Katalog

DU YU R U EĞİTİM.DAVRANIŞBİLİM Duyurular için açıklama: Bazı duyuruları elımıze geç geldığı ıçın yayımlaya mıyoruz ve uzuluyoruz Arkadaşlarımızın, duyurularını, yayımlanmasını ıstedıklerı tanhten 10 gun once elımıze ulaştırmalarını rıca edıyoru? CBT II. Türk Alman Psikiyatri Kongresi Bırıncısı geçen yıl Antalya'da gerçekleştırılen kongrede ağırlıklı konu, Almanya ve dığer Avrupa ulkelerıne goçen Turk vatandaşlarının davranış ozellıklerını araştırmaya yonelik olacak ancak başvuru halınde dığer konulara de yer verılecek 1723 Mart tarıhlerı arasında Istanbul'da duzenlenen kongrede, kultur kentı Istanbul konulu konuşmalardan sonra goç, çocuk ve gençlık psıkıyatrısı, depresyon, psıkoterapı, kadının konumu gıbı konular ele alınıyor Katılımı arttırmak ıçın ucretlerın oldukça duşuk tutulduğu kongreye, ruh sağlığını ılgılendıren akla gelebılecek her turlu konuda serbest bıldırı başvurusu yapılabılıyor Kongre ıkı dilde yapılacak ve ısteyen başvuru halınde vvorkshop'lar da duzenlenebılecek Başvuru 0212246 0717; faks 248 2354 • Çocuklarda obyfan ve kMtrol ehnc Miyacı Çocuklar, örneğin ayaklandıklarında evin içinde keşfe çıkarlar. Bu, çevresini tanıma ihtiyacıdır. Engellenirse, ruh sağlıkları olumsuz etkilenir. Üstıin Dokmen* Çocuklarda ve yetışkınlerde, çevrele rınde olup bıten olayların en azından bır kısmını tahmın etme (yordama) ve kontrol etme ıhtıyacı vardır Bu ıhtıyacın gı derılmemesı ruh sağlığını olumsuz yonde etkıler Konunun çocuklarla ılgılı boyutuna gırmeden once, tahmının ve kontrolun bılımdekı ve gunluk yaşamımızdakı yerıne değınmek ıstıyorum sıne, herhangı bır şekılde etkıde bulunamayan bır kışı, onun kuklasını yapıp, bu kuklaya zarar verdıgınde, o kışıye zarar vereceğını duşunmuştur Anadolumuzun bazı yorelerınde, koyunu kaybolan kışı, gunduz arar (gerçekçı kontrol) Gece olup da aramaya ara verınce, kurtlar koyunu yemesın dıye, bır bıçağı beze sarıp çekmeceye kapatır, buna "kurtların ağzını bağlamak" denır Bu tur davranışlar, kontrol edılemeyen durumlar karşısında, buyuculuk yoluyla olayları kontrol etme ısteğını yansıtır Asım Barut anısına Konferans Bu yıl ıçınde kaybettıgımız Turk fızıkçı Asım Barut'un anısına, Trakya Unıversıtesı Uluslararası Fızık ve Uygulamalı Matematık Merkezı tarafından gurup teorısı uzerıne bır konferans duzenlendı 2127 Aralık 1995'de yapılacak konferans, merkezın Karaağaç kampusunde gerçekleştırılecek Uluslararası katılımlı konferans ıçın başvuruların I H Duru adına, 0284 212 09 34 faksa yapılması (31 Ekıme kadar) gerekıyor. Beyin Araştırmalarına Ödül Turkıye Beyın Arastırmaları Derneğı, "1995 yılı Araştırma Odulu"nu, Marmara Unıersıtesı Norolojık Bılımler Enstıtusun'den Ali Zırh, Necmettln Pamir, Memet Özek, Aydın Sav, Filiz Onat'tan kurulu araştırma ekıbıne verdı Ekıp odulu "Tekrarlanabılır ve standardıze edılebılır, fokal serebral ıskemıreperfuzyon zedelenmesı modelı ve bu bu modelde ısradıbın etkılerının araştırılması" çalışmasıyla aldı. Çalışmanın ılk bolumunde ınsandakı ınme ve beyın dokusu hasarını oluşturan mekanızma deneysel hayvan modelınde oluşturuldu Ikıncı aşamada ıse bu modelde beyın dokusu harabıyetını onlemede ya da oluşan hasarın daha aza ındırılmesınde "rsradıpın" ısımlı deneysel ılacın etkılerı araştırıldı. TÜBlTAK'ta Bilgi Avcıları Gurubu oluşturuldu Internet bıhndığı gıbı butun dunyayı kapsayan ve 4 mılyondan fazla bılgısayarın bağlı olduğu elektronık bılgı ağı Canlı ve dınamık bır elektronık kutuphane olan Internet'ın önemının gun geçtıkçe artması uzerıne TUBlTAK'a bağlı Bılgı Teknolojılerı ve Elektronık Araştırma Enstıtusu'nde (BİLTEN) Bilgi Avcıları Gurubu adıyla yenı bır bırım oluşturuldu. Bılgı