Katalog

UZA Y iiretimi Neptün'ün uyduluğundan gezegenliğe terfi: Plüton Plüton asteroidden büyük olması Charon adında uydusunun bulunması nedeniyle gezegenler sınıfına dahil edildi. ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu G nlar) dığer hucreloıdeıı bityiyi shılt liflelar. son üç yıl içinde, nöral bilgisayar araştırmalarında gözle görülür bir artış olmuştur. Oysa bu çalışmaların temeli 1940'larda atılmıştır. Örneğin, 1986'da bu konuda düzenlenen bir konferansa sadece 50 kişi katılırken, 1987'de düzenlenen benzeri bir konferansa 1500 kişi katılmıştır. Nöral bilgisayarlar disiplinlerarası bir araştırma alanı olup sinirbilim, bilgisayar bilimi, elektronik, fizik ve matematiğin yanı sıra, bilmeye ve kavramaya dair bütün disiplinleri (psikoloji, felsefe, vb.)de igilendiriyorlar. önümüzdeki beş yıl içinde nöral şebekelerin yeterince olgunlaştırılıp görüntü işletmekten tutun da parasal sistemlere dek geniş bir alanda kullanılabileceğini umuyoruz. Araştırmacılar, optik ve bıyolojik parçalara dayananan nörobilgisayarlar yapımı konusunda da uğraş vehyorlar. (New ScientistMayıa 88) gezegen Plüton, aslında Neptün'ün bir uydusuydu. Belki de Neptün'ün en büyük uydusu Triton'la yakın bir çarpışma sonucu gezegenin kontrolünden çıkmayı başardı. Plüton'un, dış gezegenler içinde, kendi ekseni çevresinde en uzun dönme süresine (6.3 gün) sahip olması, Dünya ve Plüton yörünge düzlemleri arasındaki açının (17°) ve yörüngesinin merkez açıklığının ([*) (0.25), Güneş sıstemindeki en büyük değerler olması bazı bılim adamlarını böyle bir varsayıma sürüklemiştir. Bu arada Triton'un kendi etrafında dönüşünün ters yönde olması, bu tür bir çarpışma olasılığını destekler niteliktedir. Neptün'ün hareketinde görülen düzensizlikler başka bir gezegenin varlığını gerektiriyordu. Böyle bir gezegenin varltğı yapılan analizler sonucu P. Lovvell ve W.H. Pickering, bunlardan bağımsızolarak da U.J. Leverrier ve J.C. Adams tarafından tahmin edildi. Plüton, 18 Şubat 1930'da, C.W. Tombaugh tarafından Lowell Gözlemevi'nde, sistematik bir araştırmanın parçası olarak alınan fotoğrafik tabakalar üstünde keşfedildi. Plüton önceden düşünülen konumuna şaşırtıcı derecede yakın bir pozisyonda bulundu, ancak yapılan çalışmalar Plüton'un kütlesinin hesaplanandan çok daha küçük olduğunu göstermişti. mum duruma gelir. Daha ağır gazlar olan nitrojen veya argonun, var olan metan gazının kaçışını engellediği sanılmaktadır. Ayrıca bazı gazların kızılötesi ışınımları soğurma özelliği gösterdiğinden dolayı, Venüs benzeri bir sera etkisi yaratırlar. Plüton'a ait birçok sayısal değer doğrudan doğruyaölçülmemiştir. Çünkü hiçbir uzay aracı bu gezegene kadar gitmemiştir. Ancak, 1989'da Neptün'e ulaşacak olan Voyager 2 uzay aracı, Güneş sisteminden çıkmadan önce Plüton'un fotoğraflarını çekecektir. n (*) Merkez açıklıjı: YörUngeslnln çemberden bozulma oranı. zegeni ve üstünde her çalışıldığında biraz daha küçülüyormuş gibi gözüküyor. Bugün gökbilımcılerin son ölçümlerıne gore Plüton'un çapı 2900 km'den 2600 km'ye düştü. Houston Burke Baker Planetarıum'un müdürü Frank Cooper'a göre bu sonuç Plüton'u büyük asteroidler sınıfına sokuyor. Cooper bu görüşünde yalnız değil HarvardSmithsonian Center'dan Dr. Brıan Marsden, "Her zaman sanıldığı kadar büyuk olmadığını düşünmüştüm. 50'li yıllarda bıle gezegen olarak adlandırılması zihinlerde soru işaretleri bırakıyordu" diyor. "Güneşin yörüngesindeki büyük vücut" dışında gezegenin evrensel bir tanımı yok. Doğal olarak en küçük boy diye belirlenmiş bir rakam da yok. Plüton gerçek bir gezegen olmak için küçük kabul edilse de bir asteroid olmak için biraz fazla büyük. Çünkü büyük asteroidler bazen küçük gezegenler olarak tanımlanıyorlar, ara sıra planetoid olarak da adlandınlıyorlar. 