Katalog

C E R R A H İ T E K N İ K L E R İ Şiddet gepektirmeyen ameliyatlar Vıdeolu cerrahlık, klasık amelıyatlara kıyasla daha az yara ızı bırakıyor, daha az agrılı ve daha ucuz Gunumuzde tum dunyanın ılgı odağı halıne gelen bu yontem gelecekte hastaların uzaktan amolıyat edılmelerını sağlayacak. aşlangıçta yalnızca ıınokolojıyle sı k nırlı olan vıdeolu cerrahlığa once "ıçorgan daha sonra ıse kalp ame lıyatları dahıl edıldı Gelecek yıllarda bu ışlem alanı daha da genışleyecek An cak bu yontemın daha ustun bır tekno lojıyle donanması gerekıyor boylece gunumuzde hastayı dogrudan amelıyat eden cerrahlar ılerde robotlar aracılıgıyla uzaktan çahşabılecekler Ayrıca pılotlar gıbı cerrahların eğıtımı de hastaların gerçek organlarını ternsıl eden sanal resımler aracılığıyla canlandırılmış bır uygulamayı kapsayabılecek Mayıs ayında Hamburg da duzenle nen ve dunyadakı tum uzmanları bır ara ya gotıren vıdeolu cerrahlılkd ılgılı ulusla rarası bır kongre sırasında yukarda sayı lan konular ele dlındı Bu kongre vıdeolu cerrahlıgın tum sır larının aydınlıga kavuşmasını sağladı Bu yontem hastanın derısınde kuçuk yarık lar oluşturarak buralardan cerrahı aletle rın sokulması ışlemıne dayanıyor Yıne derı uzerıne açılan başka bır delıge yer leştırılen kuçuk bır kdmera aracılıgıyla da amelıyat sırasındakı uygulamalar de netlenıyor Bu teknık tazla agrıya yol açmıyor ve yayılmıyor gerçekten de bu drnelıyat vucutta zamanla azalan onemsız yara ızlerı bırakıyor özellıkle hafıf amelıyatlarda, anestezının etkısınden yenı kurtulan hasta hemen hemen ça lışmaya başlayabılecek duruma kavuşa bılıyor Bu yenı amelıyat' halk tarafından lyı bılınmemesıne karşın gıttıkçe daha çok uygulanıyor 1995 yılında Fransa'da safra kesesı amelıyatlannın % 80 ı göğüs amelıyatrarının (kalp harıç) % 43 u mıde fıtığı amelıyatlannın % 55'ı kasık fıtığı amelıyatlannın % 27 sı rahım ame lıydtlarının % 18'ı yumurtalık ve fallop borusu amelıyatlannın % 8'ı ve apandısit amelıyatlannın % 13 u vıdeolu cer rahlık yontemıyle gerçekleştırıldı Vıdeo cerrahı yontemıyle safra kesesı amelıyatı ancnk bu konuda egıtılmib cerrahlar taratından uygulandıgında çok başarılı sonuçlar vtrıyor Akbi takdırde safra kanalının zedelenmesı tehlıkesı doguyor Bu yontem mıdc tıtıgı amelı yatları ıçın uygun gozukuyor Bu yenı uygulama gevşemış dokuların uzerıne bır tur sapjamlaştırırı fılpnın tutturuldugu kasık tıtıklarında da başarılı olabılecek ozpllıklp bu teknık genellıkle kas yuzeyı bozuk olan yaşlı hastalarda yarar sagla yabılecek Ancak vıdeolu cerrahlıgın ka rınzarı boşlugundakı kanser tumorlen ıçın uygulanrnasına karşı çıkılıyor Amelı yat sırasında basınç iltındn gaz verılme sı kanserlı hucrelerın karınzarı boşlu gundn yayılmaları oldbilıgını gundeme getırebılır Ote ydndan vıdeolu cerrahlık kardıyolojı alanında da gıttıkçp yaygınlık kaza nıyor 1995 yılının eylul ayında Pıtıe Sal petrıero Hastanesı nden Iradj Gandj bakhch başkanlıgındakı ekıp Avrupa'da ılk defa olarak 50 yaşınddkı bır erkegın goğsunu açmadan koroner bypass amelıyatını gerçekleştırmeyı başardı Bu ışlem dunyada ılk kez bu tarıhten bırkaç ay once Stanford T ıp Merkezı nde ger çekleştırılmıştı Şubat ayında ibe Broussaıs Hastane sı nde dunyada ılk kez gerçekleştırılen başka bır ışleme tanık olundu Alaın Carpentıer mıtral