Katalog

O K U R DAN B İ Z E HAFTANIN GÜNDEMİ Sayın Bursalı, 1 Ekim 1994 tarihli Bilim Teknik'te yayınlanan "Gazete yönetimleri ve bilim gazeteciliği" yazınızı zevkle okudum. Görüşlerinize katılmamak mümkün değil. 1 Ekim 1994 tarihli Bilim Teknik'in Bilim Kültür köşesinde yer alan "Bilim Dünyasından Çeşitlemeler" yazısı hatalar ve eksikliklerle doludur: • En önemli hata W. Röntgen'in 1901 Tıp Nobel ödülü'nü alması konusudur. Röntgen 1901 Fizik Nobel ödülü'nü almıştır tıp ödülünü değil. • "Türkiye "kendi çapında" bor rezervlerine sahiptir" yargısı kesinlikle yanlıştır: Iki temel bor cevherinden boraks ve Kolemanitte dünyanın en zengin iki yatağı da Türkiye'dedir. (Eskişehir Seyitgazi ve Kütahya Emet). • Benzer şekilde doğanın cömert davranmadığı ülkelerden sayılan Ingiltere, daha doğrusu Birleşik Krallık'ın petrol kaynakları ülkenin en önde gelen gelir kaynaklarından biridir. • Ülkelerin "milli" gelirlerinin belirtildiği paragraftaki bilgiler yıl belirtilmediği için eksiktir. Ama 1993 yılı olmadıgı kesindir çünkü rakamlar aşağıdaki gibidir: (Sayın yazarın milli gelir diye belirttiği rakam aslında Kişi Başına Düşen Ulusal Gelir'dir.) Ingiltere: 16300, Japonya: 37561, Belçika: 21000, Hollanda: 20410, Türkiye: 2340 USD'dir.. (Kaynak: The Economist dergisi EIU, Rakamlar GDP). • Yankı yöntemi ile "yıldız"ların üzerindeki engebelerin görülmesi ise bir hayal ürünüdür. örnek olarak verilen Venüs ve Mars, bilindiği gibi gezegen olarak adlandırılır. (En azından Kopernik ve Kepler'den bu yana). • Venüs engebeleri, Dünyadan fırlatılan muhtelif uzay araçlarından yayımlanan ve yansıyan elektromanyetik dalgaların yorumlanmasıyla tespit edildi fakat Mars'ın engebeleri konusunda fırlatılan araçlar, muhtelif spektrumlarda fotoğraf çekmekle yetinmişlerdir çünkü Mars'ın atmosferi yok denecek kadar azdır, dolayısıyla saydamdır. • Platon'un "Antikçağ" tanımlamasını şüphe ile karşılarım. Bilindiği gibi antikçağ geçmişi belirtmekten öte tarihsel bir dönemin adıdır. Olsa olsa "eski çağlarda" demek istenmiştir. Yazarın kusuru olmadığını sandığım dizgi hataları ise şunlardır: Cape Twon değil Cape Town, Yehova Şehitleri değil Yehova Şahitleri, Misouri değil Missouri. Görüldüğü gibi kendimize batırmamız gereken iğneden habersiz olmamak gerekiyor. Yazarlarımızın genelde kaynak göstermemesi artık terkedilmesi gereken bir davranıştır. Mümkün olduğu kadar kaynak göstermeliyiz. Belki sayın yazar, kaynak gösterseydi bu hataların bir kısmını yapamayacaktı. Cumhuriyet Bilim Teknik'in daha iyi bir dergi olması dileğiyle. Çuvaldızı kendimize... Van Gölü üzerine sempozyum Suları yükselen Van Gölü, artık dergimizin sürekli izlediği konulardan biri oldu. Göl üzehnde başlayan bilimsel araştırmanın nasıl seyrettiğini yakından izliyoruz. Bilgi aldıkça da sizlere duyurmak istiyoruz. Eylül sonu ekim başında, Van 'da bulunan Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde Jeomorfologlar Derneği'nin önayak olmasıyla göl üzerine bir sempozyum düzenlendi. İTÜ Meteoroloji'den Mikdat Kadıoğlu arkadaşımız da davetli olarak sempozyuma katıldı. Kendisinden aldığımız bilgileri özetleyerek sizlere iletiyorum. Göldeki su yükselmesi durdu. Bilimciler, bu durumun normal olduğunu belirtiyor ve göl sularınm her yıl ocak ayından itibaren yükselmeye başladığını, temmuzda en yüksek düzeyine ulaştığını ve sonra tekrar azaldığını belirtiyorlar. Bu dönemlerde göller yükselme döneminde aldıkları fazla suvu, normalde, alçalma dönemi boyunca geri vehrler ve bövlece su düzevi az çok sabit kalır. Fakat Van Göjü 88'den beri, aldığı suvun tamamını geri verememekte ve su düzeyi sürekli yükselmektedir. 