Katalog

EKONOMİ 11 17 MAYIS 2021 PAZARTESİ Üç ayda en az 29 bin esnaf, 2 bin 694 şirket kapandı. İşsiz sayısı 9 milyonu aştı İflas dalgası büyüyor İcra dairelerine günlük gelen dosya sayısı 1100’ü aştı. İlk çeyrekte kapanan esnaf sayısı yüzde 11 arttı. Batık kredi oranı ise 533 milyar liradan fazla. İcra dairelerine günlük gelen icra ve iflas dosya sayısı 1100’i aşarken hem esnaf me, borcunu döndüremediği için batıyor. 2020’nin ilk çeyreğinde toplam KOhem şirketlerde iflaslar artıBİ kredileri 662 milyar 540 şa geçti. Borçla ayakta kalmaya çalışanlar ise aldıkları kreŞEHRİBAN milyon TL iken bu rakam KIRAÇ bu yıl aynı dönemde 879 dileri ödeyememe riskiyle karmilyar 284 milyon TL’ye şı karşıya. yükseldi. Kapısına kilit vuran esnaf sayısı bu yılın ilk çeyreğinde geçen yı533 milyar liralık lın aynı dönemine göre yüzde 11 sorunlu kredi artışla 29 bin 37’ye yükseldi. Aynı dönemde kuruluş için tescil başvurusu yapan esnaf sayısı da 1869 adetlik azalışla 80 bin 121’e geriledi. Pandemi ile geçen 2020 yılında 99 bin 588 esnaf kapandı. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) verilerine göre, 2021’in ilk çeyreğinde kapıya kilit vuran esnaf sayısı 29 bini aştı. Türkiye Odalar ve Borsalar BirBankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) sorunlu kredilerin takibe düşme sürelerini 90 gün yerine 180 güne çıkaran düzenlemesi 30 Haziran’da bitiyor. BDDK bu yolla kredilerin batmasını önlerken adeta bilançolarda yüzdürülmesini sağladı. Bankaların takibe düşmüş alacakları sene başından bu yana 150 milyar lira seviyesine adeta liği verilerine göre, yılın ilk çeyre demirledi. Takipteki kredilere yağinde tasfiye olan şirket sayısı yüz kın izlemedekiler de eklendiğinde de 3.2’lik artışla 4 bin 620’ye çıkar bankalar bilançolarında halihazırken, aynı dönemde 2 bin 694 şirket da 533 milyar liralık sorunlu krede kapısına kilit vurdu. Yılın birin di tutarını yönetiyor. ci çeyreğinde kapanan gerçek kişi PwC ortaklarından Serkan Tarticari işletme sayısı ise geçen yılın mur, pandemi kaynaklı ekonomiaynı dönemine göre yüzde 2’ye ya deki sıkıntıların etkisinin devam kın artışla 7 bin 616’ya yükseldi. ettiğini belirterek “Türkiye’de Borca sarıldılar problemli alacaklarda önümüzdeki dönemde artış olacağı öngöŞirket ve esnaf sayılarındaki ka rülüyor. Bu çerçevede tahsili gepanmalar artınca işsiz kalanların cikmiş alacak satışlarının gelesayısı da çığ gibi büyüyor. Mart cek üç yılda geçmiş 12 yılın topla2021 döneminde mevsim etkisin mı kadar olmasını bekliyoruz” deden arındırılmış geniş tanımlı işsiz di. PwC’nin öngörüsüne göre gesayısı 9 milyon 204 bine yükseldi. lecek üç yılda yaklaşık 73 milyar Bu dönemde gemiyi yüzdürmek TL’lik takibi gecikmiş alacak satıiçin borca sarılan binlerce işletşı bekleniyor. ‘ESNAFIN BORÇLARINI ERTELEYIN’ Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, İçişleri Bakanlığı’nın genelgeyle duyurduğu kademeli normalleşme sürecine ilişkin yaptığı açıklamada, salgınla ilgili faturanın “yine esnaf ve sanatkâra çıkarıldığına” dikkat çekti. Covid19 salgını nedeniyle sıkıntı yaşayan esnafa karşılıksız hibe desteği verilmesi ve tüm borçlarının yılsonuna kadar faizsiz ertelenmesi konusunda hükümete bir kez daha çağrıda bulunan Palandöken şunları söyledi: “Son 1415 aydır uygulanmakta olan kapanmalarda fatura