Katalog

TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP Üniversite'de yabancı dil takıntısı Mehmet Zanıan SCK, lıoğlu* Öğrenim Türkçe olmalı Lthcm Alpavdın* I Temmuz 1996 tarıhlı Resmı Gazete de yayımlanarak yururluge gıren yenı Lısansustu Eğıtım ve Oğretım Yonetmelığı bırçok açıdan olumlu yenılıkler getırmekle bırlıkte unıversıtelerde bırtakım farklı ve çehşkılı uygulamala ra da şımdıden neden olmuştur Bu çerçeve yonetmelığın 31 maddesı "Her universıte ve yuksek teknolojı enstıtusu bu yonetmelıkle ılgılı senatoların kararlarına bırakılan hususları yonetmelik halınde duzenler" demektedır öqrencı kabulune ılışkın 2 maddenın (b) ve (c) bendlerı doktora ve sanatta yeterlık programlarına gırıştp ve ayrıca yabancı dıl sınavı yapılıp yapılmayacsğı, yapılması halınde hangı duzeyde yabancı dılbılgısı aranacağı ılgılı senato tarafından belırlenır demek tedır Yonetmelık Sanatta Yeterlık bolu munde KPDS don (Kamu Porsonolı Ya bancı Dıl Sınavı) altmış puan alınması zorunlugunu Sanatta Yeterlık Çalışma sının Sonuçlanması (Maddp 29 a) mdddebinde ele dlmaklddır Bu aşarna da başarılı olamayan oö,rencı ıçın de ...esasları ılgılı senatoca belırlenmek uzere yabancı dıl hazırlık programına oğrencı olarak kaydedılebılırler Bu program suresı en çok bır takvım yılı olup, bu sure sonunda belırtılen merkezı yabancı dıl yeterlık sınavında başarılı olamayan oğrencılerin yuksekogretım kurumu ıle ılışkılerı kesılır. Bu programda geçırılen sure ogrenım suresıne dahıl edılmez." demektedır Bu yıl bazı unıversıtelerın senatoları fen ve sosyal bılımler enstıtulerınde ayrı ayrı sınav yaparken bazı unıversıtelerın senatoları da hepsınde aynı sınavı yap mıştır "Unıversıtede Yabancı Dıl Takıntısı I" adlı yazımda da vurgulamaya çalıştıgım farklı bılım ve sanat alanlarının eş duzeyde yabancı dıl bılme zorunlugu nun yanlışlığı burada da gorulmektedır kursları duzenlenmelıdır Bu kurslara ragmen sınavı başaramayanlar da olabılır Bu durumda yonet melığın emrettıgı gıbı onların ogrennlık le ılışkılerını kesmek de oldukça acıma si7 bır tutumdur Sanat dallarında bu sı navları aşabılecek duzeyde yabancı dılı bır turlu başaramayacak çok ustun nıte lıklı unıversıtenın elden kaçırmaması ge reken elemanlar da olabılır Bu gerçek ıstısnalara da senato kararları ıle kolaylık gosterılmesı gerekmektedır kanımca Yenı yonetmelığın çehşkılı oldugunu sandıgım bır maddebi de l geçıcı mad dedır "Bu yonetmelığın yururluge gırdığı tarıhte bır doktora programına kayıtlı olup da yeterlık sınavına gırmemış veya gırıp de başaramamış olan ogrencıler ıle sanatta yeterlık prog ramlarına kayıtlı olan ogrencıler, yabancı dıl ıle ılgılı olarak bu yoııetme lıkle getırılen hukumlere tabıdırler" dı yen bu madde tez aşamasında olan ve eskı yonetmelığın hukumlorıne tabı bulu nan doktora ogrencılerı ıle sanatta yeter lık ogrencılerını ayırmakta tez hazırlayan doktora oğrpnrılprıne sınav zorunlugu getırmezken aynı aşamada olan sanatta yeterlık