Katalog

KİMYAMALZEME Plastikler yeni görevler üstleniyor Seramiklere rakip.. kauçuk ve kablo sanayinde... elektrik ileten plastikler... Bellekli alanlar. Omcr Kulelı Düşmanları giderek artıyor ama... P lastık malzemeler 195O'lı yılların yıldızları ıdı, ınanılmaz bır hızla gunluk yaşantımıza gırerek bızı her tarafımızdan kuşattılar 70 lı yıllar ıse çevrecılerın plastıklere savaş açtıkları yıllardı Plastikler bır yandan doğal malzemelerın yerıne kullanılarak onların daha az tuketılmelerını sağlıyor (ve çevrecılerden olumlu puanlar alıyorlardı), dığer yandan ıse doğada bozulmayan atıkları ıleçevreyı kırletıyorlardı (ve elbette çevrecılerın de duşmanlığını kazanıyorlardı) Gunumuzde plastıklerın bu çeltşkılı seruvenlerı suruyor Onsuz olmuyor, onunla da olmuyor Şımdı teknısyenler keşfedılen her yenı plastık ıçın daha kuşkulu, onun uretımı yanında kullanımı sonrasında nasıl yok edılmesı gereğını de duşunuyorlar Artık hepımızın olaylara bakış açısında onemlı bır değışıklık var, uretıcı de tuketıc de az ya da çok çevrecı olduk, çunku hepımızın bır tek dunyası var yaşamak ıçın Akıllı olanlarımız onu korumak ıstıyor, dıgerlerımız gene ' Benden sonra Tufan!" havasında Muhendıslık plastıklerının gunumuz teknolojısındekı kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır Bunun en lyı orneğı de çapraz bağlı yuksek yoğunluklu polıetılendır (HDPEX) HDPEX bılınen plastık ışleme yontemlerı ıle uygun malıyetlerde kalıplanarak bıçımlendırılıp termoset reçınelere ve seramiklere rakıp olmaktadır Gunumuzde kullanımı giderek yaygınlaşan bır başka termoplastık elatomer de elektrığı ileten ETSemıcon dur Kalıplama ışlemınden once ya da sonra HDPEX ve ETSemıcon bırbırlerıne yapıştırılabılır ya da kaynaklanabılır Gelışmelerözel polımerlerin plastık ka uçuk ve kablo sanayılerınde kullanımında yoğunlaşmıştır Bu ozel muhendıslık polımerlerının bırkaç orneğı mıkrodalgaları soğuran manyetık polımerler, elektrıksel alan ayırma malzemelerı, kablo donatımları, dızel motorlardakı sılindır keçeleri ve halojensiz yanmayan maddelerdır Elektrik İleten plastikler Gunluk yaşamda kullandığımız plastikler elektrik ıletmezler, yalıtkandırlar Ancak artık ıletken plastikler de yapılmaktadır Bugune dek elektrik ileten plastikler başlıca antistatık koruma ve elektrıksel alanlara karşı koruma gereken yerlerde kullanılmıştır Bu plastıklerden yapılmış olan kutu ve sandıklar patlayıcı maddelerın ve çok duyarlı elektronık parçaların taşınmasında kullanılmıştır Ayrıca bılgısayar odalarının tabanlarında ve sayısal telefon santrallarında da kullanılmaktadırlar Elektrik ileten plastikler gunumuzde enerjı tasarrufu amacıyla ısıtıcı eleman olarak da kullanılmaktadırlar Kolayca bıçım verılebılen bu plastıklerden yapılan ısıtma elemanlarının sıcaklıkları kendı ıçyapısal ozellıklerı sayesınde çok kolayca denetlenebılmektedır Başka bır ılgınç kullanım da gemı camlarında ve uçak kanatlarında buzlanmaya karşı kullanılmalarıdır Elektrik ileten plastikler butıl koklerı eklenmış polıetılen zıncırıne metal ya da dığer ıletkenler eklenerek yapılır Malzemeye gerılım uygulandığında malzeme ısınır Sıcaklık arttıkça butıl koklu taşıyıcı yapı genleşır aradakı elektrığı ileten tanecıkler bırbırıne değmez olur ve malzemenın dırencı, Şekil 1 de görulduğu gıbı, artar dırenç artınca da ıletkenlık azalır, malzeme boylece bır termostat gıbı çalışarak elektrik geçmesıne engel olur Bır sure sonra malzeme soğuduğunda ıletkenlık tekrar