Katalog

TVBELGESEL ILGINC SORULAR TV 2 10.00 Belgesel "Yaşam Savaşı" TV 2 10.30 Belgesel "Dunyanın Kalbi" TV 2 15.20 Belgesel "Bilim Dünyası" TV 2 21.15 Merhaba Çağdaş Türkiye TGRT 12.20 Belgesel "Artaylardan Kafkaslar'a" Kanal D 13.00 Herşeyin Başı Sağlık Mısır'da Pıramıtler bolgesı tanıtılıyor 23 Mart Cumartesl Deniz, sahil ve yassı taşların sırrı.. SORU: Taşhk bir sahilde yürüyüş yaparken ilgınç bir durum dıkkatlmi çektı. Duz yuzeylı yassı taşiar (kaydırmaya en uygun olanlar) sahılın denıze en uzak olan ıç kısımlarına dogru yığılmışlardı. Neden ? YANIT 1: Herkes taş kaydınrsa... Herkes sızın gıbı taş kaydırma meraklısı olunca denıze yakın kısımda bu ışe uy gun yassı taş kalmamış, ancak bıraz daha arkada olanlar denıze atılmaktan kurtulmuşlar Başkalarını da duşunün ve yassı taşları o kadar çok harcamayın ve gerıleyen kısımları arasındakı guç farkıyla ılgıll bir fıkır verır Dalga sahile tırmanırken surtunme nedenıyle enerjı kay beder ve sızma nedenıyle bir mıktar da su kaybı olur Dolayısıyla gerıleyen dalga, gelen dalgadan çok zayıftır Gelen dalga hem buyuk, hem de kuçuk parçaları taşıyabılır, oysa gerıleyen dalga sadece kuçuk parçaları taşır, buyuklerı sahilde bırakır Ender gerçekleşen buyuk fırtınalar sonucu oluşan yuksek enerjılı dalgalarla ıçerılere kadar taşınan buyuk parçalar, ancak aynı buyuklukte bir fırtınayla oluşacak dalgalar tarafından hareket ettırılebılırler Parçaların taşınımını belırleyen tek değışken buyukluk değıldır, şekıl de önemlıdır Parçanın ağırlığı ve yuzey puruzluluğu su akışına karşı olan dırencı belırler Kesıt alanı ıse, kesıde dık yondekı akışın, parçacığı harekete geçırebılmek ıçın erış mesi gereken hızı belırler Yassı parçalar, su akışının etkısıyle donuş yaparak yenıden duz bir şekılde devrık kalmaya eğılımlıdırler Dolayısıyla yatay konumları nedenıyle uzerınde otur dukları tabanla aralarındakı surtunme etkıleşımı çok yuksek olur ö t e yandan, yassı olmaları nedenıyle akış doğrultusu na dık ara kesıtlerı çok kuçuktur, bunların bir sonucu olarak bu tur parçaların kıpırdamaları oldukça zordur Bir kere taşındıkları yerdekı konumlarını uzun sure korurlar 24MartPazar TV 2 0.9.00 Hayvanlar Alemine Bir Gezinti TV 2 19.20 Belgesel "Bilim, Teknoloji ve Biz" TV 2 21.25 Belgesel " Cumhuriyete Kanat Gerenler" TV 3 16.10 Belgesel "Doğa Serüvenleri" Kanal D 10.30 Belgesel "Yeni Yüzyılın Keşifleri" Star TV 02.20 Belgesel "Harikalar Yolu" TGRT 12.30 Bilim Magazin Flash TV 18.00 Belgesel "Azimuts" YANIT 2: Çökelme sistemfnin dinamiği... 25 Mart Pazartesi TV 2 20.35 Belgesel "Sözün Bittiği Yer" TV 2 21.20 Belgesel "Uygariıklar Ülkesi Anadolu" TV 3 11.30 Belgesel "Mozaik" TV 3 14.00 Belgesel "Hayvanlar Dünyası" Belgeselın bu bolumunde Orta Afrıka'dakı gorıller, antıloplar, leoparlar ve su aygırları tanıtılıyor TV 315.15 Belgesel "Barok Çağı" 26MartSak TV 3 11.30 Belgesel "Türkiye'nin Hazineleri" TV 3 12.30 Belgesel "Deniz" Belgeselın bu bolumunde, ılk önce Hındıstan'da bulunan tuz ocakları ve tuz uretımı konu edılıyor Daha sonra butun Avrupa'yı etkısıne alan ve lıman kentlerınde