Katalog

Cumhuriyet C U M A R T E S İ S A Y I : P A R A S I Z E K I 5 91 6 N I S A N 1 9 8 8 Türkiye'de 40 bin mağara var Minyatür nükleer reaktörler Dahilerin deli yanları var mı? Şeker hastaları için yeni beslenme önerıleri Dalganın zaferi Nüfusumuz çok mu? Altın bambu lemuru Yapay dizli ye parmaklı onbinlerce insan var Modern işyerleri hasta yapıyor M odern ofıs bınalarının yenı bır ısmı var Ingıltere'de Hasta bınalar Evet aır condıtıonlarla, nemlendırıcılerle ve Batı teknolojısının ötekı çağdaş araç gereçlerı ıle soğutulup nemlendırılen yenı bınalar ınsan sağlığını çok olumsuz etkılıyor Ingılterede 4 bin ofis çalışanı ve 42 ofıs binasında yapılan bır araştırma, bu bınalarda çalışan kışılerın sureklı yorgunluktan, tıkanmış burunlardan, boğaz kuruluğundan ve başağrısından şıkâyet ettığını gosterdı East Bırmıngharn Hastanesı Akcığer Hastalıkları Bölumu'nde Shervvood Burge'un yaptığı bır araştırma, hava soğutucuıarı ve nemlendırıcılerı ıle pek çok mıkrop ve bakterı taşındığını bunların da alerjıden başağrısı ve yorgunluğa kadar çeşıtlı rahatsızlıklara yol açtığını belgeledı Geçmıştekı araştırmalar nemlendırıcılere bır kez bakterı ve mıkrop bulaştıktan sonra bunların ınsanlara kolaylıkla geçtığını ve ofıs çalışanları arasında hastalıkların gıderek arttığını göstermiştı Şımdı hava soğutucularının da benzer sorunlar yarattığı ortaya çıktı Araştırmacılar bulgulannın sadece bırkaç sorunlu bına ıçin değil, tüm modern ofıs bınaları ıçın geçerlı olduğunu vurguluyorlar (S.S. New Sclentlıt) AIDS: Son bulgular ve tedavi önerileri Virüsün kuluçka süresi kadınlarda 8, erkeklerde 5.5 yıl. En etkln ilaç: Zidovudin Alternatif tedavi: Vücut ısısını yükseltmek. unyanın sayılı laboratuvar ve araştırma merkezlerınde bılım adamları AIDS vırusune karşı etkın bır ılaç gelıştırebıl mek ıçın uğraşadursun, yuzyılın salgın hastalığı özel ıkle ABD'de dehşetını surduruyor AIDS hakkında bılınen gerçeklerden bin, vırusun kan ve bazı vucut salgıları yoluyla bulaştığıdır Ikıncı bır gerçek de, vırus almış herkesın mutla ka AIDS hastası olmayacağıdır AIDS vı rusu HIV, bazı ınsanlarda aktıfleşmeye bılıyor, enfekte olmadığı surece ınsan lar vırusle yaşayabılıyorlar Aşağıda New Scıentıst'ten derledığımız AIDS' le ılgılı son araştırma, bılgı ve bulguları okuyacaksımz D | K Hayaletler nereden geliyor? Kuluçka süresi değişiyor AIDS tedavisinde en etkin ilaç: Zidovudin yalı verılerın guvenılır olmadığı goruşun deler Çunku sağlık yetkılılerının açıklamalarından once kaç kışının bağışlardan gelen kanı aldığını saptamak ve bu nedenle enfekte olanların kaçta kaçının AIDS vakası olarak karşımıza çıkacağını bılmek olanaksız Medley ve arkadaşları hastalığın ınkubasyon suresının enfeksıyon nedenıne bağlı olarak da değıştığıne dıkkat çekıyorlar "Kan alımıyla, cınsel faalıyetle geçenden daha fazla vırus alınabılıyor" Ikıncı olarak yaş, cınsıyet, etnık ya da genetık geçmış gıbı faktorler de hastalığın seyrını etkıleyebılıyor T ravmatık olayları ızleyen sanrılann (halusınasyon) kışılerın hayalet görmesıne ya da duymasına neden olduğunu belırten Calıfornıa Unıversıtesı'nden Dr Lenore Terr, psıkoloıık travmanın, paranormal deneyımlenn belırmesınde rol oynadığını belırtıyor Terr, 1976yılındaokul otobusuyle kaçırılan çocukların ve özel hastaların ustunde yaptığı çalışmalar sonrasında, travmatık olayların canlı ve yınelenen anılarının hayalet görmeduygusuna yolaçtığısonucunavardı Terrayrıca.ucak kazası, araba kazası ya da çocuk hastalığı geçırmış kışılerde yapılan çalışmaları ınceledığını ve bu kışılerın "hayaletlerın