başlar Bu malzemeden yapılan eşyalar ayrıca bır termostat kullanmaksızın doğrudan ısıtma elemanı gorevı yapabıldıklerınden daha ucuz bır ısıtıcı yapılmış olur Son yıllarda otomobıllerın dış aynaları ve koltukları bu şekılde ısıtılmaktadır Normal termoplastık ışleme makınelerınde kalıplandıktan sonra çapraz bağlanan bu plastikler boylece uç boyutlu molekuler bır yapıya dolayısıyla daha lyı ozellıklere sahıp olurlar Çapraz bağlama ıle Çapraz bağlı polimerlerden yapılan malzemelere kımyasal mad elastomerler vulkanıze kavuçuktan .' delere karşı dırenç, duşuk bır daha ucuzdur. (yukarda) ' surtunme katsayısı ve nerede ıse çelığınkıne eşıt bır aşınma (Şekil 1 yanda) Elektrik ureten plasdırencı kazandırılır Ayrıca bu tiklerde sıcaklık artınca dırenç de plastikler yuksek sıcaklıklara artar, bellı bır sıcaktan sonra plasdayanırlar, 100°C de çok yuk tık yalıktan olur sek mekanık dayanıma sahıptırler Polimer Bu malzemenın ılgınç bır ozellığı de bıteknolojisinde gelişmeler çım belleğıne sahıp olmalarıdır Kalıplanmış bır parça 200° C'de ısıtıldığında bıçımı Polimer malzemelerın molekul ağırlıkbozulur Parça soğutulup tekrar ısıtıldığınlarını değıştırerek onları uygun katkı da ılkşeklını alır maddelerı ıle guçlendırerek sağlanan geKalıplanablllrlllik, haflfllk, kımyasal lişmeler yanında polımerlerı dığer polımaddelere ve aşınmaya dlrenç HDPEX'ın merlerle bırleştırerek uretılen yenı malzeçok ağır koşullarda kullanabılmesını sağmeler de son yıllarda ılgı çekmektedır lar örneğın HDPEX sualtı guç ıletım kabEskıden polımerlerin bırbırlerıyle karıştılolarında ve bunların bağlantı yerlerınde rılmaları olanaksızdı, bırbırlerınden su ve kullanılır zeytınyağı gıbı ıkı ayrı evre oluşturarak Yüksek nitellkll elastomerler aynlırlardı Bugun sorun aşılmıştır, "Iç Bağlantılı EtılenPropılenDıen termopolımeri Polimer Ağı (IPN) teknığı ıle polımerler (EPDM), akrılık kauçuk bırbırlerı ıle bırleştırılebılmektedır Boyleve EtılenVınılAsetat ce mekanık açıdan daha sağlam ısıya ve (EVA) kauçuğu gunukımyasallara dayanıklı yapı malzemelerı muzde kullanılan dıdaha ucuza yapılabılmektedır Bır tur polı ğer elastomerlerden mer alaşımı dıyebıleceğımız bu malzemedır Bunlardan yangın ler bılınen plastık ışleme teknolojılerıyle sonduruculerı, haloson urun halıne getırılebılmektedir Bunjensiz esnek yapı malların su bazlı boyalarla boyanabılme ozelzemelerı yapılır Bu lıklerı de çok lyıdır IPN teknığı plastıklere maddelerı yakmak malıyet ve çevre koruma gıbı ıkı değışık çok zordur, yakıldıklaaçıdan bakanlar ıçın pek çok olumlu gelışrında su çıkararak mesağlamıştır kendı kendılerını soğutur, hatta yanmayı sondururler Yanlış olan Bu malzemelerden yapılan açık renklı kaEvet, plastikler çehşkllerı ıle yaşamaya uçuk malzemeler ısı, devam edecekler Çevremızde gorduğuhava ve aşınma etkılemuz plastık çoplere bakarak onlara duşrını dırençlı olan parman olmak yanlış Onların ağacın, demıçaların yapımında kulrın, bakırın yerıne kullanılmaları ıle lanılırlar, gorunumlerı onemlı miktarda yenılenemeyen doğal de daha guzeldır Şımkaynağı tasarruf ettığımızı unutmamalıyız dılık en çok otomotıv onemlı olan plastıklerı nerelerde, nasıl sanayıınde kullanılkullanmamız Yoksa yemınlı "plastik duşmaktadırlar manı" olmak çook, ama çok yanlış Çapraz bağlı plastikler Plastığın de belleği var. Yuksek sıcakta biçımi bozulan plastık eşya soğutulup tekrar ısıtılınca eski bıçımını alıyor. HDPEX ve ET Semıcon'dan yapılan oto parçaları. 2404