Katalog

BİTKİLER VE SAĞLIK Bahar aylarında görülen alerjik nezle ve astma krizleri, ağaç ve bitki polenleri nedeniyle oluşmaktadır. Salıh Emı ı * İşte alenjinin en biiyük nedeni: Polenler I gelışıp buyume zamanları ıle yakın ılışkı gostermektedır Sıcak ıklım lerde çayırlar mayıs ayında çıçek odern yaşamda ınsanlar her gun lenmoyo başlar ve polenleşmenın çok sayıda alerjpn ıle karşılaşen fazla oldugu aylar hazıran ve maktadırlar Halıhazırda pruteın temmuzdur yapısında 73 dpqışık turden 160 alerje Dolayısı ıle hastaların da yakın nın varlıgı bulunmuştur En sık dlerjenler ıııaları en sık bu aylarda artar Ya polenler ev tozu akarları (mıte) hamam banı ot alprjılerı ıse cografı bolgp bocegı ve evcıl hayvanların kıl tuy ve lere gore degışıklık gosterır Kuzey derı dokuntulorıdır Polenlor tum dunya Avrupa da ısırgan otu yaz ve son da alerjık hastalıkların en sık nedenıdır bahar mevsımınde polen urptmeye Astma ve saman nezlesının veya başlar Bır dıger turu ıse Guney mpvsımsel nezlenın alerp ıle ılışkılı oldu Ambrosıa turu çayırlar. Kuzey Amerıka'da sonbaharda atopık kışılerın onemlı bır Italya da pn onemlı polpn alerjısı gu uzun yıllardan berı bılınır Astmalı bolumunu etkıleyen ragvveed çayırı. ne sebep olan bıtkıdır (Pdrıetdrid hastaların % 85 ınde hava yolu ıle gıren judeaıcıa) Buna karşılık Kuzey aler|enlere karşı duyarlık oldugu belır ayının ılk hattasında bu çayır polenleri bahar aylarında gorulen alerjık nezle ve Amerıka da ıse esas olan sonbaharda tılıyor 45 yaşından genç hastalarda en nın havadakı konsantrasyonu artmış astma krizleri ıse agaç polenlerıne baglı etkılı olan ve kanaryo otu (ragvveed) ola az bır alerjenp karşı olan duyarlık % 9? olarak bulunur bger bahar soguk ge olarak gehşmektedır rak adlandırılan yabanı ot polenlerı sa oranında ıken bu durum 60 ve ustunde çorsp hazıranın son ıkı haftasında polen En onemlı polen oluşturan agaç cınsı man nezlesının en sık gorulen sebebıdır kı hastalarda % 48 oranında rapor edıl yogunlugu artmış olarak bulunur Mıktar huş ağacı (Bırch) aılesıdır Ingıltere de Dıger bır yabanı ot polpnı ISP Artpmpsıa dı Polen tanecıgı tohumlu bıtkılerın ure1 m3 havada 50 adet polene ulaşırsa sus agacı olarak bulunmakla bırlıkte vulgarıs adı verılen mısk otu veya koyun mesı ıçın gereklı olan erkek eşeysel hastalarımızda yakınmalara yol açar Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerıka da otudur Bu otun yetışmedıgı bır Avrupa hucresıdır Bır bıtkıden salındıktan sonra Polen konsantrdsyonu havdnın yağmur onemlı ekonomık değerı olan bır agaç ulkesı bulmak zordur Bunun polenleri dıgerıne ruzgar veya boceklerle aktarılır lu veya ruzgarlı olmasına baglı olarak da tır Turkıye de son zamanlarda artan ıse yaz ayldrının sonu ıle sonbahdrdd Polenler ıçınde pn onemlılerı ıse ruzgâr degışır 1985 yılında Ingıltere'de Bır sıklıkta dekoratıf amaçlarla yetıştırılmek belırır ıle dağılan polenler olup bunların ıçınde mıngham kentınde yıne 1994 yılında tedır Yıne Alplerde mart ve nısan ayla de en çok rastlanılanı yaklaşık 9 000 tu Bermuda çayırı (Cynodon dactylon) I ondra da gokgurultusu IIP bırlıkte ast rında