Katalog

PLASTİKCERRAHİ HAFTANIN GÜNDEMİ Yeni bir adım Üç boyutlu görüntülerle kesipbiçme Çeviri: Betül Sayıl Yeni sistemde, hastanın kafatası görüntüsü bilgisayar yardımı ile hazırlanmış röntgen filmlerinden elde ediliyor. L ondra'da bulunan College Üniversite Hastanesi'nde bilgisayarların yardımı ile yeni klinik deneyler yapılıyor. Hastanın röntgen filmlerini üç boyutlu görüntülere dönüştüren bu sistem ile operatör doktorlar ameliyat öncesı çeşitli çalışmalar yapma olanağına kavuşacaklar. Bilgisayar ekranına yansıtılan bu üç boyutlu görüntüler sayesinde doktorlar, hastanın kemik ve doku yapısını inc"eledikten sonra ıstedikleri parçayı çıkartıp, keserek ya da bu parçaları başka bir şekilde yerleştirerek ameliyattan önce denemeler yapabilecekler. Üniversıtenin tıbbi fizik kürsüsunde bir grup araştırmacı tarafından gelıştirilen bu sistem, doğuştan ileri gelen çıkık çene, yarık damak, çukur kafatası gibi yüz bozukluklarının düzeltilmesinde büyük yarar sağlayacaktır. Plastik cerrahide, ameliyata normal olarak fotoğraflar ya da plastik modeller ile hazırlanılır. Ancak fotoğraf, üç boyutlu görüntü kadar yararlı olamaz. Üstelik hazırlanan plastik modellerin hem yapımı uzun zaman alır hem de sadece bir kez kullanılabilir. Röntgen filmlerini statik üç boyutlu görüntüye dönüştüren bazı ticari sistemler bulunmasına karşın, ilk kez College Üniversite Hastanesi çalışanlarından bir grup bu sistemin doktorlar tarafından kolaylıkla kullanılacak hale gelmesi için çalışmışlar. Hastanın kafatası görüntüsü, bilgisa yar yardımı ile hazırlanmış röntgen filmlerinden elde edilir. Bu bilgisayar sistemi aynı zamanda nükleer manyetik titreşimli röntgen aletleri ile lazer ışınlı aletlerin verilerini de işleyebilir. Görüntünün yeniden yansıtılabilmesi için en az elli röntgen filmi gerekir. Ancak bu röntgen çekimindeki radyasyon tehlikesi göz önüne alındığı için bu sayının belirli bir sınırı kesinlikle aşmamasına dikkat edilir. Bilgisayar yardımı ile çekilen röntgen filmlerı ile ekranda küçük küpler ve hacim elemanlarından oluşan bir kafa oluşturulur. Bilgisayarda kullanılan geleneksel grafik teknikleri her kafa şeklindeki ayrıntıları belirlerler. Böylelikle belirli değerlerı taşıyan küpler, sistemi kullanan operatör tarafından seçilebilir ve ekrana yansıtılabilirler. Örneğin, doku değeri taşıyan küpler bir kenara itilip, sadece kemik değeri taşıyan küpler ön plana çıkartılabilir. Nesnelerin sadece yüzeyini yansıtan diğer üç boyutlu sistemler ile karşılaştırıldığında bu yeni tekniğin çok daha fazla veri taşıdığı görülür. Bir görüntü yansıtabılmek için en az 16 mılyon 'bıt' kullanılır. Bu nedenle, bu bilgisayar işlemlerinin bazı bölümleri sistemin verileri uygulama süresi göz önüne ahndığında yirmi dakika kadar zamanda hazırlanabilir. (New Scientist) eniş kitlelerin bilimle, bilim dünyasıyla en yakın ve sıkı ilişkiye girdiği dönemler, öğrencilik yıllarıdır. tlkokuldan başlayarak çok temel bilimsel kavramlarla tanışır, biyolojik yaşamın, fiziğin, matematiğin yasalarım öğreniriz. Fizik, matematik, biyoloji, kimya gibi temel bilimlerle "tamşma şekli", genellikle bu ilişkinin gelecekteki seyrini belirlemektedir. Söz konusu temel bilimleri, yetersiz, yeteneksiz bir anlatıcının veya eğiticinin "elinde" öğrenmeye çalışan, laboratuvarda, doğanın kendisinde gözlemlemeyen bir öğrencinin kendisiyle veya yaşamla bilimin ilişkisini kuramayacağı da açıktır. Giderek temel bilimler, okulu bitirmek için ezberlenmesi ve geçer not alınması gereken bilgi yığınına dönüşür. Okullarımızm ne bilimi öğrenciye sevdirecek araç, gereç ve laboratuvar olanaklarıyla donanmış olduğunu söyleyebiliriz, ne de bu konuda doğru bir tutum ve kavrayışın olduğunu. îtkokul fen bilgisi kitaplarma bakınız. Kötü kâğıdı, kötü renkleri, kötü