6 yıldır süren bu yükselme sonucu kıvı ekolojisi tahrip olmus durumdadır. Sazlıklar su altmda kaldığı için Dikkuyruk dahil çeşitli kuşlarm yuvaları sular altmda kalmış ve göl üzehnde yasayan kuş türleri azalmış. Kıyı erozyonu artmış. Tabii, kıyı yaşamı tamamen felce uğramış. yerlehnde baraj, gölet ve bentler yapılmah. * Erozyona karşı göl çevresinde ağaçlandırmaya başlanmah. * Yörenin kirletici odakları, göl kıyı şeridi ve. akarsu yataklarından uzaklaştırılmah, arıtma tesisleri yapılmah. *** ~ ~ Sempozyuma Azeri araştırmacılar da davet edilmiş. Çünkü Hazar Denizi de Van Gölü gibi hemen hemen aynı tarihlerden itibaren yükselmeye başlamış. Hazar Denizi 2.80 m yükselirken, Van 2 m yükselmiş durumda. Azeri bilimciler yükselmeyi güneş lekelerinin artmasına bağlamışlar daha çok. Eski Sovyetler Birliği bilimcilerinin gelistirdigi bu tezi destekleyecek hiçbir bilimsel veri ve kanıt ise eldeyok. Mikdat Kadıoğlu, "Yükselmenin nedenlerini güneş lekelerine bağlarsak, o zaman Ermenistan 'daki göl sularınm alçalmasım nasıl izah ederiz " diye soruyor haklı olarak. *** Yörede yeni bilimsel ölçümlerin acele ^ * s^. yapılması gerekiyor. Veriler çok eksik. Örneğin ırmaklarm Van 'a toplam ne kadar su akıttığını kimse bilmiyor. Bu suların sadece yüzde 3O'u ölçülmüş. Van Gölü üzehnde ölçüm yapılabilmesi için bir şamandıra bile yok. Van Gölü dibinde su kaynakları var. Bu kaynaklardan yılda ne kadar su gölü besliyor bilen yok. Bir yoklar içinde Van Gölü. Bu yoklan var etmek ve konuyu bir an önce aydınlığa kavuşturmak gerek. *•• î •*• s, ı v "* / i J \ cJ Huluk Somer, Istanbul DUY U RU Türk Tabibler Birliği'nin düzenlediği kongre 2023 Ekim 1994 tarihleri arasında Mersin Ramada (Merit) Otel'de yapılacak. Başvuru: Dr. Muharrem Baytemür, Tel: 418 31 56 418 39 63 * H e p a t İ t . Prof. özden Uzunalimoğlu, 21 .10.94 Sevgi Hastanesi Ankara, 1719.00 * III. Pratisyen Hekimlik Kongresi Göl üzerine bir sempozyum düzenlenmesi sevindirici. Bilimcilerimizin işe sahip çıktıkları görülüyor. Gölle ilgili bugüne kadar yapılan ölçümler yeterli olmadıgı için sempozyum sonucunda göl suyunun yükseliş nedenleri kesin olarak belirlenemedi. Ancak önemli noktalar içeren bir sonuç bildirgesi yayımlandı. Buna göre bilimciler, göl su düzeyinin yükselmesinin tektonik ve volkanik kaynakh değil, iklimsel nedenlere bağlı olduğu konusunda Jikir birliğine vardılar. Bildihde ayrıca şu noktalara dikkat çekildi: * Olay doğal afet kapsamında değerlendirilmeli ve buna göre projeler hazırlanmalı. * Gölü besleyen akarsu yutaklarının uygun Bizim dergimiz Van'a gitmiyor mu? Mikdat Kadıoğlu, Belediye Başkanı Aydın Talay'ın bizim dergideki yazılardan geç haberdar olduğunu söyledi. tstanbuldan bir Vanlı okurumuz yazılanmızı belediyeye fakslamasa, hiç haberi olmavacaklı... *** Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak üzere sağlıklı bir hafta diliyoruz... Cumhuriyet BİLİMTEKNİK »No: 395, 15 Ekim1994 «Basan ve Yayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.. »Genel Yayın Yönetmeni: Ortıan Erinç • Genel Yayın Koordinatörü: Hikmet Çetinkaya «Yazı Işleri Müdürü: Ibrahim Yıldız (sorumlu), Dinç Tayanç •Yayın Yönetmeni: Ortıan Bursalı »Grafik Yönetmeni: Tüles Hasdemir •Reklam: Reha Işıtman 3953