uzerınde durulur Algılama çok karmaşık bır beyin olgusudur örneğin, yerde yuvarlanan bır elmanın şeklı, rengı ve hareketı beynin fark lı bölgelerindekı sınır hucrelerı tarafından saptanır Bu bırbırınden farklı bolgelerdekı nöron tepkılerının, yerde yuvarlanan elma olarak nasıl tek blr göruntu altında bırleştiğı henüz bılınmıyor Frankfurt Max Palanck Enstıtusu'nden Wolf Singer başta olmak uzere bazı bılım adamları, beynin algılama bağlantılarını, farklı bolgelerdekı sınır hucrelerının etkınlıklerını dalga şeklınde, senkronıze bır ışlem unıtesı halıne dönuşturerek kurduğunu duşunuyor Maymunlarda ve kedılerde, beynin değışık bölgelerindekı hucrelerın, bır uyarı karşısındakı tepkılerının mektı. Dr Laurent ve ekıbı, daha önce çeklrgeler uzerınde yuruttuklerı bır çalışmada farklı kokular karşısında farklı bölgelerdekl sınır hucrelerının harekete geçtığını ve hemen sonrasında sınyallerın senkronıze olduğunu ortaya çıkartmışlardı Çekırgelerın farklı kokular karşısında farklı bolgelerdekı sınır hucrelerını senkronıze etmesı, bale ekıbınde bazı dansçıların yalnızca bır muzık parçası ıle dans etmesıne, başka bır parça çalındığında ıse hareketsız kalmalarına benzıyordu Dr Laurent ve eklbı, son çalışmalarında, "pıcrotoxın" adlı bır ılaç yardımıyla sınır hucrelerının senkronlze olmalarına ve dolayısıyla beyin dalgalarının oluşumuna engel oldular Pıcrotoxın eşlığınde bazı kokular, bır grup sınır hucresını harekete geçırse bıle, gruptakı sınır hucrelerının senkronıze olmasını engelledı. Arılarda beyin dalgaları Dr Stopfer ve Dr Laurent ozel bır kokuya özel tepkı verecek bir canlı peşıne duştuler ve sonuçta balarısı uzerınde karar kıldılar Bılım adamları arıların, özel bır koku karşısında tepkı olarak dıllerını (proboscıse) uzattıklarını keşfettıler Arılar, kendı halıne bırakıldığında tek bır çıçek turuyle beslenmeyı tercıh eder Yonca balı, orneğın, yalnızca yonca ıle beslenen arıların urunudur Yonca tarlasının yerını keşfeden öncu an, kovana gerı doner Dığer arılar, oncu arınır» kustuğu balözu ve arıya sınmış olan yonca kokusu arasında bır bağlantı kurar Bu durumda ışçl arılar, yonca çıçeğı kokusunu duyunca dıllerını çıkartmaya koşullanır Bu doğal tepkıden yararlanma yoluna gıden Dr Stopfer ve Dr Laurent, Ohıo Devlet Unlversıtesı araştırma görevlılerının yardımıyla yuruttuklerı bır deneyde, arıları bırkaç çeşıt koku karşısında dıl çıkartmaya koşullandırdılar Araştırmanın sonucunda senkronızasyonu engelleyen ılaç devreye gırdığınde, arıların bazı kokuları ayırt ettığını, ancak kımyasal yapılannda benzerlıkler taşıyan kokuları karıştırdıkları ortaya çıktı llacın eşlığınde kokuları karıştıran arılar, doğal olarak dıllerını doğru kokuda çıkartmayı da beceremedıler Bu bulguların ışığında arıların, kokuları karıştırmamak ıçın beyin dalgalarına gereksınım duyduğu anlaşıldı Bılım adamları kokuları ayırt etme konusunda ınsan beynı ıle arılarınkı arasında bır benzerlığın söz konusu edılmeyeceğını bıldırıyor Ne var kı Dr Stopfer ve Dr Laurent'ın arılar uzerındekı bu çalışması, algılama konusunda beyin dalgalarının onemını açığa çıkartması ve senkronızasyon teorısını ılk kez gundeme getırmesı açısından önem kazanıyor Kaynak The Economıst 8 Arahk Çarşamba TV 2 19.30 Belgesel "Olağanüstü Olaylar" Balınaların yaşamı, havuzda balınalarla yapılan ozel bır gösterı, kartalı evcılleştirmeyı başaran ve ona uçmayı öğreten kışının çalışmaları konu edılıyor TV 3 13.30 Belgesel "Beş Üzeri Beş" TV 3 20.00 Belgesel "Vahâ Dünyanın Geleceği" TV 3 22.10 Belgesel "Dağlar ve Yaşam" Geçen asırda alımünyum üreten bır fabrıkanın yıkılışı anlatılıyor. 4 Arahk Perşembe TV 2 19.30 Geleceğln Toplumu Enformasyon çağında yol almaya başlandığı günumuzde yenı çağın dınamıklerıne dıkkat çekmek, bılgı toplumunu oncekı toplumlardan ayıran gelışme ve değışmelerı ortaya koymak suretıyle değışımın mantığı konusunda seyırcıyı duşunme ve araştırmaya yöneltmek amacıyla hazırlanan bır program. T V 3 13.30Hayvanlar Dünyası TV 2 18.20 Belgesel "Içimizdekl Dünya" TV 316.00 Belgesel "Renkler" TV 3 20.00 Belgesel "Thalassa" Çın'de bütun ışlerın kadınlar tarafından yapıldığı bır sahıl kasabası tanıtılıyor senkronıze bır yapı sergıledığl açıkça goruluyor "Gama Dalgası" olarak nıtelenen bu tepkı sırasında, senkronıze sınır hucrelerı elektrıksel bır sınyal gonderır Benzer dalgalar ses ve koku karşısında da oluşur. Kobay çekirgeler Ne var kı algılama olgusu ıle bağlantılı olan bu gama dalgalarının, algılamanın nedenı olduğu savı pek kabul gormuyor Pek çok araştırmacıya gore beyin dalgaları beynin dığer karmaşık elektrıksel et kınlıklerının bır sonucu Dr.Laurent, Caltech'tekı çalışma arkadaşı Mark Stopfer ıle bırlıkte yuruttuklerı bır araştırmada, nedensonuç bağlantılarını daha sağlıklı kurabılmek ıçın beyin dalgalarını bozma yoluna gıttıler Amaçları bu koşullar altında algılamanın ne şekılde etkıleneceğını gor 5 Aralık Cuma Reyhan Oksay 55870