Katalog

nde dans eden damlalar :e çok dikkat ve sabır rlendirmeyi bilmek. Siz jilirsiniz. acağınız yüksekliği elerce su üzerinde diyor. Damlaların su yüzeyinde "dans etmeleri" yeni keşfedilmiş bir olay doğ\\. İngiliz fizikçi Osborne Reynolds, 1881 yılında yazdığı bır makalesinde, su yüzeyinin temizliğine bağlı olarak, damlaların şekilleri kaybolmaksızın suyun üzerinde durabildiklerine dikkat çekiyordu. Ancak damlaların sıvı içerisinde öz şekilleri bozulmaksızın yüzebildikleri, genelde pek bilinen bir olgu değil. Ama özellikle bu olgu, bazı srvıların yüzey oluşum hareketlerlnl açıklamada bılgi verebiliyor. Fenomen, tipik bir "mutfak fizlği" örneği. Hemen her yerde, karmaşık aletlere, mikroskoplara gerek duymaksızın bu konu ile ilgili gözlemler yapabilirsiniz. Gerekll olan tek şey; damlaları dikkatlice, teker teker farklı yükseltilerden düşürebilmek için biraz alıştırma yapmak. Gözünüzün de, çoğunlukla 35 saniyede dağılan damlaları takip edebilmesi gerek. Su damlası su üzerine düştüğünde en azından 3 farklı olay gerçekleşebiliyor: • Damla, su yüzeyine çok düşük bir hızla düştüğünde (1 cm yükseltiden düşerse, damlanın büyüklüğüne ve çarpma açısına da bağlı olarak) damlanın yüzeyini oluşturan zarında zayıf bir farkhlaşma oluşuyor. Bu durumda damla, suyun içine girmeyip, yüzeyde oluşan hafif dalgalanmalar da durulduğunda su yüzeyinde kalıyor. • 45 mm çaplı damlalar, ortalama 2 cm yükseltiden düştüklerinde (45 tane çap boyu derinliğine düştüklerinde) yüzey zarını zedelemeksizin su yüzeyinde bir krater oluşturuyorlar. Damla, bu kraterde değişik dalgalanmalara neden olarak yüzebiliyor, ancak kendisini çevreleyen sıvıya karışmıyor ve öz şekli de bozulmuyor. Krater yeterince derin olduğunda, yüzeydeki dalgalanmalarla desteklenen krater duvarının salınımları, damlanın krater tarafından sarılmasını ve bir küreclk olarak sıvı içerisinde yüzmesini sağlayabıliyor. • Damla, daha büyük bir hızla düştüğünde suyun yüzey zarını ve kendi yüzeyini bozarak sıvının içine karışıyor. Damla suya düştüğünde oluşan dalgalar, çarpma noktasına dönebildiklerinde yeterli bir hıza sahiplerse su yüzeyinde yeni damlalar oluşturabiliyorlar. Deneyler sırasında yapılan gözlemler ve çekilen fotoğraflar, her iki koşulda da (su yüzeyinde ve içinde) damlanın ve kendisini çevreleyen sıvının birbirinden ayrı durabilmesinin tek bir koşul ile gerçekleştiğini gösteriyorlar. 1001000 nanometre kalınlığındakı bir hava tabakası, gerek damlanın gerekse sıvının üst zarı ile birlikte dayanıklı bir katman oluşturuyor. (B.d.W5, 1989) Damla, düşerken oluşturduğu kratehn üstüne çıkıyor, ancak düştüğünde detorme olmuş. Buyle durumlarda damlalar, yüksek frekanslı salınımlara neden oluyorlar ve yüzeyleri dalgalı küreler görünümünü alıyorlar. Çember şeklindeki dalgaların sol altında ışık kınlması yüzünden, oval bir görünüm sergileyen bir sualtı küresi görülüyor Bu reslmde, birçok küçük damla, 2 cm çaplı büyük bir damlanın oluşturduğu çukuriukta görülüyor. Büyük damla, bazı küçük damlaların erimesiyle oluşmuş. Bu fotoğraf, damlaların kendllerinl taşıyan sıvıya kanşmadan önce birbirlerl ile karışmalarının bir örneğini sttrgiliyor. Bu fotoğraf su altında, eğik bir bakış açısı İle çekilmiş. Görülen damlalar, sudan oluşan ve sadece havndan bir deri İle kendllerini çevreleyen sudan ayrılan dayanıklı kürecikler oluşturmuşlar. Devamı arka sayfada