Katalog

AMERİKA'DAN BAKIŞ KISA HABERLER Toplumun kültürel oluşumunu inceleyen Amerikan çalışmaları'nın toplantısında, yeni görüşler tartışıldı. Doğcm Ciiceloğlu, Los Angeles emen hemen her Amerikan unıversıtesınde Amerikan Çalışmaları (Amerıcan Studıes) adı altında ABD toplumunun kulturel oluşumunu inceleyen bır bolum vardır Bu bolumler şımdıye kadar «eski dünya» adı verılen Avrupa ve Ingıltere kulturlerıyle, «yeni dünya» adı verılen ABD kulturunu karsılaştıran dersler veregelmışlerdır Boylece değışık kurslarda profesorler, kentleşme surecı, kadının toplum ıçındekı yerı, tıyatro, fılm, mızah, muzık gıbı bırçok kultur boyutlarını «eskı» ve «yenı» dunyalarda karşılaştırmakta ve bugunku Amerikan toplum surecını tarıhsel perspektıve oturtmaya çalışırlar "Boyle bir yaklaşım kısıtlıdır, çunku bu yaklaşım ABD'nın coğrafı konumu ıçınde komşusu olan ulkelerın kulturlerını hesaba katmaz, kendı ıçıne kapalı bır kultur ve tarıh anlayışını oğrencılere yayar" Bu tur eleştırıler artık sık sık ışıtılmekte, "Doğu ve batı kıyıları arasındakı farkları karşılaştırmaktan vazgeçerek, kuzeydekı Kanada ve guneydekı Latın Amerika uluslarının kulturlerını, ABD kulturuyle karşılaştırmaya başlamak gerekır" duşuncesı hâkım olmaya başlamaktadır Almanya'dakı Dusseldorf Unıversıtesı Amerikan Edebıyatı profesorlerınden Dietmar Claas, "Amerikan Çalışmaları, ABD'nın kuzey ve guney komşularını hıç hesaba almadan, Avrupa ıle olan ılişkılerını tek boyutlu olarak ıncelemekte, bırçok ulusları ıçeren genış Amerikan çerçevesı ıçınde genış kapsamlı bır goruşe yer verılmemektedır" elestırısını dıle getırmıştır Bu goruşe Rutgers Unıversıtesı'nde Amerikan Çalışmaları profesoru olan Aaron Rockland katılmaktadır O na gore, Amerikan Çalışmaları, bır alan olarak ısmıne layık olmalı, yanı dığer Amerikan uluslarının kultur ve toplumsal hayatını da ıçermelıdır Geçenlerde Toronto'da yapılan Amerikan Çalışmaları Yıllık Konferansı'nda yukardakı goruşlere benzer ıfadelere sık sık rastlanmıştır Sımon Fraser Unıversıtesı dekanlarından Ann Covvan, "Kanada tutucu bır ulustur" demıştır "Son yuzyılda Avrupa'nın bır uzantısı olarak kendımızı gorduk ve Amerikan kıtasında yer alan yenı bır ulus olmamıza pek onem vermedık 1960 lardan sonra Kanada da yerlı kulture, sanat ve mımarıye ılgı gelışmeye başlamış, bu toprakların coğrafyasının bızı nasıl bıçımlendırdığı onem kazanmıştır" Ann Covvan'a gore Kanada şımdı bır geçış devresındedır ve kendı kulturunu tanımlamakta çelışkılı goruşlere yer verılmektedır Ona gore, Kanadalılar ABD ıle ılgılenmekten korkmakta, ABD soz konusu olunca çoğunluk "kafasını deve kuşu gıbı kuma gommektedır" ABD ıse Kana23710 Amerika benliğinin Dünya ısınmaya devam kökenlerini araştırıyor ediyor da yı umursamayan bır tavır ıçındedır, "Bır fıl ıle karınca aynı yerde uyudukları zaman, fıl hıçbır zaman karıncanın uykusunda donerek kendısını ezeceğınden kormaz Kanada karıncadır" Arjantınlı profesor Rolando Costa Picazo, Latın Amerikan ulkelerınde ABD'ye karşı ılgının tarıh boyunca duşuk olduğunu, onlarda Kanadalılar gıbı kendılerını Avrupa'ya donuk gorduklerını soylemıştır Ona gore ıçınde bulunduğumuz yıllarda bıle, zengın aıleler eğıtım ıçın ABD yerıne çocuklarını Avrupa ulkelerıne gondermeyı yeğlemektedırler Pıcazo, Latın Amerika ulkelerı arasında onemlı farkların bulunduğunu, Arjantın'ın kendını dığer Latın ulkelerınden tarklı gormekten gurur duyduğunu soylemıştır Profesor Rockland a gore, Amerikan Çalışmalarının ABD toplumu ıçın yaptığı en onemlı hızmette, ABD kulturunun kokenlerını oğrencılere gostererek, onların «kultur mıllıyetçılığı» ne kapılmalarını onlemış olmasıdır Bu onemlı bır hızmettır, ne var kı, artık kendımızı anababayla olan ılışkılerımız çerçevesı ıçınde gormek alışkanlığından vazgeçıp, kuzey ve guneyımızdekı «kardeşlerımızle» olan ılışkılerımız çerçevesınde ıncelemeye başlamamız gerekıyor," demıştır Dunyada Sıcaklığın Artışı klımdekı genel ısınma eğılimı 1856 1989 yılları arasında yıllık ortalamalar devam ediyor 1989 yılında orta"C lama sıcaklıklar altmışlı ve yet O4.