Katalog

PSİKİYATRİ AMERİKA'DAN BAKIŞ Yemek yemek istemiyorum! Patates yerken boğulan bir kadını izleyen Mary'nin öyküsü Çevırr Selamı Aksoy okyanus siı akıntıları Kırk ülkenin katıldığı dev bir proje sayesinde sıcaklığın dağılımı ve okyanuslarla ilişkisi incelenecek. Doğan CÜCeloğlu Los Angelea bılgı sahıbı olunmadıkça dunya ıklım değışıklığının tumuyle anlaşılamayacağını kavradılar (2) Okyanus derınlıklerınden ve uydu aracılığıyla bılgı toplayan araç teknolojısının gelışmesı ve bılgısayarların toplanan bu verılerı sentezleyecek guce erışmesı Bu ıkı alandakı bılınçlenme dunya okyanusları uzerınde bılımsel bır çalışma yapmaya goturmuştur başlayan Dünya Okyanualan Su AKıntıları Okyanuslarla ılgılı araştırma yapan unıIncelemesi bu ılgının somut bır urunudur versıteler topluluğunun dırektöru olan D. James Baker, Jr a gore Dunya OkyanusDünya okyanusları ve önemi ları Su Akıntıları ıncelemesi okyanuslarla Texas A*M Unıversıtesı okyanus bılımılgılı ıkı alanda bılgı sağlayacaktır lerı kursusu profesörlerınden Dr. Bu alanlardan ılkı, okyanuslaWorth D. Novvlln, Jr , bu gırışırın dunya sıcaklığını dunya mın dunya okyanus bılımçevresınde nasıl dolaştırcılerını bır araya getıredığı ve duzenledığıyle ceğını ve yenı bır bıılgılıdır Dunya yuzelımsel aşamanın yının uçte ıkısının başlamasına yol okyanuslarla kaplı açacağını ıfade olduğunu bılıyo edıyor Araştırruz bu su kutlemanınplanlansı buyuk bır ısı ması on yıl aldeposu goremıştır, uyguvı yapmaktalamasının dır Golfsda on yıl trım gıbı sısureceğı caklığı bır bılınmekyerden alıp tedır Eıde başka bır edılen veyere goturılerın ren su analızlerı akımları ıçın kullaolduğu da nılacak bılınmekte bılgısayar dır, ne var zamanı ve kı, bunun bu verıler dışında sıuzerınde caklığın yer çalışacak yuzune nabilım adamsıl dağıldığı larının ucretkonusunda lerı 400 mılpek bılımsel yon doları aşverı yoktur maktadır Verı llgılenılen elde etmek için ıkıncı konu, okyaınceleme alanınnusların atmosfeda kullanılacak rık gazların ne kadamalzame, araç, gerını hangı mekanızmareç ve personel harcalarla asımıle ettiğıdır maları da 450 mılyon doBırçok bılım adamı kutup ları geçecektır Bu paranın yorelerınde soğuk su kıtlelerıbuyuk bır kısımını nın okyanusun derın Amerıka Ulusal Bılım Kurumu (Natıo Sıyah noktalar ABD, beyaz noktalar diğer tabakalarına akar nal Scıence Founda uluslann araştırma ıstasyonlarını gösteriyor. ken bır konveyor gıbı atmosfer gazlarını tıon) ustlenmektedır da beraberınde okyanus derınlıklerıne goDunya Okyanusları Su Akıntıları Inceleturduğune ınanıyor mesi ıkı temel nedenden kaynaklanıyor Bu gazlar derın tabakalarda bazı kımya(1) Dunya ıklımı uzerınde çalışan bılım sal değışıklıklere uğrayarak okyanus suadamları okyanuslar hakkında daha çok larına karışıyor Şımdı atmosler kırlenmeunya ıklımının değlşmekte olduğu ve gıttıkçe ısınarak tum yerkurenın bır sera (greenhouse) durumuna gırebıleceğı duşuncelerı, değışık ulkelerdekı bırçok bılım adamını bır araya getırmektedır Daha once ufak alanlarda ve kısa surelı yapılan okyanus çalışmaları bu nedenle şımdı daha kapsamlı ılgı gormektedır Kırk ulkenın katıldığı ve 1990 da İklim değişikliği ve Ç ocuklarda ve genç erışkınlerde herhangı bır organık rahatsızlığa bağlı olmaksızın yemek yemeye karşı ısteksızlık ve ıştah azalması sık görulmektedır Bu tur yakınması olanların mıdebağırsak sıstemlerı normaldır, sorun daha çok ruhsal kokenlıdır Tetık çeken faktor, aşağıda anlatılacak olguda olduğu gıbı çok basıt bır olay ya da bır şaka olabılır Mary 14 yaşında bır kız çocuğudur, aılesı onu yemek yemedığı ve çok zayıfladığı ıçın doktora goturur Yapılan muayene ve tetkıkler sonucunda fızıksel bır rahatsızlık tespit edilemez Mary'nin ışlahı gıderek azalmakta, aldığı ılaçlardan hıçbır yarar gormemekte Annesı yakınmasının ruhsal kokenlı olabıleceğını duşunerek onu bır çocuk psıkıyatrıstıne goturur Mary'nin yemek yerken boğulmaktan korktuğu, bu korkunun bır yıl once ıstemeden kulak mısafırı olarak duyduğu bır olaya bağlı olduğu anlaşılır Fırında pışmış bır patates yerken bır kadının boğularak olduğunu duymuş Oldukça saçma ve gerçekdışı gıbı gorunmesıne rağmen Mary bu olaydan çok etkılenır, kendını bu duşunceden, yemek yerken boğulacağı korkusundan bır turlu kurtaramaz Gıderek kendı yaşamından endışelenmeye, yemek yememeye başlar Ne yerse