Katalog

D E N İ Z L E R İ M İ Z D O S Y A S I Yanıta yanıt enizlerimız Dosyası adı altında ılk 9 bölumunu yayımladığım "populer" yazılarımın sonunu dahı beklemeden, daha ıkıncısınde, "Anılan yazının başlığından Turkıye'de denız bılımlen araştırmaları veya eğıtımı ıle ılgılı sorunlann ırdeleneceğı ızlenımı uyanmaktaysa da bunun olrpadığı"nı vurgulayan sayın Emın özsoy ve Umıt Unluata nın sonu alınmamış bır yazı dızisınin ıçerığını nasıl tahmın edebıldıklerını ınanın kı çözebılmış değılım Şayet sabretmek lutfunda bulunsalardı, dosyamda, Boğaz akıntıları ve kanalızasyon sorunları dışında, denızlerımızle ılgılı dığer konularada önem verdığımı goreceklerdı Bu arada sayın yanıtçılann Denizlerimız Dosyası'nda yer alan Boğaz akıntı sıstemlerı ve Marmara'nın kırlenmesı konularında son derece duyarlı olduklarını 3 bölumluk yanıtlardan oğrenmış de olduk Bunun neden lerını ırdelemek yazı serısının ıçerığı ıle bağdaştırılmayacağından, yanıtlarda çok enteresan bulduğum bazı noktalara kısaca değınmekle yetıneceğım 1 Denizlerimız Dosyası, daha sonrakı bölumleri ızleyen okuyucularımın da görduğu gıbı, Karadenız, Marmara ve doğal ola rak bunları bırbırıne bağlayan Boğazları da ıçermekte ve endışelerının aksıne amacım, yalnızca Istanbul kanalızasyon pıojesını ırdelemek değıldır 2 Tarafımdan "ileri surulen bazı göruşleri paylaşmayan d e n i z b i l i m c i l e r l n bulunması" ve bulgularını bılımsel yayınları Dergimlzde yayımlanan 9 bölumluk Denizlerimız Dosyası yazılanna, ODTU Erdemll Denlz Bilimlerl Enstltusu'nden Sayın Emin Özsoy ve Umlt Unluata'nın eleştirilerine karşılık, ilham Artuz'un yanıtına yer verlyoruz Aynı konuda Prof.Fikret Baykut'un yanıtını yayınlayacağız ıle duyurmaları son derece doğal, sevındırıcı ve bılımsel gelışme ıçın zorunludur ve bunu her zaman saygı ıle karşıladığımı ıfade etmek isterım Bılım adamlarının, kendılerıne sağlanan ve ulkemız gıbı gelışmekte olan bır ekonomıde hlç de azımsanamayacak boyutlardakı destekler ıle gerçekleştırdıklerı araştırma bulgularını yayımlamaları, bır bılımsel hakkın kullanılmasının çok ötesinde, kamuya karşı bır borç ve görevdır Sayın araştırmacıların 1985 yılında yayınladıklarını yanıtlarında açıkladıkları "dört clltlik rapor'u, İSKİ'nınkı de dahıl, istanbul' da konu ıle dırekt ılgilı kuruluş kutuphanelerınde bulamayışım, "Türkiye'de bllimsel iletişlmdekl kopukluğa" ışaret ettığım bırıncı yazıma hak kazandırmaktadır 3 Bılındığı uzere, Istanbul metropolunun kanalızasyon projesı, atıkların Boğazıçı'nde kuzeye doğru hareket eden alt akım ıle Karadenız'e taşınması prensıbıne dayanmaktadır Bu alt akıntının dınamığı konusunda prensıpte farklı ıkı göruş yıllardan berı guncelllğinı korumaktadır Bu göruşlerı şu şekılde özetleyebılırız a) Sayın yanıtçılann kuvvetle savundukları şekılde, alt akıntının, yanı Akdenız sularının her mevslmde ve yılda bır ıkı gunu geçmeyen ayrıcalıklı (ıstısnaı) bazı durumlar dışında Karadenız'e ulaştıgmı varsayanlar, Bu araştırmacılara göre, Boğaz dıp akıntısı kesıntısız Karadenız'e aktığından, bu su kutlesıne bırakılacak kanalızasyon atıkları, meşhur eşığı aşarak Karadenız'e yönlendı D rılebılecektır Marmara ve buna bağlı olarak Boğazıçı'nın dıp suiarı zaten 3000 yıldan berı oksıjen ce zengın değıldır Buraya bırakılacak atıkların herhangı cıddı bır etkısı olamaz Bu araştırmacılara gore 30 yıldan berl Marmara sularında herhangl bir oksi|en azalması da gozlenmemış, ust su tabakasındakı oksıjen şartları da bu denizdeki blyolo|ik dongeyl bozacak ve doğal hayatı etklleyecek duzeye erişmemiştır (Yanıt3) Boyloce denız dıbıne yapılacak kanalızasyon deşarjla n herhangı bır olumsuz etkı yaratmayacak, açıkça belırtılmemekle bırlıkte, bu atıklara bır bıyolojık arıtma uygulamagerekmeyecektır b) Benım de aralarında