Katalog

KEMİRGENLERDÜNYASI Kemirgenlerden bir tarla faresi çifti, bir yılda 15 bin bireylik topluluk oluşturabilir... Bu zeki hayvanların yaşamları ve davranışları... Arş. Gor. Yuk si'l C V>vsAıın Dicie ü. Biyoioji Boi. Tarla (aresı ıkı ayda bir 7 yavru dogurabılır Doğan yavrular 2 ay sonra ureme ergınlığıne erışır Yavrularırı hepsının hayatta kaldığı kabul edılırse bir çıft tarla faresınden yılda 15 000 bireylik bir topluluk oluşur Kemırgen turlerı arasında besın ve yer darlığı olmadığı surece aralarında kavga olayı gorulmez (çıftleşme donemlerı harıç) Ayrıca, anne ve babası nı kaybeden yavrular dığer ebeveynler tarafından bakılarak yetıştırılmektedır Boylece olumlerı aza ındırılmektedır Kemırgen turlerı çok lyı gelışmış tırmanma yuzme ve kemırme yeteneğıne sahıp ve zekı hayvanlardır örneğın ortalama 35 cm (kuyruk dahıl) boyunda ve 460 gr ağırlıgında bir fare, • Tuvalet borularını kullanarak evlere gırebılır ve aynı yolla terk eder • Akıntıya karsı 1 km yuzebılır ve durgun su uzerınde gunlerce kalabılır • Yuksek bir bınadan duşse bıle yaralanmaz ve zarar gormez • Bırıket ve tuğladan yapılı duvarları delerek dığer tarafa geçebılır •Yaklaşık 3 cm çapındakı delıklerden rahatlıklageçebılır Issız bir adaya çıkan ev sıçanının (Rattus rattus) kuyruğunu denız suyu ıçıne bırakarak yengeçlerın yakalanmasını bekledığı, yengecın kuyruğu yakalamasıyla bırlıkte hızla karaya doğru koşarak yengecı sudan çıkardığı ve yedığı gozlenmıştır Savunma silahlan: Üpemek emırgenler, 350 cıns ve yaklaşık 2400 tur ıle memelı hayvanların yarısından daha fazla turu kapsayan buyuk bir gruptur Sıncaplar (Scıurıdae) Fare ve sıçanlar (Murıdae), Kunduzlar (Castorıdae), Yedı uyurlar (Glırıdae) ve Tarla farelerı/Gomulgen fareler (Mıcrotidae) başlıca kemırgen famılyalardandır Kemırgenlor Antartıka kıtası harıç hemen homen butun dunya ya yayılmışlardır Ev faresi (Mus Musculus), ev sıçanı (Rattus rattus) ve Goçmen sıçan (Rartus norvegıcus) gıbı turler ınsanların yaşadığı her yerde bulunurlar Vucut ısılarını ayarlayabılme sıcak ve soguk havalarda toprağın derınlıklerıne çekılme, yaz ve kış uykusuna yatma ve uzerlerındekı kurklerı sayesınde değısık ıklım koşullarına kolayca uyum saglarlar Bu ozellıklerı nedenıyle çollerden dağların karlı zırvelerıne kadar dağılış gosterebılen turlere rastlamak mumkundur dan tercıh edılmemelıdır • Bir defa kapana sıkışıp da kurtulabı len bir fare ıkıncı defa bu kapana asla yaklaşmaz ve kapana yaklaşan arkadaslarını bu tehlıkeye karsı uyarır • Şuphelendıklerı yemeklen yemek ıçın once ıçlerınden bırını fedaı olarak K Hızla ürüyorlar Ureme yeteneklerı çok yuksek olan bu hayvanların bırey sayısı kısa zamanda buyuk boyutlara ulaşır Yılda yalnızca bir dafa doğuran turler (Kor farelerSpalacıdae) olduğu gıbı, 13 defa doğuran turler de (Tarla farelerıMıcrotıdae) vardır Dışı bir Tahılların % 20'si... Orman faresı (Apodemus sylvatıens Murıdae 'den) 22516 Çok değışık besınlerle beslenen kemırgenler ambar, depo ve tarlalarda zararlı olurlar Urunıerı kesmek kemırmek ve kırletmek suretıyle tahrıp ederler Dunya Gıda Orgutu'nun (FAO) 1960 yılına aıt raporunda bu hayvanların tar lalarda %10 ve ambarlarda %5 oranında kayba neden oldukları, bu oranın yılda 125 mılyon ınsanın gıda ıhtıyacını karsılayabılecek mıktar olduğu belırtılmıştır Bir başka arastırmada dun ya tahıl uretımının %20sının kemırgenler tarafından tuketıldığı saptanmıştır örnegın Hındıstan da çayın %50'sı ve pamuğun %57'sı Bandıcota ındıca adlı fare tarafından tahrıp edılmıştır Kenya da arpanın %30'unun Mısır'da ıse pamuğun %30 unun fare ve sıçanlar tarafından