esnafımıza çıkarıldı. Verilen destekler çok yetersiz kaldı. Borçlar hep faizli ertelendi. Artık karşılıksız hibe desteği ve tüm borçların faizsiz yıl sonuna kadar ertelenmesi kaçınılmaz oldu. Çünkü bu yükü esnafımız artık kaldıracak durumda değil. Ulaştırmada çalışan esnafımız da özel desteklenmelidir.” BTM’YE 10 BİN BAŞVURU Girişimcilere dört yılda 300 milyon TL Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM) girişimcileri, dört yılda 300 milyon liraya yakın değerleme ile yatırım aldı. BTM’den yapılan açıklamaya göre merkeze geçen dört yılda 10 binden fazla başvuru geldi. BTM Genel Müdürü İbrahim Elbaşı, “2020, Türkiye girişimcilik ekosisteminde şimdiye kadar girişimlere en fazla yatırımın yapıldığı yıl olarak tarihe geçerken, 2021 yılının sadece ilk iki ayında yapılan yatırımlar, 2020’yi bile geride bıraktı” dedi. l Ekonomi Servisi ENDÜSTRİYEL 5G Türk Telekom’dan AB destekli proje Avrupa Birliği İnovasyon Programı Horizon 2020 kapsamında desteklenen 5G konsorsiyumunda yer alan Türk Telekom, Endüstriyel 5G projesini tamamladığını açıkladı. Türk Telekom, iştiraki Argela ile birlikte katıldığı uluslararası geleceğin fabrikaları için ultra güvenilir 5G makine tipi iletişim projesini (Clear 5G) başarıyla tamamladığını duyurdu. Telekom Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Kıraç, “Uluslararası Clear 5G projesi ile 5G teknolojisinin kabiliyetlerinin üretim alanına uyarlanabildiğini kanıtladık” dedi. l Ekonomi Servisi İŞ KAZALARINI AZALTIYOR Meslek belgeli çalışan artıyor Eğitim ve istihdam arasındaki uyumu sağlama görevini yerine getiren Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) aracılığıyla, bugüne kadar 1 milyon 442 bini “tehlikeli” ve “çok tehlikeli” statüdeki işlerde olmak üzere 1 milyon 647 bin çalışanın, Mesleki Yeterlilik Belgesi almaya hak kazandığı açıklandı. İnşaat ve maden sektörlerindekiler başta olmak üzere birçok mesleğe belge zorunluluğu getirilmesinin, bu mesleklerde iş kazalarının yüzde 25 oranında azalmasını sağladığı belirtildi. l Ekonomi Servisi TAM KAPANMA DÖNEMINDE DÜĞÜN SEZONUNA HAZIRLIK YAPILDI Mobilya zamla açılacak ALI CAN POLAT Mobilya sektörü bugün itibarıyla başlayacak kontrollü açılma döneminden umutlu. Düğün sezonu nedeniyle yoğun bir dönemin başlamasını beklediklerini belirten Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Balcı, maliyet artışlarının ise yüzde 1015 civarında fiyatlara yansıyacağını açıkladı. Tam kapanma öncesinde hammadde konusunda yaşanan tedarik sıkıntılarıyla gündeme gelen mobilya üreticileri, bu süreci stoka üretim yaparak değerlendirdi. Hammadde konusunda yaşanan sıkıntıların üretimde gecikmelere neden olduğunu bunun da müşterilere ürün teslimatlarında gecikme yarattığını anlatan Mustafa Balcı, “Tam kapanma süreci, bu sorunu çözmemize bir anlamda imkân sağladı. Mobilyacıların stok üretimine ağırlık vermesine neden oldu” dedi. Şişe Cam’a tepki Hammadde sorununun çözümü için çeşitli adımlar atıldığını da belirten Balcı, isim vermeden Şişe Cam’ı eleştirdi. Balcı şunları söyledi: “Yeni Ticaret Bakanı Mehmet Muş Bey ile de temaslar gerçekleştirildi. İç piyasaya daha çok destek verilmesi konusunda söz aldık kendilerinden. En büyük yerli cam üreticisi olan firmamız maalesef iç piyasadaki mobilya markalarımızı ürün teMustafa Balcı Mobilya sektörü, 