onpmlı oranda polen yapımına ne ru olan çımen polenıdır yaz aylarında ve sıcak ıklımlerde Tı nıa bdlgınldrı rapor edılmıştır Olayların den olmaktddır mothy çayırı (Phelum pratense) Delıce Çımen ve çayırlar dunyanın % 20 sını gokgurultusu ve havada yoğun bır şekıl otu (Rye grass Lolıum perenne) ve De kaplamaktadır Çıçoklorı gunde ancak de bulunan polenler ıle ılgılı olduğu one vetabanı (Cocksfootp Dactylıs glomera bırkaç saat açar ve bu sure ıçınde 20Mevsımlere gore polenler surulmuştur Çayır ve yabanı ot polenle ta) daha ılıman ıklımlerde onemlı polen 30 mıkron çapındakı polenlerını saçar Karşılaşılan ılk polen şubat ayında rıne baglı alerpk semptomlar yaz ayları kaynagı olan çayır turlerıdır Eger sıcak lar Polenleri ancak 24 saat kadar canlı fındık ağacı polenlerıdır Gerçekte po ıle sonbaharda gorulmekte buna karşılık bır ılkbahar mevsımı yaşanırsa hazıran kdldbılmektedır Polen mevsımı bıtkılerın lenler yaz aylarının sonuna dogru mey dana gelmekte kış boyunca olgunlaş makta ve erken olarak salınarak şubat ve mart aylarındd alerjık rınıt ve dstmd yakınmalarına sebep olmaktadır Çınar dğaçldrı ıse oldukçd yaygın olarak kuzey yarım kurede bulunmakta olup yaz aylarında polenleşmeye başlamaktadır Meşe agaçları da yıne bahar mevsımı sonu ıle yaz mevsımının erken donemlp rınde yakınmalara yol açmaktadır Japonya'da Kırmızı Sedır ıle ABD nın Guney eyaletlerınde ve şımdılerde Ortd dogu da ekılen Mesquıte ısımlı bodur bır çalı da yıne polen uretımı ve alerjık yakınmalara neden olan cografı bolgelere ozgu aqaçlardır Gurgen Kızıl Agaç Kestane ve Yer Fıstıgı polenlerının aler |ik ozellıklprı vardır Her ne kadar son yıllarda şehırleşme ve doganın gıderek artan tahrıbatı hava dakı polen konsantrasyonunu duşurMısk otu (Artemısaa vulgarıs). Alerjık rınıt ve astmaad mekteyse de havd kırlılıgının ozellıkle Devetabanı (Dactylıs glomerata) çayırı Erken çıçek onemlı ve en sık bulunan yabanı ottur Yabanı ot zehırlen motorlu taşıt kırlılıgının ozellıkle motorlu açan bu çayır, polenlerını hazıran ayında dokmektedır. ıle gıderek azalmaktadır. Yaz sonu ve sonbaharda polentaşıt kırlılıgının şehırlerde gıderek artma lerını saçar sı ozon gıbı oksıdan gazlar ıle dızel mo torlarından çıkan partıkuler maddelerle temasa yol açmakta Sonuçta solunum yolunu doşeyen hucrelerde olume ne den olarak alerjenlerın daha kolay solu num ve ımmun sısteme ulaşmasına yol dçrridktd Son zamdnlardd çocuklarda çevresel olarak sıgara dumanına olan maruzıyetın çevresel aler|enlere olan hassasıyetı artırdıgını ve alerjık nezle ıle astma gelışmesınde onemlı rolu ol duğuna daır çok sayıdd kanıt elde edıl mıştır Polen alerjısınde tıbbı tedavı yanında alerjenden kaçınma da tedavıde onemlı bır basamaktır Polen mevsımınde ozet lıkle gun ortasındd ve oğleden sonra aır condıtıoner bulunan ortamlarda kalmak teması azaltır Bazı ozel durumlarda ımmunoterapı yapılması gerekebılır Kızıl Ağaç (Alnus glutınosa). Alder polenı de alerjık rınıt ve astmaya neden olur Sarı çıçeklı bodur sogut ve sogut polenı Nadıren alerjıye neden olur. Doç. Or. Hacettepe Unıv.Tıp Fak. Goğus Hastalıkları ABD Oğretım Uyesı 49312