Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N K I S A K I S A Harika tekstil GORETEX Denizdeki akaryakıt lazerle yok ediliyor Amerikalı bilim adamları, Kuzey denizlerine dökülen akaryakıtın yok edilmesi için yeni bir sistem geliştirdi. Kuzeydeki denizierde akaryakıt kiriiliğiyle veya donmuş nehirlerdeki akaryakrt birikintileriyle mücadele etmek oldukça zor bir iştir. Düşük ısı ve buz, akaryakıtın küçük ve katılaşmış birikintiler haline gelmesine neden olur. Yakıtı emerek alma gıbı bilenen yöntemler yalnızca, yakrt akıcı halde bulunduğu zaman geçerlidir. Kuzey Kanada'da ve Alaska'da yakıt birikintilerı yangın bombasıyta yok edilmiştir. Tanker kazalarında dökülen akaryakıt için de aynı yol kullanılmıştır. Bir helikopter yakıt birikintilerlnin üzerine doğru uçuşa geçer, yangın bombalarını atar ve eger tutuşursa yakıt yok edilir Oysa bu çözüm pahalı ve tehlikelidir. Yeni sistemde helikopterin üzerine iki farklı lazer monte ediliyor. Yaklaşık 800 VV'lik güçte devamlı ışın gönderen bir karbondıoksit lazeri, yakıtın bir kısmının buharlaşmasını sağlıyor. Bir ıki sanıye sonra ise yüksek megavat gücünde bir ışık enerjisı gönderılır. Bu da yakıtın yanmasını sağlar Heriki lazer, kızılaltı ışıkfa 10.6mikrometrelik dalga uzunluğunda ışın gönderir. n Olağanüstü niteliklere sahip ıncecik bir zar, uzay elbiselerinden, kafp ameliyatlarına kadar türlü bilim alanlarında kullanılıyor. GoreTex aslında, "teflon" olarak bildığimiz termoplastik bir polimerin bir türevi oluyor. İncecik bir zar görünümündeki bu yeni madde, kimyasal etkenlere karşı dayanıklılığı, yalıtıcı ve mekanik özellikleriyle çok geniş bir kullanım alanı buldu. GoreTex'in özelliklerini şöyle sıralayabilirız: Metre karesi sadece 25 gram ağırlığında, 2,5 mikron (1 mikron = 0,001 mm) kalınlığında, santimetre karesınde 1 milyar 400 milyon adet gözenek yer alıyor, suyu geçirmiyor, 240 ve +270 derece arasındaki ısıdan etkilenmiyor ve yırttlmıyor. Bu güçlü dayanıklılığı nedeniyle GoreTex, uzay teknolojısinde geniş ölçüde kullanılıyor. Uzay adamlarının gıydiğı 11 kattan oluşan özel elbiselerin en üst tabakası da bu incecik zar ile kaplı bulunuyor. GoreTex'ın vücut tarafından reddedilmemesi, kan ve dokularla uyum sağlayan bir madde oluşu, tıp alanında da yaygın şekilde kullanılmasına yol açtı. Bu madde protez damar, kalp kapakçıkları, bypass ameliyatları ve ameliyat ipliği yapımında kullanılıyor. Sanayide ise, kirli madde artıkları, GoreTex'ten yapılmış filtreler kullanılarak temizleniyor. GoreTex'ın su ve rüzgârı geçirmeme özelliği, konfeksiyon alanında da aranılan bir madde olmasını sağladı. Bu madde ile kaplı bir giysi, su ve soğuğu geçirmiyor, bu arada terleme sırasında kumaşın çok sayıdaki gözenekleri, terin buhar halinde dışarı çıkmasına imkân veriyor. Sonuç olarak GoreTex'ten yapılan anorak, eldiven ve çizmeler dış etkenlere karşı koruyuculuğun yanı sıra hafif ve rahat olma özelliklerini de taşıyor. GoreTex'in tüm iyi puanlarına karşın tek dezavantajının yüksek fiyatı olduğu gözleniyor. Ürünlerinde GoreTex kullanan firmalar ise bu maddenin üstün dayanıklılığını