2021 yılının nisan ayında, 375 milyon dolarlık ihracat yaparken 2021’in ilk dört ayında toplam ihracat 1.3 milyar dolar oldu. mini konusunda zora sokuyor. Birtakım girişimlerde bulunulduğu halde görüşmelerin sonuçlanması zaman alıyor. Füme cam ve bronz cam dökülmediği için mobilyanın cam ayna üretimi konusunda da sıkıntı yaşıyoruz.” Öte yandan döviz kurlarındaki dalgalanmanın sektörü olumsuz etkilediğini ve iç pazarda fiyat artışına sebep olduğunu vurgulayan Balcı, şöyle devam etti: “Dövizde dalgalanma sektörümüzü olumsuz etkiliyor. Planlamalarımızı satın almalarımızı belli bir kurdan yapıyoruz ancak kur sabit olmadığı için daha pahalıya gelmiş oluyor. İç piyasada da fiyatların yükselmesine neden oluyor. Tam kapanma sonrasında tüketici fiyatları yüzde 10 ile yüzde 15 bandından bir artış gösterebilir.” 2021 yılının pandemiye rağmen ihracat anlamında yurtdışı odaklı çalışan firmaların yüzünü güldürdüğünü de aktaran Balcı, yıl sonu ihracat hedeflerinin 4.5 milyar dolar olduğunu söyledi. Salgında modadan vazgeçmedik Türkiye salgın döneminde büyük bir hızla artan eticarette en çok moda ürünleri alışverişi yaptı. İkinci ürün ise elektonik oldu. Rekabet Kurumu’nun eticaret sektörüne ilişkin verilerine göre İnternetten yapılan alışverişlerde moda ve elektronik ürünlerini kozmetik ve kişisel bakım izledi. Kadın tüketicilerin yüzde 80.4’ü, erkeklerin ise yüzde 58.7’ moda kategorisinde alışveriş yaptı. “Elektronik” kategorisinde kadınların alışveriş yapma oranı yüzde 33.9 iken erkeklerin oranı yüzde 60.7 oldu. “Kozmetik ve kişisel bakım” kategorisinde ise kadınların alışveriş yapma oranı yüzde 57 iken erkeklerin alışveriş yapma oranı yüzde 27.3 olarak hesaplandı. Moda ve kozmetikte Trendyol ağırlıklı olarak kadınlar, elektronikte ise Hepsiburada erkekler tarafından tercih edildi. l Ekonomi Servisi EFATURA TUTARI IKIYE KATLANDI Gelir İdaresi Başkanlığı’nca (GİB) son dönemde hayata geçirilen dijital uygulamaların kullanımı, Covid19 sürecinde hızla yaygınlaşırken, 2020 yılında düzenlenen elektronik fatura (efatura) tutarı bir önceki yıla göre yüzde 106 arttı. Efatura sayısı 2020 yılında bir önceki yıla göre yüzde 52 artarak 366.7 milyona, faturaların tutarı da yüzde 106 artışla 9.9 trilyon liraya ulaştı. Etebligat sisteminde de aktif kullanıcı sayısı 5.1 milyonu geçerken sistemin kullanıma açıldığı günden geçen yılın sonuna kadar da toplam 870 milyon 539 bin 978 lira tasarruf sağlandı. ‘PekerAğar’ Rejimin ‘semptomudur’ Kapitalist bir ülkede “güçler ayrılığı”, “denetleme dengeleme” kurumları işlevsizleşmiş, devlet kurumlar arası ilişkilerden “adamlar” arası ilişkilere dönüşmüşse yasadışı “piyasaların”, güç simsarlığı faaliyetinin hızla genişlemesi de kaçınılmazdır. İşte bu nedenle, PekerAğar çatışması Rejimin genel karakterinin bir semptomudur. Kimi yorumcuların işaret ettiği gibi bu bir “iç hesaplaşmanın” dışa vurumu olsa da benzer rejimlerin işleyişine ilişkin bir semptom olmaktan öteye geçmez. Ama yararlı bir ‘semptom’… Ancak bu belli ki medyanın ve muhalefetin, vatandaşların dikkatini, Rejim açısından bir fiyaskoya, halk açısından bir felakete dönüşmüş pandemiden ve dünyanın “en kırılgan ekonomisinin” eli kulağında borç krizinden uzaklaştıran yararlı bir “semptomdur”. Üzerinde odaklanılması gereken önemli gelişmeler ise başka