yer aldığım dığer araştırmacıların ortaya koydukları gıbı, "alt akıntının, Marmara'dan Karadenlz'e kadar olan 31t4 km.lik mesafede, yuzey tabakası ile kanştığım" ılerı surenler ıkıncı grubu oluşturmaktadır Bu araştırmacılar Boğaz boyunca sıraıanan topografık engeller, Boğaz'ın ıkı ucunda oluşan 60150 cm ye kadar varabılen su sevıyesı farkı ve eşıkler nedenı ıle alttakı suların yuzey tabakalarına kanştığım vurgulamaktadırlar üeğışık oranlar verılmekle bırlıkte, Karadenız'e geçen suların Boğaz'a giren suyun ortalama %20 ve gerı dönen suyun ıse %80 dolayında olacağı göruşune yaklaştıkları görulmektedır Bu araştırmacılann yayımladıkları verılere gore, alt akıntının engellenmedığı donemlerde Akoenız suyunun Karadenız eşığı uzerınden ınce bır tabaka halınde aktığı belırtılmektedırler Ayrıca eldekı verı ve bulgulara dayanarak alt akıntıya verılecek blyoloiik arıtma uygulanmamıs atıkların, Boğaz da ve Marmara'da bugunkunden daha cıddı kirlenme sorunları yaratacağı endışesını paylaşmaktadırlar Bu araştırmacılardan hıçbırisi, sayın yanıtçılann savlarının aksıne, hıç bır zaman ULYOTT ILGAZ teorısını savunmamış, aksıne karşı çıkmışlardır Bu grupta halen geçerlık taşıyan göruş, en fazla yaklaştığı PEK TAŞ'ın savlarından bıle bır hayli farklıdır Prensıp ve ayrıntılarında farklılıklar olmakla bırlıkte, Sayın Yanıtçı UNLUATA'nın daha aşağıda ayrıntılarını vereceğım 1983 tarıhlı bır eserınde de belırttığı gıbı' Ilk başta Pektaş tarafından ılerı surulen savlar, her ne kadar ölçum değerlerı bu olguyu destekleyıcı verıler olarak kabul olunmasa bıle geçerlı olmaktadır" (Unluata ve Oğuz, 1983, sayfa 12) zıra Boğaz'da, "Ara yuzeyı boyunca onemlı mıktarda karışımın meydana geldığı, Boğazıçı'nin her ıkl ucundaki ust su tabakasında görulen tıpık bınde 2 oranındakı salınıte farkından anlaşılmaktadır (Ünluata ve Oğuz, 1983, sayfa' 8) Genel anlamda, Boğazıçı'nden yuzey tabakası olarak akan, bınde 17 salınitedekı hafıf tuzlu Karadenız suyu, Marmara'ya bınde 2025 salınıteye ulaşarakgırer (Unluata ve Oğuz, 1983, s 4) Bu ıkıncı grup araştırmacıların büyuk çoğunluğu Boğaz alt akıntısına deşarj edılecek atıkların kaderınden endışe duymaktadırlar Bu endışenın dayanağını, çok tuhaftır kı benım bu konudakı göruşlerıme buyuk bır ıvedılıkle karşı çıkan yanıtçılardan Unluata, 1983'te en guzel şeklı ıle ortaya koymuştur "Boğaz'dakı akıntılar, yerel karışımlar ve alt akıntının Boğaz'ın kuzey ucu yakınlarında mevsımsel engellenışı bırleştırıldığınde, bu alt akıntı ıçerısıne deşar| edılecek materyelın kaderı uzerınde çok cıddı sorunlar meydana gelebıleceğını ortaya koymaktadır Böylece alt akıntıya bırakılacak atıklar, orıjınal çıkış noktasında bırıkebıleceklerdır " (Unluata ve Oğuz, 1983) Bu açıklamalardan ve yazılarıma verılen yanıtlardan da anlaşılabileceğı gıbı, uçuncu bır araştırmacı ekolu ortaya çıkmaktadır Bu ekolu temsıl edenlerın, bılımsel tasarımları zaman ve zemıne göre bellrll bır bilımsel salınım göstermektedır Bu konuda yanıtyayın ıkılemı çerçevesınde vereceğım ornekler, rahatlıkla benım yanıtım olabılecek nıtelıktedır (Sürecek) PLEKOM'DAN BİR FIRSAT Peşin fiyatına 6 taksitte AceR 500 S + Bilgisayar Teknlk özelllklerl: • 256 kılobayt ana bellek • 1 adet 360 kılobayt dısket sürücü • Grafık özellıklı tekrenk monıtör • 84 tuşlu klavye • MSDOS Işletım Sıstemı 3 2 • GVVBASIC • ACER 710, 910, 1100 ve IBM PC/XT/AT ıle tam uyumluluk 21. Yüzyılı vaadeden ACER'ın genişleme olanakları ve üst modelleri hakkında bilgi için lütfen bizi arayınız. nocM BİLCİSAYAR ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET A.$. Merkez: Abıdeı Hurrıyet Cad Demırsoy Apt bA/3 80310 MecıdıyeköyIST Tel 166 71 4 4 1 6 6 99 95 Tlx 38283 plex tr irtibat Bürosu: Bekar Sokak 2/4 06660 Kuçukesat ANKARA Tel: 146 44 20