ileri sürerek, ödenen fiyatın malın garantisini oluşturduğunu savunuyorlar. D mas, bilinen en sert madde olması dışında iyi bir ısı iletkenidır ve mor ötesi, görünür ve kızıl ötesi ışınların geçirgeni olarak bılinir. Birçok bilim adamı, laboratuvarda veya doğada elmas yapmak düşüncesini küçümsemekiedir. Çünkü bu Işlem yüksek basınç ve sıcaklık gerektirir. Amerika'da bilim adamlan bu konuda çalışmaktadır, ancak henüz bir sonuç alamamışlardır. Bunun yanı sıra Sovyet ve Japon bilimcileri ince elmas tabakaları (elmas filmler) elde edebildiler ve depoladılar. Elmas filmlerin depolanmasında kullanılan gazların bir araya getirilmesi çok güçtür. Elmas, saf karbondur. Ancak %99 hidrojen ve %1 metan gazlarının karışımından, dört hidrojen ve bir karbon atomundan oluşan kristal elmas filmler yapılabilir. Elmas filmlerinden, özellıklerinden dolayı bir çok konuda yararlanılabilir. Elmas, oldukça sert ve kimyasal olarak hareketsiz bir madde olduğundan kaplamada, uygun işlemlerden geçirildiğinde elektronik parçalardan fazla ısının uzaklaştırılmasında, yarı iletken özellığinden dolayı da direkt olarak elektronikte kullanılabilir. IJ cılı bir teleskopla uzayda bir kara deliği çevreleyen gazlar üzerinde çalışıldı. Uzayda, 1984 haziran ayında, dünyadan 200 milyon ışık yılı uzaklıkta, galaksinın merkezindeki bir kara deliğin ufkunda aniden çok miktarda helyum gazı görüldü. Helyum gazı sadece yıldızlarda yapılır. Dolayısıyla bu kara deliğin bir yıldızı tahrip ederek yuttuğu söylenebilir. Daha sonraki hesaplamalarda, güneş büyüklüğünde bir yıldızın kara delikde parçalandığı ve böylece bir düzine dünyaya eş bir yığının tükendiği gözlemlenmıştir. Bu konudaki ilk soru, tabii ki, yıldız deliğe girdiğinde, öncelikle ne olduğudur. öu soruyu yanıtlamak için deliğe giren cismin sonsuz ölçülerde ve sonsuz yoğunlukta parçalara ayrıldığı düşünülebılir. Ancak gerçekte ne olduğu tam olarak anlaşılamamıştır. U Kalp hastaları için yeni bir umut Kalp kasından yapılan bir hormon, kalp hastalarının tedavisinde yeni bir aşama sağlıyor. Beta reseptör blokerleri, kalsiyum antagonistleri, dıüretikler: Bu isımler kalp hastalarının yakından tanıdıkları ilaç gruplarına aıt. Ve şımdi bunlara bir yenisi daha eklenmek üzere: Kalbin bizzat ürettiği bir hormon, tedavide kullanılmak amacıyla laboratuvarda yapay olarak üretiliyor. Bu yeni tedavi yöntemi 'bir taşla iki kuş vuruyor'; çünkü söz konusu hormon, kısaltılmış adıyla ANF, hem vücuttaki fazla tuz ve suyu atarak diüretik (idrar söktürücü) etki gösterıyor hem de damarları genişleterek kan akımını arttırıyor. Kalp hormonunun keşfı yolundakı ılk adımlar 1956 yılında atılmıştı: Kalbin ön gözlerinın (atriyumlar) kesitinde elektron mikroskobuyla 'elektron yoğun' cisimciklergörülmekteydi. Kalbin kan pompalamaktan başka işlevleri de olabileceğini kimse düşünmemişti. Bugün ise söz konusu cisimciklerin ANF içerdiöini ve hormonun bu yolla kana karıştığını bilmekteyiz. Kalpten izole edilen hormon kısa zincirli proteın benzeri, peptid yapısında bir molekülden oluşuyor... "Gönüllü kişiler üzerinde yapılan araştırmalar, ANF'nin