Katalog

SORUN YANITLAYALIM BİLİM Y AYIN Hamster nasıl bir hayvan ? Bir enzim eksikliği ve sonucları Ibtanbul Bostancı dan yazan okurumuz Asuman Tuncel ın sorusu soyle "Psodokolinesterez eksikliği ne demektir, bu eksiklik kalıtımsal mıdır, varlığı önceden tahlillerle saptanabilir mi, bu durumu mevcut olan kişılere narkoz verilirken ne gibi önlemler alınabillr?" Okurumuzun sorusunu Istanbul Unıversıtesı İstanbul Tıp Fakultcsı Norolo|i Anabılım Dalı ndan Prol. Dr. Coşkun özdemir yanıtlıyor 0rgani7mada bazı maddelerı parçalamakla gorevlı enzımler bulunmaktadır organlarda bulunan psodokolınesteıez de bu enzımlerden bırıdır Amelıyatlarda adale gevşetıcı olarak kullanılan suksınılkolın adlı maddenın, rolunu tamamlayınca parçalanması gerekır, psodokolıneblerez de bu gorevı yerıne getırmektedır Bazen genetık dogumsal nedenlerle bazon de bır hastalıktan oturu (orneğın bır karacığer hastalıgı olabılır) psodoko lınesterez gorevını yerıne getıremez Amelıyatlarda yapay olarak adale gevse tıcı etkı yaratan suksınılkolın blok olusturmaktadır Amelıyat sonrasında parçalanması gereken suksınılkolın, psodokolinesterez oksıklığı yuzunden parçalanamazsa geçıcı olarak etkı gostermesı ıstenen hlok zamanında cozulemez, hasta da amelıyat sonrası normale donemez ve apne, solunum guçluğu meydana ge hr Psodokolinesterez eksikliği gclıskın bır laboratuvarda, yapılacak olcumlerlf» saptanabilir Ancak bu olçumun rutın olarak yapılması oldukça zordur Bu yuzden yalnı/ca psodokolinesterez eksikliği yuzundpn değıl farklı nedenlerden oturu de hasta amelıyat sonrası spontan solunu mıı yapamayınca kı bu tur hastalara çok sık rastlanmaktadır, respırator denılon aletle yapay solunum yapılması gerekır M ' Sadeoe ve sadece anne sütu ılk 46 ay bebek beslenmesınde eşi bulunmaz, mukemınol bır besındır Anne sutu vucut sıcaklıgında ve mıkropsuz oldugundan, bebegınızı kendı sutunuzlc besleseydınız belkı bu sorularınıza yanıt aramayacaktınız Biberonla beslemede mama sıcaklıgı normalde vucut sıcaklıgında olmalıdır Bunu en iyi mamayı hazırladıktan sonra ehnıze damlatarak kontrol pdebılırsınız Cok sıcak veya çok soguk mamalar bebegmızde agzının yanması veya karın agrısı gıbı problemler dısında saglık acısından oııemlı bır sorun yaratmaz Yazın veya kısın .sıcaklıgı ayarlamak gıbı bır ayrım yapmaya da gerek yoktur yalnız hazırlandıktan sonra bekletıleıok verılen mamalarda yaz aylarında daha çok olmak uzore bakterılerle kolaylıkla bulasma olup bu da bebegınızde ıshale neden olabılır Burada yıne anne sütü'nun ıçerıgı nedenıyle ıshallere karsı koruyucu ustunluğunu bır kez daha vurgulamak gerekır ' İnsan ve davranışı Psikolojinin Temel Kavramları İNSAN DAVRANIŞI istanbul Feneryolu'ndan yazan okurumuz Perihan Tüntaş, batın aldıkları ıkı aylık hamster hakkında fazla bılgılerı olmadığını belırterek hamsterlerle ılgılı bazı sorular soruyor "1Bu türiin fare, sincap, tavşanla ilişkisi nasıldır? 2Gerçek ömrü ve üreme hızı nedir? 3Görme, işitme organları.beslenmesı nasıldır? 4Aşı gereksinimi var mıdır? 