Katalog

BİLİM D Ü N Y A S I N D A N HABERLER G Yeraltından çıkan süpernova patlaması eraltından çıkarılan bir toprak kase, 900 yıl önce Araplar ve Asyalılar tarafından gözlemlenen bir süpernova patlamasının Amerika kıtasının güney batısında yaşayan yerliler tarafından da görüldüğünü kanıtladı. Teksas Üniversitesi'nde astronomi profesörü olan R.Robert Robblns, üzerinde yıldızları simgeleyen 23 noktanın bulunduğu kâsenin, Yengeç Nebulasının oluşumuna yol açan süpernova patlamasına ilişkin batı yarıküresinde bulunan en önemli delil olduğunu söyledi. Robbins, Amerikan Astronomi Topluluğu'nun 17. toplantısında yaptığı konuşmasında "Aslında kâse, Çin ve Japonya dışında süpernovaya delil teşkil eden kesin kanıttır" dedi. New Mexico'nun güneybatısında bulunan beyaz renkli kâse Milattan sonra 1000 ile 1150 yılları arasında yapılmış. Kâsenin üzerinde hilal şeklinde kıvrılmış, ilkel kül Y türlerde ayı simgeleyen bir tavşan figüru bulunuyor. Kâse, tavşanın arka ayaklarından birinde patlamayı simgeleyen bir güneş motifi ile bundan yayılan 23 ışın huzmesiyle süslenmiş. Robins, 23 ışının süpernovanın 23 gün boyunca gün ışığında gözle görülebildiğini simgelediğini ileri sürdü. Yaklaşık 6 ışık yılı genişliğinde ve dünyadan 6.500 ışık yılı uzaklıkta bulunan yengeç nebulası, patlayan bir süpernovadan geriye kalan dev gaz bulutlarından oluşuyor. Ölen yıldızlara süpernova adı veriliyor. Yıldızlar, enerjisini kaybedince, içe doğru büzülüp sıkışıyor ve oluşan korkunç basıncın etkisiyle patlayarak kpindeki maddeleri her yöne doğru fırlatıyor. Amerikah astronomlar, bu yüzyılın başında, Yengeç Nebulasının 900 yıl önceki bir patlamaya işaret eden bir hızla genişlediğini ortaya çıkarmışlardı. elişmekte olan ülkelerin de ozon tabakasını bozan zararlı gaz üretimini azaltmaları konusunda ümit ışığı doğdu. Fakir ülkeler artık ucuz ancak zararlı gaz üretmek yerine pahalı ve daha az zararlı seçenekleri tercih edebilecek. Bu geçişin maliyetinin gelişmekte olan ülkeler ile Doğu Avrupa ülkelerinde 27 milyar doları bulacağı hesaplanıyor. Bu ülkelerin ozon tabakasını yemeyen gaz üretimine başlamalarının ise 10 yıldan fazla bir zaman alacağı ileri sürülüyor. ABD haziran ayının 15'inde Montreal Protokolü'nü imzalamamış olan bu ülkelere maddi kaynak ayıracağını açıkladı. Böylece ayın 20'sinde protokolün geliştirilmesi amacıyla planlanan toplantı ingiltere'nin başkenti Londra'da gerçekleştirildi. ABD gelişmekte olan ülkelerin klorflorkarbon gazı üretimini kısabilmeleri için Dünya Bankası kaynaklarından yararlanılması gerektiğinı savunuyordu. Alınan son karara göre ise toplam 100 milyon dolar tutacağı hesaplanan uluslararası yardım fonuna 25 milyon dolar katkıda bulunacak. Londra'daki toplantıda diğer ülkelerin de görüş birhğine varmaları durumunda fon oluşturulmaya başlanacak. Montreal Protokolü, klorflorkarbon gazı üretiminin 1999 yılına kadar yarı yarıya indirilmesini öngörüyor. Protokolün altına 1987 yılında ABD de dahil olmak üzere 58 ülke imza koymuştu. Ozon tabakasının bozarak zararlı ultraviyole ışınlarının yeryüzüne ulaşmasına neden olan gazlar genellikle dondurucu kimyevi maddelerde, beyazlatıcılarda, köpük izolasyon malzemelerinde ve havalandırma sistemleri üretiminde kullanılıyor. (y.