Katalog

BELGESELLER İLGİNC SORULAR 9 Kasım Cumartesi TV 2 09.50 Belgesel "Charlie'yle Balıkçıhk" TV 2 15.20 Belgesel "Perspektif" Rekonstruktıfyenıden oluşturma cerrahısı ele alınıyor TV 3 4.50 Belgesel "Sıfır Kılometreden Yolun Sonuna" TGRT 10.05 Belgesel "Bilim Magazın" HBB 17.00 Checkup; Sağlık Konusu TGRT 10.40 Belgesel "Bılım Magazın" Flash TV 1.00 Belgesel "Coğrafya ve Sanayii" Koşu bandından sonra devinim daha mı hızlı oluyor? SORU Koşu bandı uzerınde koşup ındığımde normaldan daha hızlı devındığım samsına kapılıyorum. Bu nasıl oluyor? YANIT Cambrıdgc Unıversıte sı nden Adar Pelah ve Horace Barlovv bu garıp duyguya yol açan duzenegın ıçyuzunu kavramak amarıyla bır denpy gerçeklebtırdı llk ış olarak boylesı bır duygunun gerçekten var oldugunun kanıtlanması gerekıyordu Bu amaçla 7 sı bu duygu yu daha onrp hıç yaşamamış olan 14 denekten once odanın çevrebinde sonra 20 dakıka koşu bandı uzerınde ardından da yıne odanın çevresınde yu rumelerı ıstondı Denoklerın tumu de makıneden ındıklerınde daha hızlandık ları yonunde bır duyguya kapıldıklarını dıle getırdı Bu oznel ızlenımlere nıcel bır açıklık kazandırmak amacıyla da deneklerden makınede bır sure koştuk tan hemen sonra ınışte algıladıkları hızı aynen koruyarak 4 5 metrelık bır mesa fpyı bırkaç kez yurumelerı ıstendı Turların kaç dakıka aldıgı olçuldugunde her turun bır oncekınden daha hızlı oldugu goruldu Anlaşılan denekler her turda başında çok yuksek olarak algılanan ancak gıderek azalan ılk hıza ulaşmak amacıyla daha hızlı yuruyorlardı Pe lah a goro kışı koşu bandı uzerınde ol duğu zaman beyın bunu bacakların normal bır yuruyuşle devındıgı ancak çevredekı tum şeylerın devınımsız oldu ğu bıçımınde algılıyor Yaklaşık on dakı ka sonra beyın vıtes değıştırıyor ve bedenın devınımını gerçek bır yer degıştır nımız Aman Fanrım çevredekı her şey ne de hızlı devınıyor dıyor ve yenıdpn eskı durumuna gelınceye dek hızlı devındıgımız duygusunu yaşıyoruz Uykudayken neden 10 Kasım Pazar TV 2 15.30 Belgesel "Geleceğımızı Aydınlatanlar" TV 2 19.20 Belgesel "Dünyanın Otekı Yuzu" TV 3 16.30 Bilim ve Teknoloji TV 3 17.25 Belgesel "Bıtkılerın Serüveni" Bıtkılerın dığer bıtkılerle, hayanlarla ve ınsanlarla olan ılışkılerı konu edılıyor TV 3 23.00 Belgesel "Dünyanın Kalbı" TGRT 01.15 Belgesel "Tabiat Hıkayelen" 11 Kasım Pazartesi TV 311.35 Yerlı Belgesel "Cumhurıyetm llk Mimarları" TV 3 4.00 Belgesel "Colomb'un Yumurtası" Ikı dalın bırbınne surtunmesınden başlayarak ateş yakmak ıçın kullanılan araçlar ve ozellıkle çakmağın tarıhçesı anlatılıyor TV 3 15.10 Belgesel "Esrarlı Beldeler" Dunya uzerındekı gızemlı bolgeler me devınımı olarak algılamaya son verı yor Bu nedenle kışı makıneden ınıp aynı hızld yurumeyı surdurdugunde, çevredekı şeyler hızla akıyor ızlenımı vererek ınsanda hızlandığı yonunde bır yanılsama yaratıyor Gelgelelım beyındekı algılama normale dondukçe ıvme duygusu da gıderek yok oluyor Bu duygunun korunabılmesı ıçın yuruyuşçulerın ılk hıza ayak uydurmaları gerekıyor Pelah bu durumu şoyle açıkhyor Makıneden ınıp yurumeye başladığımızda bey SORU Uykudayken neden hapşırmayız ? Nezle olduğumda gun boyunca hapşırırım, kedılere olan allerjım de hapşırmama neden olur Gece boyunca.tamamen aynı şartlara maruz kaldığım halde hapşırmıyorum Neden ? YANIT" Hapşırma burun mukozası nın bır şekılde uyarılması sonucunda ortaya çıkan koruyucu bır reflekstır Uyarı bpyın merkezınp beyındekı sınır lerın ıletıcı sınırler yardımıyla bır tepkı oluşturmalarından once ulaşmalıdır Uyku sırasında ıletıcı sınırler aktıf durumda olmadıklarınddn reflekb meka nızması yavaşlar Uyarılar gece de su rer fakat reflekb mekanızmdsının duru mu nedenıyle hapşırma gerçekleşmez Çok yoğun uyarılar beyın merkezlerını uyandırabılır ve hapşırarak uyanmanıza neden olabılır Acıyla veya hayatı tehlıkelerle ılgılı uyarılarda ıse durum farklı dır Boyle uyarılar karşısında refleks çok daha çabuk oluşur orneğın uyurken ayak başparmagına ığne batırılan bırı bunu hemen hısseder ve tepkı verır Bu tur refleksler monosınaptık refleks yol ları vasıtasıyla gerçekleşırler ve hapşırma durumunda olduğu gıbı beynın asal hareket merkezlerıyle bağlantılı değıllerdır hapşınmayız? NASIL CALISIYOR? 