Katalog

S O R U N Y A N ITLA Y A L I M BİLİM KÜLTÜR Saç dökülmesi önelenebilir mi? Karadenız Ereğlısı'nden Selçuk Yanık, "Saç dökulmesının nedenı, saç köklerindekı kılcal damarların körelmesı, yanı saçın besınsız kalması olduğunu bılıyoruz" diyerek soruyor "BenGay adlı merhemin de görevl, derinln belli bolgesindski kan dolaşımını hızlandırmak olduğu blllndlğlne göre saç dökülen bölgelere, mesela alıraa günde blr ya da Ikl kere BenGay tedavlsl uygulanırsa, o bölgedekl saç dökülmesi önleneblllr mi? Eğer önlenlrse, BenGay'ın uzun sure kullanılmasının zaran var mıdır?" Bu soruyu Istanbul Unıversitesı Tıp Fakultesı Derı Hastalıkları Bölumu'nden Doç. Dr. Orhan Baransü yanıtlıyor "Saç çıkartan ılaç" olarak pıyasaya surulen ılaçların esas etkısı zaten yuzeysel kan damarlarını genışletmektır önemlı olan bu kan damarlarının genışlemesıyle kılın daha lyı beslenmesını sağlamaktır Bu ya da kullanılacak herhangı bır ılacın etkılı olabıleceğını söylemek mumkündür Ancak bu yöntem çıkan saçları kuvvetlendirmek yönunde etkılı olur Olmayan saçı çıkartamaz Ayrıca bu konuda dunyada en etkılı madde olan Mınoksıdıl'ın bıle bu olguda etkılı olmadığını göruyoruz Etkılı olduğu olgularda ıse tedavı kesıldı ğı zaman saçlar yenıden dökulmektedır Damarları genışletmek ıçın en etkılı ve basıt yöntemlerden bırısı, saçlı derıye masaj yapmaktır Alkollu bırtakım maddelerle saçlı derıye yapılan gunluk masajlar dışında kullanılacak yöntemlerın, bu basıt yonteme ne kadar ustunluk gosterdığı ya da az bır ustunluk gösterıyorsa kullanılan ılacın malıyetıne değıp değmeyeceğı ıse kışılere kalmış bır konudur n 'Descartes'ın Talkını ve Salkımı Vehbı Belgil rFransız fılozof ve bılım adamı Descartes (Dekart)'ın "Usul Hakkında Söyleşı" adlı yapıtının yayımlanışının 350 yıldönumu ıdı Kıtap 1637'de yayımlanmıştı "Usul Hakkında Soyleşı" dunya düşunce tarlhinın kılometre taşlarından bırıdır ve "Descartes"a çağdaş felsefenın babası adının venlmesıne yol açmıştır 5060 sayfalık bır yapıt ne yapmış da yazarına bu saygınlığı kazandırmıştır? Kıtabın adının tam olarak yazılması konumuza ışık tutacaktır "Aklını lyı Kullanmak ve Bılımlerde Gerçeğı Aramak içın Usul Hakkında Söyleşı " Fılozof, bu kuçucuk yapıtını 6 bölume ayırıyor Bırıncı bölume şöyle başlıyor "lyı duşunme ve doğruyu yanlıştan ayırma yeteneğı olan akıl butun ınsanlarda eşıttır Aynı şeyler hakkında ayrı, hatta zıt goruşlere sahıp olmamızın nedenı, duşunurken aynı hususları göz önunde bulundurmamamızdır Bu yuzden de, önemlı olan, akıl sahıbı olmak değıl, aklını kullanmasını bılmektır" Bundan sonra Descartes, zamanının bılımlerının nasıl yanlışlarla dolu olduğunu, koca koca kursu sahıplerının dın ve saplantılar yuzunden nasıl dunyayı yanıltıp bılıme zarar verdıklerının eleştirısını yapıyor ve sonuçta her şeyden şuphe etmek gerektığını söyluyor Ancak, şunu hemen belırtelım kı, duşunur, dını doğrudan karşısına almıyor, tam tersıne pohpohluyor Nasıl pohpohlamasınkı, o sıralarda (1633'te) Galıle kutsal kıtaplarda