Katalog

T ARTI ŞMA O ğretmenlık yeterlık sınavı adıyla yapılan sınavla Mıllı Eğıtım Bakanlığı, devlet okullarına, dershaneler ve özel okullar ıhtıyaçları olduğu ölçude öğretmenlerı almak amacını gutmekte Bu sınav, uzerınde tartışılan, eleştırılen, gereklı olup olmadığı çok duşunulen bır olaydır Bu sınavı kazanamayan oğretmen adayları öncekı yıllarda dershanelerde çalışabılıyorlardı Bu arada bır devlet okuluna devam edıp 1 sene sonra stajyerlıklerını kaldırabılıyoriardı Bu sene yasal olarak bu mumkun değıldır Oğretmen adayının ıster devlet okulunda ısterse özel dershanelerde çalışsın, bu sınavı kazanma zorunluluğu var Yeterlık sınavına katılan eğıtım fakultelerı mezunları, fen fakultesı mezunu ve de örneğın kımya mühendısı olduğu halde oğretmenlık yapmak ısteyen oğretmen adayları ıle boy ölçuşmektedır Şansı, yapılan sınavın alan bılgtsını ölçmeye yönelık olması durumunda çok azdır Ustelik fen fakultesi mezununun örneğın bıolog kımyager, unvanı olmasına bu alanlarda çalışabılmesıne rağmen, eğıtım fakultesı mezununun oğretmenlık yapmaktan veya yapmamaktan başka seçeneğı cfe yoktur oğretmenlık yeterlık sınavında sorulan sorular hıçbır basın organında açıklanmamakta Oaha öncekı senelerde sınavın gazetenızde tartışma bölumunde çıkan yazarın belırttığı gıbı Turklslam sentezin! benlmsemış, özumsemış adayları seçmeye yönelık olduğu ortadaydı Bu sene dershanelerin de yeterlık sınavı kazanan elemanı çalıştırma mecburıyetınden olsa gerek, okutulan tum derslerı kapsayan, bılgıyı olçen lyı sorular olduğunu oğretmen adayları belırtmektedır Bu olumlu bır gelışmedır Ama ilerde özel dershanelerın sınavlarını kendılerı yapmak ıstemelerı halınde durumun ne olacağı ortadadır Eğıtım fakultelerinde yapılan eğitimın yalınkat olduğu gerçektır Ancak bu okullarda YÖK'un var olan tum olumsuzluklarına rağmen bır lyıleşme söz konusudur Eskı mıllı eğıtıme aıt kadroların mıllı eğıtıme gerı verılmesı, mevcut 4 yıllık lısans eğıtımı almış öğretim görevlılerlne gelışmelerını tamamlama şansı verılmesı, yuksek lısans, doktora mecburıyetı konması, araştırma görevlılerının alınarak bır unıversıtede öğretim uyesı olabılmenın yollarından geçerek bu kurumda çalışabılmelerınln sağlanması olumlu adımlardır Son eğjtim şurasında Mıllı Eğıtım Bakanlığı kendı ogretmenını kendı yetıştırmek ısteğını dıle getırmış, bu kurumları YÖK'ten almak ıstemıştır Şımdılık bu kurumlar YÖK'e bağhdır Yapılması gereken, alan bılgısı derslerinın fen fakultesınde okutulanlar sevıyesıne çıkarılmasıdır oğretmen olmak ısteyenler 1 senelık ayrıca oğretmenlık formasyonu veren bır eğıtıme tabı tutulmalı, oğretmen olmak ısteyen herkes, mezunıyet derecesıne ve senesıne göre sıraya konarak göreve başlamalıdır Oğretmenlık yeterlık sınavı, verılen dıplomaya guvensızlık anlamını da taşımaktadır Mezun olan öğretmenlerı sınava sokmak yerıne, verılen eğitimın yeterlılığı denetienmelıdır öğretim elemanlarının kendılerını yetıştırmelerı ıçın gereklı koşullar sağlanmalı ve bu denetienmelıdır Suna Kul Eğitim fakültelerinln geleceği «»• İlk tanrıların izinde Tanrı kavramı ilk kez, Ortadoğu'da pişmiş topraktan yapılmış kadın heykelcikleri ile ortaya çıktı. Çatalhöyük duvar resimlerinin, tanrı kavramının anlaşılmasında özel bir yeri vardır. Yazan: Jacgues Cauvin Çeviren: Betül Sayıl ln kavramının ınsan ırkını çoktan berı etkıledığı bılınse de ilk tanrı ların ne zaman ortaya çıktığını kesın olarak saptamak oldukça guç tür Paleolıtik sanatın bir dınsel ıçerığı olduğu bilinıyor, ancak belırlı tanrılar olduğuna daır bır kanıt yok İlk tanrı kavramı, ınsanlık tarıhının önemlı bır dönum noktası olan Neolıtık donemde Yakındoğu