Katalog

T A R T I Ş M AEDİTÖR E M E K T U P TUBITAK teşvik ödiilü ve bir itiraz Şukran Şahın (Özgün) * ,*<•• tur BingBang üzerine 3 Ağustos 1996 tarıhınde yayınlanan Cumhurıyet gazetesının, Bılım ve Teknık ekınde, TUBİTAK'ın 1996 yılı odullerını alanlar ve bu odullerın gerekçelerı açıklandı Ancak bu odul alanların lıstesınde olan ve çalışmalarını yakından bıldığım ve kendı araştırmalarıma da zaman zaman yardımcı araştırıcı olarak dahil ettığlm Yrd Doç Dr Haner Direskenelı'ye verılen odul ve gerekçesı ıle ılgılı, bazı açıklamalarda bulunma gereksınfmı duydum Bunlardan birincısı, Dr Dıreskeneh'nın 6 adet, yurtdışı hakemlı dergılerdekı yayınlarından dolayı bu odulun verıldığınden bahsedılmektedır Bu adı geçen yayınlardan ıkı tanesı (5 ve 6 nolu yayın) şahsıma aıttır ve Dr Dıreskeneh bu yazılarda 3 ısımdır Bıldığım kadarı ıle bu turden odul başvurularında yayınlarda bırıncı ısım ol ma koşulu ve yıne bu yayınlara yapılan atıflar dıkkate alınır En azından cıddı bılımsel kurumlarda bu temel prensıptır. Ayrıca bu tur başvurularda ılk isım olan yazardan (kl çahşmanın teorısyenı ve hıpotezın asıl sahıbı) ızın alınması gerekmektedır Tarafıma boyle bır ızın başvurusu yapılmamıştır Ikincisi, "Behçet hastalığının ımmunopatogenezı" ıle ılgılı araştırmalarından do layı bu odulun verıldığı ıddıa edilmektedır Dr. Dıreskeneh'nın çalışmalarına bakıldığında, dığer 4 yazıdan bır tanesı, Nefrolojı dergısınde yayımlanmıştır. (2 nolu yayın) ve böbrek yetmezlığı olan ve dıyalız makınesıne bağımlı hastalarda, şahsım tarafından kurulan deney sıstemı ile gerçekleştırdığımız çalışmadır ve Behçet hastalığı ıle ılgısı yoktur Gerıye kalan 3 yazıdan yine bır tanesı, edıtöre mektuptur ve ELİ2A yontemı ıle Behçet'lı hasta serumlarında TNF ve sCD8 duzeyı olçumudür (1 nolu yayın) ve bu çalışmada, Behçet hastalığının ımmunopatogenezını açıklayabılecek bulgu elde edılememıştır Söz konusu çalışmada, ıkı parametre olarak elde edılen bulguların, Behçet hastalığına ozgu olmadığı, normal enflamatuvar yanıtta, bunların zaten yukseldığı, klasık bır bılgıdır ve yazarların ıddıa ettığı gıbı, bu bulguyu ılk kez saptamış olmakla, Behçet'ın ımmunopatogenezını açıklamak farklı şeylerdır Çunku Behçet hastalığının, kronık enflamatuvar bır hastalık olduğu çok eskıden berı bılınen bır tanımlamadır Dığer 2 yazıdan bırı ıse (3 nolu yayın), Dr Dıreskeneh'nın Iç Hastalıkları Uzmanhk tezıdır ve bu tez yıne ımmunolo|i laboratuvarında, yukarıda bahsettığım, bobrek hastalarında kullandığımız ve şahsımın gelıştırdığı yontemle (2 nolu yayındakı yontem) ve şahsımın yoğun katkıları ıle yapılmıştır Dr Direskeneh bu tez çahşmasını bır kez de Ingıltere'de ELİZA yontemı ıle tekrarlamış ve Turkıye'dekı sonuçlara yaklaşık sonuçlar elde etmıştır Anak çalışma kaleme alındığında, her nedense şahsımın adı yazarlar arasında çok ılgısız bır yere yazılmıştır Dr. Dıreskeneh'nın uzmanhk tezı ve bu çahşmaların sonuçları karşılaştırıldığında, bu yayının, tez yayınından sonra yapıldığı ve yaklaşık aynı bulguları ıçerdlğı saptanacaktır Ayrıca soz konusu çalışmadan elde edılen bulgular ıse, Behçet hastalığının ımmunopatogenezıne ılışkın değıldır Bu yazıdakı bulgular, vaskulıtlı hastalara spesıfıktır ve Behçet'tekı değerler ıse, her ne kadar ıstatıstıksel