Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Sovyetler'de AIDS'e glasnost S ovyetler Birliği geçen yıl AIDS konusundaki suskunluguna son vererek ü'kedeki AIDS sorunu konusunda açıklık politikası ızlemeye başladı. Sovyetler'de ilk AIDS vakasının 1986 yılında bildirilmesınden bu yana 55 milyon Sovyet vatandaşı AIDS tarama testınden geçirildi Düny# Sağlık Örgütü'ne bildirilen son rakamlara göre 482 seropozitif kişiden 374'ü Sovyetler'in Rusya Federasyonu'nda yaşıyor. Ayrıca Sovyetler'de 500 den fazla HIV pozıtif yabancı uyruklu var AIDS infeksiyonu nedeniyle hastanede yatanların sayısı ise 29. Yırmı bir bölgesel 2,800 yerel AIDS merkezi ve Sovyet Bilimler Akademisi'nin koordinatörlüğünde yürütülen bilgilendırme kampanyaları, laboratuvar tarama testleri ve hastaların izlenmesıyle Sovyetler'de AIDS savaşı sürduruluyor AIDS kampanyası çerçevesınde bu yıl SSCB'de 655 bin poster, 5 milyon kartpostal dağıtılacak, 6 film, radyo ve TV programları sunulacak. HIV infeksiyonu tahminlere göre ilk defa 1983 yılında Afrika gezisi sırasında infekte olan bır Sovyet eşcinseli tarafından ülkeye sokulmuş. Ülkesine döndükten sonra 20'den fazla kişiyle ilişkıde bulunan bu eşcinsel sözkonusu kışilerden 5'ine virüsü bulaştırmış. Ayrıca 28 yaşındaki Zaireli bir öğrencide 1986 yılında HIV virüsü saptanması üzerıne bu öğrencinin cinsel ilişkide bulunduğu 10 kadından 3'unde testler pozıtif sonuç vermiş. Sovyet cumhtıriyetleri yeterli dispozıbl tıbbi malzeme temini, sterilizasyon ve eğitim önlemleri yoluyla sağlık hizmetlerini uluslararası uygun hijyen standartlarına yükseltmeyı amaçlıyorlar.(l.m.) En eski yemek kitabı rkeologlar dünyanın en eskı yemek kıtabını buldular 3750 yıllık bu kitap alıştığımızdan farklı olarak kıl tabletler üzerine yazılmış ve Babillilere aıt Yale Ünıversıtesı'nde çözümlenen uç kıl tablet üzerınde 25 tarif ve bır zıyafet menusu yer almakta Babılliler 3750 yıl once zıyafetlerınde yağ, çığ sut ve kanla terbiye edılmış, soğan ve sarmısakla tadlandırılmış kuzu etini sunuyorlar davetlılerine Dığer tarifleri ise guvercın, koyun ve dalak gibi etlerin nasıl yapılacağını anlatmakta Babillılerın gunlük yaşamlarında oldukça basit ve ahçı gerektirmeyecek yıyeceklerle beslendikleri bilindığınden bu yemek kıtabının ust tabakaya ya da hukümdar ailesıne ait olduğu duşunuluyor A Şempanze akademisinde âlet eğitimî Bebek şempanzeler, aletle yiyecek kırmayı nasıl öğreniyorlar. Çeviri: Taylan Çiflçi • I AIDS testine hayır ABD 'li sağlık personeli, Hastalık Denetim Merkezi'nin cerrahlar ve diş hekimlerine zorunlu HIV testi uygulamasına karşı çıktı. ABD Hastalık Denetim Merkezi (CDC; Center for Disease Control) kamuoyunda HIV virüsü taşıyan infekte cerrah ve diş hekimlerinin yarattığı korkuyu dindirmek amacıyla yeni bir düzenlemeye giderek cerrah ve diş hekimlerinin kendilerine HIV testi yaptırmasını zorunlu kılma kararı almıştı Bunun üzerine sağlık çalışanlarıyla ilgilı 70 kadar örgüt bu uygulamayı protesto ettiler. New Scientıst dergisinin haberine göre sağlık çalışanları zorunlu HIV testi uygulamasını "meslek haklarına ve özel yaşama tecavüz" olarak nitelıyor. Cerrahlar ve diş hekimlerine zorunlu HIV testi uygulanmasının yarattığı huzursuzluk, Hastalık Denetim Merkezi'nin AIDS'ten ölen Floridah bır diş hekiminin hastalarmın üçüne AIDS bulaştırdığını açıklamasıyla doruknoktasınaçıkmıştı.