Katalog

SORUN YANITLAYALIM B İ L İ M YA Y I N Safra nasıl oluşur? Adana Kadırlı den yazan okurumuz Hayrettln Ünsal ın sorusu şoyle "Safra nasıl oluşur, safra kesesi hastalıkları nelerdır, aşırı safra birikımi ne demektir, önlenmesl mumkün müdür?" Okurumuzun sorusunu dergımızın tıp danışmanları yanıtlıyor Safra ınsan ve bazı hayvanlarda karacığerde uretılen yeşılsarı renklı alkalı nıtelıklı bır salgıdır Karacığer hor gun 0 5 ıle 1 lıtre safra uretır Uretılen safra karacığerden safra kesesıne gelerek burada depolanır ve safranın ıçındekı su gerı emılerek safra salgısı yoğunlaştırılır Safranın ıçındekı en onemlı bıleşımler safra asıtlerıdır Safra asıtlerı, bagırsaklarda yağları kuçuk damlacıklara ayırarak bunların yuzey gertlımını azaltır ve boylece yağları enzımlerce 6indırıme elverışlı duruma getırırler Safranın kpınde ayrıca bılırubın pıgmentı (safranın rengını verır), safra tuzları elektrolıtler ve k o lesterın vardır, vucuda alınan bazı llaçlar da safra yoluyla bağırsaklara atılır Onıkıparmak bağırsağına salınsYı safranın mıktan sındırimin ihtıyacına gore sekretin, gastrin, koyesıstokının hormonları ve vagus sınirı tarafından denetlenır Bu nedenle normal kışılerde aşırı safra bırıkımı soz konusu degıldır Safra tuzları ve asıtlerı sındırım ışlevıni tamamladıktan sonra bağırsağın alt bolumlerınden yenıden kana gerı emilır ve karacığere goturulerek safra tekrar sentezlenır Safra kesesınde ve yollarında safranın akımı kesede toplanması ve onıkıparmak bağırsağına geçışınde burada bulunan duz kasların hareket bozukluğu sonucunda safra yollarında dıskınezı adı verılen hareket bozuklukları gorunur Safra kesesımn adalesı normale gore az çalıştığında safra sıvısı kesede aşırı bırıkerek sındırım bozukluğu kusma meydana gelır Safra kesesi kaslarındakı hareket bozukluğu ılaçla tedavı edılır Safra kesesınde ve safra yollarında taş, ıltıhap, tumorler ve doğuştan yapı bozuklukları da safra akımını tıkayabılır Bu hastalıklar sıklıkla safra kesesi bölgesınde ağrı, sarılık sındırım bozukluğu, ateş, yağlı besınlere karşı ısteksızlık gıbı şıkayetlerle kendını bellı eder Bu hasta lıklar ultrason rontgen kolesıstografı vb gıbı yontemlerle safra yolları göruntulenerek teşhıs edılebılır" boyutları nedenlerı hakkında bılgı edınmek ıstedığını soyluyor Okurumuzun sorusunu Beyoğlu Hastanesı Çocuk Klınık Şefı Yrd Doç. Dr Saml Hatipoglu yanıtlıyor Kardıyomıyopatıler nedenı bellı olmayan kalp kası hastalıklarıdır Konjenıtal terımı doğumsal olanlarını ıçerır Hastalığın obstruktıf hıpertrofık ve restrıktıf tıplen vardır Obstruktıf tıpte çocukların çoğunda belırtı gorulmez Kalpte ufurum duyulabılır bazen yorgunluk carpıntı bayılma gıbı bulgular vardır Tedavı yontemı kesınleşmemıştır Kalp yetmezlığı varsa buna yonelık tedavı yapılır Hıpertrofık tıp çocuklarda daha sık gorulur carpıntı kalp yetmezlığı bulguları ılk belırtı olabılır Bazen de belırtı olmayabılır ya da spesıfık olmayan bır ufurum duyu labılır llerleyıcı bır hastahktır Aıle oykusu genelde vardır Tedavı bunda da kalp yetmezlığının hafıfletılmesı yönundedır Aşırı ekzersızlerden hasta kaçınmalıdır Restrıktıf tıp daha nadırdır belırtiler nefes darlığı karacığer buyumesı ve odem şeklınde olabılır Böyle blr hastalığın elektrokardıyografi. ekokardıyografı ve kalp kateterızasyonu gıbı tetkıklerın yapılabıleceğı bır kardtyolojı merkezınce takıbının yaptlması ve tedavının ayarlanması gereklr Bilim adamı, roman, ön yargı Bir roman okudum, Ilk basımından on beş, evime girişinden beş yıldan fazla zaman geçmlş. B Umboz yanıtlıyor Merih, Mars dedıgımız gezegenden başkası degıldır Gunes ten uzaklığı 1 52 astronomık bırım çapı 6760 kmdır Bır astronomık bırım, Yer'in Gunes ten uzaklığı olup yaklaşık 150 milyon km dır" Bağırsak parazitl nedip? Adana dan yazan okurumuz Mells özalp uzun zamandır bağırsak parazıtlerınden şıkayetçı olduğunu beiırterek "bağırsak parazitterinln teshis ve tedavlsl nasıl yapılır?" dıye soruyor Okurumuzun sorusunu dergımızın tıp danışmanları yanıtlıyor Bağırsak parazıtlerı derıde kaşıntılı dokuntu makat çevresınde kaşıntı karın ağrısı, hazımsızlık bulantı kusma baş ağrısı zayıflama ağızdan uyku sırasında bol salya akması burunda kaşıntı gıbı