5Şu anda kafeste yalnız yaşıyor, yanına eş alıp yalnız bırakmamız daha mı iyi olur, insanlara alışırlar mı?" Okurumuzun sorusunu Pendık Veterıner Araştırma bnstıtusu Kuduz ve Pato lop Laboratuvarı Sefı Dr. Arıkan Gürel ya nıtlıyor Hamster kobaya fareye, tavsana ba7\ yonlerden benzemekle bırlıkto tamamen ayrı bır ırktır örneğın sıncaba benzor fakat kuyruğu sıncapınkı kadar uzun degıldır Laboratuvarlarda deney hayvanı olarak kullanılmaktadırlar Her seyı yemekle beraber tıavuç ozellıkle de ye sıllıklerı (yonca vb ) soverler, fareler, tav sanlar ıçın hdzırlanmıs yemlerı de yor ler Keskın bır gorus yetısıne sahıptır, ışıtmesı de oldukça hassastır Dıgor kııçuk ev hayvanları gıbı (kedı kopek dısında) hamsterlerın de aşı gereksınımlerı yoktur Çok çabuk alışırlar, fevkalede zararsızdırlar, Avrupa'da oldukça yaygın olarak, ozellıkle de kedı kopekten korkan aılelerın çocukları tarafından beslenmektedır Uç dort yıla kadar yasayabılmekle bırlikte genellıkle omurlerı bu kadar uzun degıldır Çok sık doğum yaptıkları ıçın omurlerı kısadır, yalnız yaşadıkları taktırde daha uzun yaşayabılırler ancak ahlakı nedenlerden oturu yalnız yaşamaları ter cıh edılmemelıdır Ortalama onsekız gunluk (ıkı halta) bır gebelık surelerı var dır, yılda ortalama on kez doğum yaparlar, çok çabuk uremektedırler Karşılaştırmak ıstenılırse, hamstere benzeyen dığer hayvanların gebelık surelerı de şoyledır Fare uç hafta, kobay ıkı ay yedı gun, tavşan dort hafta, sıçan uç hafta (2223gün)" 23214 Işığın ikili karakteri Ankara Keçıoren'den yazan okurumuz Ibrahim Gedik ıkı soru soruyor " 1 Acaba belirli durumlarda tanecik belirli durumlarda dalga ozelliği göstermokte olan (otonlar hangi dalga boyundan itibaren tanecik, hangi dalga boyundan itibaren dalga ozelliği gostermektedirler? 2Elektromanyetik ışınım katarını oluşturan herbir fotonun boyu (uzunluğu) ve ışınımların dalga boylarına göre (örnegin mor ve kırmızı) dalga genlikleri acaba nedir?" Okurumuzun sorulannı Boğazıçı Unı versıtesı Fızık Bolumu nden Prof. Dr. R. ömür Akyüz yanılhyor Bırıncı sorunun cevabı kolay ısığın dalga veya tanecik ozellıgı kendı dalga boyuna değıl, etkılestıgı elemanter sıstemın ozellıklerıne baglıdır Du ozellıkler dalgaboyuçap olabıldığı gıbı frekansenerp aralıgı da olabılır ikıncı durum sıstemın enerıısının değışebılme aralıkları ıle fotonun enerjısını belırleyen PlanckEınsteın bağıntısıyla (cnerjı frekans x Planck Sabıtı) ılgılıdır Genellıkle belırtılen buyuklukler arasındakı oran dalgaboyu lehıne çoksa daha belırgııı olan davranış dalgadır Ancak frekansı (veya dalgaboyu) ne kadar olursa olsun, çok zayıf bır kaynaktan gelen ışık daıma tanecik yanı foton karakterını taşımaktadır Bunu, foton sayıcılarıyla çok kolay anlıyoruz Boyle bır kaynagı bırçok foton sayıcısıyla çevrelersek, her seferınde yalnız bır tek sayıcı, bır tam foton gosterır Dolayısıyla en dogru yorum, ışığın daıma fotonlardan oluştuğu, ancak çok sayıda fotona, şıddetı fotonların sayısıyla orantılı olan bır dalga gozuyle bakılabıleceğıdır Ikıncı soru ıse pek iyi anlaşılmıyor Çunku bır fotonun "boyu'ndan sozetmek doğru degıldır Dolayısıyla