Katalog

B İ Lİ M YAY I N DÜŞÜN BUL ILGINÇ SORULAR Niçin kalp hastası olmuyorlar? Teknolojinin Evrimi Geotgc Basalla ARMAGANLI BULMACA Teorik bir satranç sorusu Basalla ekonomı ta rıhınden ve antropolojı den yararlanarak tek nolo|i tarıhı konusunda yapılan son a kade mık Bu hafta teorik bır satranç sorusu var Teorik satranç sorusu da ne ola kı' Teorik satrarıç sorusunun cevabı da teorik yanı gerçek bır satranç oyununda asla karışalaşılamayacak bır durum Soru şoyle Satranç tahtasında toplam 4 taş var Sıyah şah, ıkı beyaz kale ve beyaz bır at Bu taşları nasıl yerleştırmek gerekır kı şah hangı hareketı yaparsa yapsın mat olsun Soruyu çozmeye çalı şırken aslında taşların yerle şımının pratıkte asla gerçekleşemeyecek bır şekılde ol dugunu Ljnutmamak gprekı yor Normal oyunda şahın ıkı kalp tarafından aynı anda mat ıle tehdıd edılmesı zaten mumkun degıl Soru ıçın bızım bır çozumumuz var ama tabıı başka çozumler de çıkabılır SORU: Annem, bol mıktarda sebze ve meyve yememı oğutluyor. Yağ ve etten de mumkun olabıldıgınce kaçınmalıymışım Eskımolar sadece yag, et ve balık yıyorlar. Bu durumda hepsının kalp hastası olması veya skorbıte yakalanmaları gerekmez mı ? YANIT 1" Bundan otuz yıl kadar once eskımolar arasında duşuk oranda da olsa kalp hastalıgı te&pıt edılrnıştı Eskımolar VP kalp hastalıgı arasındakı ılışkıyı anla mak ıçın kalp sorunlarının nedenlerını ır delemek gerekır Kalp krızının npdpnlprınden bırı kanda kı kolebterol ve trıglıserıdler nedenıyle damar çepprlerının yaglı bır bırıkıntıyle kaplanmasıdır Bu bırıkıntıler damarları blokp edorok kalbe dogru olan kan akı^ı nın yavaşlamasına npden olurlar Bunun sonucu olarak da bır sure sonra kalbe ypterınce oksıjen gıdememeye başlar Teknolojinirilff Evrimi Aslında vucudumuzdakı butun hucrelor de bır mıktar kolesterol vardır ve koleste rol olmadan yaşamımızı surdurmemız de olanaksızdır Vuruttakı kolesterolun bır kısmı oksıde olur ve damarların çeperlerını kaplayan yağlı bırıkıntının oluşmasında bırıncıl rolu oynar Taze sebze ve meyvp yemek gerçekten de yararlıdır, çunku bu sayede kolesterol oksıdasyonu yavaşlar ve damarlarla ılgılı sozunu ettığımız sorun da engellenmış olur Eskımoların bol mıktarda yağ ve et ye dıklerı dogrudur ama bır o kadar da balık yerler Balık yaö,ı uzerınde yapılan ıncelp meler balık yagının omega 3 dıye adlandırılan bır tur doymamış yag asıdı ıçer dıgını ortaya çıkarmıştır Bu yağ asıdının kandakı kolosterol ve trıglıserıd oranını duşurduqu bılınmektedır Yanı eskımolar da kalp krızıne çok rastlanmamasının ne denlerınden bırının bol mıktarda balık ye melerı olduğunu soyleyebılırız Kalp krızlerının daha bırçok nedenı var dır, bunlar arasında akla ılk gelenler yuk sek kan basıncı, genetık faktorler, ırksal karakterıstıkler beslehme alışkanlıkları hareketsızlık, davranışla ılgılı faktorler VP sıgaradır Eskımolar bu saydıklarımız yo nunden oldukça şanslı bır topluluktur bu sorunlarla pek karşı karşıya oldukları soylenemez Eskımoların bıyolojık ozellıklerı tam an lamıyla araştırılmış degıldır kalp hastalık larına ender olarak yakalanmalarının baş ka nedenlerı de olabılır YANIT 2: Eskımoların bol bol et ve yaö, yedıklerı ve bu arada neredeyse hıç seb ze yemedıklerı doğrudur# Fakat eskımolar bol mıktarda bogurtlen yerler Bazı boğurtlen turlerı Arktık daırenın kuzeyın de yetışebılmektedırler, yazın bunları her yerde bulmak olasıdır Son ?amanlarda bırçok eskımo sıcak ulkelerden qelen meyvelerden de satın alabılmektedır, az mıktada C vıtamını bıle skorbıt