Katalog

ÇÖP TEKNOLOJİLERİ Cöpgıdaları icin Günes kollektörü Boğaziçi Ünlversitesi'nde, evsel atıklar ile tavukçuluk, gıda, konserve, içki ve meşrubat sanayiinin gıda atıklarını, güneş kolektöründe kurutularak yeniden besin haline dönüştüren bir sistem geliştirildi. Ömer Saygın*, Ayşe Tosun ** ruduklarını, ancak diğer bazı sorunların yanı sıra, küflenme nedeniyle birçok malzemenin yem olarak kullanılamayacak hale gekjığıni gösterdi Işte bu durum bizi yepyeni bir prensibe dayanan "kurutma kolektörü" adlı sistemimizi geliştirmeye zorladı. Yeni kolektorün çalışma prensibini anlamak için yazın güneşte kalmış bir arabanın içindekı boğucu sıcaklığı hatırlayalım. Camdan içeri giren guneş ışınları yüzeyleri ısıtır, fakat rüzgâr bunları soğutulamaz. Işte bu şekilde, bir yuzeyı şeffaf olan kapalı bir kolektorde 100, 200 hatta 300 Güneşte Kunıtma Kolektörü .derece sıcaklık elde etmek mümkündür Içine ıslak bir şey Bir maddenin hayvan yemine katılabilkonduğunda da buharlaşan sumesi için önce kcirutulması gerekir, çünkü yun soğuk bir yüzeyde tekrar nem miktarı % 10'dan fazla olan bir malyoğunlaşması sağlanacak olurzeme kısa zamanda kuflenir. Kurutma sa, malzemenin kuruması geriçin enerji kaynağı olarak mazot veya çekleştirilmiş olur. Bu pren Boğazkfl Oniversitesi damında kurutulmuf olan 30 metre karelik birpilot teslste unlventte kantininin bütün benzeri kullanıhrsa masraflar ürünün desıple çalışan yeni "kurutma gıda atıkları yaz aylarında kurutulmakta ve ünlversite bunları değerlendlrmekte. ğerinden fazla olduğunda böyle bir işletme genelde fizibıl olmaz Peki, ya güneş kolektörümüz" bir günde rakılırlar. Oysa sterilize edilerek kurutulenerjisi? Ülkemizde bol olan bu enerjiyle metrekarede 4 kg. su distile etmekte ve eldeedilir. duğunda 600.000 tonu bulan bu maddenin atıklar bedavaya kurutulmaz mı? metrekaresinın maliyeti ise 70 bin lirayı Sonra gtda, konserve, Içkl ve meşrubat tekrar tavuk yemine 15% oranında katılgeçmemektedır. Matematiği sevmeyenler endüstrlsi atıkları örneğin salça endustriDeneylerimiz atıkların açık havada gumasının hiçbir sakıncasının olmadığı biiçin yuvarlak hesap, günde beş tonluk bir si 5 bın ton, şeker endustrisı 375 bın ton, neşe serilip bekletilirse üç dört günde kulimsel olarak kanıtlanmıştır. Ayrıca içinde kamyon dolusu, % 80 nemli bir yağ endüstrisi 100 bir ton, konservecilik 3 yabani ot tohumu bulunmayan bu sterıl malzemeyi kurutmak için bir döbir ton, peynir sanayi 76 bin ton, şarapçılık maddenin paketlenip özel gubre olarak, nüm kolektör gerekmektedir, tabi 500 ton, bira 13 bın ton, rakı 33 bin ton, örneğin çim sahalarda değerlendırılme bir de bol güneş. yem olarak değerlendirilebilecek kuru olanağı da vardır. madde. Bunlardan bazıları kısmen yaş Avantajları Ülkemizde henüz bir sorun olmamakla olarak hayvan beslemede kullanılsa da Şimdi gelelim sistemin açıkta birlikte yeni yapılmaya başlanan arıtma kurutulduğunda değerlerl artacaktır. kurutmaya göre avantajlarına. tesislerınin üreteceğı bir problem de antBunun yanı sıra ülkemizde önemli bir Kollektör kapalı olduğunda kuruma tesisl çamurlarıdır Insan sağlığına sektör olan tavukçuluğun sorunlarından tulmak istenen malzemenin anizararlı patojenler içerebilen bu çamurlabiri tavuk pisllgldlr. Bunlar traktörle kiloden yağan bir yağmurda tekrar rın da kolektörlerimizde sterilize edilerekmetrelerce taşınıp, sessizce biryerlere bııselanma tehlikesi yok Hatta kollektorün üzerine yağmur yağarRestoran ken bıle kuruma devam eder. atıkları, futbol Ruzgârda uçma ya da tozlanma sahasının olmaz Sistem kapalı olduğundan biçilmişçiml, çevreye koku yayılmaz, dolayısıyrakı la, kuşlar sinekler musallat olmafabrlkalannın dan malzeme kurutulabilir. Fakat üzüm ve en önemlisi sıcaklığın istenen anason yükseklikte tutulabılmesı sonucu atıkları, (50100 derece) kuflenmenin onkurtlanmış lenmesi, hatta daha evvel küflenelmalar, seker miş olan malzemelerın kollektorparican de sterılıze edılebılmesidir yaprakları ve Neler kurutulabilir? pazar Tabii akla ilk gelen çöpe atıyerlerinden lan ya da gizlıce derelere, dağlayerlerden ra, denızlere bırakılan gıda entoplanan düstrlsi abklandır: Örneğin mezatıklar güneşte baha atıkları. kan, et, kemik, deri kurutularak parçaları, hayvanların mide yem değeri muhtevıyatı, ya da balık atıkları tespit edilen Kurutulan gıda atıklarının hayvan yemi olarak uygunluğu kurutulsa senede 340 bin ton yukmalzemeleri kimyasal ve mikrobiyolojık açıdan kalite sistem laboratu sek proteinlı yem katkı maddesı olusturuyor. varları tarafından takıp edilmektedir. 3384 T ürkiye'de çöpe giden atıkların en büyük kısmını gıda atıkları oluşturur Eve gıda olarak giren maddelerin ortalama dörtte biri çöpe gider. Yaptığımız araştırmalar, bu atıkların, ayrı toplanıp kurutulursa, % 1520 cıvarında protein, % 515 civarında da yağ ıçerdığini göstermiştir. Bu durumda akla gelen soru, böyie protein ve enerji dolu bir maddeyle çöplükte sınek ve fare besleyeceğimize, işe yarayan hayvan besleme imkanı yok mudur? Varsa, gıda zincirinin sonunda bulunan insana zarar vermeden bu nasıl gerçekleşebilir? Bu sorulara Boğaziçi Üniversitesi, Çevre Bllimleri Enstitüsu'nde yeni bir kurutmay öntemiyle çözüm getirmeye çalışıyoruz.