yazılanın tersıne 'dunya duruyor, guneş onun çevresınde dönuyor' dedığı ıçın dınsızlıkle suçlanıp mahkum edılmıştı Descartes, Soyleşı'mn ıkıncı bölumunde, bılımde gerçeğe varmak ıçın kendısının ızledığı dört kuralı açıklıyor Bunu yaparken de, tevazu sınırlarını aşmıyor, şoyle dıyor "Başkalarına akıl oğretenler kendılerını onlardan ustun görürler Ben öyle bır ıddıada değılım Burada, kendı kullandığım usul kurallarını açıklıyorum " Bu dort kural şudur 1)Gerçek olduğunda kuşku göturmeyen şeylerı kabul etmek, 2) Karışık konuları anlaşılmazlıktan kurtarmak ıçın anlaşılır kuçuk bölumlere ayırmak (analız), bunları ayrı ayrı çozdukten sonra tekrar bırleştırmek (sentez), 3) önce en basıt ve anlaşılması en kolay şeylerı anlamak, bu yolla elde edılen doğru bılgılerı karışık konuları anlamada kullanmak, 4) Anlaşılması gereken şeylerın hıçbırının unutulmaması ıçın özetlemelerde bulunmak İki ışık çarpışabilir mi? ITU Bılgısayar Bolumu oğrencısı Alp Yıldırım'ın sorusu şöyle "Aynı dogrultu, karşıt yönlerde devlnen Ikl ışık ısımnın çarpısması olası mıdır?" Bu soruyu Boğazıçı Unıversitesı Fızık Bölumu'nden Doç. Dr. ömür Akyuz yanıtlıyor Herhangı ıkı yonden gelerek kesışen ıkı ışık ışınının çarpısması mumkundur. Fakat çok az muhtemeldlr. (Soranın "olası" kelimesını yukarıdakılerden hangısı karşılığı kullandığını sokemedım Imkân olanak, Ihtımal olasılık) Bunun başlıca sebebı duzgun bır karakter gösteren dalgaların bırbırlerını bozamadan bırbırlerının ıçınden geçıp gıtmelerı gosterılebılır Ancak foton (yanı tanecık) karakterı taşıması çok zayıf da olsa çarpışma ve bırbırlerını kısmen saptırmaya yol açabılır n 1987' DÜŞÜNBUL Rastgele Yürüyüş Duz bir çlzgl uzerinde bulunan blr kişinın hangl yönde ne kadar ılerleyeceğı ıskambıl kartlanyla belırlenmekte Başlangıçta '0' noktasının 100 adım sağında bulunan bu kışı, beşı sıyah, beşı kırmızı on karttan bırını çeker Kan sıyahsa 0' noktası ıle arasındakı mesafenın yarısı kadar sola ( 0 a doğru), kart kırmızıysa sağa doğru gıder Çekllen kart yenlden kullanılmaz Aynı ışlem geride kalan kartlarla yınelenır Bu durumda, bu kışı on kart da çekildıkten sonra başladığı noktanın sağında mı yoksa solunda mı olacaktır? '0' noktasından uzaklığını bulabılır mısınız? Bllmecayl kazanan 20 okurumuza Vlrglnla WoH'un "Kandlna Alt Blr Oda" kıtabını ar mağan edeceğız zı Ahlak Kuralları" adını taşıyor Descartes, bırincı ahlak kuralının, ulkesının yasa ve geleneklerıne uymak, kendısını Hırıstıyan olarak yetıştıren Tanrıya şukretmek, butun dığer konularda aşırılıktan uzakta, hep orta yolu seçmek olduğunu söyluyor Ustadın bılımsel usul kuralının bırıncısı olan "gerçek olduğunu açıkseçık bılmedığı şeylerı öyle kabul etmeme" kuralını tam uy gulasa ıdı Tanrının kendısını Hırıstıyan yaratmış olmasına" şukretmemesı gerekırdı Bu sözu ıle fılozof, bır tur yaöcılık yapıyor Çunku, Galıle, Descartes ın mensubu olmakla övunduğu Hırıstıyanlık adına mahkum edılmıştı Bundan başka, dının burnunu sokmadığı alan yoktu, ve