varlığını" ışıttıklerını, görduklennı ya da kokladıklarını anlattıklarını belırtıyor Terr, travma sonrası belıren bu tur tepkılerın bulaşıcı olabıleceğını ılerı suruyor Bır araba kazasında, bır kuçuk kızın kız kardeşının ölmesı, kızın herakşam kardeşının "nayaletını" gormesıne yol açtığını ve bunun arkadaşlarından bırıne geçtığını belirtıyor (M.A.Omnl,ocak88) an alımıyla geçen AIDS vırusu HIV ın (human ımmunodefıcıency vırus) AIDS hastalığına neden olması ıçın geçen ınkubasyon (kuluçka) suresı yaşa ve cınsıyete gore değişiyor Londra'dakı Imperıal College'dan Gra ham Medley ıle Roy Anderson ve ABDde Georgıa Unıversıtesı'nden bır grup araştırmacı, enfekte kan almış ınsanlaa ılışkın verılerı ınceledıler Bu ınceleme sonunda kadınlarda ortalama ınku basyon suresının 8,77 yıl, erkeklerde ıse sadece 5,62 yıl olduğu sonucuna vardılar Her ıkı cınsıyetten beş ıle ellı dokuz yaş arasındakı ınsanlarda ortalama ınkubasyon suresının 8,23 yıl olduğu saptanmış durumda Ancak beş yaşından kuçuk ve ellı dokuz yaşından buyuk insanlarda AIDS daha hızlı gelışıyor Medley ve arkadaş ları yaşlı grubun 5,5 yıl ıçınde hastalandığını bıldırıyorlar Ancak bunun HlV'den bağımsız olarak, söz konusu yaş grubunda normal ölum oranının yukseklığıne bağlı olabıleceğını de belırtmek gerek Beş yaşından kuçuk çocuklar da vtruse çok daha çabuk, ortalama 1,97 yıl ıçınde yenık duşuyorlar Araştırmacılar kan transfuzyonu (alımı) nedenıyle vırusü almış ınsanlara da ; B ugune kadar AIDS'lı hastaların yaşamını uzatmakta etkın olabılen tek ılaç, AZT adıyla da tanınan zidovudin Bılım adamları zıdovudının etkınlık mekanızmasını ve molekuler yapısını kabaca bılıyorlar Son olarak da İskoçya'dakı Dundee Unıversıtesı'nden bır grup araştırmacı ılacın uç boyutlu yapısını da açığa çıkarmış durumda Dundee'dekı uygulamalı fızık ve elektronık muhendıslığı kursusunden Patrick Tollln bunun çok kuçuk bır adım olduğunu bıldırıyor "Ama bu bılgının ılacı gelıştırme yonunde kullanılacağı umudundayız" dıyor Tollın "Yapısını ne kadar lyı bılırsek, ılacı da o kadar tyı gelıştırebılırız " Zidovudin DNA zıncırını oluşturan molekullerı çağrıştıran nukleosıt analog ları (benzerlerı) ısmınde bır ılaç grubundan HIV vırusu (human ımmunodefıcıency vırus) bır hucreye gırınce enzımlerı aracılığıyla hucrenın DNA uretımım denetımı altına alır Yapılan araştırmada enzımın normal nukleosıt yerıne zıdovudını kolaylıkla kabul ettığı göruldu Bır sonrakı nukleosıt, buyuyen DNA ıplıkçığıne ekleneceğı zaman artık normal olarak bağlanacağı hıdroksıl grubu orada bulunmamaktadır Fakat bu verılerı hıdroksıl grubunun yerını başka bır kımyasal grubun aldığı her bıleşığın antıvıral (vıruse karşı) faalıyetı olduğunu gostermez Bu durumda zıdovudının uç boyutlu olması ılacın etkısını belırleyen en önemlı faktor olabılır Bunu araştırmak uzere Dundee ve Aberdeen den bırgrup bılım adamı zıdovudını krıstalıze ettıler Sonra yapısını ınceleyebılmek ıçın krıstalı X ışınlarıyla parçaladılar Sonuç olarak krıstalının ana yapısının zayıf hıdrojen bağlarıyla tutunmuş ıkı zidovudin molekulunden oluştuğunu görduler Nukleosıtler ve analogları, şeker, baz ve bır fosfat grubundan oluşur Normal olarak bu molekuller hıdrojen bağlarıyla ve sımetrık olarak bağlanırlar Oysa zidovudin krıstalındekı çıft mclekul asımetrıktır Çıftı oluşturan her molekul şeker, baz ve fosfat grubunun arasından değışık açılarla bağlar oluşturmuşlardır Oyleyse bu bılgının ınsanlarda AIDS'e neden olan vıruse karşı gelıştırılebılecek ılaçla ne ılgısı olabılır? Araştırmacılar bu soruyu yanıtlarken zıdovuDevamı 2. Sayfada