Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI Hayvanlar kendilerini nasıl tedavi eder? Hayvanlardaki küçük yaralar için en iyi ilaç kendi tükürükleri. Ayrıca çeşitli ağrılar ve yaralar için toprak, bitki yemek çok yaygın. Diş, deri ve tüy bakımı için birbirleriyle dayanışma içinde olan bazı hayvanlar uyum içinde yaşarlar. K edi ve köpek etçıldir; buna rağmen birçok kişi kedi veya köpeklerinin ot çiğnediğini gormuştür. Bu hayvanlar az sonra yedikleri otları kusar, bunu gören sahipleri onların kusmak için ot yediğini düşünür. Aslında bu bir yanılgıdır; kedi veya köpeklerin kusmak için ot yemeye ihtiyaçları yoktur; onlar yedikleri herhangi bir şeyi istedikleri zaman kusarak çıkartabilirler. Ünlü zoolog Desmond Morris, kedi ve köpeklerin ot çiğneyerek ot suyu aldıklarını, sonra posayı kusarak dışarı attıklarını ve bundaki amacın yalnız yeşil bitkilerde bulunan folik asit adlı vitamini almak olduğunu ileri sürmüştür. Folik asit alyuvarların 02 taşıyıcı boyası olan hemoglobinin sentezi için gereklidir. Kedi nanesi denen ot ise tamamen başka bir konudur. Itiraf edelim ki bizirr masum kediciklerimiz kedi nanesi üzer1 ne hippilerin marihuana (bir çeşit esra üzerine atladığı gibi atlarlar. Kedi bu otı ı içindeki transnepetolactone adlı madc ye tutkundur. Nane familyasından olan kedi nanesi içindeki transnepetolactone doymamış bir yağ olup esrarın aktif maddesi olan tetrahydrocannabinol'e benzer. Bu otu yıyen kedi uyuşturucu almış gibi davranmaya başlar, özellikle toprağın üzerinde yuvarlanmaya başlar. Yumurtlama dönemindeki dişi kediler de yuvarlanmayı sevdiklerinden, kedi nanesinın kedide cınselliği arttırıcı (afrodızyak) bir etki yaptığı sanılmaktadır. lladım edilmiş olsun olmasın, bütün erkek kediler kedi nanesi yıyince yerde yuvarlanmaya başlar. Toprak yemek çok yaygındır. Manda, zürafa, antilop ve dağ keçilerinin taze toprağı toz haiine getirip yemekten belirgin bir zevk duyduğu sık rastlanan bir durumdur. Jeofujı (toprak yeme) denen bu durumun, tuz (NaCI) ihtiyacını karşılamakla ilgili olduğu anlaşılmıştır. Birçok bilim adamı tuzlalar (tuz ocakla•rı) yakınında otlayan hayvanlarda dışkı analizi yaparak topraktaki metallerden yalnız sodyumun absorbe edildlğini (barsaklardan emıldığını) kanıtlamışlardır. Bir çok hayvan toprağı ilaç olarak da kullanmaktadır. Mıdesınde yanık oluşan birçok hayvan bol bol killi toprak yiyerek yanığı iyileştirir; kil midedekı yara üzerinde çok Toprak yemek derde deva etkilı bir pansuman etkısi yapar. (Insanlarda toprak yeme jeofaji sıklıkla demir eksikliğine bağlı kansızlığın belirtisidir; bu gibiler killi toprak yerler; kil, demir emilimini azalttığından kansızlık daha da artar. Ayrıca topraktan barsak solucanlarının yumurtalarını da alırlar; barsaklarında ekseri solucan vardır. Bu gibiler buz ve çiğ nişastadayer. Ç.N.) Çamur da yaraları iyileştirir. Fillerin yaralı hemcinslerinin yarasına hortumuyla killi çamur püskürttüğü bilinmektedir. Mandalar çamur banyosuna bayılır; çamur asalakları boğar; romatızGergedanlarm, Afrika karaca ve gazellerinin sırtına yerleşmiş ma ağrılarını geçirir hayvanın sırtmdaki keneleri yerter. ve serinletir. Killi çamur mikropsuzdur dan sonra yavrularını ve süt verirken meve yaraları iyileştirir. meleri yalarlar. Hart ve Povvell sıçanların Doğanın bu vahşi hastabakıcıları yakıcinsel organlarını yalayarak cinsel ilişki nın (lapanın) yararlarını bizden önce öğsırasında mikrop geçmesini önlediklerini renmışlerdir. Dahası da var: Madagaskar göstermiştir. (Insanlar da sıçan ve köpekAdası'nda yaşayan Propithecus türü maler kadar dikkatli olabilseydi AIDS ve dikiler yaralarına yaprak lapası koyarlar. ger 40 kadar mıkroplu cinsel hastalık salYara iki günde iyileşivorir; bu pansuman gın yapmazdı. Ç.N.) yapılmazsa yaranın kapanması iki haftayı Hayvanların bazılarında diş tabipliği de bulur. Yaraları güneşe tutmak da sık ya almış yürümüştür. Nil timsahları ağız sağpılır, böylece yaralar hızla kurur ve daha lıklarını canlı bir kürdana emanet etmişiyi nedbeleşır. lerdir; timsah bekçisi denen kuş (yağmur kuşugillerden) timsahın dişleri arasında En iyi antiseptik: Tükürük kalan yemek artıklarıyla karnını doyurur. Küçük yaralar için en iyi ilaç tükürükBu olayı 2500 yıl önce Erastotenes not tür. Örnegin köpekler yaralarını yalarlar; etmiştir. çünkü tükürükleri tentürdiyot etkısi yapar Bu temizlik her gün yapılır, timsah ağ(antiseptiktir); bazen