Katalog

diyotu üretildi optoelektronığe doğru yoğun bır ugraşı gozlenmektedir Bılındıgı gıbı bılgısayar ve bırçok elektronık cıhaz sılısyum teknoloıısıne dayanmaktadır Sılısyum teknolojısı bugun bellı bır doyma noktasına gelmıştır Bu de mek degıldır kı sılısyum teknolojısı yerını başka bır teknolojıye bıraka cak Ancak elektronları krıstal ıçın de daha yuksek hıza ve hareketlılı qe sahıp olduğu elektronık maİ7emeler de var ve bunların başında galyum arsenıt gelıyor Ayrıca sılısyumda elektron geçışlerı momentum transferı gerektırdığın den lazer yapımına uygun bır mal zeme degıldır Buna karşılık galyum arsenıt ıçınde alumınyum veya ındıyum atomları katmak suretıyle gorunur bolgeden kızılotesı bolgeye kadar değışık dalgaboylarında ışıyan lazerler yapılabılmektedır Ancak sılısyumun da vazgeçılmez artıları var Örnegın galyum dolayısıyla Itlkent te yapılan lazer dıyodu Uzerıne kızılotesı ışık galyum arsenıt ıçın 75 mm standart iuştugunu gosteren kart yardımıyla lazer dıyodun yaktın buyukluğe karşılık 200 mm çapında ılan dagıhmı hakkında fıkır edınebılmektedır dılımlerle çalısıldığından uretım hacmı çok buyuk olabılıyor ve yıne aynı nezıgının en çok ılgı u/andıran ve hızla gelıdenle daha buyuk devreler tumleştırılebıhşen alanıdır yor Bolumumuzde bu konularda yapılmakBu yuzden bılım sınırları zorlanarak sıta olan kuramsal çalısmalar yanı sıra de lısyumun bır sekılde ışımasına çalışılıyor ne/sel çalısmalar da planlanmaktadır Bılı Yıne kuantum olaylardan yola çıkarak asıtşım çagına gıren buyuk hacımde bılgılerın le aşındırmak suretıyle elde edılen gozeçok kısa surelerde ıslenmesı ve uzun me neklı (prous) sılısyumun (henuz butun safeler katederek karmaşık ıletışım ağlarenklerı kapsamamakla bırlıkte) gorunur rından kullanıcılara aktarılması gereğı olabolgede ışıma yaptığı kesfedılmıs Bolumurak dunyada hızlı elektronıge ve muzde de Prof Atılla Aydınlı yonetımındekı bır proje çerçevesınde yaptığımız ilk denemelerde gozeneklı sılısyumda kırmızı renkto ışıma elde edılmış olup bu konuda çalısmalar devam etmektedır Laboratuvarın yapımının tamam lanmasından sonra Aralık 1992 de aktıf çalısmalar başlamış ve Şubat 1993 te ılk lazer dıyot yapılmış Doç Dr Recaı Ellıaltıoğlu buyuk koşullar sağlandıktan sonra bır haftada ıkı tur lazer dıyot yaptıklarını belırtıyor Bunlardan bırı çıft heteroyapılı (DH) lazer dıyot dığerı ıse tek kuantum kuyulu (SCHSQW) lazer dıyot Ayrı ca bu lazer dıyodun dış pıyasada satılan lazerlerden ve rekor olma makla beraber lıteraturdekı değerlerden daha dusuk bır eşık akımına sahıp olduğunu vurguluyorlar Lazer dıyodunun gunluk yaşama etkılerını sorduğumuzda bır toz seker tanesı buyukluğundekı bu aygıtın tek başına bır etkısının beklenmemesı gerektığını ancak bırçok elektro optık cıhaz ve sıstemlerın vazgeçılmez bır parçası olarak çok buyuk yararlar sağladığını sozlerını eklıyorlar Turk bılım dunyası ıçın lazer dı yot yapımının en buyuk ozellığı Tur kıye de ılk defa yapılmış olması do•Ik laboratuvarlarında metal kaplamalar ultra yuksek vakum al layısıyla ulkemıze kendı da yapılmaktadır Tüm prosesler, bır metre kupte mlkrondan teknolojısını kazandırma konusunyük parçacıkların blr kaç yüz laneyl geçmediğl temlz ortamlar da onemlı bır baslangıç oluşturmagerçekleştınlmcktedir sıdır Lazer nedir, nerede kullanılır? Doı, Dı. Ri'ccıı Ellııtltıoğlu azer kuantum mekanığı ıle açıklanabılen bır tızıksel olaya ve aynı zaman da bu (ızıksel olayın gerçekleştığı cıhaz ve aygıtlara verılen genel ısımdır Lazer ılk defa 1960 yılında T H Maıman tarafından yapıldı Yıne o yıllaraa lazerle ılgılı yaptıkları buluşlar ve kuramsal çalısmalar dolayısıyla Townes Basov ve Prokhorov a 1964 Nobel Fızık ödulu verıldı Bugune kadar çok çeşıtlı turde lazerler gelıstırıldı riepsının orlak ozellığı lazer ortamı aktıf bolge veya kazanç ortamı dıye adlandırılan ve elektromanyetık radyasyonu kuvvetlendıren bır ortama sahıp olmalarıdır Katı halde olmasına