kan basıncını dü' zenlediğini, böbrekler yoluyla su ve tuz atılmasını kolaylaştırdığını gösterdi. Böylece ANF kalbin yükünü hafifletiyor" dıyor kardiyologlar. Hormonun tıptaki olası kullanım alanları arasında, yüksek tansiyon, kalp böbrek ve karaciğer yetmezlıkleri, ödem (vücutta su tutulması) gibi hastalık tabloları sayılabilir. Bu hastalıklarda başarıyla kullanılan çeşitlı ılaçların bulunmasına karşın ANF'nin kımi üstünlükleri var: ANF su ve tuz atıcı etkisinin yanında vazodılatör (damar genişletici) bir etkiye sahip. Ayrıca ANF'nin başka bir avantajı, vücudun kendisi tarafından üretilen doğal bir madde olması. Makul dozlarda alındığında ANF'nin bir yan etkisi de yok. ANF'nin şimdiye dek yalnızca damar yoluyla verilebılmesine karşın, Japon araştırmacılar ANF'li bir burun spreyi geliştirdi. Almanya'da ise farmakologlar bir ANF tableti üzerinde çalışıyorlar. D (Blld d*r WlnsMnachaft) heksizsüt, arısız bal Keman için omuz yastığı Kemanlar için değişken ve çok boyutlu keman omuz yastığının mucidi, Erer Selçuk isimli Kıbrıslı birTürk • Gıda bilimcileri, enzim sentezleme işlemi iie ineklerin ve arıların yardımı olmadan, süt ve bal imal etmeyi düşünüyor. Ancak bu, yirmı yıl süren bir gelişmeyi gerektırebilir. • Enzimler, organizmada özel kimyasal reaksiyonları hızlandıran, proteinden oluşmuş maddelerdir. Enzimlerin iyi korunmuş yapılan, onların sentezlenmeleri konusunda bioteknologları kuşkuya düşürmektedir. • Bu işlem, bazı genlerın mikroorganizmaların içıne sokulmasıyla gerçekleşir. Şimdiden buna benzer bir aktarım ışlemi, endüstride nışastayı şekere dönüştürmede kullanılmaktadır. Aynı yolla süt ve bal yapmak oldukça zordur. Çünkü süt, binlerce farklı maddeden oluşmuştur. Dolayısıyla karmaşık bir ışlem gerektirir. Eğer bu başarılırsa, enzim teknolojisinin sağladığı geniş olanaklarla, açlık tehlikesiyle karşı karşıya kalan insanlara yıyecek sağlamak daha kolay olacaktır. n KKTC'den Erer Selçuk "keman için değişken ve çok boyutlu omuz yastığı" adını verdiği ve Paganini'nin sırrıyla yakından ilgili olduğuna ınandığı bir omuz yastığı geliştirdi. 1939 yılında Lefkoşa1 da doğan Erer Selçuk, 19501956 yılları arasında özel keman dersleri aldı. Daha sonra İskoçya'nın St. Andreas Üniversitesi Fizik ve Uygulamalı Matematikten mezun oldu (1960). 19691971 yıllarında VVashington Ünıversitesı'nde Atmosferik Bilimler Bölümü'nde asistanlık ve mezuniyet sonrası ihtisas çalışmaları yaptı. Keman için değişken ve çok boyutlu omuz yastığının mucidi olarak 25 Temmuz 1985'telngiliz Patent Bürosu'ndan patent aldı. Elmas kaplama Bir bıçağı körlenmekten koruyacak veya plastik güneş gözlüklerinin aşınmasını önleyecek iyi bir kaplama hayal edelim. Bu konuda pahalı olmakla beraber elmas en iyi seçim olacaktır. El Kara delik yıldızları yutar Astronomlar, kara deliklerin, çekim alanlarına giren herhangi bir cismi yutan, kozmik bataklık olmalarından kaygılanmaktadırlar. Günümüzde bir grup astronom kara deliğin bir yıldızı nasıl yuttuğunu gözlemlediğini açıklamıştır. Arizona'nın Lovvell Gözlem İstasyonunda 72 inç (182, 88 cm)lik optik yansıtı 10