ö.) Ozon tabakası için atılan minik adımlar Dağcılara "yaşam kozası" Zırveye ulaşmanızda yeni yardımcı 'Gamow çantası. ' H Alternatif araba anteni M akine mühendisi okururnuz Recep Perk, geliştirdiği "alternatif araba anteni" konusunda şu bilgileri veriyor: özellikle yerli otomobil saclarının zayıf olduğu bugünkü ortamda, bir arabaya radyo anteni takmak oldukça problem çıkaran bir iş. Kaportaya bir delik delmek hem daha sonra paslanmaya neden olması hem de bu işlemin yapılması için harcanan emek göze alınınca can sıkıcı bir olay haline gelir. Buna bir de antenin sık sık kırılma olasıltğı eklenince alternatif bir antenin kullanımı için gerekli koşullar kendillğinden oluşur. Günümüz otomobil Oretim teknolojisinde birçok otomobilde arka camın buğulanmasını önlemek için bir ısıtıcı rezistans bulunmaktadır. Bu "ısıtıcı rezistanslardan" anten olarak yararlanmak aşağıdaki küçük devrenin ilavesiyle mümkün. L, ve L2 bobinleri şasiden gelen RF sinyallerlni sürdürmek için kullanılır. L, ve L2 6 mm çapında ferfit çubuğu 1.25 mm çapında izoleli bakır telden 25 sarıın olarak sarılacaktır. Devrede kullanılan kapasitör ise 5 nanofrallık bir kapasitördür. Elektrikle çok az ilgisi olanlar bile bu basit devreyi oluşturup kullanabilirler. Devreyi deneyecek olanlara bol müzikli günler. alkan ülkeleri fizikdernekleri ve ilgili akademilerinin oluşturduğu Fizik Birliği Yönetim Kurulu, birlik başkanı Prof. Dr. K. Gediz Akdeniz başkanlığında istanbul'da çalışmalarını tamamladı. Romanya dışında tüm Balkan ülkeleri temsilcilerinin katıldığı yönetim kurulu toplantısında, Balkanlar'da kalıcı barışı saglayacak, Balkan ülkeleri bilim adamlartnın birlikte çalışacağı ortak araştırma merkezleri kurulması için programlar geliştirmeye ve bu konudaki teşebbüslerin ilgili bakanlıklara duyurulmasına karar verildi. Ayrıca tüm Balkan fizikçilerinın katılacağı I. Balkan Fizik Kongresi'nin Eylül 1991'de Selanik'te (Yunanistan) toplanmasına ve genç Balkan fizikçilerinin belli bir konuda uzmanlaşabilmeleri ve ilerıde yapılacak ortak çalışmalara hazırlıklı olabilmeleri için gelecek yaz Türkiye'de dört haftaiık I. Balkan Fizik Okulu düzenlenmesine karar verildi. Balkan Fizik Birliği Toplantısı B imalayalar'da 7500 m. yüksekliğe ulaşan bir dağcı, boğulmak üzere olduğunu iıisseder; her soiuk alıp verişinde boğazından acayip hırıltılar çıkar, başı döner. Herhangi bir yardım ulaşmaması durumunda, 24 ya da 48 saat sonra ölür. Şimdiye kadar pekçok dağcı bu nedenlerden dolayı yaşamını yitirdi. Tırmandıkça azalan basınç oksijen eksikliğiyle birleşince, vücut sıvısının akciğer ve beyine hücum etmesine yol açarak, beyln ve akclğer ödemlne neden olur. Bu koşullar altında, dağcı ancak daha alçak yerlere inmeyi başardığında biraz kendine gelebilir. R.lgor Gamow, dağcılar için seçenek oluşturacak bir alet geliştirdi. Colorado Üniversitesi'nde kımya mühendisliği profesörü olan Gamovv, "Gamovv çantası" adı verilen ve pompalandiğında alçak yerlerin atmosfer durumunu takiıt eden 45 kg ağırtığında uyku tulumuna benzer bir alet geliştirdi. Tamamen şişirilmiş bir Gamovv çantası 7000 m. yükseklikte bulunan bir dağcıya, 4800 m'de varolan oksijen bolluğunu ve yüksek basıncı sağlıyor. Gamow'un belirttiğine göre bu çantayı kullanan dağcılar inmeye gerek duymadan, bir günlük bir dinlenmeden sonra tırmanmaya devam edebilecekler. Geçen yıl düzenlenen "Kovboylar Everest'te" tırmanışı sırasında üç Gamovv çantası denendi. Sonuç başarılıydı. Bu çantalara sahip olan dağcılar hiçbir sorurv la karşılaşmadan tırmanışlarını südürdüler. Bu teknotojiyi Gamow'dan satın alan Du Pont kuruluşu, aleti Colorado, Keystone yakınlannda bir deneme işleminden geçirdi. 20002500 dolar araa degişen fiyatlaria piyasaya çıkarılan bu alet yalnızca dağcılartn yaşamını kurtarmakta kalmayıp, aynı zamanda yuksekliğin yol açtığı ciddi olnuytn hMtaUdan da AntayabitoiMk. («.h.) 13