Katalog

S O R U N Y A N I T L A Y A L I M B İ L İ M K U L T U R Mantarhastalığınedir? Bu soruyu Dr. Erdal Atabek yanıtladı Doğada, 100 bın dolayında mantar bulunur Ancak bunların 50 kadarı ınsanlar ıçın hastalık etmenı olur Hastalık yapan mantarlar derıde, kıllarda, tır naklarda yerleşır, burada çoğalır, çeşıtlı belırtılere yol açar El ve ayakların mantar hastalığı (Tınea pedıs et manum) ozellıkle ayak parmaklarında, ayak kenarlannda, ayak tabanında gorulur Hastalığın mıkotık (mantara bağlı) olduğunu, ılk kez 1892 yılında Celal Muhtar ortaya koymuş ve adını tıp lıteraturune geçırmıştır Hastalık ozellıkle ayağın 4 ve5 parmakları arasında çok şıddetlı kaşıntıyla kendını gosterır Etken çoğunlukla trıkofıton bazen de epıdermofıton turu mantarlardır Derıde kuçuk kabarcıklar yapan, çatlaklar yapan, kızarma, kepeklenme, sulanma yapan hastalık tıplen vardır Eğer gereklı sağaltım yapılmazsa, kaşımaya başka etkenlerın eklenmesıyle, yaralar bıçımını alan, ayaklarda şışmelere yol açan hastalık bıçımlerı de görulur Benzer belırtılerle kendını gosteren apışa rası kaşıntı hastalığı da genellıkle mantara bağlıdır Hastalık bulaşıcıdır Hamamlarda, plajlarda, mantarla bulaşrnış terlık, tokyo, ayakkabı gıbı eşyaların dıkkatsızce kullanılmasıyla başkalarına da bulaşır Aynı kışının ayaklarındakı enfekte böl geyı kaşıyıp, sonra da başka bolgelere ellerını surmesıyle de bulaşır Nemlı yerler, sıcak ortam, kıvrımlı derı bölgelerı mantarların yaşama, çoğalma, bulaşması ıçın uygun koşullardır Hastalık butunuyle lyı olabılır Ancak bunun ıçın dıkkatlı, sureklı ve ozenlı bır sağaltım gereklıdır Hastalıklı derıye yonelık, uygun antımıkotık (mantar hastalığına karşı) hazır lanmış pomatlarla sağaltım sağlanır Gerekırse, ağızdan da mantar hastalığına karşı kullanılan ılaçlar verılır Onemlı nokta, kaşıntının geçmesının ve derı bozukluklarının duzelmesının hastalığın geçmesı demek olmadığının bılınmesıdır Bu nokta bılınmedığı ya da onem verılmedığı zaman, hastalık sadece geçıcı olarak duzelır Bır sure sonra yenıden ortaya çıkar Ortaya çıkması, ılkbahar, sonbahar gıbı mevsımlerın gelmesı, yaz sıcaklarının başlaması, bıberlı baharlı yıyeceklerın yenme&ı gıbı çeşıtlı nedenlere bağlı olabilir U Büyük Bilim Küçük Bilimi Yutuyor Önemli araştırma projelerine milyarlar ayrılmaya başlaması, küçük çapta bilimsel araştırmalara verilen paraları tehlikeye soktu. Vehbi Belgıl I D Ü Ş Ü N Karşılaşan trenler Çıft hatlı bır kavşakta karşı yönlerden gelen ıkı yuk trenı saatte 60 ar kılometre hızla bırbırlerını geçer 1/6'şar kılometre uzunluğundakı trenlerın lokomotıflerıyle son vagon BUL larının karşı karşıya gelmelerı arasında ne kadar sure geçer' Bılmeceyı doğru çözen 20 okurumuza Tarkovskl'nın "Muhurlenmiş Zaman' kıtabını armağan edeceğız nsanlığın ovunduğu butun buluşları, kendılerını araştırmaya, öğrenmeye adamış tek tek meraklılar" yaptı Geometrının, matematığın, fızığın, kımyanın, bıyolojının gelışmesınde devletlerın hemen hıç rolu