da pışmış toprak tan yapılmış kadın heykelcikleri ıle ortaya çıktı Tanmsal denemelerden kısa sure önce or taya çıkan bu değışım, Neolıtık çağda yaşanan geçış surecını bıraz olsun açığa çıkarır Tanrıların varlığı ınsanın ınanışlarında ya tar Bu kavram, ınsanlığın tarıhsel geçmışıne, yani i Ö 4000 ve 3000 yıllarında Mezopotamya ve Mıaır'da yer alan "yazı uygarlıklarının" başına kadar uzanır Demek kı tanrısal varlıkların geçmışı prehıstoryada (tarih öncesınde) aranmalıdır Ancak tarıh öncesı çok genış bır alanı kapsar Insanlığın dcğuşu ikl mllyon yıl öncesine dayandırılır Arkaık ve eskı Paleolıtik çağdakı gelışım bazı fosılleşmış maddeler (taş, kemık, kömur ) ıle araştınlabılmış, bu da ancak somut urelımı kavrayabılmemızı sağlamıştır Araç ge reçlerin evrıml, yaşanan yerlerın duzenlenmesı ya da beslenme olanaklarının araştırıl ması glbl Bunlar da Insanın ne iç dünyası ne de Inanışları uzerıne bır bılgı edınmemı ze yarar Bu ıkı kavramın gerçekten araştırılabılmesı ıçın elde edılebılen verılerın belırlı bır yarar amacı gutmeyen ruhsal bır etkınlığe aıt olması gereklr Bu da zaten sanatın tanımıdır Oysa bir aanatın doğuşu, zamanımızdan otuz bln yıl önce, Atlantık ıle Urallar arasın da, Paleolıtik döneme tarlhlenlr Bu sanatı ınceleyerek. o devrın mağara duvarlarına yansıtılmış duşunce yapısını anlama olasılığını bulabılirız Bu sanatın başından berı bır dınsel ıçerığe sahıp olduğu kanıtlanmıştır Ancak bu, belıril tanrılara ınanıldığı anlamını taşımaz Avrupa, Anadolu ve Ortadoğu'da D çarpar Bu resimler, uzun sure ava ve avcılığa bağlı bazı buyu uygulamalarının betımlenmesı olarak kabul edılmışlerdır Ancak daha sonra Andre Lerol Gourhan'ın araştırmaları, en çok betımlemesı yapılmış turlerın en çok avlanan turlere ılgılı olmadığını ortaya koydu Zamanımızdan on bın yıl önce, son buzul çağını ızleyen genel ıklım ısınması Batı Avrupa ıçın zararlı oldu mağara resımlerı sanatı sona erdı insanlığın yenl evrim merkezı Yakındoğu'ya, SurıyeFılıstın topraklarına kaydı Burada, gunumuzden 10 0008200 yıl önce 'Natufyen' uygarlığı yeşerecektır Yakındoğu'nun ilk sanatı Natufyenler, avcı bır toplum olmalarına karşın kurulu köylerde yedeşık bır düzen kurma hareketı başlatmışlardı Onların soyun dan gelenler 8 bın yılda bllinen ilk tarım deneylerını gerçekleştırmışlerdır Natufyenler, Orta Fırat ve Ürdun Nahrf kenarlarına yerleşerek hayvan avcılığı ve bıtkı yetıştıncılığlne başladıktan sonra, ilk Yakındoğu sanatı or taya çıkmış kı bu daha çok taştan yapılmış kuçuk heykelcıkler ve bazı aletlerın kemık ten oyulmuş sapları ıle örneklendırılebılır Bazen oldukça gerçekçı, bazen de şematık olan bu nesneler ceylan ya da geylk gibi hayvanları betımlıyordu Ceylanlar çok avlanmasına karşın, bır boynuzlu hayvan olan geylk çok az vurulurdu Betımlemesı yapılmayan hayvanlar arasında bazı yerleşım bölgelerınde önemlı bır besın kaynağı olan yabandomuzu, yabani sığır sayılabılır Böylehkle burada da avlanan hayvanlarla betımlenenler arasında bır ılışkı olmadığını gorebılıyoruz Insan fıgurüne Ise çok ender olarak rastlanır, hepsı de cınsıyetsız olarak gösterilmıştir Flllttln'de Natufyen uygarlığından sonra ortaya çıkan ve PPNA (Prepottery Neolıthıc A Çömlekçılık öncesı Neolıtık A) olarak adlandırılan uygarlık, 8 bın yılda ilk tanmsal deneylerı gerçekleştirecektir Damas bölgesındekı Tell Aswad ve Urdun Nehrı ovasındakı Jöricho ve Netlv Hagdud yerleşım mer. kezlerı bu bın yılın ilk yarısında tahıl uretımını başlattılar Suriye'de Orta Fırat bölgesl uzerınde bulunan Mureybat köyu de aynı devırde avcı loplumdan tarımcılığa adım atıldıgını göstecmesı bakımından önem taşır Bu çok önemlı