ogt£ncılerıne sınav zorunlugu qetırmektedır Ayrıntı gıbı gorunen bır nokta da hem doktora hom de sanatta yeterlık prog ramları ıçın geçerlı olan Anadılı gırme t>ı gereken yabancı dılle aynı olan aday lar bu merkezı yabancı dıl sınavından muaf tutulabılır tumcebidır Anadılı nın ne anlama geldıgı açıklanmamıştır Annesı yabancı babası Turk olan (ya da tersı) ve dogdugundan berı Turkıye de oturup yalnız Turkçp ogrenmış olan bır ogrencı melezlıgını belgelerle kanıtladı gında yabanrı dıl sınavından muaf mı olacaktır? Bu çerçpve yonetmplıgın senatoları bıraktığı yetkılerın yanı unıversıtelerın ayrı ayrı çıkaracakları yonetmelıklerın uzerınde oldukça dıkkatle durulrnası ge rektıgıne ınanıyorum Bılım ve sanat dallarının ozellıklerının senatolarda dıkkate alınması sınavların bu ozellıklere gore yapılması yararlı olacaktır Ayrıca unı versıteler bırbırınden çok farklı yonot melıkler hazırlayacak olurlarsa sanatta yeterlık ogrencılerının unıversıteler ara sında bır dolaşıma başlayacakları da kuşkusuzdur Bır unıverbite sanatta ye terlığe ya da doktoraya gırışte yabancı dıl sınavı koymazken bır başka unıverbi te sınav koyarsa ya da sınavlar degışık duzeylerde olursa bu farklılıkların da unıversıtelere neler getırecegı neler go turecegı lyıce duşunulmelıdır Bır oğretım elemanının meblekbel gelı şımını kolaylaştırmak desteklemek ama cıyla gereklı gorulen bır yabancı dıl bıl me" duşuncesı bu dılı olçmek ıçın yapı lacak sınavın yanlışlıgına kurban edıl memelıdır * Prof Dr , Marmara Unıv Guzel Sanatlar Fakultesı D ıl ınsanlar arasındakı en temel en etkılı ıletışım aracıdır Bu ıletışımın doğru yapılabılmesı ıçın her ıkı tarafın yanı konuşanın ve dınleyenın veya yazanın ve okuyanın aynı dılı yeterlı derecede bılmesı gerekır Dıl ayrıca ıçınde yaşadığımız çok boyutlu uzaydan tek boyuta bır ebleme olduğu ıçın, duşuncelerı sıraladıgı ıçın soyut duşuncenın ara cıdır Dılımın sınırları hayalgucumun sı nırlarıdır' demış VVıttgensteın Dolayısıy la hem toplumdakı dığer bıreylerle ıletışı mın hem de kışının yaratıcılık ve hayalgucunun kısıtlanmaması ıçın belırlı bır dı lın çok lyı bılınmesı gerekır Hem hayalgucune hıtap ettığı hem de orgetmenden ogrencıye sozlu veya kı taptan yazılı olarak verıldıgı ıçın egıtımın en lyı bılınen dılde, anadılde, verılmesı mantıklıdır Farklılıklar saptanmalı Sadece 1 başarı örnegın Marmara Unıversıtesı Sena tosu nun aldığı karar ve bu karara daya narak unıversıtedc merkezı olarak yapı lan Sanatta Yeterlık yabancı dıl bara| sı navında sınava gıren yırmı bır adayın dokuzu unıversıtenın kendı araştırma gorevlılerıdır Bu araştırma gorevlılerın den yalnızca bırı bu merkezı sınavı aşa rak sanatta yeterlığe başlayabılmıştır Çunku yapılan sınav hem doktora hem de sanatta yotorlık adayları ıçın ortaktır Uluslararası araştırma yapacak doktora adaylarının yabancı dıl bılgılerı ılo bır eser yaratarak ya da ıcra ederek sa natta yeterlık yapacak adayların yabancı dıl bılgılerı aynı sınavla olçulmuştur