olmadı Rolu olmakşöyledursun, dev let, buluşçuları kostekledı bıle Yenı buluşların en buyuk bır guç olduğu Ikıncı Dunya Savaşı'nda anlaşıldıktan sonradır kı devletler bu ışe el attı Ilk sonuç atom enerjısınden bomba yapılması şeklınde kendını gosterdı Manhattan projesı denen bu çalışmayı Ay'ın fethı projesı ızledı Bundan da bıraz once, Uluslararesı Jeofızık Yılı (1957 58) çalışmalanna 66 devletten bınlerce bılımcı katıldı Amaç dunyanın bıçımı, dağların koklerı, denız dıbı dağları, kutup buzları, Guney Kutbu'nun harıtası, okyanusun altust akıntıları, buz çağlarının nasıl başladıkları, atmosfer ve uzay çalışmaları, Van Allen radyasyon kuşağı gıbı doğa olaylarını dunyanın her yanından aynı anda ıncelemektı Devletlerin güdümü ve bilim Amerıka'da Yıldız Savaşları, Avrupa'da E U R E K A projesı hep devletlerın yonetım veya gudumunde bulunuyor Tabıı devlet bunların gerçekleştırılmesı ıçın milyarlar harcıyor Devlet yonetımınde bılım ve araştırmanın daha oncekı orneklerını Hıtler Almanyası'nda gormuştuk Nazıler atom bombası uzerınde var guçlerıyle çalışıyorlardı Eınsteın'ın bır uyarı mektubu uzerıne Amerıka elını çabuk tutmasa ve Manhattan projesını Nazılerden once gerçekleştırmese ıdı, ılk atom bombaları V1 ve V2 fuzelerı ıle Amerıka ve Ingıltere uzerıne yağacaktı Şımdı, geleneksel buluşları yapan tek tek araştırmacıların çalışmaları ıçın "kuçuk bılım", devletın yonetım veya g j dumundekı bılıme de "buyuk bılım" (bıg scıence, lıttle scıence) adı kondu Gerçek bılım adamı ıçın bu ayrım sevındırıcı olmalı değıl mı? Ama pek oyle değıl Buyuk bılımın yuttuğu milyarlar kuçuk bılımcılerı sınırlendırıyor Kendılerıne verılen parada kısıntıya gıdıleceğı ıçın Evet, yakınlara kadar devlet bılıme, buluşa hep seyırcı kalmıştı Fakat araştırmacılara yıne de yardım yapıyordu rıkan hukumetıne 5 000 dolar gıbı onemsız bır masrafa mal olmuştu, 4 Superconductıvıty çalışmaları ıle bılıme buyuk katkıları gorulen Amerıkalı Paul Chu, laboratuvannı devletın yuz bın doları ıle çalıştırıyordu Şımdi kuçuk bılımcılerın derdı, bu yar dımların kendılerınden esırgenmesı korkusu Buyuk bılımın doyma bılmezlığı ıçın de ornek verılebılır Manhattan pro|esı, 40'ların parası ıle 5 mılyardan faziaya çıkmıştı 19451984 arasında gerçekleştırılen atom hızlandırma tesıslerı, okyanus sularını, dıplerını araştır ma gemılerı, uzay ınceleme çalışmaları toplam 24 mılyar dolara mal olmuştu Yanı bırçok proje ıçın ancak bu kadar harcanmıştı Bugun uzayda sureklı go rev yapacak bır ıstasyon ıçın en az bu kadar para gerekıyor Atomları ışık hızına yakın hızla çarpıştırıp yepyenı mad deler uretmek, bu arada evrenın nastl yaratıldığının sırlarını çozmek ıçın yaptırılacak 85 kılometre uzunlukta ve oto lastığı bıçımınde bır tunel ıçın en az 6 mılyar gerekıyor (Sperconductıng Super Collıder, başka bır deyışle, SSC projesı) Hucredekı 3 mılyardan çok genın her bırının hangı canlı ozellıgını be lırledığını en az 20 yılda saptayacak bır çalışma, yıne en az 