yesın boğulacağından korkar ve sadece sıvı gıdalarla beslenır Iştahı lyıce azalan Mary çok kılo kaybeder, ıştah arttırıcı ılaçlardan hıçbır yarar gormez Psıkıyatrık goruşmeler ılerledık çe Mary ıle guven dolu bır ılışkı kurulabılır ve aıle ışbırlığı de sağlandıktan sonra psıkoterapının ve davranışçı yaklaşımın yardımıyla yutkunma sırasında hıssettığı boğulma korkusundan kurtulması sağlanır Boylece gıderek durumunda duzelme olan Mary eskısı gıbı yemek yemeye başlar ve eskı kılosunu kısa surede tekrar kazanır Anlatılan bu olguda ruhsal bır zorlanma soz konusudur Boyle bır olay sonucunda bu tur bır tepkının gelışmesı kışının bu tur tepkıler gelıştırmeye eğılımlı olmasına bağlıdır Boyle bır durumda "AnahtarKıht" ıkılısınden söz edilebılır Uygun kışilık ozellıklerı uzerine ruhsal bır travmanın eklenmesı Norotık bır tepkiyeneden olabılmektedır Tedavı de nevroz gıderılmeye çalışılmakta, kışılık ozellıklerınde denge sağlanması yardım edılmektedır Yemek yeme ve ıştahla ılgılı bu tur yakınmalar kız çocuklarında erkek çocuklara oranl& daha çok gorulmektedır Hassas ve kolay ıncınebılır kışılık ozellıklerıne sahıp bıreylerde hafıf bır şaka bıle clddı bır ruhsal travma gıbı etkı gosterebılmekte ve norotık tepkılere neden olabılmektedır Yazıyı ruhsal bozuklukların nedenlerını araştırmaya yıllarını vermış olan Freud un bır sozuyle bıtırmek uygun olacaktır ' Aslında her hastalık psıkosomatıktır' (Chlld Psychiatry and You) » sı o kadar artmıştır kı, okyanusun gazları absorbe etme mekanızmasının bılınmesı daha da onemlı hale gelmıştır ozellıkle artan kanbondıoksıdın akyanus dıbınde ne gıbı değışıklıklere uğradığı merak edılmektedır Bır goruşe gore karbondıoksıdın karbonu okyanus dıbındekı organık sedlmentler tarafından tutulacak ve serbest kalan oksıjen su yuzune çıkarak atmosfere karışacaktır Araştırmada değışık yontemler ve araçlar kullanılacaktır Okyanus yuzeyınde bazı yuzer aletlerın radyo sınyallerı uydular tarafından alınarak alıcı merkezlerıne gonderılecek bazı aletler okyanusun çok derınlıklerınde sıcaklık değışmelerını olçecek ve değışlk zaman aralıklarında su yuzune çıkıp verılerını gonderdıkten sonra yıne otomatık olarak eskı derınlıklere gomuleceklerdır Uydular okyanus dalgalarının buyukluklerını ve ruzgârın yonunu olçerken her 10 kılometreye konmuş bazı aletler su akıntısının hızını kaydedeceklerdır Bu arada bazı tıcarı gemıler de araştırmaya katılacak ve tıcarı yolları uzerınde değışık zamanlarda su orneklerı alarak verı toplamada yardımcı olacaklardır Butun bu verılerın toplanıp analızlerın yapılması sonucu okyanustakı buyuk su kutlelerının faalıyetlerı hakkında bır model gelıştırıleceğı umulmaktadır Bu model okyanus faalıyetlerının dunya atmosferık faalıyetlerle nasıl bır ılışkı ıçınde olduğunu açıklayacak ve daha kesın olarak dunya ıklım koşullarını açıklamaya yardım edecektır Atmosferde gorulen faalıyetler çok daha genış alanları kapsadığı ve daha suratlı olduğu ıçın kolayca gozlenebılmektedır Okyanustakı faalıyetler daha yoresel olabıimekte ve hızları atmosfer akımlarıyla karşılaştırıldığında çok daha yavaş olmaktadır örneğın tayfun ya da fırtına adı verılen atmosferdekı buyuk bır have. kıtlesı akımı gun ve saatlerle ıfade edılebilecek zaman bırımlerı ıçerısınde olurken okyanusta buyuk su kıtlelerının faalıyetlerını ızlemek yılları, hatta bırçok kereler on yılları alır Bu nedenle okyanus hareketlerıyle ilgılı araştırmalar buyuk zaman ve para yatırımları gerektirir. Bir model geliştirme Elektrik göç VVashıngton Unıversitesı Uygulamalı Fızık Kursu9u profesörlerınden Dr Thomas B. Sanford. okyanus suyu hareketlerının, manyetık alanda hareket eden geçırgen bır tel gıbı. elektrik akımı urettığını ıspatlamıştır Dunyanın manyetık alanı ıçınde hareket eden su kıtlesı, suyun hızı ve kıtlenın buyukluğu oranında elektrik gucu uretmektedır Dr Sanford Florıda ve Grand Bahama adası arasında bır kablo sermış ve golfstrımın urettığı akımı olçebılmıştır Dr Sanford elektromanyetık olçme yontemı adını verdığı bu yontemın verı toplamada kolaylık sağlayacağına ınanmaktadır Dunya Okyanusları Su Akıntıları Inceleme mevcut butun yontemlerı araç ve gereçlerı kullanarak on yıl devam edecek ve 21 yuzyıl başlarında yer kuresının ıklım koşullarının okyanus hareketlerıyle ılışkısını aydınlatmada yardımcı olacaktır 22570