(l.m.) 2322 sviçrelı bır hayvantailimcı, anne şempanzelerin çocuklarına aletleri kullanmayı nasıl öğrettığını ınceledi Bu tur bır inceleme vahşı hayvanlar arasında ilk kezuygulandı. Zurıh Universitesi'nden Christophe Boesch şempanzeleri Ivory Sahilinde inceledi Boesch, yavruların yiyecekleri aletle nasıl kırabileceklerıni ailelerinden oğrendiklerini buldu. Birçok yavru, nasıl avlanacaklarını ailelerinden öğrenmelerine rağmen, bu sadece onları taklıt etmekten ileriye gıdemez Etkin öğretım, çok karmaşık ve ayrıntılıdır. öğretmen hayvanın, öğrencisinin neyı bilmediğini anlaması ve hangi noktalardan başarısızsa, bunları düzeltmeye çalışması gerekir. Ayrıca öğretmen, öğrencilerin verıminin nasıl arttırılabileceğini de belirler. başarılı olmuş, fakat görevinı tam olarak yerıne getirememiş. Anne yiyeceği alıp doğru duruma yerleştırerek yavrunun nasıl durması gerektığinı göstermiş. Bu şekilde bir yardım, şempanzenin ikinci seferde başarılı olmasını sağlamış. Boesch, bir başka zaman ise, beş yaşındaki bir dişinın kullandığı çekicin biçimının yanlış olmasından dolayı nasıl zorluk çektiğini gozlemış Yavru, yiyeceğin etrafında dolanıyormuş, pozisyonunu değiştirmesine rağmen sonuç yıne de başarısızmış. Anne örnek alınıyor Annenin yardımı Boesch, şempanzelerin yediklerini taş ya da odundan yapılma çekiçlerle, nasıl kırdıklarını ınceledi Anne şempanze oğrenmeyi kolaylaştırmak için yavrularına çekiç ve kırılacak yiyecekleri hazırlar Bununla bırlıkte yavrular kendı başlarına yiyecekleri kırmaya çalışırken anne araya gırerek tekniklerinin nasıl geliştirileceğını gösterir Boesch, yavrunun zorluklarla karşılaştığından annenin nasıl çozüm yolu gösterdığiyle ilgili çok belirgin iki durum incelemış Bir tanesi, altı aylık bir yavrunun ıçinde üç tane yemış bulunan çok sert bır kabuklu yiyeceği açarken zorluk çekmesı Yavru yıyeceğin bir parçasını açmakta Hayvanın annesi, durumun tarkına vardıktan sonra, çekici çocuğun elinden alıp, yiyeceği kırmak için gerekli pozisyona doğru yavaşça çevirmiş. Bütün bunları yavrunun gözleri önünde yapmış. Daha sonra, çekiçle birçok kabuklu yiyeceği açıp yavruya vermiş Anne gittikten sonra yavru aynı işlemleri yapmış, hala kabuklu yiyeceği açmakta bazı güçlükler çekiyormuş, ama çekici doğru biçımde tutarak işlemı başarıyla yerine getirmiş Alet kullanarak yiyecekleri kırmak sadece Batı Afrıka'daki şempanzeler arasında gözlemlendi Bu tür öğretme teknikleri yalnızca bu bölgeye aıt gözüküyor Boesch'in varsayımlarına göre, başka hiçbir yerde alet kullanarak yiyeceklerin kırılmasına rastlartmamasının nedeni işlemin çok karmaşık olması ve 10 yıl gibi uzun sürede öğrenılmesidir Diğer bir deyişle, böylesine bir eğitim genç hayvanlara belli başlı konularda uzmanlaşmayı ve zor becerilerin kazanılmasını öğretir. Tabletlerin bir özelliğı de güzel bir yazıyla yazılmış olan ve hemen hemen hıçbir yazım hatasının bulunmaması. Bu da yazarın lyı eğıtimli bir kişi olduğunu gosteriyor. Bugunku Irak'ın olduğu bölgede bulunan bu kil tabletler Babıllılerin yalnızca kanun, bahçe yapımında değil, baharatlı güzel yemeklerin yapımında da gelişmış olduğunu gösterıyor 8. Cilt kapağı hazır Cumhuriyet Bilim Teknik'in 8. cilt kapağı satışa sunuldu. Cilt kapaklarını Cumhuriyet Kitap Kulübü temsilcilik ve şubelerinden, Cumhuriyet Gazetesi'nin Ankara, Izmir, Adana ve Bursa bürolarından edinmekmümkün. Kapakları posta ile edinmek isteyenler 13.600 TL'yi "Posta Çekl no: 148 784 Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik TAŞ" adınayatırmalı ve bize gönderecekleri havale bölümünün arkasına "Bilim Teknik Cilt Kapağı" kodunu unutmadan yazmalılar