| Ortalama Sıcaklık (19511980) mışlı yıllara gore 0 25 derece santig 0 3 J ratlık bır artış gosterdı 0 2Amerikan "Scıence" dergısınde 01 ıklımbılımcı Phılıp Jones ve Davıd Parker'ın açıkladığı sonuçlara gore o n 1989 yılı, sıcaklık rekorları lıstesınde 5 sırada yer alıyor Son on yıldakı sıcaklık artışının sera etkısı" lehınde bır kanıt olup olmadığı konusunda ıklımbılımcıler 0 5 değısık goruşler one suruyor Gerçı 1860 1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000 hava sıcaklığı yuzyılın ortasından berı sureklı artıyor ama araştırmacı Raslantısal dalgalanma mı yoksa trend mi? lar sera etkısı konusunda emın değıl 1856dan beri yıllık sıcaklık ortalaması yaklaşık 0.5 ler Sera etkısıne karşı çıkan ıklımbı derece santigrat yükseliyor. lımcılere gore şayet sera etkısı bu ısınmadan sorumlu olsaydı ozellıkle Arktık ler sera etkısını desteklemıyor Bu bölgekutup bolgesınde ısının daha yuksek olması lerde seksenlı yıllarda beklenen ısınma gerekırdı Alaska ve Sıbırya'da sera etkısı olmamış Yıne de sera etkısı bugun ıçın varsayımına uyan artışlar kaydedılmış ama ısınmanın en olası nedenı sayılıyor Iskandınavya ve Grönland'da yapılan ölçum Ortak yanlar Rockland Amerikan kıtasında yer alan kulturlerın bazı ortak yanları olduğunu soylemıştır Ortak yanları şoyle sıralamıstır • llerlemeye ınanç, onu açık, keşfedılmeye hazır sınırsız bır geleceğe olan kuvvetlı inanç • Geçmışten daha çok, şımdıye ve geleceğe donuk bır tutum, bunun altında «ıstersem yapabılırım» ınancı yatar • Mıras yoluyla geçen zengınlık ve sosyal statuye onem vermeme kışının kendısının çabasıyla ıstedığını elde edebıleceğıne ınanç Bu ınanç halkın katıldığı demokratık ıdare bıçımlerını daha değerlı kılar Konferansa dınleyıcı olarak katılan Kanadalı profesor Ernest Redekop, Rockland'a cevap olarak bır konuşma yapmıs ve ' Konuşmamız tıpık bır sorun ortaya koyuyor Sız sorunlara hep ABD gozluğuyle bakıyorsunuz Örneğın bız Kanadalılar anayasal bır monarşı ıçındeyız, herşeyın seçımle yapılması gerektığı kanısı da o kadar agır basmaz Kanada'da Bızım tarıh anlayısımızda sızın soyledığınızden farklıdır Benzer yonler arayıp, benzerlığe onem vereceğımız yerde, bırbırımızden nasıl farklı olduğumuzu anlasak lyı bır yol ızlemış oluruz,," demıştır Yukardakı tartışmalar, kendı benliğinin kokenlerını arastıran bır yenı dunya sergılemektedır Gıttıkçe artan Asyalı goçmenler bu benlık arayısının yonunun Çın ve Hınt kulturunu ıçederek bır yone doğru ıtebılırler K Kanada Değişiyor ğa parçları en az 200 milyon yıllıktı Paleontologlar ılk kabuklu surungenlerı ıkı grupta topluyorlar, Gunumuzde kaplumbağalara benzeyen eğımlı kabuklular ve gunumuzdekı su kaplumbağalarına ısa bır sure öncesıne kadar paleonbenzeyen duz kabuklu surengenler Kaptologlar ılk kaplumbagaların karada lumbagaların evrımsel geçış formlarının yaşayan surungenlerden turedığını olmaması, onların kokenını daha da kasanıyorlardı Ama paleontolog Eugene ranlığa ıtıyor Paleontolog Gaffney kapGaffney (Amerikan Doğal Tarıh Muzesı, lumbagaların atasının 300 ıle 245 milyon New York) çok eskı kaplumbağa fosıllerıyıl once Perm donemınde yaşamış olabının uzerınde çalışırken bu varsayımdan leceğını soyluyor Ilk kaplumbagaların tukuşkulanmaya başladı En eskı kaplumbareyışı ıle gunumuzden 65 milyon yıl öncesıne kadar geçen zaman aralığında yeryuzunde koskoca bır dınozor ımparatorluğu dogmuş ve yok olmuş Buna karşın kaplum bağalar bu donemde hemen hıç değışmeden ve her turlu ortama uyum sağlayarak karada ve suda varlıklarını surdurmuşler Paleontologlara gore evrım surecınde en az değışen canlı turlerınden bırı kaplumbağalar Bugun yeryu zunde 250 kadar 200 milyon yıl ö'nce de kaplumbağalar günümüzdekine çok benziyor kaplumbağa turu du. Resımde Trias dönemınden kalma bu kaplumbağa fosıli görulu mevcut (bdw4/1990) yor. Kaplumbağalar kökenı halen gızemini koruyor. Kaplumbagaların karanlık geçmişi