Avcıları, Internet bılgı ağında verı kaynağı taraması yapıyor Öncelıklı olarak bılgısayar, telekomunıkasyon, yenı teknolojıler vs. konulardakı verı kaynaklarının bulunduğu adresler saptanacak ve endustrı ıçın behrlı surelerde bultenler çıkartılacak Bılgı Avcıları Gurubu, Internette aranacak bılgılerı olanları veya daha ayrıntılı bılgı ısteyenlerı kendılerıne başvuruda bulunmaya çağırıyor (0312210 13 10; faks: 9 0312 210 13 15 Internet'te bilgi avı Butun bılım dalları ıçın geçerlı olmak uzere, bılımın hedeflerını şoyle sıralaya bılırız (a) O bılım dalının konusu olan degışkenlerı betımlemek (tasvır) etmek, orneğın saymak, sınıflamak, (b) Değış kenler arasındakı ılışkılerı açıklamak Sebepsonuç ılışkılerını ve dığer ılışkılerı belırlemek, (c) Eldekı ılışkılerden yola çı karak gelecege yonelik tahmınlerde bulunmak, (d) Doğrulanan tahmınlerden ve ılışkılerden yararlanarak degışkenlerı kontrol etmek Orneğın meteorolojıde ılk adım, sıcaklık, basınç ve benzerı coğrafı olayların betımlenmesı olmuştur Daha sonra bu degışkenler arasında bırtakım ılışkıler belırlenmış ve mevcut değerlere bakılarak hava tahmınlerı yapılmıştır Bu konudakı son hedef ıse hava durumunu kontrol etmek, orneğın ıstenıldığınde yagmur yağdırmaktır Tıp ıçın de böyledır. Önce çeşıtlı hastalık belırtılerı (semptomlar) betımlenır, bu belırtılerle çeşıtlı degışkenler arasında, orneğın yaş, cınsıyet ya da sıgara ıçıp ıçmeme arasında ılışkıler araştırılır Butun bunlara dayanılarak, hastalıkların seyrı veya rısk grupları hakkında tahmınlerde bulunulur, son olarak da korumaya ve tedavıye yonelık çalışmalarla hastalıklar kontrol edılmek ıstenır Tahmın ve kontrol tum canlılar ıçın onemlıdır Hayvanlar, çevrelerıne uyum sağlayabılmek ıçın, ıçgudule rının yanı sıra, oğrenmeye ıhtıyaç duyarlar Oğrenme yoluyla, çevrelerındekı değışıklıklerı tahmın ve kontrol edebılırler Soz gelışı, tehlıkelerın nereden geleceğını bılır ve kaçınırlar; boylece hayatta kalma olasılıkları artar Tahmın ve kontrol sorunu, yaşamda çeşıtlı görunumlerle karşımıza çıkar Orneğın, hayvanlar veya ınsanlar, kendılerıne yonelen bırtakım rahatsız edıcı uyarıcılarla başa çıkmakta guçluk çekerler se, öğrenilmiş çaresizlik ıçıne duşerler öğrenilmiş çaresızlığe gırmış kışıler, başa çıkabıleceklerı sorunlar karşısında "ben bu sorunun ustesınden gelemem" dıye duşunurler (Öğrenilmiş çaresizlik konusunu, bır başka yazıda daha ayrıntılı ele almak ıstıyorum ) Eskı çaglardan berı ınsanlar, başlarına gelecek olayları onceden tahmın etmek ısterler Boyle bır tahmın ıçın elde sağlıklı verıler/bılgıler olmadığından fala başvurmuşlardır Olayları kontrol etmeye ıhtıyaç duyan ınsanlar bu kontrolu gerçekçı yollarla beceremedıklerınde ıse büyücülüğe başvurmuşlardır orneğın uzaktakı bırı Bilimde ve yaşamda tahmin ve kontrol Yukarda da belırtıldığı gıbı, gerek bılımsel çalışmalarda, gerekse tum ya şamda, tahmın ve kontrol onemlıdır Çevrelerındekı olayları ve kendılerıne yonelik davranışları tahmın ve kontrol edemeyen kışılerın çevrelerıyle ılışkılerı, dolayısıyla da ruh sağlıkları bozuiabılır Konu, her yaştakı ınsan ıçın, fakat çocuklar ıçın ozellıkle onemlıdır Çocuklar, çevrelerıne uyum sağlayabılmek ıçın gorunuşte kuçuk fakat ken Çocuklarda tahmin ve kontrol den bırısı, bu tutarlığı gorme ısteğı olabılır Ana babalara sıkıntı veren bu tür ısrarcı sorularla çocuklar, kafalarına, tutarlı bır dunyanın şemasını yerleştırmeye çalışıyor olabılırler Bu yuzden bızlerı sıkıyor da olsa, sorularına cevap vermekte, yırmı defa dınledıklerı bır masalı tekrar okumakta yarar vardır Dunyada tutarsızlıklar vardır, evlerde de olabılır Yanı ana babaların her zaman tutarlı