Katalog

NOLO J İ S İ öil Elektrikli taşıtlar özilm: devreye sokar Elbette, standart akumulatör kutusunun değıştırılmesı, tup gaz gıbı boşunun bırakılıp dolusunun alınması acıl bır çözum olarak duşunulurse de, akumulatörlerın pahalılığı gozönune alınırsa ekonomık olmayacaktır Buna karşılık bır akumulatör kiralama şirketlen zıncırı kurmak çözum olabılır Ayrıca bu çevrenın korunması açısından da lyı olacaktır 1991'de buyuk Amerıkan otomobıl en dustrısı enerjı bölumu (DOE, Department of Energy) ve elektrık gucu araştırma enstıtusu (EPRI, Elektrıc Power Research Instıtute) Amerıka llerı Akumulatörler Konsorsıyumunu (US ABC, US Advanced Batterıes Consortıum) oluştı/rarak, Pb ve NıCd dışında kırletıcı olmayan ılerı akumulatörlerle ılgılı araştırma ve gelıştırme çalışmalarına destek vermeye başladılar Bu organızasyonun belırledığı krıter, kısa vadede 80 veya 100 Wh/kg 150 veya 200 W/kg 600 kez şarj olabılecek ve malıyetı 150 $/kWh olacak bır pıl uretımıdır Genel olarak inceleyecek olursak; Kurşun akumulatör (40 Wh/kg 90 W/kg 1000 kez şarj) enerjı verımının duşukluğu nedenıyle, yerını rakıplerıne bırakacaktır Nı Cd akumulatör (65 Wh/kg 200W/kg 2000 kez şarj) kutlesel gucu ıle net bır ılerleme kaydetmıştır Tıcarı geleceğıne kesın gözle bakılmakla bır lıkte, mukemmel olduğu söylenemez Araştırmalar dığer akumulatörlere yönelmıştır Bunlar arasında sodyum sulfur nıkelmetal hıdrur, lıtyumalumınyumdemır sulfur akumulatörlerı sayabılırız Dığer bır enerjı kaynağı olan yakıt pılleri ıse elektrikli arabalarda bırkaç yıl ıçerısınde (otobus ve kamyonlarda) uygulama alanı bulacaktır Yakıt pılleri 40640 km mesafede (yaklaşık 65 lıtre benzıne eşdeğer) ıçten yan malı motorlarla aynı performansı gösteren tek pıldır (100200 W/kg , 6001000 Wh/kg) Yakıt pıllerınde H2 yakıt olarak kullanılırsa (Hp/O. yakıt pılı) bunların polımerık membrandan lyon değıştırıcıye sahıp olan turlerı uretıme en yakın olanıdır Metanolun doğrudan yanmasıyla çalışan metanol/hava yakıt pılleri, hıdrojen depolanmasının zorluğu nedenıyle, yakıt olarak hıdrojen yerıne metanol alternatıfı getırmektedır Bu pıller gelecek vaat etmektedır Dığer yandan Alhava yakıt pılleri ıle 175 W/kg kutlesel guç, 400 Wh/kg kutlesel enerjı elde etmek mumkundur Ancak, ekonomık problem alumınyumun eldesınden kaynaklanıyor Yıne de yakın gelecek ıçın umut verıcıdır nper, 200 volt olduğuna göre, 3050 k bır ener|i 810 saatte verılebılmekteındart röşarjın yanında, elbettekı etkın lerle, çok daha guçlu bır dağıtım yapılancak bu daha pahalıdır çunku guvenlık atı garekmektedır vaş röşarj, elektrık şebekesını yuklemee AET ulkelerınde ındırımlı tarıfeden yanak amacıyla tercıhen gece yapılabılır cak, hızlı ıvedi roşarjlar (örneğın yarım 30 km yol gıdebılmek ıçın gucun 12 ması gerekır) çok yuksek akım gerektırır da guvenlık sıstemlerının kullanımını Elektrokimyasal jeneratörler • Sen yapıda termık motor lyı bır verımle ve kırletmeyecek şekılde akümülatöru süreklı şarj eder • Paralel yapıda, termık motor yalnız kent dışında çalışır, (bu dızel ya da ıkı zamanlı motor olabılır) Burada akla gelen soru, melez araçlann fıyatları ıle getırdıklerı kırhlığın oranıdır 2) Enerjl volanları: Fren enerjısını gerı kazanmak ıçın yapılan çalışmalarda super kapasıte denen bır sıstem ıle elektrikli araçlarda % 6 oranında enerjı gerı kazanılmaktadır Ayrıca, hız ve guç hesaplamalarında ve elde edılen hızla ve hassaslıkla ölçumunde kullanılan mıkroproses sıstemlerının gelıştırılmesı gerekmektedır Bunlar dışında elektrikli arabalar, önemlı bır elektrık kaynağı ıçerdıklerı ıçın telekomunıkasyon ve telematık uygulamalarında (örneğın park yerı arama veya yolculuk sırasında en kısa yolun belırlenmesı gıbı) termık