Katalog

10 13 NİSAN 2021 SALI DOLAR AVRO STERLIN FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr BORSA EKONOMI ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 8.1460 3.2 kuruş 9.7020 1.8 kuruş 11.2010 2.5 kuruş 18.56 sabit 1376 17.33 puan 3058.90 24.53 lira 453.97 2.79 lira 2020’de 3.2 milyar lira prim üreten TARSİM, bu yıl yüzde 24 artış öngörüyor Tarımda hedef yüksek ‘Kadın Gözüyle Hayattan Kareler’ 15. yılına ulaştı Anadolu Hayat Emeklilik tarafından 15 yıldır düzenlenen “Kadın Gözüyle Hayattan Kareler” fotoğraf yarışmasının 2021 yılı sonuçları açıklandı. Bu yılki yarışmada 1574 katılımcının 5 bin 371 fotoğrafı yarışırken birinci “Gölge” adlı fotoğrafıyla Dilek Aşkın oldu. “Yedi” adlı fotoğrafıyla Hayat Çaylı ikinci, “Orman” adlı fotoğrafıyla Aytül Akbaş üçüncü olurken, 15. Yıl Özel Ödülü’nü ise “Torlukçu Çocukları” isimli fotoğrafıyla Zühal Deniz Tetik aldı. Berrin Kahraman, Mine Ertuğrul ve Nüket Uluç ise mansiyon ödülüne layık görüldü. 2007 yılından bu yana 23 bin kadın fotoğrafçının, 88 bini aşkın fotoğrafla katıldığı yarışma, Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu (TFSF) danışmanlığında düzenleniyor. SEKTÖRDEN KISA KISA l Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirliğe atıfla “18 yaş düzenlemesiyle, aileler çocuklarının hem eğitim hem diğer ihtiyaçları için BES’le tasarruf edebilecek” dedi. l MAPFRE Sigorta’nın, sürdürülebilir çevre politikası kapsamında emisyon azaltması ve uzaklaştırma iyileştirmeleri dâhil çalışmalarıyla ISO 14064 Karbon Ayak İzi Raporlama Sistemi sertifikası aldığı açıklandı. l Ray Sigorta’nın, zorunlu trafik sigortasında poliçe fiyatına bakılmaksızın tavan fiyat üzerinden acentelerine komisyon vereceği duyuruldu. Şirket, kasko ürünlerinde de ek komisyon uygulamasını devreye aldı. l Groupama Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Frederique Guegan Tayar, 2017’de online olarak başlattıkları “7/24 Doktorum” danışmanlık hizmetine Covid19 salgınıyla birlikte talebin çok hızla arttığını vurguladı. l Sigorta Eksperleri Dayanışma ve Eğitim Vakfı’nın genel kurulunu tamamlandığı açıklandı. Tamer Topal yönetim kurulu başkanı, Cemalettin Ballıca yönetim kurulu başkan yardımcısı seçildi. Geçen yıl poliçe sayısı yüzde 7 artışla 2 milyon 235 bin 626 adede çıkarken yüzde 14 artışla 1.4 milyar liralık da hasar ödendi. Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi’nin (TARSİM) verilerine göre, geçen yıl özellikle hayvancılık alanında önemli sonuçlar elde edildi: n Geçen yıl, 2019’a kıyasla toplam poliçe sayısı yüzde 7 artışla 2 milyon 235 bin 626 adet, prim üretimi yüzde 31 artışla 3.2 milyar lira oldu. Bu yıl ise yüzde 24 artışla 3.6 milyar liralık prim öngörülüyor. n Yine geçen yıl toplam sigorta bedeli (sigortalı tarımsal varlık) yüzde 51 artışla 83.1 milyar liraya ulaştı. Alt branşlar açısından ilk sırada yüzde 32 artışla 39.9 milyar liraya ulaşan “bitkisel ürün” var. Bunu yüzde 78 artışla 21.8 milyar liraya ulaşan “büyükbaş hayat”, yüzde 44 artışla 13.2 milyar liraya ulaşan “sera” ve yüzde 134 artışla 6.5 milyar liraya ulaşan “küçükbaş hayat” izliyor. 