hasar bırakan fırtınalardan bahsedılıyor TV 3 19.00 Atatürk Türkiye'dir. Ataturk ve laıklık konusu ele alınıyor Kıyılardakı çokelme sıtemının oldukça karmaşık bir dınamığı vardır Dalgalar sureklı olarak sahıle vururlar ve sahıl eğımının dalga enerjısıne ızın verdığı yere kadar uzanarak taşıdıkları malzemeyı oraya bırakırlar, tabıı turbulans ve dığer faktor ler burada bir suru karmaşık oyun oynar ama durum en genel halıyle boyledır Hava koşulları, sahılın uzunluğu ve şeklı deniz tabanının engebelerı gıbı de ğışkenlere bağlı olarak bazı sahıller su reklı olarak dığerlerıne gore daha yuksek enerjılı dalgalara maruz kalabılırler Bunun bir sonucu olarak boyle sahıller, ta şınması daha zor olan malzemelerden oluşur Bu tur sahıllerın de en çok ener)i harcanarak oluşmuş olan kısımları denıze en uzak olan yukarı kısımlarıdır, çunku aynı malzemeyı bu ıç bolgelere taşımak daha da yuksek ener|ilı dalgalar gerektırır Ağır, buyuk ve kuresel maddelerın ta şınımı dtğerlerıne gore daha zordur' Yuzeyı duzgun olan maddelerın taşınımı da zordur, çunku bunlar ağırlıklarına gore kuçuk bir yuzeye sahıptırler Bellı bir buyukluğun uzerındekı taşların (bunlara so ruda belırtılen, kaydırmaya uygun duz yuzeylı taşiar da dahıldır) dalgalarla ta mamen yerlerınden kaldınlıp taşınmaları pek mumkun değıldır Dalgalar böyle taşları yuvarlayarak yerlerının değışmesıne neden olurlar Duz yuzeylı yassı taşiar, şekıllerı nedenıyle yuvarlanmaya dırenır ler, dalgalar tarafından yerlerınden edılme olasılığı en az olanlar bunlardır Sahıllerde duz yuzeylı taşları sık sık grup halınde görebılırsınız Grup halınde olduklarında bırbırlerıne destek verdıklerı ıçın kıpırdamaları lyıce guçleşır Dolayı sıyla bu tur taşiar, ancak çok şıddetlı dal gaların ulaşabıldığı yerlerde bulunurlar YANIT 3: Dalganın tırmanan ve gerileyen gücü... Dalgalar tarafından hareket ettlrılen taşların dağılımı bıze, dalgamn tırmanan aynı mıktarda elektrık ıçın petrol sadece 0 9 kılogram karbondioksit uretır, çunku yanan hıdrojen daha fazladır Bu ıkı yakı tın ortalaması olarak kılovvatt,başına 1 kllogram karbondioksit uretlldlğını söyleyebıliriz Bir yıl boyunca bıtkıler tarafından karbondioksıtten uretılen glukozun mıktarı turlere, ıklıme, su ve besın kaynaklarma göre değışkenlık gösterır Mısır, bu yönden buyuk bir performans gösterır Ame rıka'da uretılen bir mısır turunun, bir hektarda (yaklaşık 24 700 bıtkı) yuz gunluk bir buyume surecı ıçınde 23 ton karbon dıoksıtı karşılayabıldığı belırlenmıştır Yanı senede 1 kılowatt ıçin 0 5 metrekare mısır yetıştırmek gerekır Mısır, çok etkılı bir bıtkıdır, dığer bıtkılerın aynı mıktarda karbondıoksıtle başa çıkmasını ıstıyorsa nız daha genış alanlarda ekım yapmaltsınız Soruyu soran okurun yapması gereken şey, bahsettığı buyukluğe erışebılen uygun bir bıtkı bulup senede harcadığı her kılowattsaat ıçın 23 metrekarelık alanlarda bunlardan yetıştırmesıdır Bu bıtkılerı sonra ne yapacağı ayrı bir problem dır Bunları yese de yaksa da yenıden karbondioksit uretılecektır YANIT 2: Ben beş sene once bir Yenı Zelandalıyla evlendım