Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Otomobil piyasalarında faiz ve döviz belirsizliği, ikinci el pazarlarında satışları durdurdu Oto pazarları boş kaldı 13 2 MAYIS 2021 PAZAR Yükselen faizler, dövizdeki oynaklık ve salgın nedeniyle ikinci el piyasasında belirsizlik hâkim. Galericiler, fiyatlar alım gücünü aştığı için satışların durduğunu söylüyor. Geçen yıl düşük faizli kredilerle satış rekorları kıran sıfır ve ikinci el otomobil piyasasında şimdi artan faizALİ CAN ler, döviz kurundaki artış POLAT lar ve pandemi nedeniyle belirsizlik hâkim. Toyota Plaza Sonkar Genel Müdürü Aykan Ceylan, mayıs ayından sonra fiyatların artabileceğine işaret ederken OYDER Başkanı Turgay Mersin ise fiyatların artmasının kur ve ÖTV’ye bağlı olduğunu söyledi. Hem sıfır hem ikinci elde yeni fiyat artışları beklenirken salgında alım gücü düşen vatandaş ise ikinci elde bile alımları durdurdu. Tam kapanma öncesi oto pazarlarında durumu görmek için Üsküdar’da bulunan Zeynepkamil Oto Pazarı’nı ziyaret ettik. Pazar günleri bireysel satıcıların araçlarını getirip sergilediği oto pazarında pandemi kısıtlamaları nedeniyle bireysel satıcılar yok. Galericilerin araçlarını satmak ESRA üzere geldiği oto pazarında ALUS neredeyse hiçbir alıcı yok. Bu yılın ilk aylarından beri satışların durduğunu ve piyasada fiyatların oynak olduğunu söyleyen esnaf, “Fiyatlar çok artmıştı, şimdi yüzde 10 civarı düştü. Yurttaşın alım gücünü aştı Ancak biz bir an önce sabitlenmesini istiyoruz. Bizim için en kötü durum, fiyatların yüksek olması ya da düşük olmasından ziyade bu kadar oynak olmasıdır. Çünkü satıcılar ‘her an yükselebilir’ diyerek satmıyor. Alıcılar da ‘her an düşebilir’ diyerek almıyor. Böylece piyasadaki nakit akışı tamamen durma noktasına geliyor” diyor. KUR ARTTIKÇA ZAM KAÇINILMAZ Kurdaki artışın tamamının otomobillere zam olarak yansıtılmadığını belirten Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Turgay Mersin, durumu şöyle yorumluyor: “Otomotiv üreticileri ve disbribütörleri kurdaki artışın bir kısmını mecburen zam olarak yansıttılar, ama tamamını yansıtmamak için büyük mücadele verdiler. Tam tersine, kampanyalarla vatandaşın alım gücüne destek olmaya çalıştılar. Bundan sonra otomobil fiyatlarındaki artış, diğer sektörlerde olduğu gibi kur ve ÖTV barajına bağlı. ÖTV’ye zam gelmezse ve kurda büyük dalgalanmalar olmazsa ben bir artış beklemiyorum. Kur arttığı müddetçe zam kaçınılmazdır. Üreticiler ve satıcıların yapacağı bir şey yok.” Galericiler şunları söylüyor: 4 İlk defa böyle bir döneme denk geldik. Dönemsel olarak satışlarda düşüş olurdu ama böyle bir piyasayı ilk defa görüyorum. Kimse ne yapacağını bilemiyor. Bundan bir buçuk yıl önce 4550 bin TL’ye sattığımız 2016 model otomobili, şu anda 95100 bin TL arasına satıyoruz. Yurttaş, 4550 bin TL bir şekilde biriktirilebiliyordu ama 100 bin TL öyle bir para değil. Yurttaş araba alamaz oldu. 4 4 aydır satış yok. Satış yok ama fatura, kira gibi bütün giderler işliyor. Burada satılmayı bekleyen arabaların vergilerini ödüyoruz. Hiçbir şekilde bir destek alamıyoruz. Bayram dönüşünü de hesaplarsak 20 gün kapalı olacağız. İkinci el satışlar da yapan Toyota Plaza Sonkar Genel Müdürü Aykan Ceylan ise iç piyasadaki faiz, döviz sorunlarının yanı sıra küresel çip sıkıntısına dikkat çekti. Sorunun eylül ayına kadar çözülmesinin mümkün olmadığını belirten Ceylan, “Bu sorundan en çok etkilenen de Avrupalı otomotiv