Katalog

BELGESELLER 25 Ocak Cumartesl TV 2 09.50 Belgesel "Çevre Çalışmalan" TV 2 15.20 Belgesel "Vahşi Güney" TV 3 15.50 Belgesel "Eskı Uygartıklar" TV 3 18.00 Parmak Ucundaki Yaşamlar TGRT 10.45 Bilim Magazin Kanal E 11.05 Doğanın Tarihi Kanal E 17.35 Belgesel "Hayvanlann Dunyası" Kanal E 21.35 Belgesel "Yüksek Devir" atv 15.30 Belgesel "Uzaklar" Flash TV 15.00 Belgesel "Sigara ve Sağlık" BSiracusa'nın alınması l İ M İ N ARKA YÖZÜ İLGİNC SORULAR I 26 Ocak Pazar TV 2 20.25 Belgesel "Sodra'nın Gördükleri" Mılas ovasında yukselen Sodra dağının çevresındekı tarıh ve kultur bırıkımı anlatılıyor TV 3 16.30 Bilim ve Teknoloji TV 3 17.25 Belgesel "Akdeniz" Belgeselın bu bolumunde denız mesleklerı tanıtılıyor Bu mesleğı yapan ınsanlarla goruşuluyor TV 3 21.30 Belgesel "Anadolu Medeniyetlerii" TGRT 01.15 Belgesel "Tabıat Hikâyeleri" 27 Ocak Pazartesi TV 1 18.20 Anadolu'dan Görünum" TV 2 21.25 Menemen Olayı TV 3 11.35 Yerlı Belgesel "40 Yıl Sonra ODTU'lu Olmak" TV 3 13.40 Belgesel "Alo Dünya" Telgrafın bulunuşu anlatılıyor TV 3 1 5 . 1 0 Belgesel "Esrariı Beldeler" Dunya uzerındekı gızemlı bölgeler TV 3 20.30 Belgesel "Dağlar ve Yaşam" Kuzey Avrupa'dakı dağlar ve yaşayış, anlatılıyor TRT INT 14.25 Belgesel "Sanatçıların Sanatçılan" 280cakSalı TV 2 18.05 Belgesel "Imparatorluktan Millı Devlete" TV 3 13.30 Belgesel "Bilim Gözüyle" TV 3 20.00 Belgesel "Merhaba Çağdaş Türkiye" TRT INT 14.25 Belgesel "Türk Resminde Kadın" 29 Ocak Çarşamba T V 2 18.10EğitimPaketi TV 2 18.30 Belgesel"Bilimle Iç içe" TV 3 12.30 Belgesel "Avrupa Tarihi" 19551975 yılları arasında Avrupa'da gelışen olaylar konu edılıyor TV 3 13.30 Belgesel "Hayvanlann Büyüleyen Dünyası" TRT INT 14.25 Belgesel "Türk Resim Sanatında Saz Uslubu" 30 Ocak Perşembe TV 2 19.20 Çevre TV 2 20.35 Belgesel "Kaptan Focus'un Foklan" TV 3 12.30 Belgesel "Düş Değil Gerçek" TV 3 19.00 Belgesel "Omni" TV1 23.15 ÇinBelgeseli TV 3 11.35 Belgesel "Türk Bahçesi" TV 3 14.30 Belgesel "Tek Vücut Ikizleri" Belgeselde bırbırıne çok bağlı ıkı çıft ıkız tanıtılıyor Ö 287 dolaylarındd doğan Sıracusalı Arkhımedes klasık çağların belık de en buyuk bılım adamıdır Mekanık bılımde efsanevî başarılar elde etmış ("bana bır kaldıraç verın, bır de onu dayayacağım bır yer gosterın, dunyayı yerınden oyndtayım"), bır çember ıle çapı arasındakı oranı gosteren pı değerını (3,142 ) çok kuçuk bır hatayla ılk kez hesaplayan kışı olmuş, evrenın kaç kum tanesı alacağını elbette, evrenın boyutlarının bılındığını varsayarak kestırmeye çalışmıştır Yaşamıyla ılgılı en bılınen oykulerden bırınde, kralı ve koruyucusu II Hıeron, ondan ış lendığınden kuşkulandığı bır suçu araştırma sını ıster öyku, Vitruvıus Pollıo tarafından şoyle anlatılır Hıeron Arkhımedes'ten kendısıne verılen bır taç ya da çelengın, ona bır zarar verme den, saf altından olup olmadığını, kuyumcunun sahtekârlık yaparak ona daha deÇersız bır maden katıp katmadığını ortaya çıkarması nı ıstemıştı Arkhımedes sorunu kafasında evırıp çevı rırken bır rastlantı sonucu hamamda bulunuyordu Orada banyo teknosıne oturduğu sırada, teknenın ustunden akıp gı den suyun mıktarının bedenının suya ' dalan bolumunun hacmıne eşıt olduğu dıkkatını çekiı Hemen sorunun ç07tım yolunu gördu Bekleyemedı ve o