581 bin işletme n Hasar dosyası sayısı yüzde 13 artışla 419 bin 447 adet, ödenen hasar ise muallak hariç yüzde 14 artışla 1.4 milyar lira, muallak dahil yüzde 35 artışla 1.7 milyar lira oldu. Muallak hariç ödenen hasarın branş bazlı detaylarına bakıldığında 921 milyon lira ile bitkisel ürünün ilk sırada olduğu görülüyor. Bu branşı 324.5 milyon lira ile büyükbaş hayat, 73 milyon lira ile küçükbaş hayat izliyor. n Sigortalı alan yüzde 3 artışla 26.9 milyon dekar, sera yüzde 19 artışla 34 bin 242 adet, hayvan sayısı 2 milyon 899 binden 7 milyon 454 bin adede çıktı. Ayrıca sigortalı üretici/ işletme sayısı ise 580 bin 844 adet oldu. n Öte yandan 20072020 arasında üreticilerin TARSİM’e ödediği prim 6.7 milyar lira, muallak dahil gerçekleşen hasar 7.7 milyar lira oldu. TATBIKATÇILAR ‘ÇATI YASA’ TALEP EDIYOR Sigorta Tatbikatçıları Derneği (STD) Başkan Fahri Altıngöz, sektörün gelişimi için “sigorta kodifikasyonu”na ihtiyaç olduğunu, “tek çatı yasa” yapılanmasının ekonomi reform paketinin amacına da uygun olacağını açıkladı. Dünya örneklerine atıf yapan Altıngöz, “Sigortacılık mevzuatının tek ve kapsamlı metinde toplanması ve mevzuat hükümleri arasında eşgüdümün sağlanması amacıyla, tek bir kamu otoritesinin yetkili kılınması daha doğru ve gerçekçi çözüm olu” dedi. ‘NAKLIYAT’TA TEMINAT KAPSAMINA DIKKAT EDILMELI IBS Sigorta Üst Yöneticisi Murat Çiftçi, Süveyş Kanalı’nın geçici süreli kapanmasına atıf yaparak uluslararası nakliyat ticaretinin, olası risklerde şirketlere ciddi maliyetlere mal olabildiğini hatırlattı. Türkiye’de bu konuda sigorta bilincinin yüksek olduğunu hatırlatan Çiftçi, şu uyarıyı yaptı: “Emtia poliçelerinde, sigortayı yaptırana yük bedeli yanında navlun, sigorta ücreti, öngörülen kâr gibi bazı giderleri de sigortalatabilme imkânı sunuluyor. Poliçelere bu kalemlerin dahil ettirilmesi yerinde olur.” Murat Çiftçi 2020’DE TÜRKIYE’DE SIBER SALDIRI YÜZDE 81 ARTTI Fahri Altıngöz Aksigorta Genel Müdür Yardımcısı Fahri Altıngöz, geçen yıl Türkiye’de siber saldırıların yüzde 81 arttığını, buna karşın şirketlerin yüzde 75’inin siber risk poliçesine sahip olmadığını belirtti. Saldırıların yüzde 43’ünün KOBİ’lere karşı yapıldığını anlatan Altıngöz, şöyle devam etti: “Onların bir siber uzmana sahip olmaması zincirleme saldırılara yol açıyor. Siber güvenlik sigortasının KOBİ’ler için zorunlu hale getirilmesi ve sistemsel altyapının buna uygun olarak oluşturulması büyük önem taşıyor.” HÜSEYİN AYDIN SONRASI Ziraat’ın yönetiminde dikkat çekici değişim Ziraat Bankası’nda geçen ayın sonunda 10 yıldır genel müdür olan Hüseyin Aydın’ın görevden ayrılmasının ardından, bankada aralarında genel müdür yardımcılarının da yer aldığı üst yönetimde geniş kapsamlı değişikliğe gidildi. Aydın’ın yerine Alpaslan Çakar atanmıştı. Hüseyin Aydın döneminde yaklaşık 10 yıldır görev yapan ve Hazine’den sorumlu genel müdür yardımcılığı görevini de üstlenmiş olan Bilgehan Kuru’nun yanı sıra, Ali Kırbaş, Musa Arda ve Süleyman Türetken görevlerinden alındı. Eski yönetimden sadece Yüksel Cesur yeni yönetimde yer alırken, görevi ise Perakende Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı olarak değişti. Yeni oluşumda genel müdür yardımcılarının sayısı beşten altıya çıkarıldı. l Reuters Türkiye şubatta yüzde 89.5 artışla 2.6 milyar dolar cari açık verdi CARI AÇIK UÇUYOR Merkez Bankası’nın şubat ayıyla ilgili açıkladığı ödemeler dengesi verileri, özellikle sanayi üretimdeki hareketlenmenin etkisiyle artan ithalatın ve salgın kısıtlmalarının sonucu olarak turizm gelirlerinde halen süren büyük gerilemenin cari açık üzerindeki etkilerini bir kez daha ortaya koydu. Verilere göre, cari işlemler açığı, 2020 yılı şubat ayına göre yüzde 89.5 (1.2 milyar dolar) artarak 2.6 milyar dolara çıktı. İlk 2 ayda ise yüzde 29.8 artarak 3.4 milyar dolardan 4.4 milyar dolara yükseldi. Şubat 2021 sonuna göre son 1 yıllık cari açık büyüklüğü de 37.8 milyar dolara ulaştı. Bu yıllık rakam ocak ayı sonunda 36.5 milyar dolardı. ‘Seyahat’ sorunlu Bankanın değerlendirmesine göre, şubattaki gelişmede, dış ticaret açığının Şubat 2020’ye kıyasla 122 milyon dolar artarak 2.1 milyar dolara yükselmesi, hizmetler kaynaklı girişlerin 984 milyon dolar azalarak Şubat ayında, yurtdışı yerleşikler hisse senedi piyasasında 486 milyon dolarlık net satış yaptı. 494 milyon dolara gerilemesi ve birincil gelir dengesinden kaynaklanan net çıkışların 390 milyon dolar artarak 1.2 milyar dolara ulaşması etkili oldu. Hizmetler dengesi altında yer alan seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler ise 561 milyon dolar azalarak 393 milyon dolara indi. Öte yandan, kaynağı belirsiz para girişini gösteren net hata ve noksan kalemi ise ilk 2 ayda 5.4 milyar dolar fazla verdi. Geçen yılki fazla 2.7 milyar dolardı. l Ekonomi Servisi DOLAR, 15 NISAN’I BEKLERKEN DALGALI Mali piyasalar ve özellikle dolar/TL, Merkez Bankası’nın (TCMB) 15 Nisan’daki yeni kaiz kararı öncesi yeni haftaya yatay bir seyirle başladı. Gün içinde dolar 8.12824 lira arasında aşağı yönlü hareket ederken, Avro da benzer şekilde 9.649.76 lira arasında işlem gördü. Öte yandan Hazine’nin dün düzenlediği ihalelerde 2 yıl vadeli sabit kuponlu tahvilde bileşik faiz yüzde 19.02, 5 yıllık TLREF’de ise dönemsel faiz yüzde 4.43 oldu. BİREVİM, ÇÖZÜM’Ü ALDI ‘Çekilişle konutoto’da el değiştirme başladı Tasarruf finansmanı şirketi Birevim, Çözüm Tasarruf’u satın aldı. Yapılan açıklamada bedele ilişkin bir bilgi yer almazken, şirketin genel müdürü Mahir Orak ise sektörde yeni satın almalar yapabileceklerine işaret etti. Tasarruf finansman sistemi olarak adlandırılan ve “çekiliş” gibi yöntemlerle belirlenen vadeye kadar müşterinin birikim yapması karşılığında konut veya taşıt edinebilmesi için finansman sağlayan bu sektörle ilgili geçen mart ayında yasal düzenleme yapılmıştı. Yasayla, sektördeki şirketlere asgari 100 milyon TL sermaye şartı getirilirken bu durumun sektörde birleşme ve satın almaları beraberinde getirmesi bekleniyordu. Bu sistemde halen 300 bin civarı tasarruf sahibi bulunuyor. İnşaat maliyet endeksi şubatta yüzde 0.03 azaldı İnşaatta maliyet hız kesti TÜİK’in “İnşaat Maliyet Endeksi, Şubat 2021” raporu, geçen yıl bireysel kredilerin teşvik edilmesi sonrası konut piyasasındaki canlanma ve TL’deki