Bu tutumuyla universıte korkdrım kendı akadamık personel kaynagını kurutma yolundadır Ne lısede ne unıversıtede yabancı dı lın doğru durust ogrptılmedıgı ulke mızın acı bır gercegıdır YOK de sa nırım bu gerçegı gorerek yabancı dıl oqrenme fırsatını ogrencıye doktora vo sanatta yeterlıgın son aşamalarına kadar tanımaktadır Ustelık de ılk kez senatoların duzenleyecegı bır yabancı dıl hazırlık programı oner mekledır YOK un sorunu rahatlatıcı bu anlayışını yazık kı unıvprsıte se natolarında goremıyoruz UnıvprsıtPİprımızın ozellıklp sanat dallarımn her zaman hem KPDS den altmış puan alabılocpk yı bancı dıl bılgısıne bahıp hem de ko nu^undi bisitılı yotonpklı irıstırmi gorevlılerı bulrna şansı yoktur Bu durumda kinımca sanatta yeterlık programlarının gırışlprınde yabancı dıl biııavı yerıne yalnızcd yetenek ve bılqı sınavı yıpılmalı bu proqnmlara bublayabılen ogrencılere de banatta yotorlılık mtosınro cıddı yab.ınrı dıl Ogrencılerının ve oğre tım uyelerının yuzde 9i> mın anadılı Turkçe olan bır unıversıtenın yabancı dılde eğıtım verme sı yararlı değıl zararlıdır aynı zarar ortaokul ve lı seler ıçın de mevcuttur Hazırlık yılında verılen ya bancı dıl egıtımı anadılı o dıl olan ınsanlar ıçın yazılmış ders kıtaplarını anla maya yetmemektedır zaten yetmesı de beklene mpz Ogrencının yabancı dıl bılgısındekı yetersızlık hem ders kıtaplarını anla masını hem de ders ve sı navlar sırasında duşunce lerını anlaşılır olarak ıfade edebılmebinı zorlaştır maktadır Unıversıtelerde ogretım uypİPrının ogrpncılerden daha 1yı yabancı dıl bıldıgını varsaysak bıle ders sırasında ogrencı anlatılanı anlamakta zorluk çek mektedır Bu nedenden dolayı aralarında benım de bulundugum bırçok ogretım uyesı dersler sırasında sık sık Turkçe kullanmaktadır ogrencıler ders araların da veya ofıs saatlerınde veya başka du rumlarda soru sorarken konuşurken doqal olarak Turkçe kullanmayı tercıh etmektedırler Buyuk çogunlugunun anadılının Turkçp oldugu bır ortamda ınbdnların Turkçe yı yaygın olarak kullana bılmesı engellpnpmeyecpgı ıçın bu unı versıtelerde zaten Turkçe konuşulmakta dır Ornegın Bogazıçı Unıversıtpsı'ndp ıç yazışmalar toplantılar Turkçe dır daha dogrusu Turkçe ye kdtılmış Ingılızce soz rukler ıle ne Turkçe ne Ingılızce olan acayıp bır dıldır Hem ogrencı hem oğre tım uyelerının çogunlugu bu dılı konuş maktadır Bu dılı konuşmak zorunda kalmdk kabul edılemez bu sadece kışı nın anadılını yptprı kadar 1yı bılmedığını gobtergesıdır Ve eger ogrencılere Ingı lızce degıl de bu dılı ogretıyorsak Ingılız ce yı ogretmek bır yana Turkçelen'nı de bozuyorsak ne kadar kalıtelı eğıtım ver dıgımız kuşkuludur Buradan og rencüerın yaban cı dıl oğrenmesı ne karşı çıktığım zannedılmesın yabancı dıl yurt dış* ıle ıletışımın saglanabılmesı ıçın gereklıdır Benım karşı çık tıgım yurtıçı ıletışımın yabancı dılde yapılması dır Bılmeyenlere yabancı dıl yıne bır hazırlık sını tında ogretılebılır ama esas egıtım lurkçe yapılnidlı dır Lgıtımın