Katalog

B İ LlM YAYI N DÜŞÜN BUL İLGİNÇ SORULAR Işık hızı ile yolculuk yapmak miimkün olsaydı? SORU: Işık hızıyla yolculuk etmek mumkun olsaydı, ses hızını aşan uçaklarda karşılaşılan sonik patlamaya karşılık gelebılecek şıddeth bır ışık olayı gerçekleşır mıydı? Kısa 20. Yuzyıl Enc ffobsbaum Turkcesı \a\uz 19141991 Aşırılıklar Çağı Fıçı problemi ARMAGANLI BULMACA Sonik patlama YANIT 1: Sonik patlama, ses hızına ulaşıldığında değıl, ses hızını aşan bır cısmın yarattığı şok dalgası ınsan kulağına ulaştığında duyulur Vakum ortamında parçacıklar ışık hızını (c) aşamazlar Fakat optık yonden problemlı bır ortamdan geçerken hızı c'nın altına duşmuş olan bır ışığın hızını c ye çıkarmak mumkundur Işığın hızı artınca, yanı ori|inal hızını aşınca gerçekten de sonik patlamaya eşdeğer bır parlama oluşur Bu durum 1934'de Pavel Cherenkov tarafından keşfedıldığı ıçın soz konusu ışımaya "Cherenkov radyasyonu" denır Su kullanılan nukleer reaktorlerde Cherenkov radyasyonu mavı renklı ışımalara neden olur Cherenkov ışınımı YANIT 2: Elektromanyetık dalgalarda sonik patlamaya eşdeğer bır durum gozlenır, fakat bunun ıçın parçacığın ışıktan hızlı hareket etmesı gerekır Bu da mumkundur zıra ışığın herhangı bır ortamdakı hızı, vakum ortamdakı hızından duşuktur Daha duşuk olan bu hız v c / n formuluyle verılır burada c ışık hızını, n ıse ortamın kırılma endısını gostermektedırler Işıkta gozlenen ve sestekı sonik patlamaya eşdeğer olduğunu belırttığımız bu ışımaya Cherenkov radyasyonu denır Cherenkov radyasyonu parçacık hızının c/n'nın uzerıne çıktığı durumlarda ortaya çıkar Içınde nukleer reaktor yakıtı bulunan su dolu tanklardan çıkan mavı ışıma Cherenkov radyasyonundan kaynaklanır Yakıtın yaydıgı yuksek enerjıh elektronlar suyun ıçınde ışığın su ıçındekı normal hızından daha hızlı hareket ederler ve Cherenkov ışınımı oluştururlar Cherenkov radyasyonu fızık araştırmalarında çok ışe yarar Cherenkov fotonlarının yayılma açısıyla parçacığın momentumu arasındakı ılışkı bu araştırmaldrdd kılıt rol oynar Cherenkov radyasyonunun yayılım dcısı yardımıyla parçacığın hızı ve yonu tespıt edılebılır Parçacık fızığınde en çok kullanılan gereçlerden bırı Cherenkov detektorudur 20 Yuzyıl ın sona ermesıne şu Eric Hobsbavvm rada 3 yıl kaldı Yogunluk hacım parlaklık devrım ier keşıfler , savaşlar toplumsal olaylar vb açıla rından belkı de KISA 3«. YÜZYU bır koca dunya 1 t 1 4 I t * 1 A f ı t ı ı t K t t ı r, * 51 tarıhı kadar olayın sıgdıgı veya sıga madıgı bır yuzyılı gerıde bırakmaya hazırlanıyoruz Bu arada da çagla bır he saplaşma donemı yaşanmaya başlandı Bu çagın en onemlı olayları arasında ve belkı de başında Sovyet deneyımı gelecektır Bu tuyuk toplumsal olay 1914 te Bırıncı Dun ya Savaşı ından ıtıbaren gundeme geldı ve dunyanın mıhverı oldu Yazar 1914 1991 yılları arasını yanı Sovyetlerın ortaya çıkış ve çokuş donemını 20 Yuzyılın Kısa Tarıhı kıtabında değerlen dırıyor Konuya tarıhsel bır goruşle yaklaşı yor Şoyle dıyor Bu donemı nasıl anlamlandıracagız? Arkasından ne gelecegını ve uçuncu bın yılın nasıl olacaqını Kısa Yırmıncı Yuzyılın onu bıçımlendırecegınden emın olsak bıle bılmıyoruz Yazar ıkı dunya savaşı yılları arasını Fela ket Çagı olarak