fotoğraflan ve şekillehyle bu kitaplar, bırakınız öğrencinin renkli ve düş dolu dünyasına girebilmeyi, daha başından görsel açıdan öğrenciyi kaybediyor. llkokulda, ortaokulda temel bilimlerle ilişkisi ise öğrencinin sonraki eğitimini, belki de yaşamını biçimlendirecektir. Eğitim, bilim dünyası ile geniş kitleler arasmda yakmlaşmayı sağlayacak başlıca aracı rolündedir. lyi bir eğitim politikası, insan ile bilim arasındaki soyut kavramlar ve düşüncelerle araçcihaz arasındaki "anlaşmazlığı" veya abartılmış deyimle "uçurumu" ortadan kaldırabilir. Ve bu zor da değildir. • • • Doktorlar, öğrenciler arasmda geniş yankı yaratan tıp uzmanlık sınavı tartışmalarını bu sayımızda da sürdürüyoruz. Orta sayfalarımızda başladığımız "tnsanın Evrimi" dosyası tamamlandığmda, bu alanda kaydedilen en son gelişmeler ve ortada kalan sorunlar konusunda bilgi sahibi olacaksımz. • • • Haftaya buluşmak üzere, hoşçakalın... G O K U R D A N BIZE geçireceğinizi ve bu konuda beni aydınlatacağınızı ümit ederim. H. Hüseyin DEMİRTAŞ T. Ord. Tek. Astsb. Kd. Çvş. T. Bölge Birl. KONYA "Körlere yeni ufuklar" Her insanın ge/eceöınden tedirgin o/madon yaşayabileceği bir ortamın oluşturulması istemimle... 4 Haziran 88 Cumhuriyet Bilim Teknik ekinde okumaya devam edecek olduğum, "Körlere yeni ufuklar" yazısını ilgi ile okudum. Altım çizmek istediğim başlık: "Bilgisayar teknolojisi, körlere toplumaa daha saygın bir meslek edinmeleri için gerekli ortamı yarattı.. Satırlarmı okuyunca beynimde oluşan su kelimeleri iletmemin gerekliliğini bissettim. Bilgisayarlarla elbetie körlere yeni olanaklar taşınmıştır... • Ülkemizde görsellikten yoksun insanların bilgisayarlarla yetiştirme olasılığı vac mıdır? • Hazırda bulunan okullarda bu olanak sağlanacak mıdır? • Bu insaruarı okumaya yönlendirmek için, diğer insanlara sarf edilen uğraslarla ef oranda mıdır? Sorunlan farklı çözmeye dayalı bir yaşam biçimini en az düzeye indirgemede yararlı olabileceğimizi düşünerek; görsellikten yoksun insanlarda, gazeteniz onların anlayabileceği biçimsellikte yayımlanamaz mı? Bu düşüncenin olgunlaşmasında karşılanacak maddi değer, okur sayısınt ve her düşünene verdiğiniz değerin bir başka göstergesi olmaz mı? Düşüncelerimi anlayısla gözden Eksikler var Derginizi başından beri alıyorum. Derginiz bana göre başarılı. Beğenerek izliyorum. Ancak coğu konuyu yetersiz buluyorum. Ama böyle bir dergi Türkiye'de çok az yayını olan bir konuda başarılı olmuştur. Kutlarım. * Derginizde devamlı bir bilgisayar köşesi açmanız ve burada bıze bilgisayarın yapısı, işleyişi, mantığı, programlamasını öğretmeniz * Bilim tarihi köşesi açmanız, bu köşede bilim ve bilim dallarının tarihini anlatmanız, aynca bilim adamlarını tanıtan bir köşe açmanız * Bilim Felsefesi ile ilaili bir köşe açmanız, hiç değilsebu konuya ağırlık vermeniz * Birçok kişinin anlayamadığı relativite ve kuantum teorisi hakkında bir yazı dizisi hazırlamanız isteklerim arasındadır. Boğaç Levent Güyen FmdıkzadeliST. Cumhurlyet Blllm Taknlk • Sahibi Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik Türk Anonim Şırketı adına Nadir Nadl • Genel Yayın Müdürü: Hasan Camal • Müessese Müdürü: Emina Uaaklıgll • Yazı Işlerı Müdürü: Okay Gönanain • Yayın Yönatmeni: Orhan Bur•alı. Grafik Yönetmen: Tüles Hasdemlr Cilt kapağı2 hazırlandı Dergimizin 2752. sayılarını kapsayan 2. cildinin cilt kapakları hazırlandı. Cilt kapakları 2500 TL. karşılığında Cumhuriyet Gazetesi bürolarından, Cumhuriyet Kitap Kulübü temsilciliklerinden edinilebilir. Büro ve Kitap Kulübü'nün bulunmadığı kent ve yörelerde yaşayan okurlarımız, "Bilim Teknik Cilt Kapağı" koduyla, 2500 TLyi 148 784 Cumhuriyet Gazetecilik ve Matbaacılık, posta çeki numarasına gönderdikleri takdirde, cilt kapakları adreslerine postalanacaktır.