olarak anlamlı çıkmışsa da, nonspesıfık bulgulardır. Dr Olcay Aydıntuğ'un da aynı sıstemle yapılan, benzer araştırmasındakı bulgular, Dr Dıreskeneh'nınkı ıle aynıdır ve Dr Aydıntuğ, bu antıkorların varlığının "cross" reaksıyon sonucu olabıleceğını savunmaktadır kı, bu sav çok ta mantıkhdır Behçet hastalığına aıt yenı bır bulgu elde edılememıştır Çunku, bu turden otoantıkor varlığı Behçet'te spesıfık olmayan bır bulgudur ve dunyadakı dığer araştırıcılar da, artık Behçet hastahğını bu yönde araştırmaktan vazgeçmışlerdır Çunku bu bulgu lara dayanarak tez uretılmeye kalkışıldığında sonuçlar bızı Behçet hastalığının "otoımmun" bır hastalık olduğu sonucuna goturur kı, Behçet'te buna dayanak olabılecek, temel başka otoantıkorların araştırılmasında, bunlar hep negatıf bulunmuş Dr. Dıreskeneh'nın bu 4 yazısından bırı (4 nolu yayın) ıse "sıstemık vaskulıf'lı hastalarda yapılan bır çalışmadır ve Behçet hastalığına ılışkın bulgu bu yazıda da yoktur Şahsıma aıt çalışmalar ve yazılarda ıse (5 ve 6 nolu yayınlar) Behçet hastalığının ımmunopatogenezıne aıt onemlı bul gular elde edılmıştır Bunlardan 6 nolu yayında ıse, tarafımdan Behçet hastalığının olası ımmunupatogenezıne ılışkın bır model şematıze edılmıştır. Ancak bu yayınlarla Dr Dıreskenell'ye bır odul başvurusu ıçın, tarafımdan ızın verılmemıştır Butun bunlar topluca değerlendırıldığınde, ortaya cevaplanması gereken bırkaç soru çıkmaktadır Bunlar 1. Bu odullerın gerekçesı, yurt dışı yayınların sayıca çok oluşu mudur? 2. Bır konuda kapsamlı bır çalışma ve o konuda dunya hteraturune onemlı katkıların bulunması mıdır? 3. Ilk ısımlı yazıların sayıca çok oluşu ve bu yazılarda bır hıpotezın tanımlanması mıdır? Bu krıterlerden herhangı bırı verılen odullerın temel dayanağı olabılır Ancak Dr Direskenelı'ye verılen odul gerekçesı, yukarıda kısaca bahsedılmış olan yayınları goz onune alındığında, bu krıterlerden hıçbırıne uymamaktadır Dr. Dıreskeneh'nın "Behçet hastalığının ımmunopatogenezı" ıle ılgılı bır hıpotezı tanımlamaya yonelık yayın yapmadığı ve bu tur araştırmalarda "sadece yardımcı araştırıcı" olarak gorev aldığı, aşağıdakı yayın lıstesındekı çalışmalar teker teker ıncelendığınde, açıkça görulecektır Ayrıca bu şahsıma aıt yayınlar, TUBİTAK tarafından desteklenen ve yurutuculuğunu yaptığım TAG0765 ve TAG1208 nolu projelerın bulgularıdır Bunlardan bır tanesı de doktora tezimdır Yıne Behçet hastalığı ıle ılgılı olarak SBAGU16/2 nolu bıtmış olan proje raporu (7 nolu yayın) ve Marmara Unıversıtesı Araştırma Fonu tarafından desteklenen ve bıtmış olan 41 nolu proje raporunun (8 nolu yayın) da yayımlanmak amacıyla yurt dışına gonderılmek uzere yazıları hazırdır. Bu adı geçen son ıkı çalışma da (7 ve 8 nolu yayınlar), Behçet hastalığının ımmunopatogenezı'nı açıklamaya yonelık onemlı bulgular ıçermektedır Sonuç olarak, Turkıye'de 'Behçet hastalığının ımmunopatogenezı" ıle ılgılı araş tırmalar ve bunu açıklamaya yonelık hıpotezler şahsıma aıttır Yuzeysel bır ıncelemeye dayanan ve ayrıntıh ınceleme yapılmaksızın, boyle bır ödulunun boylesıne bır gerekçe ıle verılmesı uzuntu verıcıdır * Doç.Dr. Immünoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi D 1. Tevfık Akoglu, Haner Dıreskenelı, Hasan Yazıcı IL2R and soluble CD8 levels