Descartes'ın kınadığı bılımsel yanlışların çoğu bundan kaynaklanıyordu Ama o, bu durumda, "Neme lazım Azıcık aşım, kaygısız başım" polıtıkasını guduyordu Descartes'ın ıkıncı ahlak kuralı şu ıdı Tuttuğum yolda, doğruluk kesın olmasa bıle, dumduz gıtmek Ustad burada kendını ormanda kaybolmuş bır yolcuya benzetıyor ' Yolcu durmadan yön değıştırerek değıl, yanlış da olsa tek bır yönde durmadan ılerleyerek ormandan kurtulabılır" dıyor Uçuncu ahlak kuralı olarak, dunyanın nızamını değıştırmektense kendısını değıştırerek çevresı ıle uyum sağlamayı yeğledığını söyluyor Ancak, şurasını hemen belırtmek gerekır kı, fılozof, bu ahlak kurallarını geçıcı kurallar olarak kabul edıyor Hatta, bunu bır ornekie anlatıyor Eskı evinı yıkan bır ınsanın, yenı evı yapılıncaya kadar geçıcı bır yer yapması Üstat, gerçek evını yapabıldı mı'' Sanmıyorum Bu tutumu ıle yapamazdı da Bunu, kendısınden 100 yıl kadar sonra yaşamış başka bır Fransız duşunuru olan Voltaıre ın (16941778) tutumu ıle karşılaştmnca daha lyı anlıyoruz Voltaıre, kendısını Hırıstıyan yarattığı ıçın Tanrıya şukretmıyor, dine cepheden saldırıya geçıyordu Orneğın, olmek uzere sandığı ustada dını telkınlerde bulunmak uzere gelen bır rahıbe, "Senı kım gonderdı?" dıye sormuştu Allah Baba" yanıtını alınca, derhal, "Guven mektubunu göster" demıştı Descartes yasa ve geieneklere tam uyum ılkesıne sarılmıştı Voltaıre ıse haksız yasa ve geleneklere cepheden saldırıyordu Ben, ne zaman Descartes aklıma gelse, "Hocanın söyledığını yap, yaptığını yapma" altın sozumuzu anımsarım Nıtekım, üstattan sonrakı duşunurler, onun bılımsel kurallarını uygulayarak uygarlığa katkıda bulunmuşlardır Descartes da Cebır ıle Hendeseyı bırleştırerek her ıkı bılıme de yepyenı ufuklar açmıştır Buna bugun, yanlış olarak, "Tahlılî Hendese" (Analytıcal Geometry) denıyor Bu "Analytıcal sozunu ortaya atan Vıeta (15401603) adlı bır Fransızdı Kendısı, Arapça bır kelıme olan "Cebır" kelımesıne kızıyor onun yerıne "Analysıs" dıyordu Bu yuzden, kıtabına, "Analıtık Sanata Gırış" adını vermıştı Sonunda kelıme tuttu, bugun de kullanılır oldu ukmt Geçen haftamn çozümu rawr Kareli Bulmaca ® © © @ © ® (S) ® m ® ® @ ® ® ® ® ® Talkın ve salkım Kazanan okuyucular: Ahmat Kuzu; Adana, Hakan Tokar; Adana Blrsan Karahan; Istanbul, Flllz Baakonaklı; Ankara, Handan Almalı; Dıyarbakır, Sülayman Şarbatçloğlu; Antalya, Çağlar Eran; Ankara, Saadat Poyraz; Izmır, Adlla Aalan, Eskışehir, Murat Blrlclk, Dıyarbakır Zakariya Damirtaa; Izmıt, Utku Boztoaun; Kayserı, Ultfl Aydogmuş; Isparta Adnan Kaaklnaoy; Samsun, Yuauf Şantuğ, Kıbrıs Toprak reformu "İşte böyle ver tarlayı" " Descartes" ın kendi kurallarına kendının de tam uyduğunu söyleyemeyız Kopernık sıstemıne ınanan Descartes bu doğrultuda "Dunya" adlı bır kıtabı yayımlamaya hazırlanırken Galıle'nın mahkumıyetını öğrenıp yapıtını matbaadan gerı almıştır Filozofun kendı "talkın"larına kendınin de uymadığını yapıtının Oçuncü bölumunden öğrenıyoruz Bu bölumun başlığı, "Metodumdan Çıkardığım Ba