12 Kasım Salı TV 2 18.05 Belgesel "Imparatorluktan Millı Devlete" TV 3 13.30 Belgesel "Bılım Gozuyle" Enerjı konusu ele alınıyor TV 3 20.00 Belgesel "Merhaba Çağdaş Turkıye" Halojen lambalar 5 0 lı yıllarda General Electrıc te go revlı bılım adamları sesten hızlı uçabılen |et uçaklarının ııletı andı ran kanat uçlarına sıgabılecek mınık ve guçlu lambalar uretmenın yollarını araştırıyorlardı Daha çok ışık olde etmek amacıyla ılk olarak tungsten telının ısı sını arttırmayı denedıler Ne var kı bek lenıldıgı gıbı tungsten madenı hızla bu harlaşarak ampulun kararmasına telın de kopmasına yol açtı Bu olayın ardından araştırmacıların aklına daha parlak bır duşunce geldı Bu kez ampulun ıçını devınımsız bır gazla doldurmak yerıne, tepkımelere 13 Kasım Çapşamba TV 2 18.30 Belgesel"Bılımle Iç içe" TV 3 12.30 Belgesel "Bılım Serüveni" Hayvanlarda davranış motıvasyonu beyınsel foksıyonları ızlenıyor Hayvanlarda zekâ olup olmadığı tartışılıyor TV 3 13.30 Belgesel "Expedıtıons" 14 Kasım Perşembe TV2 19.20Çevre TV 2 20.35 Yerlı Belgesel "Parmak Uçlarında Yaşam" TV 3 B12.30 Belgesel "Düş Oeğil Gerçek" Şılı'de Atakama Çöluu'nde bulutlar sayestnde elde edılen su Ispanya nın Mancha da dünyanın en panalı ve nadır baharatı olan Safran'ın elde edılışı anlatılıyor TV 3 19.00 Belgesel "Omni" Çevre doğadakı ısı değışıklıklerı ve fırtınalar konu edılıyor TV 3 11.35 Belgesel "Köyümüzde Şenlık Var" TV 3 14.30 Belgesel "Nımbus" Hasta ve felçlı ınsanları lyıleştırmede elektronığın ve teknolojının nasıl kullanıldığı anlatılıyor TV 3 15.30 Belgesel "Evnm ve Atmosfer" Sesten hızlı uçabılen jet uçaklarının kanat uçlarına sığabılen mınık fdkdt guçlu lambalar en yaygın kullanım alanı Ayrıca ışıldaklar, oto farları ve evlerde de kullanılıyor son kerte açık bır eleman olan lyotla doldurmayı denedıler Bu deneyın so nucunda gunumuzde halojen olarak bı lınen lambalar dogmuş oldu Halojen lambalar tungstenın garıp kımyasından yararlanıyor Yaklaşık 3000 derecedekı kızgın telın çevresın dekı yuksek ısıda tungsten buharı ıle halojen gazı arasında kımyasal bır bırleşme olmuyor Gelgelelım tungsten atomları cama yaklaşınca ısı 800 dere Halajen lambaların kullanılışı Tungsten tel ısıtıldıgmda ışık verır Sonuçta ortaya çıkan çok yuksek ısı madenı telın hızla buharlaşıp, sureklı bır tungsten buharının akmasına neden olur (mor). Cam duvarın yakınlarında soguyan tungsten ampulu dolduran halojen gazı ıle (mavı) bırleşebılır. Boylelıkle, tungsten ıle Mor grubundan blr unsurun bırleşmesıyle oluşan gaz sıcak tele yenıden ozgurce donebılır. Tungsten ıle halojen gazının bıleşımınden meydana gelen gaz, bu molekullerın kızgın telın etkısıyle ısınması sonucunda ayrışır Bu surecın sonunda telın uzerıne tungsten atıkları dokulur ve ampulun ıçıne halojen gazı dolarak, "halojen çevrımı" tamamlanmış olur Geleneksel ampuller kımyasal olarak devınımsız olan bır gaz ıçerırler Bu nedenle, kızgın telden çıkan tungsten buharı camın uzerıne yıgılarak onun kararmasına neden olur. Bu yuzden geleneksel ampullerın, tungsten kaplamanın donuklaşmaması ıçın, yeterınce buyuk olmaları gerekmektedır 15 Kasım Cuma cenın altına duşuyor ve anında halojen ıle bır tepkıme meydana gelıyor Tepkıme sonucunda ıse gazımsı hafıf bır madde olan tungsten tuzu oluşuyor Bu yolla oluşan molekuller ampulun or tasına doğru yer degıştırerek erımekte olan tele ulaşırlar Oradakı tungsten tuzu durağan olmadığından ayrışarak halojen gazının dışaıı çıkmasına tungstenın ıse katı olarak kor halındekı telın uzerıne dokul mesıne neden olur Halojen lambaların çok daha parlak ışıklı ve uzun omurlu olmaları tungsten maddenının erımekte olan telın ımda dına koşması ve boylelıkle de ampulu karartmasındandır Çok yaygın bır kullanım alanına sahıp olan bu tur lambalara araba farlarında ışıldaklarda evlerde ofıslerde çok sık rastlandıgı gıbı kımı turlerı de hala uçak kanatlarında kullanılıyor 50310