1930'da Plüton'un ilk fotoğrafını çeken ve bir dokuzuncu gezegen kanıtlayan, bugün 81 yaşında olan Dr. Tombaugh, gökbilımcılere küskun bakıyor. "Asteroıd demek istemeleri bana biraz gülünç geliyor. Plüton hâlâ Merkür'ün üçte ikisi büyüklüğünde ve herhangi bir asteroidden üç kez büyük. Dahası, gezegenin ayının (Charon) bulunuşu ilk yaklaşımı destekliyor. Asteroidler genelde ayları olmayacak kadar küçüktür (Hatta çoğu, adları olmayacak kadar küçüktür; genelde numaralandırılmışlardır.) Astronomy Dergisi'nin yayın yönetmeni Richard Berry, Plüton'la ilgili yeni bilgileri sunan uzmanlara sempatisını açıklarken, Aralık 1978'de dergisınde çıkan "Plüton: Gezegen ya da Sahtekâr?" başlıklı yazıyı anımsatıyor. Ancak Plüton'un özel bir yeri olduğunu söylemekten geri kalmıyor: "Yüzlerce asteroid var, fakat yalnız bir tek Plüton var." Bakalım bu tartışma nasıl sonuçlanacak. (Omnl) "Gerçek" Plüton: Asteroıd, planetoid ya da çeken gezegen mi? PLÜTON'UN KİMLİĞİ: Çapı (Dünya = 1) : 0.35 Uzaklığı (Güneş'ten) :39.44 AB Plüton yılı (Dünya» 1 yıl) : 248.4 yıl Plüton günü (Dünya = 1 gün): 6 gün 9 saat Dönme hızı :4.7 km/sn Kaçış hızı ? Yörünge eğimi. (Dünya0°) 17.2° Ekvator eğimi (kendi yörüngesı = O°) :? Kütlesi (Dunya1) : 0.003 Yoğunluğu : 2.0 gr/cm3 Işığı yansıtma oranı : % 50 Uydu sayısı :1 1 AB» 150 milyon km Uydu Charon Gezegen 1978de keşfodilen Charon isimli bir uyduya sahiptir. Uydu senkronik bir yörüngede hareket eder. Yani uydunun yörüngesel periyodu gezegenin kendi ekseninde dönme periyoduyl? aynıdır. Bu uydunun keşfi Plüton'un kütlesinin belirlenmesine olanak sağlamıştır (1/7 Ay kütlesi). Charon'un, iyi belirlenmemiş olmakla beraber, gözlemlere göre Plüton'un yarısı kadar büyüklükte olduğu sanılmaktadır. Güneş'e ortalama 5.9x10*km. uzaklıktaki gezegenin parlaklığı 14.7 kadir olduğundan yalnızca büyük teleskoplarla görülebilir. Güneş çevresindeki dönüşünü 248.4 yılda tamamlar. Plüton, Güneş'e en yakın konumundayken Neptün'ün önune geçer ve merkez açıklığının fazlalığından dolayı Plüton ve Neptün yörüngelerı birbirini kesmez. Plüton, kayalık ıç gezegenlerden çok farklı bir yapıya sahiptir. Ortalama yoğunluğu 1 gr/cm3e yakındır. Tayfındakı katı metanın kızılötesi soğurma bandının incelenmesinden çıkan sonuca göre, gezegen geniş ölçüde buzlardan oluşmuştur. Plüton'un ortalama sıcaklığı yaklaşık 323°C'dir. Bu, gezegen yüzeyinde katı metanın varlığıyla uyuşmaktadır. Bu ise az miktarda metan gazının da bulunduğunu gösterir Fakat sıcaklık, gezegenin Güneş'ten uzaklığıyla değişiı. Çünkü Plüton yörüngesinin özelliğinden dolayı, bazen Güneş'e, Neptün'den daha yakın konuma geiir ve yüzey sıcaklığı ortalama değerin birkaç derece üstüne çıkar. Bu durumda atmosferdeki metan gazı miktarı maksi Basit bir öğrenme kuralı: Plüton gezegen mi, değil mi? ir grup gokbılimci, Plüton'u gezestatusunden çıkartıp bir asteroıd gen olarak yeniden sınıflamaya çalışıyorlar, çünkü çapı baslangıçta tahmin edildiğinden küçük gözüküyor. B Plüton, Güneş Sisternı'nin en küçük ge Yukarıdaki şekılde, 4 gırdisi ve 2 çıktısı olan basit bir kara kutunun içi gösterilmiştir. Herbir girdi, bir çıktıya bağlıdır. Baslangıçta ağırlıkların değerine sıfır atanmıştır. Öğrenme işlemi defalarca tekrarlanan iki ana safhadan oluşur. ilk safha sürecinde, girdiler ve çıktılar istenen değerlerde tutulur ve aktif girdi ve çıktıları olan ağırlıkların hepsine ufak bir miktar eklenir. ikinci safhada, girdiler aynı değerde tutulur, nöronlar yardımıyla çıktılar hesaplanır. Bu hesaplama bir eşik vasıtasıyla girdilerin ağırlıklı toplamını hesaplamaya benzer. Bu noktada, aktif girdi ve çıktıları olan tüm ağırlıklardan aynı miktar azaltılır. Eğer bir ağırlık, bu operasyonun İki safhasından önce doğru idiyse, onun ağırlığı bu operasyondan sonra da aynı kalacaktır. Çünkü ılk safhada değerı arttırılıp, ikinci safhada azaltılır. Diğer bütün durumlarda ise, bu değer, nöronların geçışi ıle dogru değere yaklaştırılıp değişecektir. D