üreticileri olacak. Mikro çip sorunu çözülünceye kadar sıfır otomobil üretiminde sıkıntılar yaşanacağı için taleplere yeterince cevap verilemeyecek gibi görünüyor. Bu sıkıntının üzerine bir de kur artışları, olmayan otomobilde fiyatları artıracak gibi görünüyor. Mayıstan itibaren sıfır ve ikinci el fiyatları el yakabilir” dedi. ÇEKTE TARTIŞMA SÜRDÜ ‘Tebliğ ile yasa değiştirilemez’ Salgın kısıtlamaları nedeniyle mayıs ayı boyunca çeklerin bankalara ibraz edilemeyeceğine ilişkin düzenlemeyle ilgili tartışma, yasanın yarattığı sorunların tebliğ ile düzeltilmeye çalışılması nedeniyle sürüyor. Bilindiği gibi çekle ilgili düzenlemelerin yer aldığı “torba yasa” önceki gün Resmi Gazete’de yayımlandı ve yürürlüğe girdi. Ancak bununla karşılığı olan çeklerin bile ödenmeyeceğinin ortaya çıkması üzerine iş dünyası tam anlamıyla isyan ederken, Ticaret Bakanlığı uygulamaya ilişkin tebliğ yayımladı ve karşılığı olan çeklerin ödenmesinin önü açıldı. Ancak mevzuata göre tebliğler yasaların üzerinde değil. Yani tebliğ ile yasa düzenlenemez. Yasa varken, tebliğe göre işlem de yapılamaz. Uygulamadan vazgeçilebilmesi ya da düzeltilebilmesi için mutlaka yasanın başka bir yasa ile değiştirilmesi gerekiyor. Bu da TBMM’nin yetkisinde. İktisatçılara göre de durum böyle. CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kuşoğlu ise yasanın tebliğ ile düzeltilmeye çalışılmasının, geçen hafta emekli ikramiyesinde yaşanan skandala bir yenisini eklediğini belirtti. l MUSTAFA ÇAKIR/ ANKARA Nisanda, üreticimarket arası fiyat farkı en çok olan ürün 3.7 katla maydanoz ‘Verim düşer, üretim azalır’ TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üreticiden tüketiciye fiyatları gösteren periyodik araştırmalarının nisan ayı sonuçlarını dün açıkladı. Buna göre nisanda markette 29, üreticide 11 üründe fiyat artışı; markette 11, üreticide 12 üründe fiyat düşüşü oldu, 9 üründe fiyatlar değişmedi. Üretici ile market arası fiyat farkına dikkat çeken Bayraktar, maydanozun 3.7, ıspanağın 3.4, sütün 3.3 kat fazla fiyatla tüketiciye satıldığını bildirdi. En çok fiyat artışı ise patates ve kuru soğanda yaşanırken Bayraktar, “TMO’nun alım yapması fiyatlarda artışa yol açtı” dedi. Bayraktar, ayrıca başta gübre olmak üzere yem, elektrik, tarımsal ilaç fiyatları ve sulama ücretlerinin son bir yılda oldukça arttığını vurgulayarak şu yorumu yaptı: “Üretici yeterince girdi kullanamayacağı için verim düşecek, üretim azalacak.” Öte yandan İstanbul Ticaret Odası’na göre nisanda aylık fiyatlar tüketicide yüzde 1.01, toptanda yüzde 0.7 artarken, yıllıkta ise sırasıyla yüzde 16.3 ve yüzde 17.52’ye yükseldi. l ANKARA l Ekonomi Servisi DOĞALGAZA 5. ZAM BOTAŞ, mayıs ayı için doğalgazda konut ve sanayi abonelerinin tarifelerinde yüzde 1, elektrik üretim amaçlı santralların tarifesinde ise yüzde 12 artışa gitti. Değerlendirme yapan CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, “Hiçbir destek verilmeden evlerine kapatılan vatandaşın faturalarını hafifletmek yerine doğalgaza yılbaşından bu yana beşinci kez zam yapıldı. Tam kapanma eziyete döndü. Santral tarifesine yapılan yüzde 12’lik artış da elektrikte yeni zamların ipucunu verdi” dedi. l ANKARA SUÇ GELİRİ TAKİBİ ‘Kriptocular’ ve ‘tasarruf’a görev Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararına göre “kripto para platformları” ve “tasarruf finansman şirketleri”, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi için alınan önlemlerden yükümlü olacak. Böylece bu şirketler de bankalar, sigorta şirketleri, varlık yönetim şirketleri, Milli Piyango İdaresi, spor kulüpleri ve noterler ile aynı yükümlülükler altına girdi. l Ekonomi Servisi KISA... KISA... l Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetleri haftalık bazda ortalama yüzde 3.92 değer kazandı. Buna karşın altının gram satış fiyatı yüzde 1.15, dolar/ TL yüzde 0.86, Avro/ TL yüzde 0.68 değer kaybetti. l Apple, Google (Alphabet), Amazon, Facebook ve Microsoft, pandemide artan dijitalleşmenin etkisiyle 2021’in ilk üç ayında toplam gelirlerini yüzde 42 artışla 304.4 milyar dolara yükseltti. Galatasaray’ın başkan adayı Eşref Hamamcıoğlu, kulüpte iç barış vaat ediyor Cimbom değerlerine dönecek JALE ÖZGENTÜRK olan Hamamcıoğlu’nun adaylığının en önemli nedeni, Mustafa Cengiz’in Türkiye’nin üç büyük futbol kulü genel kurul üyelerine “vesayetçi” bünden biri olan Galatasaray’da suçlaması. heyecanlı bir seçim dönemi yaklaşıGalatasaray’da değerler erozyonu yor. Mali genel kurulun 29 Mayıs’ta yaşandığını söylüyor Hamamcıoğlu yapılması planlanıyor. ve kulüpte sevgi ortamının yok olBaşkanlığı döneminde kulüp için duğunu, sorgulama değil, biat kültüde tartışmalar yaratan Mustafa rünün geldiğini ve kulübün vasata Cengiz’in karşısına şimdiden 4 isim mahkum edildiğini anlatıyor. Kulüpaday olarak çıktı: Eşref Hamamcıoğ te iç barışı sağlamak ve bu değerlelu, Tuncer Hunca, Metin Öztürk ve ri yeniden hatırlatmak için aday olBurak Elmas. Cengiz’in ise bugün duklarını söyleyen Hamamcıoğlu, lerde adaylığını açıklaması bekle şunları söylüyor: niyor. n GALATASARAY’A YENİ DUİddialı adaylardan iş insanı Eşref RUŞ: Son 3 senede Galatasaray’ı Hamamcıoğlu, önceki akşam ekoGalatasaray yapan çok önemnomi basını ile bir araya gelerek li değerlerin yok olmaya neden aday olduğunu ve hedefbaşladığını, erozyona uğralerini açıkladı. Hamamcıoğlu, ildığını gördüm. Bunlar birginç isimlerle yola çıkmış. Ahlikte hareket etme, karşımet Yavuz Paşa, ünlü hukuklıklı sevgi ve saygı, dayanışçu Süheyl Batum, iş insanlama, şeffaflık, hesap verebirı Cemal Özgörkey, Hülirlik gibi konulardır. samettin Kavi, TayGS’nin yeni bir durufun Beyazıt bu isimşa ihtiyacı var. ler arasında. n MALİ SORUN40 yıldır GalatasaLAR BÜYÜK: Kulüraylı, Divan Kurubün mali sorunlalu üyeliği de yapmış Eşref Hamamcıoğlu rı büyük. Neyle karşılaşacağımızı bilmiyoruz. Dengesiz ve disiplinsiz bir mali durumu var. Bu sorunları parası olan birinin de çözmesi mümkün değil. Doğru politikalar, değer yaratan projelerle geleceğiz. n POPÜLİST TRANSFER YAPMAYACAĞIM: Son iki transfer kulübe 50 milyon Avro’ya mal oldu. Hiçbir işe yaramadı. Doğru transferler ve altyapıda kendi kaynaklarımızı güçlendirme temel politikalarımız olacak. n DİJİTAL DÖNÜŞÜM BAŞLATACAĞIZ: Yeni gelir modelleri oluşturmak zorundayız. Yeni dönem veri yönetimi yapacağız. Ekip kurduk. 20 milyon taraftarımız var. Ayakları yere basan projeler yapacağız. n BU FAİZLERLE BANKALAR REHİN ALIR: Kulüpler finansal bir kısırdöngüde. Çok zor. Siyasi irade bunu gördüğü için bir yeniden yapılandırma adımı attı. Bankalar Birliği ile anlaşma yapıldı. Ama bu faizlerle bu paraların ödenmesi mümkün değil. Bankaların kulüpleri rehin almaları söz konusu. Bu nedenle seçilirsek yeniden masaya oturulmasını isteyeceğiz. Mali reform yapamazsak yok oluruz. Ayşe Oy Tuğba Fırtına MOBİLYAYA YENİ MARKA ‘Ana çıkış noktamız doğanın güzellikleri’ Mobilya pazarına Avdan markasıyla giren girişimci kardeşler Tuğba Fırtına ve Ayşe Oy, ana çıkış noktalarının doğa olduğunu, doğanın insanlığa bahşettiği güzellikleri tasarım ile birleştirerek farklı doku ve formlarda tamamen el işçiliğiyle tüketiciye ulaştırdıklarını açıkladı. Hedef kitlelerinin 3250 yaş aralığında, sosyal, hobileri olan kişiler olduğunu söyleyen Fırtına ve Oy, şu vurguyu yaptılar: “Ürünlerin tüketiciyle çok sıcak ilişki içerisinde olduğunu hissediyoruz. Kadıköy Hasanpaşa’da ufak bir showroom da açtık. Ürünlerimizi görmek isteyen herkesi de stüdyomuza davet ediyoruz.” l Ekonomi Servisi TAV, ALMATI’YI DEVRALDI Salgın nedeniyle fiyat 365 milyon dolar oldu TAV Havalimanları Holding’in 2020 yılı mayıs ayında almak için anlaştığı Kazakistan’ın Almatı Havalimanı’nın hisse devri gerçekleşti. Şirketin KAP’taki açıklamasına göre TAV’ın konsorisyumdaki payı nihai yüzde 85 olarak belirlenirken, VPE Capital’in temsil ettiği diğer ortak Kazakistan Altyapı Fonu’nun payı yüzde 15 olacak. Daha önce üzerinde anlaşılmış olan 415 milyon dolar tutarındaki şirket değeri satın alma bedeli, pandemi nedeniyle havalimanında meydana gelen trafik düşüşü dikkate alınarak 365 milyon dolara indirildi. Aradaki 50 milyon dolar trafiğe bağlı şartı ödeme planına tabi olacak. DENİZBANKMASTERCARD Türkiye’nin ‘ilk metal kredi kartı’nı çıkardı DenizBank’ın, Mastercard ile gerçekleştirdiği işbirliği kapsamında Türkiye’nin “ilk metal kredi kartı”nı müşterilerinin kullanımına sunduğu açıklandı. Verilen bilgiye göre 1000 adetle sınırlı sayıda üretilen, ön yüzünde yalnızca müşteri ismi bulunan, dikey tasarıma sahip ve temassız özelliği olan kart, başvuru sonrasında anında kullanıma açılarak alışveriş imkânı sağlıyor. DenizBank Grubu Genel Müdür Yardımcısı Ayşenur Hıçkıran, “Müşterilerimizin tüm ihtiyaçlarında yanlarında olmak ve dijital çağda her yerden erişilebilir hizmet sunmak önceliğimiz. Yenilikçi hizmetlerimiz devam edecek” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Ayşenur Hıçkıran LEVENT BÖREK İDDİALI Adana usulü böreği yurtdışına taşıyacak Adana’nın Yüreğir ilçesinde küçük bir tablada börek satarak iş hayatına atılan ve bugün Levent Börek markasıyla Türkiye’de 140 şubeye ulaşan Levent Tamtürk’ün, markasını yurtdışına taşıyacağı açıklandı. Haziran ayından itibaren Almanya, Hollanda, Belçika, Fransa ve Macaristan’da mağazalar açmak isteyen şirket, 5 yıl içinde yurtiçi ve yurtdışında toplam 1000 şubeye ulaşmayı hedefliyor. Adana’daki tesislerinde günlük ortalama 2 bin tepsi börek ürettiklerini belirten Levent Tamtürk, şu bilgiyi verdi: “İlk günkü usulle günde 10 ton börek üretiyoruz. Şubelerimizde 1000 kişiye istihdam sağlıyoruz.” l Ekonomi Servisi ANADOLU GRUBU PROJESI Yersincabını korumak için çalışma yapacak Biyoçeşitlilik çalışmalarında BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’ne uygun hareket ettiğini duyuran Anadolu Grubu, bu kapsamda, Hatay Tabiatı Koruma Derneği ile işbirliği yaparak, Anadolu yersincabı türünün korunmasına ve neslini sürdürmesine katkıda bulunmak üzere bir biyoçeşitlilik projesi yürüttüğünü açıkladı. Konya Karapınar’da yürütülen ekolojik araştırmalarda 350 bin yersincabının tespit edildiği proje ile biyoçeşitliliğin yanı sıra toprak, su ve diğer doğal kaynakların korunması ve daha verimli kılınması amaçlanıyor. Bu sincap, Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin kırmızı listesinde yer alıyor.