erimeye paralel olarak artan maliyetlerin şubat ayında hız kestiğini ortaya koydu. Faiz artışları, talepteki gerileme süreci etkilemiş görünüyor. İnşaat maliyet endeksi, 2021 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 0.03 azaldı, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 27.59 arttı. Ocak ayında yıllık rakam yüzde 27.82 idi. Aylık bazda malzeme endeksi yüzde 0.04, işçilik endeksi yüzde 0.02 düşüş gösterirken, yıllık bazda malzeme endeksi yüzde 31.64, işçilik endeksi yüzde 19.73 artış kaydetti. Bu kapsamda bina inşaatı maliyet endeksi, şubatta bir önceki aya göre yüzde 0.12, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 28.23 yükseldi. Aylık bazda malzeme endeksi yüzde 0.19 artarken işçilik endeksi de yüzde 0.04 azaldı. Geçen yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 32.61, işçilik endeksi ise yüzde 20.05 artış kaydetti. Bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi, şubatta aylık bazda yüzde 0.56 azalırken geçen yılın aynı ayına göre yüzde 25.38 arttı. l Ekonomi Servisi Sürücüsüz araç 2023’te yollarda General Motors’un çoğunluk hissesine sahip olduğu iştiraki Cruise’un geliştirdiği sürücüsüz araçların, 2023 yılında Dubai’de trafiğe çıkacağı duyuruldu. Dubai Veliaht Prensi Şeyh Hamdan bin Mohammed bin Rashid alMaktoum, 2030 yılında sürücüsüz araç filosunun 4 bine yükseleceğini söyledi. Hamdan, 2030’da yıllık 245 milyon dolar tasarruf edileceğini ve çevre kirliliğinin yüzde 12 azalacağını da belirtti. l Ekonomi Servisi ‘Kıyı talanı’nda sıra Datça’ya geldi Doğanın, kıyıların yağmalanmasında sıra Muğla’nın Datça Yarımadası’na geldi. Geçen hafta doğal güzelliğiyle bilinen Kargı Koyu yapılaşmaya açıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla Kargı Koyu’nda otel, tesis alanı ve otopark yapımının önü açıldı. Türkiye’deki büyük çevre örgütleri bu kararı protesto ederken yarın “Datça Demokrasi Platformu”nun düzenlediği bir protesto yapılacak. Bu tür kararların nasıl alındığını biliyoruz: Hazine’nin gelir ihtiyacıyla tüm malları satışa çıkardığını bilen fırsatçılar, Ankara’da kulis yapıp “Şurasını imara açın, alalım” diyorlar. Tabii ki bunu söylemek ve kabul ettirmek için “yakın” olmak gerekiyor. Halbuki izni veren yetkili bu koyu görse, içinde doğa sevgisi ve vicdanın küçük bir zerresi kalmış olsa bile o karara imza atamaz. Datça’ya gelen herkesin bildiği Kargı Koyu’nun, ilçeye yakın olmasına rağmen altyapısı yetersiz ve yolu çok dardır. Arkasındaki dağlar nedeniyle rüzgâra kapalı, fazla yerleşim olmadığı için denizi temiz kalmış, küçük tatlı su kaynaklarının denize döküldüğü cennet koylardan biridir. Buraya yapılacak otelin getireceği yükü mevcut altyapının ve yolların taşıması kesinlikle mümkün değil. Doğa şartları nedeniyle, yeni yol yapılsa bile maliyetinin çok yüksek olacağı kesin. Altyapıya da büyük yatırımlar gerekir ki devletin yapması gereken bu harcamalar, özelleştirmeden elde edilecek gelirin büyük kısmını zaten alıp götürecektir. Kısacası, devlet sadece gelir açısından baksa bile rantabl bir proje olmayacağı çok açık. Bu koyu çevreleyen imara açılan “burun”a otel yapıldığı