daralma saptanan 30 yaşındakı bır hastanın kalp kapakçıgını değıştırdı Medyaya yansıyan bu amelı yatlar dışında sessız sedasız yapılan an cak aynı derecede onemlı başka uygula maların da var oldugunu bu arada belırt mek gerekır Kısacası vıdeolu rprrahlık 1990 lı yılla rın başından ber gıttıkçe onem kazandı Hatta bırkaç yıl ıçınde bu yontemın uy gulanabılırlık alanının beynı de kapsaması beklenıyor o ılk kuçuk kameralar nıtnyn çıktı Uoktor yanım isıstn nını alabıldı bu durum ko lıyoskopı ala nında buyuk bır atılım ya pılmdbinı bdg iadı Ancak kolıyoskopıyle vıdeoendos kopıyı bırbırı np karıştırma mak gerekır Kolıyoskopı yontpmınde derının kesıl mesı gorpkp bılecegı ıçın bu uygulama yilnızra rer rahlar tdrafın dan yapılmalı dır Buna kar şılık vıdoen doskopı ISP dogal delıkler dpn (ypmek borusu anus) yararlanılan ve derıyı yarala mayan amelı yatları kapsa dıgı ıçın gast roenterologlar tarafından uy gulanabılıyor Karın amelıyatlannda karın, arıtılmış karbon gazı verılerek şışırılıyor (1) ve boylece kameranın goruntu alanı buyutuluyor Dıkış noktalarında (2) buyuk bır beceriklilik gerekıyor çunku dugumler, kontrol ekranındakı goruntunun yardımıyla pensler kullanılarak oluşturuluyor Bır venın bolumlere ayrılması ve dıkılmesı ıçın (3) kesebılecek ve aynı anda, açıkta kalmış ıkı ucu kenetlerle kapatabılecek bır alet kullanılıyor (sarı ok); bu ışlem hemorajıyı onluyor. nelmesı beklenıyor Nıtekırn kısa bır sure once Strasbourg dakı Kanser Araştırma Enstıtusu ıle Bruksel dekı bır hastane arasında bılgı alışverışı saglandı Boyle ce Belçıkalı doktorlar bır televızyon ek ranında Alsace bolgesınde gerçekleştırı len bır fıtık amelıyatını ızleme olanağını elde ettıler Bılım adamlarına gore bu tur yayınlar yarının eğıtım sıstemını oluştu racaklar Ayrıca uzmanların uzaktan mu dahalede bulunabılmesını de sağlayabı lecekler öte yandan zorluk anında uzmanın robot kol aracılıgıyla cerrahın yardımına gelebıleceğı duşunulebılır Bu amelıyat lar ıçın zorunlu olarak bılgı otoyollarında onemlı gecıkmelere yol açabılecek uydu bağlantısı yerıne kablo baglantısının se çılmesı gerekecektır ışık hızında uydu aracılıgıyla basıt bır gıdış gelış cerraha sanıyenın onda bırını kaybettırırken kab lo yoluyla ıletışımde bu oran sanıyenın bınde bırıne duşecek Egıtım alanında ıse uzmanlar cerrahla rı yapay deneme aygıtları uzerınde bılgı lendırmeyı tdbarlıyorlar Bu amaçla bılgı sayarcılar bu tur bır amelıyata maruz ka Idbılecek tum organların scanner ya da IRM (manyetık rezonaribld goruntu) aracılıgıyla uç boyutlu goruntulerını oluş turmayı hcdellıyorlar Nıtekım Stras bourg dakı Kanser Araştırma hns tıtusu nun bılgısayar uzmanları bır has tinın kancıgprının uç boyutlu fotogratını meydana getırerek cerrahın amplıyat^ başlaımdan once otganı tanımasını baglddılar Ancak bılgısayarcılar henuz tum sorunları çozpmpdıklprı ıçın SJIMI goıun tuler gıbı sıvı dokular oluşturabılıyorlar Buna karşılık dpn gıbı aynı zamanda hern yumuşak hem de dayanıklı dokuları henuz matptnatıklebtırernıyorlar Sonuçta goruntuler net olmadıgı ıçın sanal derı kesılırken domuzyagı nıı yok sa domuz derısı uzerınde mı ışlem yapıl dıgı anlasılamıyor Orneğın bır venın ya da arterın kazayla kesılmesı sıvı boşal masına yol açar ancdk bunun yaradan gerçpk fışkırnn kanla bır ılgrı yoktuı