Katalog

H AFTAN I N G Ü N D E M İ eçen haftaki anket değerlendirmesinin ardından, bu sayımızda ankete ek gönderilen Bilim Teknik'in içeriğine ilişkin katkılarınızın ve önerilerinizin bir dökümünü bulacaksınız. Okurlarımızın büyük çağunluğu, bazı eksikliklerin giderilmesini ve derginin yapısının korunmasını istiyor. Bu arada, uç noktalarda eleştiriler ve istekler de var. Az sayıda okur, derginin sadece ikiüç bilimsel incelemeye yer vermesini, kısa ve özet bilimsel araştırma ve haber yayımlanmasından vazgeçilmesini arzu ediyor. Bazı okurlar, hiç ilgilenmedikleri bulmaca sayfalarının kaldırılmasını öneriyor. Bilmece meraklısı okurlanmızdan bir kısmı ise bu sayfalan az buluyor. "Bilim dergisinde büyük fotoğraf olmaz" diyen, daha fazla yazı basabilmemiz için çeşitli öneriler geliştiren, reklam alınmasına kesinlikle karşı çıkan okurlarımız da var. Bütün bu görüşlere saygımız var. Bu kadar uç noktalarda görüşlerin varlığı, aslmda, ülkemizde çeşitli görevler üstlenen farklı nitelikte bilim dergilerinin eksikliğinden kaynaklamyor. Avrupa ve ABD'de de bilim dallarının sorunlarını üst düzeyde ve derinlemesine tartışan, "acaba okur anlar mı, ilgilenir mi?" endişesi olmadan, her tür araştırmayı yayımlayan dergilerden tutun da, popüler, bol fotoğraflı dergilere kadar hemen her türde bilim dergisi bulmak mümkün. Dolayısıyla okur; istediği, beğendiği türde yayımları izleyebiliyor. Ülkemizde böylesine bir okur ayrışması, henüz ayrı türde dergilerin yaşamasını sağlayabilecek boyutlarda ne yazık ki değil. Dergimiz bu nedenlerle ve gazetemizin bilim eki olması niteliğinden ötürü, geniş okur kitlesiyle iletişimini sürdürecek bir özellikte olmak zorunda. Dergimizi izleyen okurlanmızdan, yayımladığımız bütün konuları okumalarını bekleyemeyiz. Okurlar, ilgi duydukları konuları seçecekler ve okuyacaklar. Biz dergimizde okurlara, daha fazla seçenek sunmaya özen göstereceğiz. Dergimiz ülkemizin bilim sorunlarını "çözmek", su, gürültü ve hava kirliliği gibi sorunlara alternatif teknolojik çözümler önermek gibi bir görevi de üstlenemez. Doğaldır ki, bu tür önerilere de sayfalarımızı seve seve açarız, duyururuzBilim dünyası ile bu dünyanın içinde, yanında, kıyısında, köşesinde olanlar arasında bir iletişim köprüsü olabilmek, bu dünyanın içine mümkün olan en geniş çoğunluğu çekebilmek, bilimsel bakışı, düşünüşü yaygınlaştırmak ve insanımızı zenginleştirmek bilime saygıyı, arastırmaya ilgiyi arttırmak. Işte dergimizin karınca kadehnce yapmak istediği katkılar.... îyi ve mutlu bir hafta dileklerimizle... G OKURDAN BİZE Bilge Kartal'a eleştiri: Yasalık için bir şey diyemeyeceğim, ama Darwin kuramı bir kuramdır. Bu kuramı yaduyanlar, onu anlamamış olanlardır. Bir kuram: "gözlemvarsayımstnayıcı göz/em/er ve gerçekler = kuram" biçiminde o/uşur Yyanltş anımsamıyonam). Darvv/n Kuramı da temelde, "türlerin değişkenliğtnin ve süreklıliğinin varlığını" savunur. Bu kuramca, evrimin yapıtaşlan: kalıtsallık, kalıtsal farklılıklar, gen mutasyonhrı, geometrik çoöalma eğilimi ve bunun çevrese/ sınırlayıcılarıdır (besin, diğer canlılar, fiziksel koşui/orj, kısaca. Tüm bu yapıfaşlarının varlığı ayrı ayrı kanıtlanalı da çolc oldu. Bilimın tartıştığı, kuramın