davranmalarını bekleyemeyız Ancak evdekı tutarsız davranışların mıktarı ve şıddetı fazla olursa, çocuk bu durumdan zarar gorur Çunku çocukların, fızıksel çevredekı olayları tahmın kadar ana babalarının davranışlarını tahmıne de ıhtıyaçları vardır Çocuklarınızın belırlı davranışlarına, farklı gunlerde farklı tepkıler verırsenız, sızın ne zaman nasıl davranacağınızı tahmın etmelerı guçleşır Çocukların olayları tahmın etmelerını guçleştıren etkenlerden bırısı de yetış kınlerın yalan soylemelerıdır Zaman za man çocuğunuza "şunu yaparsan sana şunu alırım" dıyor, sonra da sozunuzu unutuyorsanız, onun onune tahmın edılmesı zor bır dunya koyuyorsunuz de mektır dılerı ıçın onemlı tahmınlerde bulunmak zorundadırlar Sağlıklı tahmınler ıçın de elllerınde, tutarlı bılgıler/verıler bulunmalıdır Kısacası çocukların, fızıksel ve toplumsal dunyadakı bırtakım kuralların tutarlı olduğunu, akşamdan sabaha değışmedığını bılmeye ıhtıyaçları vardır Sız guneşın her sabah doğacağından emın olabılırsınız ancak çocuğunuz, akşam kaybolan guneşın, sabah tekrar doğacağını sızın kadar kesın bılmıyor olabılır Çocuğunuz, bu konuda ve benzerı konularda, yaşayarak, gozleyerek edıneceğı kesın bılgılere ıhtıyaç duyar. (Eskı çağlardakı yetışkınlerın de bu tur kesın bılgılere ıhtıyaçları vardı, onlar da guneşın sabah yenıden doğacağından pek fazla emın değıllerdı) Çocuk, fızıksel ve toplumsal çevresınde bırtakım tutarlı kuralların bulunduğunu gormek ıster Çocukların, aynı soruyu otuz kez sormalarının nedenlerın Ne yetışkınlerın, ne de çocukların, dunyadakı butun olayları kontrol etmelerı mumkundur Ancak her ınsan çevresındekı olayların, en azından bır kısmını kontrolu altında tutmak ıster Şoyle bır duşunursenız, çocuklarımızın çevrelerındekı uyarıcıları kontrol etmelerını, elımızden geldığı kadar engellemeye çalıştığımızı gorursunuz Onlara sureklı "hamura dokunma, çamura dokunma, kedıye dokunma, bıblolara dokunma, " derız Farkında olmadan, verdığımız mesaj "Dunyaya dokunma, çevrendekılerı evırıp çevırme, kontrol etme, Dunyayı yalnızca seyret" şeklındedır. Baskıyla, hamuraçamura dokunmamayı oğrettığımız çocuklar, okula gıdınce kıtaplara da dokunma maya başlıyorlar Elbettekı çocukları tehlıkelerden korumak ıçın her aılede bır dokunulmayacaklar lıstesı bulunabılır, ancak bu lıste ınsaflı uzunlukta olmalıdır Çocuklarla anne babalar arasındakı çatışmaların bır bolumunu, çocuklara, yaşantılarındakı uyarıcıların bazılarını kontrol etme fırsatını vererek çozumleyebılırız Yıne duşunursek, çocuklara kendı yaşantı alanları ıçınde çok az ozgurluk verdığımızı goruruz Ne gıyeceklerıne, ne yıyeceklerıne, ne kadar yıyeceklerıne, ne zaman çalışacaklarına, kımınle arkadaşlık edeceklerıne hep bız karar vermeye çalışırız Her şeye değılse bıle bazı şeylere onların karar vermelerıne zemın hazırlarsak, çatışmalarımız azalabılır Orneğın, akşam yemegı ıçın evde mevcut olanı pışırmek zorunda olabılırsınız, fakat çocuğunuzun sofrada nereye oturacağı, hangı tabakta yıyeceğı konusunda ona ozgurluk tanıyabılırsınız, ten cereden tabağına kendı ıstedığı kadar almasına ızın verebılırsınız Kısacası, olayların hıç olmazsa bır kısmını kontrol etmesıne, yanı oyuna katılmasına fırsat verebılırsınız Insanlar, kurallarına katkıda bulunabildikleri oyunları daha fazla benimserler. * Prof. Dr. Insaflı bir "dokunma listesi!" Cumhurıyet BİLİMTEKNİK • No 450 4 Kasım 1995» Basan ve Yayan Yenı Gun Haber Ajansı AŞ • Genel Yayın Yonetmenı Orhan Erınç • Genel Yayın Koordınatoru Hikmet Çetınkaya • Yazı Işlerı Muduru Ibrahım Yıldız (sorumlu), Dinç Tayanç • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yonetmenı Tüles Hasdemır • Reklam Medya C.