Katalog

TEMMUZ AYINDA GÖKYÜZÜ Temmuz ayında Yay takımyıldızı iyi koşullarda çıplak gözle izlenebilecek... Bulent Uyamker. ökyuzü, bu ay Samanyolu'nun en zengın parçasıyla karşımızda Aslan ve Bakıre gıbı ılkbahar takımyıldızları erkenden batarken Büyükayı'nın tası hâlâ tepede Vega başucuna yakın, Antares guneyde kırmızı ve Yay Samanyolu'nda kuresel, açık yıldız kumelerı, bulutsularıyla cıvıl cıvıl Pegasus'un sonbaharı mujdelemesıne ıse daha çok var Gözlem lıstemız ıse şöyle Guney ufkunun hemen uzerındekı Akrep (Sco) gökyüzunün en parlak on yedıncı yıldızı Antares'e (1 kadır) ev sahıplığı yapıyor Guneş'ın uç yuz katı kadar buyuk olan Antares'ın, çevresınde dönen yedıncı kadırden yeşıl bır de eşı var 250 ışık yılı uzaklıktakı Antares, aslında Guneş'ten 1900 kat daha parlak Akrep'tekı kuresel kume M80 ve açık kume M4 teleskop gözlemcılerının göruş alanında Akrep'ın hemen uzerındekı Yılancı (OPh) fazla parlak olmayan yıldızlarla genış bır alan kaplıyor Bu bölgenın en parlağı Yılancı'nm a!<a yıldızı (2 1 kadır) Alphecca ve Vega'nın arasındakı bölge ıse efsanevı Herkül'un egemenliğınde Herkül'un en unlu cısmı, Messıer kataloğuna on uç numara ıle gıren kuresel yıldız kumesı Çıplak gözle beşıncı kadır Samanyolu'nda yaz akşamları G den, yayınmış, sönuk bır yıldız gıbı görünen M13 ellı bınden fazla yıldızdan oluşuyor ve yaklaşık 23000 ışıkyılı uzakta Yay takımyıldızı ıse görülmeye değer bırçok gökcısmı barındırıyor Yayınmış bulutsu M8 (Lagoon nebula) ve kuresel kume M22 iyi hava koşullarında çıplak gözle görulebılır Ancak Samanyolu'nun bu zengın bölgesı tum amatörler ıçin her zaman ılgı çekıcı ve deneyım kazanmak ıçın bırebır Durbun ya da bır teleskopla bolgeyı tarayarak kendınıze gözlem zıyafetı çekebılırsınız Vıyana kapılarında Türklere karşı savaşan Polonya kralı Sobıeskı'ye Hevelıus tarafından adanan Kalkan (Scutum) takım yıldızındakı M11 kodlu Vahşı ördek açık yıldız kumesını de unutmamak gerek Temmuz ayında bır de göktaşı yağmuru var Kova takımyıldızından havakureye gırecek olan Aquarıd'lerın maksımum zamanı 29 temmuz saat 03 00 dolayında Saatte ortalama yırmı tane kadar göktaşı sayabılırsınız Jüpiter temmuzun ilk gunlennde Guneş'ten yaklaşık bır saat sonra batacak Ancak Guneş ıle arasındakı açının gıderek azalması sonucu gezegen ayın ılerleyen gunlennde daha erken batmaya başlayacak ve nıhayet, 15 temmuzda Guneş ıle bırlıkte batacak Bu tanhten sonra gezegenı akşam gökyuzunde göremeyeceğız, gezegen, ayın ıkıncı yarısını sabah gökyuzunde geçırecek 30 temmuzda ıse gezegenı gökyüzunün dığer parlağı Venus'le bırlıkte görmek mümkün Satürn, temmuz ayının en gözde gezegenı 14 temmuzda karşı durumda bulunacak olan gezegen gun batımından sonra rahatlıkla ızlenebılır Saturn'u bulmak ıçın Yay takımyıldızının çaydanlığa benzer üst kısmı bıçılmış kaftan (Bkz şekıl) Hava karardıktan sonra guneydoğuya yönelındığınde Akrep ve Yay takımyıldızları hemen ufkun uzerınde kolaylıkla bulunabilır Saturn'u tanımak ıçın karşınıza çıkan portakalımsı kırmızı ıkı cısımden hangısının Yay'ın solunda olduğuna bakmanız yeterli Diğer cısım, gökyüzunün ünlülerınden Antares. Küçuk gezegenımız Ay, 7 temmuzda dolunay, 14 temmuzda sondördun, 23 temmuzda yenıay ve 28 temmuzda ilkdördun evrelerınde olacak Temmuz ayı gökyuzünun en ılgınç olaylarından bırıne sahne oluyor, Güneş tutulmasına. Ne var kı bu tam Guneş tutulmasını ızlemek ıçın Finlandıya'ya kadar gitmak gerekecek. M erkur, temmuzun başlamasıyla bırlıkte akşam gökyuzune geçiyor Gezegen uzanımımn artmasıyla ayın ılk gunlennde guneş battıktan hemen sonra batı ufkunun uzerınde yer alacak ve ayın ılerleyen gunlennde gıderek Guneş'ten daha geç batmaya başlayacak 23 temmuzda Guneş'tan yaklaşık bır saat sonra batacak olan Merkür, Aslan takımyıldızından yararlanılarak bu Temmuz ayında gezegenler lunabılır Gezegen, aynı gun Ay'dan yaklaşık beş dakıka sonra batacak Venus, sabah gökyuzundekı yolculuğunu surduruyor Gezegen ay boyunca Guneş'ten ıkı saat önce doğacak 20 temmuz sabahı Venus'u Ay'dan beş dakıka kadar önce (03 40) doğarken ızleyebılırsınız Kırmızı gezegen Mars, ayın ılk gunlennde geceyarısından yaklaşık bır saat sonra ayın ıkıncı yarısında ise geceyarısından yaklaşık yarım saat sonra doğacak Balıklar takımyıldızının hemen altında yer alacak olan Mars, gökyuzunde kalma surest açısından gözleme oldukça uygun Gezegen 16 temmuzda Ay'dan yaklaşık on dakıka sonra doğu ufkunda yer alacak Bu sırada Saturn'u görmek ıstersenız yalnızca guney ufkuna yönelmenız yeterlı Merkür Venüs Mars lupıter Q V A • Satürn (Jranüs Neptun GOneş 0 Q o1