tuketıldıgı ıfade edılmektedır Kemırgen ler, tarım urunlerıne yaptıkları buzararların yanı sıra herturlu kâğıt malzemeyı kemırerek evcıl hayvanların yumurta ve yavrularını yıyerek, su kanal larının ve barajların duvarlarını delerek su kaçaklarına neden olurlar Ayrıca tehlıkelı bırçok hastalığa neden olan parazıtlerın arakonakçılığını yaparak ınsanların olumune sebep olurlar özellıkle veba, tıfo, tıfus, kuduz gıbı hastalıkları ınsanlara bulaştırırlar 1346 yılında Hındıstan dan Cenova ya baharat taşıyan gemılerle Avrupa'ya geçen ev sıçanının (Rattus norvegıcus) uzerınde yaşayan pıreden dağılan veba, 3 yıl ıçerısınde 25 mılyon ınsanın olumune neden olmustur Yıne Hındıstan ın Bombay kentınde 20 000 ın san fareler tarafından ısırılarakyaralanmıştır Kemırgenlerın yaptıkları bu zararların yanı sıra ınsanlara yararları da vardır Mıkrobıyolo)i farmakolo|i,endokrınolojı onkolojı ve radyolojı gıbı bılım dallarında çoğunlukla bu hayvanlar deneylerde kullanılır Bu amaçlarla 1958 yılnda Isvıçrede 510 000, 1965 yılında ABD'de 1 100 000 kemırgen deneylerde kullanılmıştır Batı Almanya'da 30 yıl boyunca ev farelerı rontgen ışınlarına maruz bırakılarak nesıller boyunca meydana gelen değışıklıkler Yukarıda sıncapgıllerden bazı örnekler görülüyor ıncelenmıştır Kunduz, sıncap ve çınçılla tavsanlarının seçerler ve yıyeceğı ona yedırırler Dığerpostları kurkçulukte onemlı bir yere sahıplerı yıyeceğı yemek ıçın sonucu beklerler tır Tarla farelerı, kor fareler gıbı turler ye• Herhangı bir bıreyın olumune neden raltında açtıkları tunel sıstemlerıyle topraolan maddeyı tanırlar ve ondan uzaklasırğın havalandırılmasına yardımcı olmakta lar Bundan habersız olanları zor kullanave bırçok tarım zararlısı boceklerın larvarak engellerler larını yıyerek urun kaybının onune geçBu durum şu gozlemlerle tesbıt edıl mektedırler Yedıuyurlardan olan turler mıştır Zehırsız sekerlı su ıçırılıp daha meyve ve ağaç tohumlarının etrafa dağılsonra ıgne ıle zehır enjekte edılerek oldumasında onerr.lı rol oynarlar Boylece bıtrulen bir bıreyın olumu arkadasları tarakılerın yayılmasına yardımcı olurlar fından şekerlı sudan olduğu sanılarak Kunduzların akarsu onlerınde kurduklaonlerıne konulan sekerlı sudan olumlerı rı bentler su taskınlarını onler ve erozyopahasında olsa ıçmedıklen gorulmuştur nu enqeller Kemirgenlerden daha az zarar qormeZararlarını önlemek... yı ve daha fazla yarar sağlamayı dusunuKemırgenlerın zararlarını ve yayılmalayorsak oncehklı turlerın dağılıs alanlarırını onlemek guç ancak ımkânsız değılnın ve ozellıklerının bılınmesı gerekmekdır Öncelıkle bıyolojık mucadele ıle buntedır Bunun ıcın fauna (hayvan varlıgı) ların aşırı artmalarının onune geçılebılır calısmalarına onem verılmelı dogal duşBunun ıçın kemırgenlerle beslenen kokar manlarının yasam alanları korinarak ca sansar porsuk kırpı kostebek tılkı bunların yok olmalarına engel olunmalı gelıncık gunduz ve gece yırtıcı kuslar gıbı şehırlesmeye ve çevre duzenlemesınp ıtıdoğal duşmanlarının korunması gerekır na gosterılmelı ve kurklerı degerlı olanlaMekanık mucadele ıle çeşıtlı kapanlar kulrın (kunduz çınçılla vb) turler ıçın ozel yelanarak su hendeklerı ve kanalları açarak tıstırme alanları kurulmalı Kemirgenleronlemek mumkundur Kımyasal mucadeden tamamen kurtıılmak gıbı bir dusuncele yontemlerınde vvarîarın, fumarın pıval nın yanlıs oldugunu bılıyoruz oyleyse onve kumfen gıbı antıkoagulant rodentısıtler larla hırlıkte dostça yaşamanın yollarını kullanılır Ancak bu maddeler farelerın do bulmak zorundayız Aksı takdııde hep zağal duşmanları ıçınde tehlıkelı oldugunrar goreceğımızı unutmayalım