Duğunu orada yaptık Torene Almanya'dan bir arkada şım da davetlıydı Almanya'dan Yenı Zelanda'ya gelırken bir )umbo jete bındı ve ortalama olarak bir ınsanın uç yıllık karbon emısyonu kotasını bir yolculukla doldurmuş oldu Iklım felaketını frenlemek ıçın emısyonların %60'lara çekılmesı gerektığını de hesaba katarsanız, arkadaşımın bu yolculuğunun ne anlama geldığını daha lyı anlarsınız Evlenmek yoluyla dolaylı olarak atmosfere verdiğimiz bu zararı hafıfletmek amacıyla kayınbıraderımın arazısıne ağaç dıkmeye karar verdık Bir ağaçtakı karbon oranı govdenın çapına ve yukseklığıne, ağacın yoğunluğuna ve su oranına bağlıdır Ağaç de nıldığınde genellıkle ınsanın gözunde canlanan nesne yaklaşık 50 santımetre çapında ve 15 metre yukseklığındedır Böyle bir ağaç yaklaşık 1 5 ton ağırlığındadır ve bunun %20'sı karbondur Yanı bahsettığımız gıbı bir uçak yolculuğunu karşılamak ıçın böyle on tane ağaç gerekır Bız bu on ağaca ek olarak bunların arasına da bir suru Kaurı ağacı dıktik (Kauri ağaçları Yenı Zelanda'da yetışıyor ve ınanılmaz buyukluklere erışıyorlar) Ârtık Yenı Zelanda'da yaşamıyoruz ama oradakı dostlarımız ağaçların sağ lıklı olarak buyumeye devam ettıklerını söyluyorlar Atmosferdekı karbon ıle ılgılı uzerlerıne duşen gorevı yapmaları en azından yuz yıl alacak Atmosfere verdiğimiz zarar SORU: Eskıden sığır çıftliği olarak kullanılan, oldukça sevımsız bir yerde yaşıyorum. Şımdı oturmakta olduğum evln ınşası ıçın, kalan son ağaçlar da kesılınce burada hıç ağaç kalmamış. Şimdi ben buntarın yerıne yenı ağaçlar dikmek ıstıyorum. Evde kullandığım elektriğin uretiminde ortaya çıkan karbondıoksıtı dengeleyebilmem ıçın kaç ağaç dıkmem gerekır ? Başka bir deyışle, ortalama 15 metre yukseklığe erışebılen ağaçlardan, kılowattsaat başına kaç tane dıkmem gerekır ? YANIT 1: Fotosentez ve enerjı tuketımı mevsımlere göre değişlklik gösterdığı ıçın bu soruyu bir yıllık bir surede neler olup bıttıöını ınceleyerek yanıtlamak gerekır • Belırlı bir mıktar elektriğin uretılmesı sırasında ortaya çıkan karbondioksit ve su buharının mıktarı, kullanılan yakıta ve elektrık santralının verımlıllğıne bağlıdır Komur, genel olarak, 1 kılovvatt başına 1 1 kılogram karbondioksit uretır, oysa Karbondioksit oram ve ağaç dikimi 27 Mart Çarşamba TV 2 19.25 Bllimle Iç Içe TV 311.30 Yerii Belgesel "Avşar Düğünü" TV 3 12.30 Belgesel "Trenler Diğerleri Gibi değll" Endonezya'yı tanıtan magazin belgeselın bu bolumunde, ulke uygarlığını derınden etkıleyen Hındu, Budıst ve Islam dınlerının gelışmesı ıle bu dınlerın buguntu yaşam uzerındekı etkılerı anlatılıyor 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Platın'ın sımgesı 8 Indırımlı fıyatla ıletılen uluslararası telgraf tu ru Volcher onadlı, 15341590 yılları arasında yaşamış, kemıkbılım alanındakı karşılaştırmalı çalışmaları başlatmış ve ılk kez beyınomurılık menenjıtını tanımlamış, ayrıca bumun ıkı ust kasını da keşfetmış Hollandalı hekım 9 Bir molekulde bir keton ışlevının vaıiığını gösteren sonek Duzen, huzur 10 Duğun çıçeğıgıller den, korularda, kırlarda yetışen bir bıtkı