Katalog

S ORUN YANITLAYALIM BİLİM YA Y l N Asbestli su boruları üzerine Dergımızın 210 sayısında bu sutunlarda bır okurumuzun "asbestli su borularının kanserojen etkısının olup olmadığı sorusuna verılen yanıtta, aspest lıflerının solunduğu taktırde akcığer kanserı ne neden olduğu belırtılıyor ve "ıçme suyu taşıması ıçın aspestlı borular kullanılmasıyla açığa çıkan aspest oramnın ve oluşturacağı etkılerın henuz bılınmeyışı nedenıyle ınsan sağlığı açısından rısklı malzeme kabul edılmelı ve kullanılmaması tercıh edılmelıdır' denıyordu Lenfoma kalıtsal mıdır? Ankara dan yazan okurumuz Hasan Ağır'ın sorusu şoyle "Eşlm, genetlk Mallng Lenfoma' teşhislyle ameliyal ve ışın tedavisi oldu, ancak tedavi sonuç vermedi. Iki oğlum var. Bu kanser turü genetik olduğuna göre, çocuklarım da yakalanır mı? Kayın pederimde aynı hastalıktan ölmüş. Beni bu hususta aydınlalır mısınız." Okurumuzun sorusunu Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Radyasyon Onkolojısı Anabıiım Dalı Öğretım Uyesı Doç. Or. Ahmet Öberyanıtlıyor " Genetik lenfoma dıyen bır tanı bılınmemektedır Ancak genetik geçışı olan bazı hastalıklarda lenfoma sıklığı sağlıklı nufusa gore daha fazladır Bunlar seyrek rastlanan hastalıklardır Sorunuzda kayınpederınızdekı kesın tanı mevcut değıldır Eğer eşınızde lenfoma tanısı bır genetik hastalıkla bağlantılı olarak konmussa ılk once çocuklarda aynı genetık problemın olup olmadığı araştırılmalıdır Çocuklar aynı genetık hastalığı taşısalar dahı, bu onlardan lenfoma oluşmasını şart kılmaz Eşınızı tedavi eden doktorlarla konuşup endışenızı anlatmanız ve kuşkularınız gerçek nedenlere dayanıyorsa yardımlarını ıstemenızın sızı rahatlatmak ıçın yararlı olacağını zennedıyorum Kanıt yok Ulkemızde asbestli malzeme ureten eternıt yonetıcılerı dergımıze bu konuda gonderdıklerı ve bılım adamlarının kurullarının raporlannı ıçeren belgelerde, uzun yıllardır bılım adamlarının asbestın su boruları yoluyla veya sındırım yoluyla kansere neden olup olmadığını araştırdıklarını ve dunyada bu konuda hıçbır kanıtın bulunamadığını belırttıler Bılımsel raporlarda şunlara ışaret edılmekte * Asbest elyaflı yapıda bır sılıkat mıneralıdır ve doğada metamorfık kayaçlarla bırlıkte çok yaygın olarak bulunur Bu nıtelığınden oturu asbet lıflerıne hemen hemen çoğu doğal su kaynağında rastlanır ' Asbest lıflerı canlıların bunyesıne solunum veya sındırım sıstemı ıle gırer "Solunum yoluyla alınan asbest lıflerının ınsan sağlığı ıçın rısk oluşturduğu bılınmektedır Çapı 0 5 mıkrondan kuçuk, boyu 6 mıkrondan buyuk asbest lıtlerının 8 saatlık bır surede solunan 1 cm kup havadakı ortalama yoğunluğunun 12 lıften çok olması ınsan sağlığı ıçın tehlıkelı lımıt olarak belırtılmıstır " Sındırım yoluyla ınsan vucuduna gıren asbestın ınsan sağlığı ıçın bır tehlıke oluşturduquna daır epıdemıyolojık bır bulgu yoktur * Asbestli çımento urunlerı yuzde 8590 çımento yuzde 812 asbest olan ve basınç altında sıkıstırılarak elde edılen bır urundur Asbest burada demır kafes gorevı gorur Asbest lıflerı burada serbest değıldır kılıtlenmış durumdadır Serbest lıflerın açığa çıkma ıhtımalı çok duşuktur " Asbestli çımento boruları uzun omurlu korezyona dayanıklı ekonomık bır urundur Butun dunyada su taşıma sıstemlennde yaygın olarak kullanılmaktadır Dunya Sağlık Örgutu bu boruların ıçme sularında kullanılmasının ınsan sağlığı açı&ından bır sakıncasını gormedıgı ıçın ıçme suyu ıçınde bulunabılecek asbest lıfı mıktarına bır standart koymamıstır " Bellı oranlarda solunması halınde aspest lıflerının bır sağlık rıskı oluşturduğu belırlenmıstır Havadakı asbest lıf oranı ulkemızde sıkı bır şekılde kontrol edılmelı ve bu rıskın elımıne edılmesı ıçın ışbırlığı yapılmalıdır 27974 aksaklığa yol açıp açmayacağını merak ve endişe ediyorum. Bebeğl dünyaya getirmek istiyorum. Bu konuda gerekll bilgiyl uzmanlanndan ögrenip derglnizde yayınlarsanız sevinirim." Okurumuzun sorusunu Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Radyasyon Onkolojısı Anabılım Dalı öğretım Uyesı Doç. Dr. Ahmet öber yanıtlıyor " Ana rahmındekı çocuk ışına duyarlıdır Bu duyarlılık gebelığın ılk 3 ayında daha da fazladır Buna rağmen gereken durumlarda gebelere çocuğa zarar ver meyecek doz sınırlarında kalmak