arabalara oranla daha uygundurlar Sonuç olarak, elektrikli arabalann endustrıleşmesı hem yenılık, hem de teknık zengınlıgı bırlıkte getırecektır • Yenılık dıyoruz çunku elektrikli araçlann bıleşenlerının % 7O'ı yenı teknolojılerın kullanımını gerektırecektır • Zengırılık dıyoruz çunku geleceğın taşıma sektörunde yenı uygulamaların keşfedılmesıne neden olacaktır Bu ışın ekonomısıne gelınce, 19952000 yılları arasında uretılecek olan prototıplenn (100 km otonomıye 20 kW/h'lık enerjıye sahip) fiyatı, pılsız olarak, termik arabalara yakın olacaktır (Yaklaşık 200 000 000 TL) Pıl fiyatı ıse araba fıyatının % 50'sı yanı 100 000 000 TL olacaktır Ancak orta vadede bu fıyatın yan yarıya duşuruleceğı ınancı vardır Bu konudakı çalışmalar hızla ıleriemektedır Senede yaklaşık 10 000 km yol yapıldığı duşunulurse km başına yapılan harcama, • Amenka'da petrol Avrupa'nınkınden 3 kez daha ucuz olduğu ıçın, termık araçlann harcadıklarının % 20 fazlasına mal olacak Ancak, bu mıktar çevre temızlığı ve petrolden bağımsızlık getıren elektrikli arabalann avantajına karşılık kabul edılebılır • Avrupa ıçınse elektrikli arabalar, termık arabalara rakıp olabılır Eğer senede 50 000 araba uretılırse, elektrikli araba endustrısı oldukça avantajlı olacaktır Akumulatörler ıçın ılk yatırım problemı ıse (60 000 000 ıla 100 000 000TL arasında değışebılen) bır kiralama sıstemı ıle çözulebılır Petrol fıyatları gözönune alındığında elektrikli arabalann Avrupa'da Amerıka'dan önce pıyasaya çıkacağı açıktır Türkiye'de ise elektrikli taşıtlar ıkı şekılde uygulama alanı bulabılır 1) Adalar ve turıstık yöreler gıbı dığer taşıtlann kullanılamayacağı yörelerde, 2) Alışverış merkezlerı ve yerleşım bölgeterınin ıç ıçe olduğu pılot bölgelerde Daha yaygın bır kullanım ıçın, Türkiye'nın geleceğın teknolojılerını uygulayabılecek alt yapıya sahıp olması, yanı enerjı bılançosunun çıkararak, gerekıyorsa uygun enerjı santrallerının yapımına geçmesı gerekmektedır " Bu yazının hazırianmasında CV (Cl6an venıcles) sempozyumunun kıtabından ve Avrupa Topluluğu raporiarından yararianılmıştır 'Prof. Dr., İTÜ FenEdebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Yarının elektrikli anabası hazır Çevreyi koruyucu yasalar otomobillere durmadan yeni önlemler getirince, oto şirketleri elektrikli araba üretimini ciddiye aldılar ve General Motors bugüne kadar en iddialı ve kullanılabilecek bir modeli üretti.... Elektrıkle çalışan araba fıkrı aslında yenı bır şey değıl, bırçoğunuz bu konuda yapılan çalışmalarla ılgılı kısa haberlere gazetelerde ve dergılerde rastlamışsınızdır Ancak bu kısa haberlerde görduklerınız genelhkle mınyatur modellerdır Alışkın olduğumuz "otomobıl" görunumune sahıp yenı bır model, uzun bır hazırlık devresınden sonra "General Motors" tarafından gelıştırıldı A B D dekı çevre koruma yasalannın otomobıllerın kırletıcı emısyonlarını gıttıkçe daha da kısıtlayan maddeler ıçermeye başlaması, fırmaları elektrikli otomobıller konusunda cıddı çalışmalara yönelttı Fırmalann Sureklı motorlar, bu gelışmeden daha az etkılenıyorlar Bunların elektrikli arabalardakı önemı gıttıkçe kaybolmakta Çunku bunlar ağırdır, serı halınde urotımı zordur Alternatıf motorlar arasında ıse asenkron motorlar ön plana çıkıyor Bunun guç elektronığı pahalı olmakla bırlıkte, serı halınde uretımı, fıyatını ucuzlatabılır Ayrıca bu konuda araştırmalar devam etmektedır 1) Melez (Hıbrıt araçlar) Termık ve elektrık motorun ıkısını de ıçeren araçlardır Bu ıkı bıçımde çalışır Elektrikli motorlar Önerilen diğer alanlar: çoğu, halı hazırda var olan modeııerın motor sıstemlerını değıştırme yoluna gıderken General Motors yepyenı bır otomobıl tasarla Lütfen sayfayı çeviriniz 3699