karşın ayrı bır sınıf olusturan yarııletken lazer veya lazer dıyot ta aktıf bolge bır pn eklemenın ptıpı tarafında yer alır Aktıf bolgeye enjekte edılen elektronlar desıklerle (hole) bırleşerek yapıya ozgu bır dalgaboyunda ısımaya neden olurlar Elektronlar havadakı sıvı damldcıklarına benzetıldığınede desıkler de sudakı hava kabarcıklarına karşılık gelır Aktıf bolgeyı tıpık değerlerle uzunluğu 250 mıkron(1mm 1000 mıkron) genışlığı 5 mıkron ve kalınlıgı 0 2 mıkron olan bır şerıt gıbı duşunebılırız Bu şerıt alttan ve ustten kırılma ındısı daha kuçuk ıkı tabaka ıle sarılmış olarak krıstal ıçınde bır optık kavıte oluşturur Boylece ışıma ıle ortaya çıkan fotonlar (ışık tanecıklerı veya dalga paketlerı) ara yuzeylerden ıçe yansıyarak aktıf bolgede kalmaya zorlanır Kavıte eksenıne dık ıkı yuzey ara sında çok sayıda yansımalar yapan fotonların kuçuk bır yuzdesıbu ayna yuzeylerden lazer ışını olarak dısarı cıkarken ıçe yansıyanlar krıstal atomları tarafından soğu Elektrik akımı entekte edıldıgınde galyum arsenıt lazerı rulana veya sonunda aynalardan kızılotesı dalgaboyunda ışınım yapar bırınden geçene kadar çok sayıda elektBır yarııletken lazerının yapımı sırasın ıon deşık bırleşmesını tetıkleyerek yenı foda galyum arsenıt krıstal dılımı tıpık olarak tonların ortama kazandırılmasını sağlarlar otuza yakın ışlemden geçer Bu ışlemler Lazerı dıger rşık kaynaklarından ayıran den başlıcaları en onemlı ozellıklerınden bırı uyarıcı foton• epıtaksıyel tabakaların buyutulmesı la yaratılan fotonun bağdaşık (cohorent) • fotolıtografı yanı eş fazlı olması dığer bır deyışle uy• kımyasal aşındırma gun adım gıtmesıdır Bu nedenle katettığı • ınce fılm oksıt buyutme uzun mesafe boyunca lazer ışını ıçındekı • metal kaplama fotonlar bırbırını sonduremezler Dığer us• anı ısıl ışlem (tavlama) tunluklerı arasında oldukça dar bıçımde • krıstal ınceltme huzmelendırılmesı tek dalgaboylu olması • kırmıklama (çıplereayırma) kıp (mode) sayısının bıre ındırılmesı ve ışık • paketleme ve sıddetının çok yuksek olması sayılabılır • olçmeler Turu bıçımı optık gucu dalgaboyu ve olarak sıralanabılır kullanım şeklı bakımından çok çeşıtlı lazerBılkent Fızık Bolumu llerı Araştırma Laler ve bunların değışık kullanım alanları boratuvarlaında epıtaksıyel krıstal buyutbulunmaktadır Gaz lazerlere ornek olarak me dışındakı butun proses adımları yapılauzay mekıklerınde ve Aırbus uçaklarında bılmektedır Mıkron boyutunda duyarlık yon ve ıvme bılgılerı elde etmede (iroskop gerektıren bu ışlemler her turlu toz ve olarak uzaklık tayınınde metal kesme ve bakteriden arındırılmış sıcaklık ve nem kaynak yapmada çeşıtlı turden amelıyatdenetımlı temiz ortamlarda" gerçekleştırıllarda ve derıdekı lekelerın gıderılmesınde mektedır Bılkenl Unıverstlesı llerı Araştırma Laboratuvar kullanılan karbondıoksıt lazerı fotolumıneları nda ^ağlanan Temız Oda Koşullar Reca Ellı iltı sans ve Raman spektroskopısı holografı oğlu Turk Mu^avır Muhendıslfr vo Mımarlar Bırlığı ve goruntu anımasyonu uygulamalarında Deıgısı Sayı 7 Sayla4 6 1993 L kullanılan argon ve krıpton lyon lazerlerı yarııletken krıstallerde mıkron altı boyutlarda bolgesel aşındırma ve/veya bolgesel olarak epıtaksıyel krıstal buyutmede kulla nılan eksımer lazerı gokdelen ve yol ınşa atlarında duzgunlugu saglamakta ve yazı cılarda kullanılan helyumneon lazerı sayılabılır özellıkie atomık spektroskopıde kullanılan boya lazerlerı sıv lazere ornek gosterılebılır Katı hal lazerlenne ornek olarak da uzaklık tayınındo metal ve seramık ışlemede kuılanılan neodımyum katkılanmış YAG (YttrıumAlumınyum Garnet) lazerı optık tekrarlayıcılarda kulla nılan erbıyum katkılanmış optık lıf lazerı ve yıne optık lıf etkıleşım sıstemlerınde kompakt dısk okuyucularında akupunktur ve uygulamalarında kullanılan yarııletken la zer dıyodu gosterılebılır Bunlara ek olarak stratejık savunma gırışımı programında yer alan çok guçlu serbest elektron lazerı de sayılabılır