5 mılyar ıstıyor Hıd rojen atomlarını yuz mılyon derece sı caklıkta bırleştırerek ınsanlığı sonsuz bır enerjı kaynağına kavuşturacak "Fusıon projesı", öbur adı ıle Tokamak proıesı, yıne milyarlar beklıyor Işte kuçuk bılımcılerı bu buyuk projeler korkutuyor Bu gıdışle kendılerıne para kalmayacak Oysa buyuk bılım, kuçuk bılımsız olmuyor Fakat ışın ko tuluğune bakın kı paraları verecek olanlar buyuk bılımı yeğlıyor Ve TÜBİTAKımız Bızde Turkıye Bilimsel ve Teknık Araştırma Kurumu, namı dığer TUBITAK hem buyuk, hem de kuçuk bılım yapma amacı ıle kurulmuştu Kurum Bılım ve Teknık adlı bır halk dergısı yayımlıyor Ancak bu devlet kuruluşumuzun, ozellıkle son on yıl ıçınde başarı gosteremedığı gerekçesıyle 6 ay once çıkarılan bır karamame ıle sıradan bır devlet daıresı bıçırnıne sokulduğunu Sayın Prof Dr Bahattın Baysal'ın bır yazısından (Cumhurıyet 12 4 1988) anlıyoruz Başarısızlık nedenlerı arasında şunlar sayılıyor 1) Odeneklerın araştırmalara harcanması gerekırken, ucret ve harcamalara verılmesı, 2) Araştırmacılarımızın azlığı, 3) Guncel bilimsel gelışmelere sırt çevrılmebi 4) Kuruma bağlı yan kuruluşların gorevlerının gereken açıklıkla belırlenmemış olması Başka yerlerde bılımın gıttıkçe daha çok elınden tutarken, bızde tersının olması hazın bır gelışme Geçen haftanın çözümü Karışan Adlar 1. Bezer'ın ıkı dedesınden bırının soyadı Bezer, dığerınınkı ıse Seren Volkan'ın bır dedesının soyadı ıse Mengu Dolayısıyla Vol kan ın sjyadı Bezer değıl 2. Kaya da Bezer değıl Bu durumda, De mır'ın soyadı Bezer 3. Volkan Gursoy değıl O halde soyadı Kalemcı olmalı 4. Kaya'nın soyadı Gursoy'dur 5 Eğer Volkan ılkokula 7 yaşında başladıysa orta bırde yaşı 12 olmalı 6. Gursoy ve Demırde 13 yaşında olmalı Özetle Demır Bezer 13 yaşında, Kaya Gursoy 13 yaşında Volkan Kalemcı ıse 12 yaşın san All Sucu Izmır, Savaş Gursoy Adana, özcan Doğdu Istanbul Neylr Cenk Gokçe Ankara Nlhan Gem Istanbul ibrahim Durgut Eskışehır Ahmet Kepir Kırklarelı Ayşe Tutek Izmır Orhan Bahçecioğlu Samsun, Ruzlye Sonmez Ankara Fatma Zengln Istanbul Hakan Gultekin Bursa Ahmet Nacı Akın Izmır Mustafa Uslan Çanakkale, Feza Sevgül Ankara Mehtap Altuğ Is tanbul Sami Dinç Çaycuma Klmin maaşına zam KİME dıye sorulduğuna göre cevapta bır acayıplık olması gerekıyor yıne % 70 doğru tahmınde buluan Lebıb Bey e kapı gozukurken % 10 doğru tahmın eden Alaattın Bey zammı koparacak NEDENİNE gelınce patron Lutfu Bey Alattın Bey'ın tahmınlerının tam tersını uyguladıkça % 90 doğru tahmın yapabılıyor da ondan Küçük bilim, büyük bilim Buna gunumuzden ornekler verebılırız 1 Tropıklerde yok olmaya yuz tutan turlerın kataloğunu yapmak ısteyen bır araştırmacı, topu topu 100 bın dolar ıstıyor, 2 Asıt yağmurlarını ıncelemek ısteyen kımı bılım adamlarının da her yıl bu kadarcık bır paraya gereksınmelerı var, 3 Ozon tabakasının Guney Kutbu'nda yırtılması araştırmaları Ame da • Kazanan okuyucular Şeref Karacan Batı Almanya Askerl Kan Elazığ Fatma Zeynep Şlmsek Aydın, Ha