nıtelendırıyor ve eskı yuz yılın lyı bıtmedığıne dıkkat çekerek gelecek yuzyıl ıçın umutlu olmak gerektıgını belırtı yor Yer yer kendı yorumlarıyla da yogur dugu bu kısa tarıh şu bolumlerden olu şuyor Kuş bakışı 20 yuzyıl Bırincı Kısım: Felaket Çağı Topyekun savaş çagı Dunya devrımı Ekonomık uçu ruma doğru Lıberalızmın çokuşu Ortak duşmana karşı, Sanatlar, Imparatorlukların sonu Kısım II: Altın Çağ Soğuk savaş Altın yıllar Toplumsal Devrım Kulturel devrım Uçuncu dunya Reel sosyalızm Kısım III Toprak kayması Krız onyılları Uçuncu dunya ve devrım Sosyalızmın sonu Avangard kalıplar 1950 den sonra sa nat Buyuculer ve çırakları dogal bılımler Yenı bınyıla doğru 19 yuzyıl tarıhçısı olan Enc Hobsbavvm onsozunde ınsanın yaşadığı donemı objektıf olarak degerlendırmesı ve yorumla ması zordur Bugune 17 veya 18yuzyıla bakar gıbı bakamayız dıyor ancak verılere dayalı bır kısa tarıh ortaya çıkarmayı da ba şarıyor 20 yuzyıl degerlendırmelerı kıtaplığımız da yer almaya başladı Gelecegın ıpuçlarını bağrında bırıktıren ve buyuten 20 yuzyılı yenıden yenıden ve çeşıtlı yonlerıyle ve de ğerlendırmelerıyle okumak zorundayız 670 sayfa Sarmal Yayınevı Ikı adam bır fıçının başın da hararetlı hararetlı tartışıyorlarmış llk olarak fıçının ıçındekı sıvının, ne olduğunu tartışmışlar Ancak fıçının ıçıne bırşey değdırmemelerı gerektığı ıçın de bır turlu karara varamamışlar Onun uzerıne fıçının ne kadar dolu olduğunu tartışmaya başla mışlar Bırısı fıçının yarısından çoğunun dolu olduğu nu dıgerı ıse yarısından azı nın dolu olduğunu ıddıa edıyorlarmış Bunun uzerıne bahse tutuşmuşlar Sorun bu noktada başla mış Fıçının ne kadarının do lu olduğunu nasıl olçecekler? Fıçının ıçıne ıp ya da so pa sallandırmaları yasak Yanı elle rını ya da herhangı bır nesneyı fıçı nın ıçıne sokmayacaklar Bu koşul larda fıçının ne kadarının dolu ol dugunu nasıl bulabılırler Aslında sorunun cevabı oldukça basıt aynı zamanda da oldukça akıllıca Hazırlayan: Zeze Bir kibrit bulmacası 505. sayıda kitap kazanan okurlarımız Sıbel Ozten Çayyolu/Ankara, Macıde CanturkAcıbadem/Kadıkoy, Macıd Tunçay Beykoz/lstanbul, Ertuğrul ÇelıkcanEtımesgut/Ankara, Şeref TungaMecıdıyekoy/lstanbul Umut Barış Barut Çorum, Suleyman Çuhacı Bursa, Cafer AtasoyAvcılar/lstanbul, Hasan Sungurlu Aydın, Rabıa Gozuaçık Ankara f A y 1 1 M A A Ei w. m I w 1 '0 B 3 i % O Kapitalistler Moskova'ya 20 yuzyılın kısa tarıhı n ı yazan Sovyetler Bırlı gı nın çokuşune tanıkhk eden bır ımzadır Hakan Ak say Aksay uzun zamandır Cumhu rıyet ın Moskova muhabırıdır ve 20 yuzyılı bplırlp yen Sovyetlerın çoku:p oncebtnın çokuşunun ve çokuş sonrasının da tanıgıdır Aksay yuregıyle yaşadı olayları ve usta kalemıyle de yazıya doktLi Kıtabın arkasındakı şu sozler Aksay ın bakışını belırlıyor Kuçukcuk mavış bır arkadaşım var Dedesı sosyalızmı kurmuş babası yıkmış Nenesı eskı ahlaktan annesı modadan sozeder Çocu ğun mavı gozlerınde o tanıdık meraklı ba kış Acaba nelerı nasıl gorecek? Mafya uyesı mı olacak ışadamı mı ışsız mı adam mı? Hıçbır şey olmadan çekıp gıdecek mı yaşamdan' Yoksa bır kez daha o mu kur taracak Rusyayı? 228 sayfa Kavram Yayınları Hcıküiı ikscn i Itiraz etme sakın.. Senden ıkı kat daha fazla bronzlaştım. 507 11