değışım ıkı noktayı etkıleyecektir Blrlncisl yenı bır besın stratejısı kurulmasına yol açacak, ıkincı olarak da ıdeolojının değışmesıne neden olacaktır 9 bın yılın Mureybet köyünun avcı toplayıcı balıkçıları daha önce anlatılan yaşam bıçımıne uygun olmalarına karşın, 8000 ile 7600 yıllarından sonra aynı uygarlığın ınsanları, değışmeden kalmış doğal çevrelerınde yaşamalarına rağmen kaynakları seçmeden bır yenılık getırmışlerdır Balıkçılığı bır kenara bırakarak ot yıyen hayvanları avlamaya başlamış ve tahıl ıle tanışmışlardır Bu kısıtlayıcı seçım, çalışmanın ve yaratıcılığın artmasına neden olmuştur Bu, hiçbır dış baskı olmadan ınsanın kendı kendıne aldığı bır karardır Bu da Amerıkalı Lewls Binford ve Kent Flannery tarafından ortaya surulen varsayımı çurutmektedır Bu varsayıma göre, tarımın yaratılması vahşı kaynakların gıderek tukenmesi Ile açıklanıyordu Oysa doğal devırlerın kontrol altına alınması ıle ınsanı uretıcı kılan bu değışım, onun doğa ıçındekı yerını de yenıden belırlıyordu Şımdı bu evrımın nesnel açıdan ıncelenmesi gerekır Artık yavaş yavaş kontrolu altına alacağı doğayı ınsan nasıl görecektır? Paleolıtik çağda hayvanların duz bır çızgı uzerınde ıkı turu bırbınnden ayırarak betımlendığı devır sona ermıştır Bundan böyle ıkı sımge önem kazanacaktır Kadın ve boğa... Gerçekten de i ö 8000 yılından ıtıbaren, ilk tarım deneylerınden bıraz önce, Mureybet'te, Natufyen sanattan çok daha değışık bır turde yaratılmış eserler ortaya çıkar Bunlar kadın blçiminde fıgurlnlerdır Taştan ya da pışmış topraktan (seramık öncesı bağlamda yepyeni bır malzeme) yapılmış bu fıgürler gerçekçı ya da şematıktırler Kalçalar, cinsiyet organı ve göğuslerın lyıce abartıldığı bu heykelcıklerde kollar göğsün altında bırleştlrilmiş durumdadır Kadın fıgurlerlnın yanı sıra, ıkincı bır fıgur önem kazanır Bu fıgur, hayvansal olmasına karşın Natufyen uygarlığın sımgesel anlayışının karşısında yer alır Yine Mureybet'te, I ö 8200 yıllarında, evlerin balçık duvar B u s a n a t l ö 10 000 yılına doğru ortadan kaybolacaktır Aşağı yukarı aynı anda baş ka bır sanat Akdenız'ın öteslnde Yakındoğu'da yeşermeye başlayacaktır Bu sanat, Neolıtık çağa geçış dönemı sayılan ve ınsan toplumlarının tomel değışımlerı yaşadığı 'Neolıtik devrım' çağında gelışıp l ö 8000 yılında Neolıtık çağda konumuzla yakından ılgısı olan temaları kullanmaya başlayacaktır Gerçekten de tanrı kavramının Neolıtık çağa geçış dönemınde önemlı bır yer tuttuğu nu göreceğız Ancak bugune kadar yapılan araştırmalar daha çok sosyoekonomık ve teknık yönlerı ele alıyordu ld«olo|ik «vrlm ıse, tarıh öncesı devırlere aıt artıstık urunlerın ıncelenmesi ıle açığa çıkarılabılır Bu sanat üç zamanda ıncelenebılır önce Avrupa Ust Paleolıtik çağı, sonra Yakındoğu'nun Son AvcıToplayıcıları çağı ve en son ve en önemlı olarak Yakındoğu Neolıtık çağı Bu ideolojinin temel araçları her uç çağ ıçın de ıncelenmıştır Ust Paleolıtik çağ sanatı öncelikle Fransa'nın güneyini ve Ispanya'nın kuzeyını kapsar Avcı toplumlarda olduğu gıbı daha çok hayvanları ele alır Mağaralann duvarları uzerıne genellıkle gerçekçı olarak resmedılmış hayvan betımlemelerının yanı sıra, ba zen de bu fıgurler arasında yaratılmaya çalışılmış bır bağ ıle çeşıtlı 'sahneler' de göze Çatalhöyük'te lö 7• 6 bın yıllarda kadının kutsal doğası bu heykelcikte görulebllir Tanrıça, panterlertn oluşturduğu bır taht uzerınde doğum yapmaktadır Bir bebek başı bacaklarımn arasında görulmektedır Kadın fıgurunun yanında ylne onun kadar ön çok sayıda boğa resmı ve heykelı bulunmuştt nağın butun duvarını kaplar Hayvanın ustun san lıgurlerı ıse kuçukluklerı ıle dıkkat çekrrn