lurk ço yapılmasının ıçprık açısından Kendını ıfade zorluğu herhangı bır zararı olacagını zannetmıyo rum Ders kıtaplarının yabancı dılden Turkçe'ye çevrılmesının veya Turkçe ders kıtaplarının yazılmasının yaratacagı zorluk, egıtımı ydbancı dılde yapmak ıçın bır gerekçe olamaz Her zaman bır ınsa nın bır kıtabı çevırmesı o kıtabı okuya cak butun oğrencılerin o kıtabı okuyabı lecek kadar yabancı dıl oğrenmesınden daha kolay ve daha ucuzdur Ogrencıle rın ozellıkle yuksek lısans ve doktora se vıyesınde yurtdışı yazını takıp edebılmek ıçın gereksınım duyacaqı yabancı dılde termınolojı bu dıldekı makale ve kıtaplar ek kaynak olarak kullanılarak ogrencılere kazandırılabılır Acı olan oğrencılerin me zun oldukları zaman Turkçe termınolopyı bılmemelerı veya egıtımı hep yabancı dıl de agırlıklı yapılmış konularda Turkçe termınolojı olmamasıdır Bırı Galatasaray Unıversıtesı nde Fransızca egıtım almış bırı Bogazıçı Unıversıtesı nde lnqılızce eğıtım dlmış ıkı Turk muhendıs beraber çalıştıkları zaman hangı dılde anlaşacak lar? Yurdumuzda yabancı dılde eğıtım ya pan okullara olan yogun ılgının belkı de en acı nedenı halkımızın yurtdışı Avru pd ozellıkle de ABD ıle ozdeş tuttugu ozgurluk, zenginlık ve çağdaşlık gıbı nıtelıklere olan açlıgıdır ABD nın uzun yıllardır Batı nın super gucu olmasının dogal sonucu olarak kulturu de evren sel olarak çekıcı gelmış ve taklıt edılmış tır Bu durumda ulkemızde eğer Turk kulturunun korunması ve duşuk butçelı bır ABD olmaktan kurtulmak onemlıyse en buyuk odev egıtım kurumlarına duş mektedır Unutmamak gerekır kı unıver sıteler, ogretım uyelerı ve oğrencılerıyle bır toplumun aydın kıtlesının en onemlı parçasını oluşturur Topluma aydın kıtle yon verir Bu kıtlenın toplumdan kendısı nı başka bır yabancı dılı tercıh ederek soyutlaması toplumda yabancılaşmaya ve bolunmelere neden olur "Bır halkın bırlığının gereklı vasfı bıreyler ara sındakı ıletişımm gorelı yeterlılığıdır." (1) lurk olanın ıkıncı sınıt veya kdlıtesız oldugu saplantısı anrak bızım olana sa hıp çıkarak ortadan kaldırılabılır Seçıl mış şanslı bır azınlığa yabancı dılde egı tım gorme hakkını tanır kalanaTurkçe eğıtım verirsenız Turkçe nın korunması gereken lyı bır dıl oldugunu nasıl savu nabılırsınız? Fransa nın e^kı Kultur Bakanı Jack Lang dıyor kı Okullarımızı devlet fınan se eder ve ders kıtaplarımız Fransızca yazılır Bu korumacılık mO Asla Çocuk larına kendı dıllerını ogretmek kendı kul turıınu korumak bır ıılusıın asgarı gorpvı dır Abil buç olan kulturu yok etmek ya da sulandırmaktır (2) Fransız Kultur Ba kanı bunu derken Turkıye de Turk vatandaşlarına hransızca veya başka bır yabancı dılde egıtım vermeyı hangı mantığın haklı gosterebılecegını merak edıyorum Kaynaklar (1) New Perspectıves Ûuarterly Turkıye Cılt 1 Sıyı 1 Kı 149' (2) K Deustch dan aktaran Sperıf Mardın Tur kıyf Modprnle^ııif ı llotı^ırıı Y ıyınl ırı Istınbul s 17rı 1992 * Doç. Dr., Bılgısayar Muhendıslığı Bolumu Bogazıçı Unıvcrsıtebi