YUKARIOAN AŞAĞIYA: 1 Bruno onadlı, 19031990 yılları arasında yaşamış duygusal bozukluk gösteren ozellıkle ıçekapa nık çocukların davranış çözumlemesıne ve eğıtımıne ılışkın kap samlı çaltşmalarıyla tanınmış, Sevgi Yetmez, Issız Kale, Bilgili Yurek adlı yapıtları da olan Avusturya kokenlı ABD'lı psıkolog 2Bılgıslz, cahıl 3 Lıtyum'un sımgesı Yerınde olmayan ve eksıltılı bir kullanımda, nukleer patlayıcıların enerji bırımı olarak da rastlanan kutle bırımı 4 Atın onayaklarını bırbırlne çarparak gıtmesı Nıkel'ın kısaltması 5 Rutubet Skandıyum'un sımgesı 6 Teknesyum'un kısaltması Fınlandıya'da bir kent 7 Aynı duşunceyı değışık tenmlerle yınelemeye dayanan uslup kusuru veya oyunu 8 Altın'ın sımgesı Bir bağlaç Italya'da bir yanardağ 9 Gerçek Yapısına gırdığı sozcuğe "yakışır şekılde" anlamı katan bir son ek 10 Kalaycıların bakır kaplan temızledıklerı kum havuzundakı kumların yıkanması, süzulmesı ıle elde edılen kahverengı bakır kırıntıları Ak.. . . ft fl . . TV 3 19.00 Belgesel 28 Mart Perşembe TV 1 17.30 Belgesel "Mekânlar ve Zamanlar" TV219.20ÇevrePaneli TV 3 12.30 Belgesel "Düş Değil Gerçek" TV 3 19.00 Belgesel "Buluşlann Dergisi" Çoplerı dolduran atıkların ekonomıye yenıden kazandırılması ıçın Avrupa ulkelerı ve Amerıka'da yapılan çahşmalar hakkında bılgı verılıyor 29Martdıma TV 1 17.30 Bu Toprağın Sesi TV 3 11.30 Belgesel "Altaylar" TV 3 14.30 Belgesel "Honzon" 2 Dunya Savaşı'nda Nazılerın toplama kamplarında yaptıkları kıyımların bılımsel verılerı TRTINT 12.30 Belgesel "Izlenimler" TRT AVRASYA 13.20 Belgesel SOLDAN SAÖA: 119141991 yılları arasında yaşamış, 1944'te cerrahı asıstanı, 1948 yılında doçentlığe yukselmış, 195051 yıllarında Londra Hastanesı'nde beyın cerrahısı dalında uzmanlaşarak yurda donerek I U Tıp Fakultesı Hastanesı'nde Turkıye'dekı ılk noroşırurjı klınığını kurmuş hekımımız 2 18571926 yılları arasında yaşamış, 1920 yılında Nancy'dekı klınığınde, "Her gün, her yönden daha tyiye gıdiyorum" cumlesının sık sık yınelenmesıne dayanan ve bugun kendı adıyla anılan bir oztelkın yontemı gelıştırmış Fransız eczacı Başına eklendığı sozcuğu belırteç yapan Arapça benzetme ekı 3 Tulyum'un kısaltması Işık akısı bırımı lumenın sımgesı Mıkropların uretılmesınde uygun sıcaklığı sağlayan kapalı araç 4 Az, azıcık Bir yıllık kuzu 5 Marmara denı zınde bir ada Baston, sopa 6 Eskıden esırlerın ve ağır suçluların boynuna geçırılen demır halka Italya'da bir ova Odun kömuru. 7 Atom dğırlığı 16 Rengı, kokusu vo tadı olmayan bir gaz cığer 1 1 Elektrık enerjısını kımyasal enerjı olarak depo eden, ıstenıldığınde bunu elektrık ener|isı olarak veren cıhaz Demet durumundakı ekın Isa peygamberden sonranın kısaltması 12 Çeşıtlı bedensel şıkayetlerle bırlıkte görulen fızıksel ve ruhsal dengesızlık, bozukluk ' 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0 s T A T A O T S | T N "R"T •• • T M A N O S T I T 0 B ~KN T T | K L | Â "R" " ~ B "0" | V A "F K u L o Ğ L T | D O K u E U R E N R R| S U A B A P R 1 S | "K" "Â~ ~Ö"s" | S c T | ~S T K T T D A T X T ~K S T E M o L "ö" T B E s. U I S • u I • • 470 10