sorulan kıyaslamayı yapmak soz konusu olamaz " Bebeklerde biberonla beslenme nasıl olmalı ? le Okurumuz Dilek Koçak'ın sorusu şoy "Biberonla besleme durumunda en uygun mama sıcaklıgı kaç derece olmalıdır, bu sıcaklık yaz ve kış ıçin aynı mıdır, çocuğa normalden daha sıcak ya da soguk mama verllmesi ileride ne gibl sorunlara yol açar?" Okurumuzun sorusunu Beyoğlu Çocuk KI Şef Yrd Dr. Samt Hatipoğlu yanıtlıyor Turk psıkologlarına psıkolojıyle ılgılenen lere ve psıkoloıının hayatın vazgeçılmez bır parçası olduğunu farketmib ulanlara çok iyi bır haberımız var Zevkle ve keyıtlu okuyabıleceğınız vu yaraılanabıleceğınız ozgun bır kıtap yayınlandı Son 30 yıldakı gelışrtıoler ve ııygulamalar sonucu psıkolojı hayatın her alanını ılgılendıren bır bılım olmııştur Bugun muhendıshkten. eğıtıme reklaıncılıklan, yonetıme klınıkten, polıtıkaya kadar bırbırınden butunuyle farklı alanlarda psıkoloıının urtaya koyduğu ınsanı ve onun riavranışyla ılgılı bılgı ve verıler kullanılmaktadır Bu sebeple psıkolojının lemol kavramlarını konu ,ıl,ın "psikolojiye glriş" ders olarak sadece fakultelorın psıkolojı bolumlerınde degıl, hemen butun bolumlerde okutulmaktadıı Bu dersı okuyan oğrencılerın ve okutan oğretmenlerın en buyuk guçluğu butunuyle Amenkan psıkoloıısıne aıt bılgılerı evrensel gerçekler olarak kabul ptrtıek zorunluluğu olmuştur Nıhayet bır Turk bılım adamı bu zorluğu ortadan kaldırmak ıçın çok onemlı bır adım atmıştır Dogan Cuceloğlu son onıkı yılını Amerıka'da geçıtmış bır Turk psıkoloğu, buna ragmen Turkıye ıle ılışkılerını kopartnıamış ve Turkıye'dekı psıkologların cesaret edernedığı bır ışı başarıp psıkoloıının temel kavramlarını konu alan bır kıtap yazmıv "İnsan ve Davranışı" tercume olmayan ve butunuyle ozgun, bu ozellığıyle de bır Turk bılım adamı tarafından kaleme alınmış ılk kıtap Doğan Cuceloğlu 600 sayfalık kıtabında her çağdaş ınsanın bılmesı gereken modern psıkoloıının temel kavramlarını ılk kez Turk bılım adamlarının katkılarıyla ve Turk toplum yapı sının ozellıklerıyle kaynaştırarak sunmaktadır Ayrıca yazar, meslekdaşlarına bır çagrı yaparak, kıtabın bundan sonrakı baskılarında kendısıne gonderılecek araştırmalara yür vererek, eserını sureklı yenıleyeceğını bıldırmektedır Doğan Cuceloğlu kıtabında çok sayıda araştırmaya, şekıl ve resme yer vererek konuların anlaşılmasını kolaylaştırmış ve boylece sadece uzmanlara değıl, ıribanla ılgılı gerçeklerı oğrenmek ısteyen herkese ulaşmayı amaçlamış Yazar ayrıca dılındekı sadelık ve sıcaklıkla okuyucularına, onlarla yuzyuze ılışkı kurar gıbı bır rahatlıkla yaklaşmaktadır Remzı Kıtabevı nı de boyle genış çaplı bır eserı, uzun zaman alan tıtız bır calışmayla Turk okurlarına kazandırdıkları ıçın kutlamak gerekır Son soz Doğan Cuceloğlu'nun meslekdaşlarına Son Avrupa Psıkotojı Kongresfnın de ortaya koyduğu gıbı, Turk Psıkoloıısı emekleme devrını gerıde bırakmış ve artık kendı ayakları uzerınde durmaktadır Lutfen çalışmalarınızı yazara ulaştırın ve daha ozgun bır Turk Psıkoloıısı ve Psıkolopye Gırış kıtabı oluşmasına katkıda bulunun J Doç. Dr. Acar Baltaş