heyecanta " hamamdan dışarı fırladı Sokaklarda çırıl çıplak evıne doğru koşarken avazı çıktığı kadar aradıgı şeyı buldugunu haykırdı Bır yandan koşuyor bır yandan da durmadan Yunanca bağırıyordu Eureka1 Eurekai Buldum1 Buldum ı Arkhımedes eve donunce kendı uzerınde denedığı şeyın aynısını "al tın taçla da yaptı Içınde bır mıktar gumuş de olduğu ortaya çıktı ve şanssız kuyumcu ıdam edıldı Bu olayda dedektıf kımhgıyle karşımıza çıkan Arkhımedes, I Ö 214'te Romalı gene ral Marcellus, Sıracusa'yı denızden ve kara dan kuşattığında ıse bır kahraman olarak karşımıza çıkar Tarıhçı Plutarkhos'un aşağıdakı surukleyıcı oykude anlattığı gıbı, Arkhı medes Roma donanmasını bulduğu oldurucu makınelerle ıkı yıl boyunca korfezde tuttu Romalılar saldırdığında boylesıne buyuk bır askerı guce ve boylesıne şıddetlı bır saldırıya karşı koymalarının olanaksız olduğunu duşunen Sıracusa halkının dehşetten dılı tutuldu Ne var kı, Arkhımedes hemen makınele rını kullanmaya başladı Makıneler Roma ka ra guçlerıne okları, mızrakları, koca koca taş ları oyle ınanılmaz bır gurultuyle ve hızla atmaya başladı kı, bunların onunde hıçbır şeyın ayakla kalması olanaklı değıldı önlerıne çıkan her şeyı yıkıp doktuler, saflar arasında korkunç bır kargaşaya yol açtılar Kentın denız tarafında, suların uzerınden, Roma kadırgalarına olağanustu bır hızla çarpıp onları hemen batırmak ıçın gereklı şeylerle donatılmış kocaman kalaslar fırlatan muaz zam makıneler kuruldu Çengellerle ya da kancalarla pruvasından yukarı çekılen, sonra da kıçları uzerıne suya duşen gemıler denızın dıbını boyladı Halatlarla ve çengellerle kıyıya doğru çekılen bırtakım gemıler ıse hızla ılerleyıp kent surlarının altında yukselen kayalara bındırdıkten sonra paramparça oldular, tayfaları da oracıkta can verdı Sık sık bır gemı denızden alınıp yukarı kaldırıldı ve havada asılı kalıp fırıl fırıl donup durdu Manzara çok korkunçtu Gemı bır sure havada sallanıp durdu Bu sırada ınsanlar sallantının şlddetıyle gemıden duştu, en sonunda da gemı, makınenın bırakmasıyla, ya surlara çarpıp parçalandı ya da denızde batıp gıttı Marcellus'un sekız kadırga uzerınde ılerı surduğu, aynı adı taşıyan muzık aletıne benzemesı nedenıyle Sambuka denılen makıneye gelınce, Arkhımedes, surlardan bır haylı uzak olduğu halde ona arka arkaya onar kıloluk uç kaya fırlattı, hepsı de buyuk bır gurultuyle ve şıddetle çarptı ve makıneyı parçalayıp darmadağın ettı Marcellus, bu tehlıke karşısında, kadırgala rını olabıldığınce hızlı bır bıçımde gerı çektı, sonra kara guçlerının de aynı şekılde gerı çe kılmesı ıçın emırler yolladı Ardından savaş meclısını topladı Meclıste, mumkunse ertesı sabah gun dogmadan surlara yaklaşma kararı ahndı Çunku boyle bır durumda Arkhı medes'ın makınelerının fırlattığı okların mız Sambuka makineleri 31 Ocak Cuma rakların ve taşların, makıneler çok guçlu olduğundan, başlannın uzerınden geçıp gıde ceğını duşunduler Ne var kı Arkhımedes, makınelerını butun uzaklıklara gore ayarlaya rak uzun zamandır kendısını buna hazırlamaktaydı Dolayısıyla, ışlerın aslında hıç de duşunduklerı gıbı olmadığını bılmeyen Romalılar, surlara yaklaştıklarında, tepelerınden aşağı yağmur gıbı boşanan bır kargı ve koca koca taş bulutuyla karşılandılar