Katalog

ARKEOLOJİ da (camı, kılıse, havra ya da Yunan tapınakları gıbı) kamuya açık, ortak bır toplu tapınma yen" henuz bulunamamış Buna karşılık, her evın bır kutsal odası bu lunuyor ve bu oda ötekılerden daha buyukçe Kentın koruyucusu ınsanların kutsal ınancı, ya da yaratıcı ruh olarak "ana tanrıça" goruluyor Irı goğuslu, tombul, doğurgan "ana tanrıça"ya ayrılmış ozel odalardakı duvarları genelde her ne hık metse 'erkek tanrı"yı "boynuzlu" boğa, koç ve erkek geyık başları sımgelıyor Anadolu ve Akdenız (Gırıt Adası) sanatında bınlerce yıldır gorulen "boğa ve boynuzları" sımgesıne, tarıhte ılk kez Çatalhoyuk'te rastlanıyor Çatalhoyuk'te Mellaart'ın bulduğu 515 cm'lık "ana tanrıça" heykelcıklerı arkeolojı dunyasını bır deprem gıbı sarmıştı Hele bır tanesı yanındakı hayvanlar ve bacağının arasındakı doğum sahnesı ıle "tanrıçaların tanrıçası" olmayı haketmıştı Daha sonrakı bınlıyıllarda Hıtıtler'de "Hepat", Frıgler de "Kıbele' ve Yunan'da "Artemıs" adını alacaktı Şu ana kadarkı kazılardan anlaşıldığına gore Çatalhoyuk'un en onemlı sanatsal ozellığı otekı neolıtık yerleşmelerde gorulmeyen evlerdekı renklı du var resımlerıdır Turk hukumetı gunışığına çıktığında renklerı kaybolan ve 9 bınyıl oncesıne dek uzanan bu duvar resımlerını koruyacak kımyasal madde ve teknolojı bulununcaya dek kazıları 1965'te durdurmuştu Duvar resımlerı genelde çok renklı Boyaların, çeşıtlı taşların madenlerın öğutulerek ya da bıtkı koklerınden elde edılmış renklı tozların hayvan yagı ıle kanştırıldığı ve sıva uzerıne fırça gıbı bır nesne ıle surulduğu sanılıyor Heykelımsı duvar kabartmaları ıse 2 metrelık anıtsal boyutlara ulaşıyor En seçkın duvar resımlerı 7 ve 5 katlarda bulundu Genelde resımlerın konusunu, ınsanlarla bırhkte kutsal sayılan boğa koç, geyıkler oluşturuyor Ayrca bazılarındd bd^ı dkbabalarca parçalanan ınsan cesetlerı goruluyor Bılım adamlarına gore dort çeşıt akba banın varlığı bılınıyor Bırıncı grup akbabalar cesetlerın karın boşluğundakı ıç organlarını, ıkıncısı goğus boşluğundakı ıskeletlerını kafataslarını koparıp, havadan yere bırakıyor, cevız gıbı parçala nan kafatasının ıçındekını yıyor Resımlerde başsız ıskeletlere yer verılmesı bunlara saldıranların dorduncu fur akbabalar olduğu anlaşılıyor lyı havalarda Çatalhoyuk'ten bakıldı ğında gorulen ve o zaman bır yanardağ olan Hasan Dağı'nın lav puskurtmesı sahnesıne bır başka resımde yer verılmış Önde ıse Çatalhoyuk sanılan bır kentın planı dıkkatı çekıyor Dr Hodder, sıva uzerınde bazen duvar resım tabakalarının 100 u aştığını soyluyor Bunu nasıl belırledıklerını ıse şoyle açıklıyor ' Sıvaların çeşıtlı noktalarında açılan kılcal delıklerden ıçerıye soktuğumuz fıber optıklı ozel bır araçtan yararlanıyoruz Bu 'fıber obtık' bıze sıva katlarının hangılerının boyalı, duz ya da desenlı olduğunu, usttekı katları kazımadan bıze bıldırıyor Çok yavaş ışleyen ve pahalı bır yontem Hatta sıvanın yılın hangı mevsımınde yapıldığını bıle saptayabılıyoruz " Çatalhoyuk u gezdığım gun Pensıl vanya Unıversıtesı'nden konservator Constance Sılver turuncu boyalı bır kat Boynuzlu erkek tann Duvar resim çızımleri: Akbabalar ve başsız ınsan ıskeletleri. Mellaart'ın kazdığı Doğu Çatalhoyuk'te sokak bulunmadı. Kırmu, uuy ilı bır ınsan fıguru. bulmuştu Ancak, bu renklı koruması (konservasyon) ıçın gereklı olan etıl sılı kat' maddesı gumruğe takıldıgı ıçın tu mu ortaya çıkarılmamıştı Çatalhoyuk tekı mezarlarda ınsanların genellıkle bebeklerın ana karnındakı (hocker) bıçıme uygun olarak gomul duklerı anlaşılıyor fskeletlerın sağlam kalan dışlerınden erkeklerın daha çok et ve kadınların baklıyat yedıklerı anlaşılı yor En çok yenılen gıdaların başında balık ve bezelye gelıyor Ölulerle bırhkte kendısıne aıt kesıcı araçlar, volkanık cam obsıdıyenının cıla lanması ıle yapılan aynalar kemıkler denız kabukları, tahta kaplar tekstıl ve sepetler de gomuluyor Çatalhoyuk, buyuk bır olasılıkla obsıdıyen tıcaretının tekelını elınde bulundu ruyor, karşılığında Surıye den çakmaktaşı getlrıyor olmalıydı O donemde mulkıyetın kanıtı