belırtılere yol açabılır Dışkıda parazıtın kendısının veya yumurtalarının gorulmesı ıle tanı konulur ve uygun ılaç tedavısı yapılır Dışkı muayenesınde parazıt yumurtasının bulunmaması kışıde parazıt olmadığı anlamına gelmez Bu durumda dışkı muayenesı ve kanda eozınofıl sayısı gıbı tetkıkler tekrarlanabılır Ayrıca parazıt ılaçlarının alınış şeklı, dozu ve suresıne uymak gerekır Okuyucumuz bu konuda unıversıtelerın mıkrobıyolojı ve parazıtolojı bolumune baş vurabıhr Parazıt duşurulduğunde parazıtın kavanoz ıçıne konularak doktora gosterılmesı tanıya yardımcı olacaktır Voyagep'la hala iptibat var mı? Merih ne, Mans Gazıantepten yazan okurumuz Taylan Karakan ın sorusu şu "Merih bır gezegen mıdır? Gezegense neden dokuz gezegen arasında adı geçmez? Merıh'in dunyaya olan uzaklığı ve buyukluğu ne kadardır?" Okurumuzun sorusunu Istanbul Unıversıtesı Fen Fakultesı Astronomı ve Uzay Bılımlerı Bolumu nden Or. Fusun 22574 Kardiyomiyopati nedir? Izmır den yazan okurumuz Tevflk Fikret Ofluoglu yedı yaşındakı kızına Ege Unıversıtesı Tıp Fakultesı nde kardiyomiyopati tanısı konulduğunu ve bu hastalığın Edırne den yazan okurumuzu Bül«nt Gezegen ın sorusu şoyle "Voyager uzay aracı dunya ile hala irtibatta mı, ırtibatta ise ne şekllde ve şu ana kadar gönderdlğl belgeler nelerdir?" Okurumuzun sorusunu Istanbul Unıversıtesı Fen Fakultesı Astronomı ve Uzay Bılımlerı Bolumu nden yanıtlıyor Voyager bugune kadarkı yolculuğu esnasında Gunes Sıstemı ndekı muhtelıf gezegenlerın ve gezegen uydularının yakınından geçmış ve bu cısımlere aıt son derece onemlı bılgı ve goruntulerı dunyaya gondermştır Voyager dan sınyal alınmaya devam edılmektedır ve bu ırtıbatın 2020 lı yıllara kadar surmesı beklenmektedır Gonderdığı bılgıler genellıkle şu konuları ıçermektedır Gezegenlerın ve gezegen uydularının tam buyukluklerı gezegen atmosferlerının yapısı gezegenlerın yuzey şekıllerı ıklım şartları gezegenlerın tam olarak kaç uydusu olduğu (yanı daha once bılınmeyen uyduların saptanması) vb u romanı çıktığında da duymuştum Zaten onyargım o zaman başladı Turkıyede kım nasıl yazar boyle bır şeyı' dıyordum Hatta yazarının daha sonra çıkan değışık turde bır romanını okuyup çok etkılendtğım halde nedense onyargım etkılenmedı Geçen hafta bir arkadaşımla sozunu ettık ıçınde geçen bır ısımle ılgılı olarak Bırden bır merak uyandı Evde oğluma arkadaşlarının armağan ettığı ıkı nusha vardı Bır solukta okudum (tabıı kı yalnız bırısını) Yazan da konusu olan kışı de aramızda yok artık Bır Bilim Adamımn Romanı'nın Bu kıtabı çıktığı yillarda tanıtan eleştıren oldu mu 7 Hatırtamıyorum Olduysa bıle bır kers daha hatta bırkaç yılda bır benım gıbı ' Amerıka yı yenıden keşfeden bırılerı tarafından tekrar tekrar tanıtılmasına değer Bırçok dustum tanıdığım dudak bukecekler Buksunler Batı da bırçok bllım adamının romanı bıyografısı bıyografılerı yazıldı Bunların belkı hepsı evrensel bılım evrensel bılım adamı olarak hatta yazılış turu bakımından daha çok değer taşıyorlar Belkı bu kışılerın hayat kavgaları benzer ya da daha etkıleyıcı unsurlar ıçerıyorlardı Ama gene de bılımle topu topu ellı altmış yıldır tanışan ulkemızde Mustafa Inan gıbı bır kışıyı bılımle uzakta yakından ılgılenenlerın tarımamasının buyuk eksıklığı olduğuna ınandım Tanıtımının yarısı abartmalı bıle bulunsa kı bana oyle gelmedı belkı bırçok yönu eksık bıle olsa gene de okunması gerek Yaptıklan yapmadıkları doğru da nitelense yanlış da ders alınması ornek alınması gerekır TÜBİTAK basmalı Bu kıtabı devletı yonetenler de yonetmeye soyunanlar da okumah Yuksekogretımı yoneten ve yönlendırenler de bunlara nıyetlenenler de okumalı TUBİTAK hazırlanmasına destek verdığı bu kıtabı yenıden bastırıp Bılım Adamı Yetıştırme Grubu yararına sattırmalı Ama belkı daha da onemlısı yukarıda sınıflandırdığım kışılere bırer nusha armağan etmelı Hele herhangı bır odul burs vb sebeple ılışkı kurduğu kuracağı her gence mutlaka bır tane vermelı Kıtabı tanıtmayı amaçlayan hıçbır alıntı vermeyeceğım Bu ışı layıkıyla yapabıleceğıme ınanmıyorum Ikı yuz yetmış kuçuk sayta bır nefeste bıtıyor Alın okuyun Bır Bılım Adamının Romanı Mustafa Inan (Oğuz Atay Bilgı Yayınevl 1975 Yenı baskı lletışımYayınları ) R, Önriir Ak ı ifc