Çunku makıneler butun o şeylerı surların her noktasından fırlatıyordu Bu, onları gerı çekılmek zorunda bıraktı Bıraz uzaklaştıklarında bu kez gerı donuş yollarına daha buyuk makıneler tarafından atılan, Sıracusalılara herhangı bır karşılık vermeye fırsat tanımadan gemılerıne buyuk hasar verdığı gıbı savaşçıların arasında da korkunç bır zayıata yol açan başka oklara hedef oldular Gerı kalan butun Sıracusalılar Arkhımedes'ın bataryasında bır govdenın parçası gıbıydıler Her şeyı yoneten onun kendısıydı Butun otekı sılahlar bır kenarda duruyordu Kentın tek saldırı ve savunma sılahları Arkhımedes'ınkılerdı Romalılar sonunda oyle dehşete duştu ler kı, surların uzerınden bır ıpın ya da bır sopanın uzatıldığını gorduklerınde bıle Arkhımedes'ın bır makıneyı kendılerıne çevırdığını haykırıp ar kalarını dönerek kaçmaya başladılar Bunu goren Marcel• • lub bdldırarak ılerleme duşunce \ I sınden vazgeçtı ve her şeyı za ^ l ^ mana bırakıp kuşatmayı ablukaya çevırdı Ancak Arkhımedes o denlı de rın kavrayışlı, o denlı yuce gonul lu ve matematık bılgısı o denlı çoktu kı bu makineleri bulması ona ınsdndan çok tanrılara ozgu bılgıler bahşedılmış bır ınsan un vanı kazandırdı, ne var kı onun bunları yazılı olarak bırakmak gıbı bır kaygısı hıç olmadı Çunku o butunuyle mekanık uzerınde yoğunlaşmanın ve kamuya hızmet etden her sanatın değersız ve ığ renc bır şey olduğunu duşunuyordu Fakat onunla ılgılı olarak anlatılan bazı şeylerı de akıl almaz dıye reddetmeye kalkmayacağız Sureklı bir perinın, yanı geometrının buyusu altında olduğu ıçın ne yer ne Içer de kendıne bakarmış Çoğu zaman hamama zorla gotururlermış Ordudayken de kullerın uzerıne geometrık şekıller çızer, yağlandığında parmağıyla bedenıne çızgıler çekermış Duyduğu zıhınsel haz onu bu denlı kendınden geçırır, bılım onu boylesıne coştururmuş Bırçok ılgınç ve mu kemmel buluşun yaratıcısı olduğu halde, arkadaşlarının, mezartaşına yalnızca ıçınde kure çızılı bır sılındır kazımalarını ve ıçerılen cısmın hacmının ıçeren cısmın hacmıne oranını yazmalarını ıstedığı soylenır Roma donanmasının Arkhımedes'ın yapabıleceğı akla gelen butun sılahların menzılı dışında tutulduğu uç yıllık bır ablukanın ar dından Sıracusa duştu Plutarkhos buyuk askerı dehanın olumunu şoyle anlatır Marcellus'u en fazla etkıleyen Arkhımedes'ın kotu yazgısı oldu O sırada bır mate matık problemı uzennde çalışıyordu ve çızdığı şekle oyle dalmıştı kı ne Romalılar'an telaşlı seslennı duydu ne de kentın alındığını farkettı Bır asker ansızın odasına gırıp Marcellus'a gıtmek ıçın kendısını ızlemesını emrettı Fakat Arkhımedes uzerınde çalıştığı problemı çozene kadar bunu yapmak ıstemedı 5 Asker ofkeyle kılıcını çekıp onu oldurdu Marcellus olumune çok uzuldu Dınsız ve ığrenç bırıymış gıbı onu olduren askere yuz çevırdl Arkhımedes ın akrabalannı aratıp buldurarak onlara değehı armağenlar verdı Romalılar'ın Arkhımedes'ın kendılerıne verdığı desten, kendı askerı teknolo|ilerını gelıştırmenın yollarını aramak ıçın yararlandıkları duşunulebılır ama onların boyle yap maları ıçın hıçbır neden yoktu Bırkaç yıl sonra Annıbal'ın Ikıncı Pon Savaşı'ndakı yenılgısının ardından yuzyıllar boyunca yenılmesı zor hıçbır duşman kar şılarına çıkmadı En sonunda, bu uzun barışın