yerdedir: Toplumsal tabanı daralmaya devam eden Rejimin, bu tabanı genişletmeye çalışmak yerine, devletliderpartihareketin “Bir”leşme sürecini derinleştirmeyi, toplum üzerinde kültürel baskıları artırmayı seçtiği anlaşılıyor. Örneğin, Bankalar Birliği kamuya bağlandı, Erdal Sağlam’ın deyişiyle bir “bağlı kuruluş” haline geldi. Kamu kurumlarında kadro alım işlemleri atamaları gibi kadro süreçleri Cumhurbaşkanlığı’na, liderin tasarrufuna bağlandı. Kıyı Kanunları Yönetmeliği’nde yapılan son değişiklik, tüm kıyıları ve denizleri yağmalamanın önünü açtı, bu yağmanın yönetimini de bakanlığa oradan da ister istemez malum yere bağladı. Bu sırada kimi gözlemciler kamu arazilerinin tarikat vakıflarına devredilmekte olduğunu, kimileri de tarikatlarla devlet personeli arasında geçirgenliğin hızla artığını vurguluyorlar. Gizleme çabası ve diğer ‘gariplikler’ Rejimin kadrolarının, taraftarlarının bulaştığı ekonomik yolsuzluk ve cinsel istismar olayları patlak verdiğinde, hemen üzerlerine “haber yasağı” konularak gizlenmelerine alışmıştık. Ancak, polis şiddetinin cep telefonu kamerasıyla belgelenmesini, polisin “özel yaşamı”nın gizliliğini ihlal gerekçesiyle yasaklayarak polis şiddetini gözlerden gizlemeye çalışmak gerçekten çok yaratıcı bir “gariplikti.” Aniden gelen içki yasağı ise kafaları karıştırdı, “sinsice şeriat” yorumuna yol açtı Son haftalarda başka ilginç gariplikler de yaşandı. Rejimin akıl hocalarından biri, zenginlere servetlerini gizlemelerini, halkın gözüne sokmamalarını tavsiye etti. İstanbul Belediye Başkanı İmamoğlu’na Fatih Türbesi’nde ellerini arkada kavuşturduğu için soruşturma açılmaya çalışıldı. Diyanet İşleri Bakanı, Şeker Bayramı’nda yine asla büyümeye niyetli olmayan çocuklar gibi, kılıç kuşandı. Mustafa Sönmez arkadaşımızın “Al Monitor” makalesinde, ayrıntılı biçimde betimlediği ve belgelediği gibi “dini altyapı ve din eğitimi kapasitesi görülmedik çapta genişlerken” belki de bu kılıcı şaka konusu yapmamak gerekiyor. Sönmez’in bu önemli yazısından biraz aktarırsak sürecin vahameti daha iyi anlaşılabilir. “2021’in ilk üç ayında da Dışişleri, Kültür ve Turizm, Sanayi, Ticaret, Çevre ve Şehircilik gibi bakanlıklardan daha fazla bütçe harcaması” yapan Diyanet’in “arka bahçesi”… “Diyanet Vakfı”nın… “faaliyet alanı ve etkinliği son yıllarda hızla büyüyor”. Vakıf, “Yayıncılık yapıyor, üniversite kuruyor, televizyon kanalı işletiyor, hac turizmi organize ediyor, cami ve Kur’an kursu inşa ediyor, öğrenci yurtlarını yaygınlaştırıyor ve kaynak yaratmak üzere gayrimenkul yatırımcılığı yapıp inşaat sektöründe de birçok alana yatırım yapıyor.” “İslami tarikat ve cemaat çatıları altında örgütlenen kesimlerin, bunların önde gelen sermaye gruplarının toplumu İslamlaştırma gayretleri, siyasi düzeyde iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) eliyle özellikle eğitimin İslamlaştırılmasında hızlandı. Kısa sürede din adamı yetiştirme amacıyla kurulmuş imam hatip liselerinin sayısı 1651’i buldu ve öğrenci sayısı 610 bini geçti”… Kısacası, “süreç olarak faşizm”, kurumsal ve ideolojik boyutlarıyla ilerlemeye, Modern Cumhuriyetin demokratiklaik reflekslerinin izlerini silmeye devam ederken “PekerAğar” aslında yalnızca bir semptomdur. Ama medya sayfalarını, ekranlarını doldurarak esas felaketi gizlemeye yarayan bir semptom.