Kısaı ası gelecek ıçın çok şey vaat pden bu yenı yontem cerrahın hastasından gıttıkçe daha çok uzaklaşması tehlıkesını gundome getıuyor Scıence&Vıe hylul 1996 Çevırı Anahıd Hazaryan Beceriklilik ve bilgi özel egıtım yerlerı var Kolıyoskopıde 1990 lı yılların başında hem zengın hem de yoksul ulkelerde bu yenı yontem alanında buyuk bır patlama goruldu Ancak ne yazık kı bu hızlı ılerle me buyuk bır kargaşayla beraber gun deme geldı Eğıtım eksıklıgı nedenıyle pek çok yanlışlıklar ortaya çıktı nıtekım ellere bakmadan vıdeo ekranı uzerınde çalışmak uzun bır çıraklık surecını ge rektırıyordu rtte yandan cerrahlar kolı yoskopıyı her alana dahıl etmekten de çekınmedıler Sonuçta şımdıye kadar salt karın boşlugunu hedefleyen bu teknık eklem lere (artroskopının bulunuşunu sağladı) bobreklere (lomboskopı) ve en son kal be ve goguse (torakoskopı) de başarıyla uygulandı Bu yontem bu organları da ıçerdıgı ıçın kolıyoskopı bozcugu yeter sız bulundu ve daha kapsayıcı olan vı deolu cerrahlık terımı uygun goruldu Vıdeolu cerrahlık yontemı yaygınlık kazandıkça cerrahlık egıtımınde de ılerIpmpler saglandı Boylece klınıklerde bu yenı cerrahlık turuyle ılgılı çıraklık mer kezlerı oluşturuldu Bunlardan başlıcaları Strasbourg da Jacques Marescaux taratından yonetı len Sındırım Sıistemı Kanserını Araştırma hnstıtusu (IHOALJ) Olermont ferrand dd Maurıce Antoıne Bruhat tarafından yo ıiLtılen Ulublarardbi Endobkopık Cerrahı Mrıkp7i (CIC T) Hjnrourt da (Yvelınes) bulunan Amerıkan kuruluşu Auto Suture furopp riur Unıverbitenın denctımı altın da ve Avrupa dakı buyuk unıversıtelerde ibbırlıgı yaparak çaliban bu merkezler unıversıte sonrası egıtımındekı oğıencı lere ve cerrahlara hızmet sunuyorlar Hamburg da Amerıkan lohnson & Johribon taratından kurulan ultramodern Fthıcon Bndo Surgery Merkezı nde cer rahldi gozlerı vıdeo ekranı uzerınde sa bıtleşmış tıpkı partısyonunu çalan pıya nıst gıbı plastık modellerden uretılen ba gırbakları yemek borubunu karacıgerı k !İbı kesıp parçalıyor yenıden bırleştırı yor ve dıkıyorlar Artık vıdeo t errahlık tıp dunyasındakı yerını aldıgına gore elektronık ve bılgısa y ıı alnnhıındıkı gelışmelerın bu yenı yonteme uyarlanması ve bu uygulama nın sınıısız bır tıp aıılayışına dogru yo Nasıl gelıştı? Tıp alanında dev rım yaratan bu uygu lama nasıl bugune geldı"? Tarıhsel ola rak yırmı yılı aşkın bır sure jınekolojıde tanısal ve daha son ra tedavısel amaçlı kullanılan kolıyosko pının genışletılmebi ne dayanıyor Kolı yübkopı terımı karın boşluqunun adı olan kolomdan gelıyor Kolıyoskopıyı bulan Dr Hubert Manhes, çukur bır tuptcıı ba kaıak anahtar delı gındeıı bdkar gıbı yumurtalık kıstlerını dlmayı duşunmuştu Kendibi bıı tur oplık aletını bır elıyle Uıtv ken dıgcr elıyle de amelıyatını qerçpk loştırıyordu Ancdk Dr Manhes cpmhlık meslegının unlulerın dpn olmadıqı ırın bu yenı çalışma yonlemı pek bılınmedı Aynca bu uyqulnma onemlı bır sorun yaratıyor du Uzun amplıyitlat sırasında cerrahın bır gozunu optık cı haza dayayarak bır yandan da tek başı na ışlemltTi gprçpk lebtırmek zorunda ol ması son derece yo rucuydu Tele cerrahıh donanımı Vıdeolu cerrahlık daha uzun, daha has SJS ve daha gelışmış aletlerın kullanımını gerektırıyor Hastaların, cerrahların ve hemşırelerın guvenlıgı ıçın aletler bır defa kullanılıyor. b10 9