getırdıgı rehavetın sonucunda, bıraz da barbarldrın ustun askerlık bılımlerı nedenıyle Imparatorluk çoktu Ayakkabı en iyi ne şekilde korunur? SORU: Sık sık temızlenen ve cılalanan bır ayakkabı mı, yoksa üzerindekı kır tarafından korunan bır ayakkabı mı daha önce eskır ? YANIT 1: Bır futbolcu olarak benım tecrubem, sık sık temızlenen ayakkabıların daha yumuşak olduğunu ve daha uzun sure dayandıklarını gosterıyor Temızlenmeyen ayakkabılar sertleşı yorlar, bu da çatlamaların oluşmasına neden oluyor YANIT 2: Temızlenmeyen ayakkabı daha çabuk eskır, çunku uzerınde bırıken bakterıler ayakkabıyı yemeye baş larlar Cılalamak çok ışe yarar, bu şekılde ayakkabının su geçırmesının de bır dereceye kadar onune geçılmış olur, bu da çurumeyı onler Ağlama ve gülme doğamızda mı var? SORU: Insanlar uzgun olduklarında, sevındıklerınde, canları yandığında gulerler veya ağlarlar. Bunu neden yaparlar ? Gulme ve ağlama, bırılerı tarafından mı ortaya çıkarılmıştır yoksa doğamızda mı vardır ? Ilk ınsanlarda gulme ve a ğ l a m a var mıydı 7 YANIT 1: Insanlar sosyal yaratıklar olduklarından duygularını ve hıslerını ıfade etme ıstegı duyarlar Ağlama ve gulme, mutluluk, komık gelme, sevın me, acı, uzuntu ve kızgınlık gıbı çok te mel duyguları ıfade etmek ıçın kullanı lır Gulerek sosyal bağlar guçlendırılır, ağlamak ıse yardım ve rahatlama sağlar Sosyal olmayan hayvanlardd ağla ma ve gulme yoktur, zıra bunları gerektırecek ıhtıyaçları yoktur Insanlarda ses ve goruntu kavramları çok önemlıdır Insanlar arasındakı haberleşmenın çoğu duymaya ve gorme ye dayalıdır Konuşurken yuz ıfadelerı kullanırız, elımızı kolumuzu hareket et tırırız Ağlama ve gulme de tıpkı dığerlerı gıbı duymaya ve gormeye dayalı ıfadelerdır Kokular yoluyla haberleşen boceklerde gulme ve ağlama nasıl olurdu f Bunu ne yazık kı bılmıyoruz Gulme ve ağlamayı kımse ıcat etmemıştır, uyumayı ve yurumeyı kımsenın ıcat etmedığı gıbı Bebekler kendı kendılerıne ağlar ve gulerler, onlara kımse nasıl ağlanacağını ve guluneceğını gostermemıştır Ilk ınsanlar kesınlıkle ağlıyor ve guluyorlardı çunku bunlar ınsanca ıfadelerdır YANIT 2: Bebeklerı yakından ıncelersenız ağlama ve gulmenın ınsanlar da nasıl gelıştığını anlayabılırsınız Bebeklere ağlamak ve gulmek oğretılme dığı halde ağlar ve gulerler Yenı doğmuş bebekler bıle hoşnutsuzluk duru munda ağlarlar, o yaşta yapabıldıklerı tek şey budur Bebekler yaklaşık dort haftalıkken gulumsemeye başlarlar Genellıkle ılk gulucuklerının tesaduf sonucunda ol duğu soylenır ama kısa bır sure sonra, bunu yapmalarının anne ve babalarının hoşuna gıttığını anlarlar ve mutlu ol duklarında gulumsemeye başlarlar Kahkaha atma da aynı şekılde, fakat bıraz daha geç ortaya çıkar Butun ınsanlar, kulturlerı ne kadar farklı olursa olsun, mutlu olduklarında gulumserler YANIT 3: Dıl, genel ınanışın aksıne, haberleşmeye engel olan bır şeydır Karşınızdakı ınsanın sızı anlaması ıçın başka hıç bır yol bulamıyorsanız, konu şursunuz Yaşamı kolaylaştırmak ıçın, kelımeler kullanmak yerıne bazen ağlar, bazen de gulerız Gulduğunuzde herkes sızın mutlu olduğunuzu anlar Yuksek sesle ağladı ğınızda ıse, o sırada ne kadar uzgun olduğunuzu kelımelerle başarılamaya cak kadar iyi anlatmış olursunuz karşı nızdakılere 57470