ın patıents wıth Bohçet s dısease Journal of Rheumatology 1990, 17 11071108 2. Haner Dıreskenelı, Şukran Şahin (özgun), Ç özener, L Lavvrence, M Erman, N Sarsmaz F Akoğlu antı lymphocyte, antı monocyte and antıendoyhelıal cell antıbodıes ın chronıc haemodıalysıs patıents Nephrology Dıalysıs and Transplantatıon 1992, 7 422426 3. Haner Direskeneli, G Keser, D D'Cruz, M A Khamashta, T Akoğlu H Yazıcı, S Yurdakul V Hamuryudan Şukran Şahın (Ozgun), A J Goral, G R V Hughes Antıendothelıal cell antıbodıes, endothelıal prolıferatıon and Vorı VVılleb rand factor antıgen ın Behçet's dıscease Clınıcal Rhcunidtology 1995 14(1)55 61 4. Haner Dıreskenelı, D D'Cruz, MA Kha mashta, GR Hughes Autoantıbodıes agaınst endothelıal cells extracellular matrıx and human collagen type IV ın patıents wıth systemıc vasculıtıs Clın Immunol Immunopathol 1994 70(3)206210 5 Şukran Şahın (Özgun), Tevfık Akoğlu Haner Direskenelı, L S Şen R Lavvrence Neut rophıl adhesıon to endothelıal cells and factors affectıng adhesıon ın patıents wıth Behçet's dısease Annals of the Rheumatıc Dısease 1996 55 128 133 6 Şukran Şahın (Özgun), R Lavvrence Haner Dıreskenelı, V Hamuryudan, H Yazıcı and, T Akoglu Monocyte actıvıty ın Behçet's dısease Brıtısh Journal of Rheumatology 1996, 35 424 429 7. Şukran Şahın (Ozgun), Fuad Kdrslı Rogor Lavvrence Devrım oz L Semıha Şen Behçet'lı hastaların PMN'lerı yuzeyınde. HLA DR, HLADP ve HLADQ molekullerı ıle hasta serumlarındd GMCSF duzeyının araştırılması, 1996 (Marmara Unıversıtesı Araştırma Fonu tarafından des teklenen 41 No'lu projenın kesın raporu ) ergınızın 482'ncı sayısında Prof. Dr. Ismet Taşdelen'ın "BingBang nasıl oluştu?" yazısının hıçbır bılımsel tutarlı yanı yok Eleştırıye nereden başlasam kı?. En baştan başlayalım 1. Konu ıle ılgılı bılım dunyasında "BingBang" dıye bır terım yok1 Ilgılı teorının geçerlı adı, "BingBang" değıl, "BigBang"dır 2. Eınsteın'ın Genel Relativite Teorisi'nın kabul edıldığı ıfade edılen yazıda, "Evrenin de sonsuz uzay boşluğuna belirli bir hareketi olmalıdır" savının hıçbır bılımsel dayanağı yok! Genel Relativite Teorisi'ne gore hareket olayı gorecelıdır, ancak başka bır varlığa gore hareket soz konusudur, başka bır varlık yoksa hareket olayından soz edılemez1 (Neye gore hareket?..) 3. Evren'ın hareket'ı başka evren'lere (ya da bır başka evren'e) gore dıye tanımlanmak ıstenıyorsa, evren denılen bır kavramın tanımında çelışkı var demektır Sn yazarın da kendı tanımlarını kapsayan terımlerde kendı kendını nakz ederek sözunu ettığı sonsuz uzay boşluğu'nda yer alan evrenden başka bır evren nerede olabılır? Başka bır sonsuz uzay boşluğundan mı soz edılıyor? Evren'ın tanımı, zaten, sonsuz uzay boşluğundakı tum galaksılerın ve sonsuz uzaydaki her şeyın yer aldığı kozmolo|ik butunun tumu değıl mıdır? Başka evrenden soz etmek, evrenin tanımı ıle çelışen bır paradoks ve saçmalık değıl mıdır? 