takdirde, yoğun kayalıklar nedeniyle önemli miktarda beton dökülmesi gerektiğini, işten anlamayan kişiler bile rahatlıkla görebilir. Yani yeşil kalmaz... Kısacası, hem ekonomik hem çevre açısından kesinlikle fizibilitesi olmayan bir işe girişiliyor. Kuruluşundan bu yana Özelleştirme İdaresi’ni yakından izlemiş bir gazeteci olarak, koyların ve Hazine arazilerinin imara açılıp satılmasının bu idarenin kuruluş amacıyla hiçbir ilgisi olmadığını rahatlıkla söyleyebilirim. Bunun ekonomiye katkı sağlayacak bir iş olmadığı, aksine devlet kaynaklarının boşa harcanması ve halkın idareye olan güvenini iyice azaltacak bir proje olduğu ortada. Bu tür, sadece kamu eliyle birilerine aşırı gelir sağlaması amaçlanan projelere talan ya da yağma denilmesi, tam da bu nedenledir. Tek ya da birkaç kişiye rant sağlamak amacıyla kamunun, yani halkın ortak değerlerinin peşkeş çekilmesi... Bu koyu satın alma niyeti olan kimselere de şunu hatırlatmak gerekir: Datça halkının çevre bilinci ve örgütlenme düzeyi yüksektir. Niyetlenen kişi ya da şirketlerin bu gerçeği göz önünde bulundurmaları, paralarını ve itibarlarını büyük bir tehlikeye attıklarını bilmeleri gerekir. Mevcut turizmciler destek bekliyor Kaldı ki bu dönem satış bedelinden daha yüklü kamu yatırımı gerektiren bu tür fizibilitesi olmayan yeni projelerin yerine, mevcut turizm işletmelerine hayatiyetlerini sürdürmeleri için devletin yardım etmesi gereken bir dönem. Turizmciler büyük bir belirsizliğin içinde, bu yıl “hiç olmazsa hazirandan sonra” iş yapıp yapamayacaklarının telaşına girmişler. Konuştuğum büyük turizm örgütlerinin yöneticileri, sektör için öncelikleri: Korona vakalarının bir an önce azaltılması, aşının acil olarak yaygınlaştırılması ve kısa çalışma ödeneği uygulamasının yeniden getirilmesi olarak sıralıyorlar. Tüm dünya çapında seyahatlerin açılamadığını, en erken hazirandan sonra normale dönülebileceğini gördüklerini, hiç olmazsa kısa çalışma ödeneğinin bu süre için uzatılmasını istiyorlar. Bugün yapılması beklenen Bilim Kurulu toplantısından sonra alınacak tedbirler kapsamında bu kararın da açıklanmasını bekliyorlar. Mevcut sorunların aşılamaması halinde, hâlâ umudunu kaybetmemiş turizm işletmelerinin bile, eylül ayından sonra dökülmeye başlayacağını, kredi sorununun büyüyeceğini belirterek önlerini göremediklerini söylüyorlar. Avrupa’nın kendi içinde bile seyahatleri açamadığını, Almanya ve İngiltere’deki operatörler için de Türkiye’nin açılmasının şart olarak görüldüğünü, bu konuda pandeminin ve aşılamanın belirleyici olacağını belirtiyorlar. Sadece Rusya’nın açık olduğunu, dün beklenen kritik Rusya kararının gelmediğini, bunu olumlu bulduklarını ama siyasi nedenlerle her an Rusya’dan da darbe alma ihtimallerinin sürdüğünü ifade ediyorlar. Geçen yıl 2019’a kıyasla turist sayısı 52 milyondan 16 milyona, turizm geliri 34 milyar dolardan 11 milyar dolara düşmüştü. Bu yıl 32 milyon turist, 25 milyar dolar civarında gelir bekleniyor. Yönetimin görevi, talana açık, halkın tepkisini büyütecek proje üretmek yerine, mevcut turizm işletmelerini ayakta tutmak, cari açığın büyümesini engellemek olmalı.