uzere radyolojık tetkıkler yapılabılır Bır tek akcığer fılmınde alınacak doz bu emnıyet sınırlarının ıçındedır Sadece sızın verdığınız bılgıye dayanarak boyle bır konuda kesın yargıya varmanın yanlış olacağını da peşınen belırtmek gerekır Eğer çekılen fılm ıle ılgılı teknık bılgıler oğrenılırse çocuğun aldığı doz hesaplanabılır Bunun ıçın fılmın çekıldığı yerden alacağınız teknık bılgılerı ıçeren bır yazıyla bunyesınde radyasyon onkolojısı klınığı bulunan bır hastanenın kadındoğum klınığıne başvurmanız gerekır' Hava kirliliği üzerine Yağmur bulutu hükmünde gaz bulutları Natura'mn Iskenderun dan yazan okurumuz Servel Tümkaya NATURE dergısıne nasıl abone olabıleceğını soruyor NATURE haftalık olarak çıkan bır dergıdır Bağlantıya geçebılmenız ıçın dergının adresını verıyoruz NATURE Macmıllah Magazınes Ltd 4 Lıttle Essex Street LONDON VVC2R3LF İNGILTERE Röntgen filmi bebeğimi etkiler mi? Ayak bileği burkulması Gazetenızın 2 Şubat 1991 tarıh ve 203 sayılı Bılım Teknık ekının "Sorun Yanıtlayalım" koşesınde Denlz Gazioğlu nun Ayak Bıleğım Burkuluyor? başlıklı sorusuna değerlı meslektaşım Doç Dr Osman Guven ın de yanıtladığı şekılde genellıkle konservat'f tedavıler uygulanmaktadır Uygulanan konservatıf tedavıler alçı vb tespıt yontemlerı ve bazı ılaç uygulamaları şeklınde olmaktadır Oysa kı ulkemızde pek uygulanmayan aktıf bır fızık tedavi ve rehabılıtasyon programıyla on seansta kesın sonuç almak olasıdır 12 yılı aşkın suredır bu tedavi yontemıyle ıçlerınde unlu sporcu ve bale sanatçılarının da bulunduğu 7 ıle 75 arasında değışen çok sayıda hastadan olumlu sonuçlar alarak kısa surede eskı aktıvasyonlarına donmelerı sağlanmıştır Halen bu uygulamalarımız surdurulmektedır Prof. Dr. Bilge Aykurt Fızıksel Tıp ve Rehabılıtasyon Öğretım Uyesı Tel (1)368 52 17 Kadıkoy den yazan okurumuz Dilek Yıldız.ğlu'nun sorusu şu: "Otuz yedi yasındayım ve blr buçuk aylık hamileyim. Hamlle kaldıktan onon beş gün sonra akciğer filmi çektirdim Bunun bebeğin gelişiminde herhangi bır i Asçıoğlu! kcıulı unını Yaşamın ıkı temel vazgeçılmez ve yerlerı de asla doldurulmaz kaynağı hava ve su, ozellıkle son 10yıl ıçınde dunyanın başlıca sorunlarından bırı oldu Bılım adamları sanayıleşmenın ve onun sağladığı modern hayat ın, bır çok yonden doğa ıle uyumlu olmadığını veyeryuzunu yeryuzu yapan, cana can veren koşulların gıderek bozulduğu gorduler Soluduğumuz atmosfer artık eskı atmosfer olmaktan çıkıyor, havanın bıleşımı değışıyor, guvercınler bazen patır patır duşup oluyor, ınsanlardan da yaşlı olanları tez elden doğal olum dıye gorunen hava kırlılığınden gıdıyordu Ulkemızde guncel çevre, bılım vb gıbı konularda populer yayınlar nerdeyse yok denecek kadar az Çevre sorunu, sorunları konusunda bılımsel kıtaplar Batı ulkelerınde rafları dolduracak mıktarları bulurken u'kemızde bu konular daha çok dergı sayfaları arasında sıkışıp kalmakta Raşıt Asçıoğlu Yağmur bulutu hukmunde gaz bulutları adını verdığı kıtapçığında , bu konuları sıkışıklıktan kurtarmaya onları bır kıtapçıkta toplamaya çalışmış, verılen kendı dılıyle yoğurarak Ozon delığını. sera etkısını açıklayarak Asçıoğlu havayı oluşturan bıleşımlerın, gazların hayat ıçın oynadığı rollerını açıkladıktan sonra guncel tartışma konuları olan hava kırlılığını, ulkemız ozelınde yorumlayarak anlatıyor Kıtapçığın ıçındekıler bolumune bır goz atıycruz Gaz'n varlığını ılk keşfeden bılım adamı burada ele alınan konular hayat veren ve olduren gazlar, hava nasıl oluştu? ıklım bozucu gazların uretımı, hava kırlılığı ve otomobıller Ikıncı bolümde sanayıleşmenın atmosfede saldıkları gazlar ıncelenıyor Uçuncu bolumde Turkıyede apayrı bır çevre kırlılığı"nde, zehırl: hava ve sağlığa etkılerı ele alınmış Vatandaşın ağzına burnuna gaz boşalîımının serbest lığı vurgulanmış Asçıoğlu kıtapçığının son bolumunde 'Batılı tuketıcı gaz ve toz yutmuyor" başlığı altında sera etkısı ve ozon delığı konularını açıklıyor ve Batı ulkelerınde hava kırlılığıne karşı vatandaşı korumak ıçın alınan onlemlerı anlatıyor Kıtabın arkasında şunlar yazılmış "Havayı ıçımıze kerhen çekıyoruz Musluktakı suyu kerhen ıçıyoruz Suda değıl, tozda ve yazda boğulacak aşamaya geldık Pıyasada hıçbır malın yokluğu çekılmıyor, dıyorlar, havadan sudan gayrı'"