teh lıkesını oldukça aza ındırebılmektedır Duzeltme: 508 sayımızdakı (s 8) "Unıversıteye Gırış le ılgılı haber yazıda adı geçen Yaman Bar las,"Boğazıçı Unıversıtesındedır" Aynı yazının ıkıncı yarısında parantez ıçındekı ke lıme (tarafımdan) olacaktır Omur Akyuz da dıkkate alarak yenı bır teknolojık evrım kura mı ılerı buru yor Tpknolo|inın tarıhınden de bu kuramı destekleyecek orneklere yer verıyor 7 bolumden oluşan kıtabın ılk bolu mundp çpşıtlılık gereksınım ve teknolo/ık evrım kdvramları ırdelenıyor ve bunların rollerı ve yuklendıklerı yanlış ınanışları eleştırılıyor Ikıncı bolumde teknolojık evrımın bıçımsel anlatımına ayrılmı:? Ana fı kır Yenı urunler sadece kendılerınden eskı urunlerden ortdyd <,ıkdbılırler yanı umtılmış olan nesnelerın yenı bıçımlerını kuramın ydratıcılığın veya hayal gucunun saf yaratımları olarak goremeyız Modern toplumlarda ve ılkel toplumlarda yenılıgın kaynakları, 3 ve 4 bolumler de araştırılmakta Burada ele alınan kay naklar Insanlığın hayal gucu, sosyo ekonomık ve kulturel guçler teknolojinin da ğılımı ve bılımın ılerlemesı Ana fıkır Top lumlar her donemde kullanmayı olduğundan daha fazla potansıyele sahıptır Kıtabın 5 ve 6 bolumlerınde bırbırıyle rekabet eden yenı urunler arasında bır ayıklanma surecı konu edılıyor 7 bolum de ıse teknolojık ılerleme ve ınsanlığın "ıslahı" konularına degınılıyor Yazar ıler leme kavramından algılananın teknolojık evrımle bagdaşmadıgı duşuncesındedır Yazar şoyle demektedır Çogu kez, bıl gısayarın robotların uzay gemılerının ve daha bır çok yenılıgın ınsanların beklentı lennı fazlasıyla aşan buyuk teknolojık ılerlemelerı olası kılacagı ıddıa edılır Urı kazanma veya ıtıbar sağlama amacıyla bu tur ıddıaların s>ık sık kullanıldıgına rast lansa bıle bu tur egılımlerın yansıttıgı bır şey daha vardır Insanlar, teknolo|inın yararına teknoloıık olabılırlıkle oyun oy namaktan buyuk haz alırlar" Tubıtak Populer Bılım Kıtapları, 1996 312 sayfa 250 bın TL V a 11 ş m a I a r ı Hazırlayan: Zeze | Fğpr fıçıyı ıçındekı sıvı agzına gelecek kadar egdıklerınde a nok tası ıle b noktası yerden aynı uzak lıkta ıse fıçının tam yarısı dolu de mektır A yere daha yakınsa fıçının ıçınde yarıdan az sıvı var demektır Fıçı problemi 507. sayıda kitap kazanan okurlarımız Meral Ozcan Kızanlık Ist, Ebru Altınbaşak Bursa, Incı Somunkıran Ist, Utku FıratEdırne, Altay ÇokaktaşAnkara, Osman KeskınsoyAnkara, Erol Tosuner Samsun, Yücel Taşdelen Kayserı, Sevgı Gazıturk Malatya, Kamıl Kunter Istanbul, Mevlude Çolak Ist, Suat Kefelı Ankara, Aytaç Karahan Izmır, Sultan Avcı Ist., Eşref Tulga Istanbul Ankara Unıversıtesı Veterı ner Fakultesı OINIL CltRAHİ oğretım uyele rınden Prof Dr Erdogan Samsar ve Prof Dr Taruk Akın bu gun yaşamda olmayan Prof Dr Hayrettın Anteplıoğlu ıle bırlıktp yazdık ları kıtabın 6 cı basımım ya yımladılar Ilk kez 1978 yılında yayımlanan yapıtın 1995 yılında yapılan 5 cı basımının kısa surede tukenmesı uzerıne yenı ekle melerle gerçekleştırılen bu basımda, veterıner şırurjının tarıhçesı, konu ıle ılgılı terımler hastaya yaklaşma ve muayene muayene yontemlerı, radyografı ışınsağaltım radyoterapı tanı, tanı yontemlerı gıbı konular ıncelenmektedır Ayrıca ve terıner hekımlıkte oldukça yenı sayılan, atroskopı ultrasonografı manyetık rezo nans gıbı goruntuleme yontemlerıne de yer verılmıstır 693 sayfa tutan yapıtın eden 900 000 TL dır Telefaks (312)3340405,3369152 Klinik tam yöntemleri ve genel cerrahi y^Ks. Gözlüklerimi taktım ve bır ınek barında olduğumu farkettım. 509 11