olşunlaştırılması üzerinedir. Çeşitli ülkelerdekine koşut olarak, ülkemizde de, dediğinız gibi, tartışmalar (!) ve yasaklamaları görüyoruz. Çünkü isin ucu, aüşünülmeyip inanılması gereken yerlere dokunmaktadır. "insan maymundan gelir" savı yanlışiır. Savunulan, bu türlerin orfak bir atadan geldiğidir. Bu sav da, Darwin kuramının kendisi değil, olası bir ionucudur. Kaldı ki, birazcık mikrobiyoloji bilen birisi için, evrim kuramı "kesin"dir; tersını sovunon/orı da istemli ya da istemsiz bilgisizlikle suçluyorum. (Bu arada, fosıilerin oluşurluK ve bulunurluklarındaki, zaman ve yere göre değişkenlikler de anımsanmalıdır. Alp YILDIRIMIİSTANBUL İÇİNDEKİLER Darvvin ve kilise Uyurken nefesiniz kesiliyor mu? Yarış atları için daha iyi ahırlar Röntgen Işınları Astronomisi Y.Doç.Dr. Nihal Ercan SAĞLIK BAKIMTEKNİĞİ BİR BİLİM DALI F KONSERVECİLİK Isıtın, açın, koklayın tabağa koyun YEŞİL SAYFA Çevrebilimci gözüyle Yamyamlık mı, vejeteryanlık mı? Buket Uzuner Soğutucularda enerjl tasarrufu KİMYA En uzun tepkime ömer Kulelı • Osman Gürel Tarımda yeni bir devrime doğru Vehbi Belgil TIP AIDS'e karşı aşı çalışmaları Hücreler nasıl iletişim kurar BİLİM KÜLTÜR BİYOLOJİ ANKET DEĞERLENDİRME Okurlarımız neler Istlyor? ARMAĞANLI BULMACA DÜŞÜN BUL SORUN YANITLAYALIM BİLİM YAYIN FOTOĞRAFÇILIK 360°'lik alanı görüntülüyor. 1. Darvtin teorisi Batı ülkelerinde tarfısılmaktadır, fakat bu tarfışma çiff yönlüdür. Bir tarafta tutucu çevreler Katolik Kilisesi gibi kendi teorisine ters düşen bu bilimsel yaklaşmayı gayet bilimsiz metotlarla yasaklarla, doktrin ve dini bisleri korkutma yoluyla suiistimal ederek"çürütmeye" çalışmışlardır. Bu çevre/er içinde aynı zamanda nitler'in Nazi Almanyası da bulunmaktaydı. Bugün ise 15 senedir Almanya'da okumakta olduğum için gayet jyı biliyorum Batı ülkelerinin insanfan ilerlemenin tutanaksız iddialarla değil, ortaya atılan her iddianın her yönüyle tartışılarak sağlanabileceğini gayet iyi .kavramışlardır. Bu yüzden, bilhassa okullarda, Darwin gibi çağ atlatan kişilerin teorileri, yapıtları tartifmaya açık olarak öğrenciye sunulmaktadır. 2. Başlangıçta "Tavuk mu yoksa yumurta mı vardı?" sorusuna cevap verecek olan bilim adamlarının, deneygözlem imkânını %izin de hayat sürenizin yeteceği bir süre içinde sağlayacaklarına inanıyorum. Beni tek aüşündüren, bir atom savasının biz insanlan tekrar 15 milyar sene öncesinden başlamaya mahkum etmesidir. Ama acaba o sefer en gelişmiş yaratık biz insanlar mı olacağızf M. Hakan ENGİN DortmundlBATI ALMANYA Cumhurlyet Bilim Teknik • Sahıbı Cumhu rıyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonım Şırketı adına Nadlr Nadi • Genel Yayın Mu' düru. Hasan Cemal • Müessese Müdüru jEmlne Uşaklıgll • Yazı Işlerı Müdürü Okay Gön*nsln • Yayın Yönetmenı Orhan Bursalı. Q KİMYA TARİHİ Modern kimyanın doğuşu ve Lavoisier BİLİM DÜNYASINDAN KISA KISA Tarihin en yumuşak loslli keşfedildi Astım ve alerjlye karşı filtre Kriket oyuncuları ve ilkel yaşam Midyeler ve Artrit Dinozor çağında oksijen Hamileler için erken test Kadınların görünmeyen düşmanları YAŞAM VE SAĞLIK Matematik dehasının doğuşu Reşit Canbeyli ODAK^ * ' Isı ekonomlsl için öneriler Yılmaz Idll SALINCAK