olan pek çok sayıda geometrık oval muhurler gerek Mellaart ve gerek Hodder'ın kazı larında bulundu Tıtız bır çalışma yapmadığı anlaşılan Melaart ın yıgdıgı ve erozyon yaratan moloz toprağı yenıden su eleğınden geçırılıyor ve bu aradd 8 9 bınyıllık tohumlar dahı tasnıf edılıp labo ratuvarda ıncelenıyor Kazılarda bır yandan ığne ıle kuyu ka zılırken ote yandan da 21 yuzyılın araç ve gereçlerı kullanılıyor Bunlardan bırı olan "magnometre" ıle yeraltının rontgenı çıkarılıyor Lazer ışınıyla çalışan bır başka araç ıse uzaklıkları mılımetrık olarak olçuyor bılgısayara aktarıyor retçı ıçın bır 'sanal muze" de yaratılmış olacak Kazıya Brıtısh Academy Ingılız Arkeolo|i Enstıtusu Avrupa Bırlığı Natı onal Geographıc Cambrıdge Unıver sıtesı McDonald Enstıtusu ve Istan bul da kurulan Ça talhoyuk Dostları Derneğı destek ve rıyor Dr Hodder 1995 yılında kazıya 50 bın sterlın harDr Hodder'ın çızdığı Batı Çatalhoyuk'te sokak var. candığını ve 150 bın sterlıne de kuçuk bır muze, depo ve ek Idbordtuvar yapılacağını soyledı Bu yılın toplam harcaması 16 mılyar TL Anıtlar ve Muzeler Genel Mudurlu gu'nun bu yıl yaklaşık 100 Turk kazısı na ayırdığı odenek Volkanık Hasan Dağı lav puskurturken, on planda ıse toplam 12 mılÇatalhoyuk goruluyor yar lıra Dr Hodder bu gerçeğı bılmıyor Tarıh oncesının o uygar ınsanları nereye olacak kı 'Paramız yetmıyor Yılda 35 gttmışler? Henuz bılınmıyor Bılınen ger mılyar lıra gereklı " dıyor Çatalhoyuk çek, Anadolu, "uygarlıkların beşığı' ıse, Dostları Derneğı Başkanı Reşıt Ergener, ' Anadolu uygarlıgının beşığı' de Çatallaboratuvar yapımına destek vermeyı hoyuk tasarlıyor Kazı heyetı Çumra'da kalıyor Yakın Dr. lan Hodder Kimdir? gelecekte bılım adamları ve oğrencıler Çatalhoyuk Kazı Heyetı nın Başkanı ıçın bır yatakhane ve yemekhane yapımı Dr lan Hodder, 1948 yılında Ingıltere'de da duşunuluyor Laboratuvar olarak kul d oğdu lanılan ve Çatalhoyuk'un kendı mımarı1971'de sıne ters duşen bınanın benzerı ek yapı L o ndra lar ongoruluyor Acaba, 9 bınyıl oncekı, Unıver duz çatılı Çatalhoyuk e ozgun konut mı sıtesı nın marısının bu yenı yapılarda kullanılması Arkeolojı dahı lyı olmaz mıydı? llerıde yenı odalaE n s ra gereksınım duyulduğunda aynı yon tıtusu'nden temle bınaya ekler yapılamaz mıydı? mezun ol du DokÇatalhoyuk'te tehlikeler torasın ı Kentın ddının ydyılmusı ıle daha şım yaptıgı UainLn ı<Jye Unıversıtesı'nde dıden otobusler dolusu turıst Çatalho1975'ten bu yana oğretım gorevlısı yuk e gelıyor Yorede turıstık yapılan Fransa'da Sorbonne Hollanda'da Ams manın ılk belırtılerı de goruluyor Bu terdam'dan başka ABD'de Stanford, nedenle Beledıye Başkanı Recep Berkley ve New York Unıversıtelerı nde Konuk Çatalhoyuk çevresını "mucavır konuk profesor olarak bulundu "Geçalan' yapmak ıstıyor Kazılara destek mışı Okumak', Avrupa nın Evcılleşveren Konuk'un devletten bır beklentısı mesı" ve "Arkeolo|i'de Teorı ve Pratık" var Yorenın SİT planlamasının bır an adlı kıtapları var once gerçekleştırılmesı Boylece yanlış Daha ayrıntılı bılgı almak ya da maddı yapılanmayı doğmadan onlemek ıstıyor ve manevı katkıda bulunmak ısteyenler Insanlar gunumuzden 67 bınyıl once Çatalhoyuk Dostları Derneğı nın (0212) Çatalhoyuk'ten kaybolmuşlar (Bır ara 269 43 93 numaralı telefonuna başHelenler gelmış Bızanslar hoyuğun vurabılırler , yanındakı duzlukte kalıntı bırakmışlar) 450, 9» Et, balık, bezelye Başsız iskelet resimleri Bu arada bır Alman grubu da Çatalhoyuk u, buluntuları ve kent planlarını vıdeoya çekıyor Ikı boyutlu buluntular uçboyuta çıkarılarak bılgısayarda hareketlendırılıyor Vıdeo oyununda kullanılan uç boyutlu 'vırtual realıtysa nal gerçek" yontemı uygulanıyor Bır sure sonra zıyaretçıler, başlarına takacakları ozel gozluk ve kulaklıkla Çatalhoyuk u gezerken yere baktıklarında, ken tın gerçek kalıntılarını gozlerını hafıf yukarı doğru oynattıklarında bu kalıntıların 9 bın yıl once olduğu varsayılan durumunu uçboyutlu gorecekler Çatalhoyuk'te muzeye konula Mellddrt'ın moloz toprağında bulunan kancalar. cak bılgısayarlarla zıya Sanal müze