yaralarını o kadar zını açar, kuş gelip dışlere konar ve tefazla yalarlar ki yara mikrop kapmaz arna mizliğe başlar. Timsahlar bu mavi ayaklı bir türlü de iyıleşemez. Benjamin Hart güzel kuşları asla yemezler. New Orleans ve Karen Powell, köpek tükrüğünün yeDogal Parkı'nda yaşayan "Güzel" adlı bir ni doğmuş köpek yavrularında öldürücü dişi maymun, kendi kendini yetiştirmiş olan E. coli ve sterptokok septisemisini bir "diş tabıbi" idi. Gerçek bir diş tabibi (mikrobun kana geçmesı) önledığını gösgibi hemcinslerinin başını arkaya eğdiritermişlerdir. Bunun içindir ki dişi köpekyor ve sonra ınce bir dalla onların dişleriler doğum yapmadan önce ve sonra ni temizliyordu. "Güzel" dişler arasından anüslerini ve cinsel organlarını, doğumçıkardığı besin parçalarını rnıdeye indirerek "ücref'ini almaktaydı. Bir gün sallanan bir dişi çektiği bile görülmüştü. (W.C. Mc Grew ve C.E.G. Tutin'den). Hayvanların çoğunda diş çürüğü görülmez; bu nedenle diş temizliğine önem yermezler. Bunun nedeni besinlerinin şekerden çok, yağ ve protein içermesi olabilir. Buna karşı köpeklerde dişeti taşları (tartar) sıktır; bunun nedeni tükürügün bol olmasıdır. Diş taşlarında biriken yemek artıkları dişetlerini iltihaplandırır ve diş köklerini açığa çıkarabilir. Minesi çok dayanıklı olan bu dişler öğütmekten çok parçalamaya yarar. Ev köpeklerı kuru besinler yediklerinden tükürükleri az ve koyudur, bu ise diş enfeksiyonları ve abselere neden olabilir. Köpekler için çenelerine uygun diş tırçaları ve zevklerıne göre diş macunları yapılmıştır. bazı kuşlar buna klasik bir örnektir; bunlar Hayvanların hayatında tuvalet yapma törenlerı önemli bir yer tutar. Bir hayvan hemcinsinden birine tuvalet yaparken hem sağlık koruyucu, hem de dostluk yaratıcı bir görevi yerine getirir. Maymunlar birbirlerinin tüylerindeki karıncaları, deri döküntülerini ve tozları ayıklarlar. Köpek, kedi, kemirici, zebra vb. gibi hayvanların da bırbirlerini temizledikleri görülür, bu jest dostluğu pekiştirir, saldırganlığı önler, boyun eğme ve karşı taraftan lütuflar bekleme anlamına gelir. Fakat tabiı karşılıklı deri tuvaleti yapmanın en büyük yararı, deri asalaklarının temizlenmesidir. Hayvanlar bazen kendi kendilerine "asalak temizleme" operasyonları yaparlar, zebralar, mandalar ve filler sırtüstü yatarak tozların içinde yuvarlanır, (sırtta, ağız ve ayakla ulaşamadıkları ıçın). balinalar derılerıne yapışan yumuşakçalardan kurtulmak için soğuk sulara dalarlar. Derısinı yalayabılenler ve kaşıyabilenler, bunları mutlaka yapar Diğer bazı hayvanlarsa derılerini temizletmek için "gündelikçi" tutarlar; yani derilerini bir başka türden hayvana temizletırler ve temizlikçinin ücretini bir ziyafet çckerek veya korumaeılık (bodyguard veya "gorillik") yaparak öderler. Örnegin ger gedanların, Afrika karaca ve gazellerinin sırtına yerleşmiş bazı kuşlar buna klasik bir örnektir; bunlar hayvanın sırtmdaki keneleri yerler. Karıncaların şifası Avustralya beşik kuşları, karınca banyosu yaparlar; karıncaların yuvasını gaga ve tırnak darbeleriyle açtıktan sonra tüy lerini kabartarak karınca yuvasının içine otururlar; vücutlarının her tarafına karıncalar dolar; karıncaların püskürttüğü formik asit (diğer adı karınca asidi) tüylerıni dezenfekte eder. Lofofor (ibikli) sülünler (lophophoros ımpejanus), Avustralya su tavukları, Asya yuvarlanıcı (rulrul) keklikleri (rollulus roulroul) ve birçok dığer kuş, tüylerini karıncalara temizletir. Bazı sığırcık kuşları karıncaları sprey (püskürtücü) olarak kullanır; gagalanyla yakaladıkları bir karıncayı kabartmış oldukları tüylerine yaklaştırırlar, karınca büyük bir hızla zehırini tüylere püskürtür; sığırcıklar bu sırada korumak için gözlerini kaparlar. Kumlutoprakta veya külde birkaç kere yuvarlanarak tüylerinin yağını temizleyen bir kuşun tuvaleti artık tamamdır. Doç. Dr. Selçuk Alsan Science et Avenir, Eylül 1992'den çeviri Diş fırçalayan köpekler Köpek banyodan nefret ederken (banyo sırasında tasma gerekebilir, yüze ve gözlere sabun sürülmez) şimdi başına bir de diş fırçalamak çıkmıştır. Köpeğinin dişlerini fırçalamaya kalkanın önce parmaklarını sayması iyi olur! Bu insanbiçimciliğin (antropomorfizm) yararı henüz kanıtlanmış değildir. Köpeğin dişeti taşlarını bir veteriner hekime temizletmek daha iyi olur. Çamur büyük olçude yaraları iyileştirir.Fillerin yaralı hemcinslerinin yarasına çamurlu su püskürttüğü bilinmektedir.. 48812