4. Evren'ın (var olması soz konusu olamayacak olan) başka evrenlere göre hareketınden/hızından da söz edılemez "Evren hızının (gıderek artmakta ve sonunda ışık hızına ulaşmakta) bu esnada, evrenin kıtlesı sonsuza, boyut da sıfıra ınmektedır" denılmesı saçmalıktır Sonuç olarak: Evrenin ıçındekı (kapsamındakı) galaksılerın genışleme dolayısıyla bırbırlerıne gore uzaklaşma hareketlerı söz konusu olmakla beraber, Sn Prof. Dr. Taşdelen'ın sözünü ettığı sonsuz uzay boşluğunda yer alan Evren'ın kendıslnın hareketınden söz edılemez Eınsteın'ın gorecelık kuramına gore evren (ya da başka bır şey) hareket edıyorsa, kendı dışında var olan bır başka varlığa gore hareket edıyor demektır Oysa evrenin tanımı, kendı dışında bır varlığa yer vermez Sonsuz uzay boşluğunda yer alan Evrenin dışında başka bır evren ve başka bır sonsuz uzay boşluğu duşunmek, bırden çok sonsuz kavramından soz etmek paradokstur, saçmalıktır Necah Büvükdura Değerlendirme Sınav jüPileri ve bazı önemler O ğretım uyelığıne yukseltılme ve atanma surecınde karşılaşılan so runlar gıderek artmakta, bazıları yargıda çozumlenmektedır Ilgılı yonetmelık sureklı değıştırıldığınden, şımdıye dek tutarlı, şeffaf ve demokratık bır sıstem oluşturulamamıştır Bu durum, akademık ortamda behrlı normların oluşmasını onlemekte, mağdurıyetlere, bazen de haksız odullendırmelere neden olmaktadır Değerlendırme, atanma surecınde ge reklı yansızlık, bıhmsellık, açıklık bulunmamakta, ıdeolojık, yandaşlık, kayırımcılık, hemşehrılık, akrabalık, dostluk ve çıkar ılışkılerı oncelık kazanmaktadır Basında ve akademık çevrelerde bunların bırçok kanıtları sergılenmış ve sergılenmektedır M. Alı Işıksohıgn* •• Ne yapmalı? * Değerlendirmesınav jurılerı gızlı tutulmamalı, açıkça ılan edılmelıdır Zaten ıstenıldığınde jurı uyelerı ınformal yollarla oğrenılmekte, gerektığınde de goruşulmektedır Açık davranmak objektıfhğı arttıracak, alanla ılgılı olmayan kışılerın jurı uyesı yapılmaları bır olçude onlenecektır * Jürl raporları başkalarının da bılgısıne açık olmalı, gızlılıkten kaçınılmalıdır Bu uygulama, hem raporların daha dıkkatlı hazırlanmasına ve hem de kışlnın akademık çevrelerde gerçek değerı ıle tanınmasına olanak sağlayacaktır * Jüri raporlarmın duzenlenış bıçımı, kapsamı ve değerlendırme ölçütlerıne ılışkın yeterlı uygun prosedur gelıştırılmelı, bellı bir butunluk ve ortakhk sağlanmahdır * Değerlendirmesınav jurılerı ıle yonetım kurullarının kararları gerekçelı yazılmalı, karşı oyların nedenlerı açıkça belırtılmelı, yetersızhk ya da tercıhsızlıgın nedenlerı yazılı olarak ılgıhlere bıldırılmelıdır * Raporlarda, bır oncekı aşamada, orneğın yardımcı doçentlıkten doçentlığe, doçenthkten profesorluğe geçışte, değerlendırılen yayın ve etkınlıkler değerlendırme dışı tutulmalıdır * Bir kadroya bırden fazla başvuru yapıldığında, değerlendırme raporları da olumlu ıse, tercıh ya da tercıhsızlıgın nedenlerı açık bır şekılde taraflara yazılı olarak bıldırılmelıdır * Kışiye özgü ılan vermekten kaçınılmah, koşullar, gereksınımler doğrultusunda belırlenmehdır ' Jurı uyelerı bazı donemlerde 34, hatta daha fazla değerlendırme raporu yaz maktadırlar Zaman, emek ve bazı durumlarda da maddı kaynak harcamak zorunda kalan bu oğretım uyelerıne ağır yuk ve kulfet yuklenmektedır Bu durumu az da olsa telafı etmek ıçın YÖK tarafından bır fon oluşturulmalı, fona, YÖK ve unıversıte butçelerınden kaynak ayrılmalı, başvuruda buluuyelerı behrlı bır katkıda bulunmalıdır Bu yolla oluşacak fondan )urı uyelerıne bellı bır ödeme yapılmalıdır nan oğretım ÎAâ ^SJ^J 3T'T ' o Gühl NewfoN * Yrd. Doç. Dr. Abant Izzet Baysal Unıversitesi 4934