Katalog

DIŞ HABERLER [email protected] 7 17 MART 2021 ÇARŞAMBA ABD, Eisenhower uçak gemisiyle Yunanistan’dan sonra Türkiye ile tatbikat yapıyor Akdeniz manevraları STOLTENBERG’DEN TÜRKIYE ÇIKIŞI NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Avrupa Parlamentosu’ndaki (AP) savunma ve dışişleri komisyonlarının toplantısında yaptığı konuşmada milletvekillerinin sorularını yanıtlarken Türkiye ile ilişkilere dair değerlendirmelerde de bulundu. Stoltenberg, Türkiye ile NATO arasında Doğu Akdeniz, S400’ler ve demokratik haklar gibi konularda ciddi görüş ayrılıkları olduğunu söyledi. 30 üyeli bir ittifakta her zaman görüş ayrılıkları yaşanacağını vurgularken “NATO bunların tartışılması için önemli bir platform imkânı sunmaktadır” dedi. Doğu Akdeniz konusunda Türkiye ile Yunanistan arasında diyalog kurulmasında NATO’nun üstlendiği role de atıfta bulundu. Askeri gerilimi yatıştırmaya yönelik güvenlik mekanizmasına değindi. “Sorunların çözüldüğünü söylemiyorum ama önemli konularda anlaşmazlıklarımız olduğunda bunların ele alınmasında platform sunmak, doğru yolda ilerleyebilmek için uluslararası kurumlara ihtiyacımız var. Bizim yaptığımız da bu” ifadesini kullandı. Savunma harcamalarında artış Öte yandan Stoltenberg’in açıkladığı ittifakın yıllık raporuna göre, NATO’ya üye ülkelerin savunma harcamalarında üst üste altıncı yılda artış kaydedildi. 2020 yılında ABD dışındaki üyelerin savunma harcamalarında 2019’a göre yüzde 3.9’luk artış olurken 30 üye ülkeden 11’i yüzde 2 hedefini tutturdu. Türkiye, savunma harcamalarının gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) oranında yüzde 2 hedefinin altında kaldı. Türkiye’de bu oran 2014 yılında yüzde 1.4 civarındayken 2020’de 1.86 olarak kaydedildi. Türkiye savunma harcamalarından donanıma ayırdığı payda 2014’te yüzde 25 civarında olan payı 2020’de yüzde 34.2’ye yükselterek bu kalemde ABD ve Macaristan’ın ardından üçüncü sırada yer aldı. Yüzde 2’lik hedefi tutturan ülkeler arasında Yunanistan da bulunuyor. ABD ise yaklaşık 785 milyar dolarla GSYİH’sinin yüzde 3.73’ünü savunmaya ayırdı. Almanya, 2020’de de yüzde 1.56’lık oranla yüzde 2 hedefinin altında kaldı. ABD, ÇIN’E BASKI ARAYIŞINDA ABD’de Biden yönetimi, Çin’e karşı HintPasifik’teki müttefikleriyle ilişkilerini güçlendirme hamlesinde. Washington yönetiminin ilk üst düzey yurtdışı ziyareti Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin’nin yer aldığı heyet ile Japonya’ya oldu. Japon mevkidaşı Motegi Toşimitsu görüşen Blinken, Çin’i “baskı ve saldırganlık kullanmaya karşı uyardı, ziyaretin ana amacının ABD’nin iki ülke ittifakına yönelik taahhütlerini yeniden vurgulamak olduğunu” söyledi. İki ülkenin, iklim değişikliği, siber, sağlık güvenliği gibi çağın temel meselelerine yönelik işbirliğini derinleştirdiğini kaydeden Blinken, “İlk yurtdışı durağımızda Japonya’yı seçmemiz tesadüf değil” dedi. Ziyaret Çin’de yankı buldu. Pekin’den “Bu iki ülkenin temas ve işbirliğinin üçüncü tarafları hedef almaması veya çıkarlarına zarar vermemesi gerektiğine inandıkları” belirtildi. ABD’li ve Japon bakanlar bir araya geldi. ABD, Doğu Akdeniz’de Yunanistan’la gerçekleştirdiği tatbikatın ardından Türkiye’yle de ortak tatbikat yapıyor. Milli Savunma Bakanlığı yetkililerinin verdiği bilgiye göre Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), ABD unsurlarıyla Doğu Akdeniz’de “ortak çalışabilirliği artırmaya yönelik” kapsamlı eğitimler gerçekleştiriyor. Bu kapsamda TCG Gemlik firkateyni, dün Rodos’un güneyinde ABD’nin USS Dwight D. Eisenhower uçak gemisi görev grubuyla bir araya gelerek faaliyetlerine başladı. TCG Gemlik, USS EisenHÜSEYIN HAYATSEVER hower görev grubunda bir süre seyir gerçekleştirecek. Ardından yarın Doğu Akdeniz’de TSK ve ABD arasında genişletilmiş eğitimler yapılacak. Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı firkateynler ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı savaş uçaklarının katılımıyla USS Eisenhower uçak gemisi görev grubu ile Doğu Akdeniz’de geçiş eğitimleri düzenlenecek. Rotası Süveyş Kanalı olan USS Eisenhower görev grubu, geçen hafta da Yunanistan’la benzer geçiş eğitimleri gerçekleştirmişti. USS Eisenhower gemisine eşlik eden diğer firkateynler ve ABD’nin F18 tipi savaş uçakları, Yunanistan’a ait firkateyn, denizaltı ve F16 uçaklarıyla geçiş eğitimi yapmış, eğitime ilişABD’nin USS Dwight D. Eisenhower uçak gemisi bir süredir Akdeniz’de konuşlu. kin fotoğraflar 13 Mart’ta ABD ve Yunanistan tarafından paylaşılmıştı. ‘Müttefikliğin gereği’ Konuyla ilgili Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan emekli Koramiral Kadir Sağdıç, ‘PASSEX’ adı verilen bu tür geçiş eğitimlerinin NATO müttefikleri arasında sürekli olarak yapıldığını belirtti. “ABD görev grubu, Doğu Akdeniz sularında bulunuyor. ABD ve Türkiye, iki NATO müttefiki. İki ülke arasında çok önceden planlı olmasa da bu tür geçiş eğitimleri yapılır. ABD’nin gemilerinin bölgede bulunduğu esnada Türk gemileri de aynı sulardaysa kısa süreli bildirimle bu bir eğitim fırsatına dönüştürülür. Şu anda da böyle bir durum yaşanıyor, bu ilk defa yaşanan bir şey değil, hep olur” dedi. İki ülke arasında yapılan askeri eğitimin özel bir anlamı olduğunu düşünmediğini söyleyen Sağdıç şu görüşlerini dile getirdi: “Bu, birdenbire ABDTürkiye ilişkilerinin sorunsuz devam edeceği anlamına gelmez ama sorunların artacağı anlamına da gelmez. Buna özel bir anlam yüklemeye gerek yok. Türkiye, eğitim fırsatı talebinde bulunduğunda ABD ‘İyi olurdu ama çok meşgulüz, bir dahaki sefere’ dese normal olmazdı, fakat onu dememişler. Dolayısıyla ilişkileri kısmen normal sürdürmek istiyorlar ama bu, tüm Doğu Akdeniz’de, Ortadoğu’da ABD’nin Türkiye’nin politikalarını onayladığı anlamına gelmez. İki müttefikin ilişkilerini bir ölçüde normal sürdürdüğü anlamına gelir.” l ANKARA Hem masa hem gözdağı Yunanistan ve Türkiye arasında gerilimi dindirme hedefiyle yeniden başlatılan öngörüşmelerin (istikşafi) 62. turu çerçevesinde taraflar dün Atina’da bir araya geldi. Öte yandan dün Yunanistan’ın Sakız Adası’nda tatbikat yaptığı haberi de gündeme yansıdı. Atina’daki toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal, İkili Siyasi ve DenizcilikHavacılıkSınır İşleri Genel Müdürü Çağatay Erciyes ve Deniz Havacılık Sınır Genel Müdür Yardımcısı Barış Kalkavan’ın yer aldığı heyet temsil etti. Yunanistan adına da Büyükelçiler Pavlos Apostolidis ve Alexandros Kougiou’nun yanı sıra Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreterliği yetkilisi Ifigenia Kanara’nın toplantıda yer aldığı aktarıldı. Önal’ın bugün Yunanistan Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Themistoklis Demiris ile bir araya gelebileceği kaydedildi. Kimi kaynak Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Yunan mevkidaşıyla bir araya gelmeyi istediği iddiasını aktardı. Ardından ise dün Yunanistan Dışişleri Dendias dün Filistin Dışişleri Bakanı Maliki ilegörüştü. Bakanı Nikos Dendias’tan Çavuşoğlu ile uygun bir atmosferde bir araya gelmeyi arzu ettiği çıkışı geldi. Dendias, Atina’da Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki ile görüşmesinin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye ile öngörüşmelere de değindi. AA’nın haberine göre Dendias, “Türkiye ile olan yegâne ikili farklılığımızın, yani Ege ve Doğu Akdeniz’de MEB (Münhasır Ekonomik Bölge) ve kıta sahanlığının belirlenmesi, UNCLOS ve Uluslararası Hukuk temelinde çözümü için ortak bir zemin bulmamıza yol açacağını umuyoruz. Türkiye’nin Yunanistan ile ilgili son zamanda gündeme gelen tek yanlı ithamlarına doğru zamanda ve uygun şekilde diplomatik yollarla cevap verilecek” dedi. “Türk mevkidaşım ve arkadaşım Çavuşoğlu ile buluşmak istiyorum ancak tabii ki böyle bir buluşma uygun bir atmosferde gerçekleşir. Bir anlamı olması için uygun bir atmosferde yapılmalı” ifadelerini kullandı. Doğu Akdeniz’de etkinlik, enerji mücadelesi sürerken iki ülke arasında tansiyon yüksek. AB ve NATO’nun devreye girmesinin ardından taraflar 2016’dan bu yana dondurulmuş olan öngörüşmelere yeniden başlama kararı almıştı. 25 Ocak’ta iki ülke yetkilileri 61. tur için İstanbul’da bir araya gelmişti. Atina’daki bu görüşme ise Ankara’nın İsrail, Yunanistan ve Avrupa Birliği’ne önceki gün diplomatik bir nota vermesinden sonra yapıldı. Türkiye notanın muhataplarına tartışmalı Doğu Akdeniz sularında deniz altı elektrik kablosu yerleştirmeden önce izin almaları gerektiğini vurgulamıştı. Sakız’da tatbikat Öte yandan DHA’nın haberine göre Yunanistan, Türkiye sınırına 7.5 kilometre uzaklıkta bulunan ve gayri askeri statüdeki Sakız Adası’nda tatbikat yaptı. Yunanistan’ın, Doğu Akdeniz’de Fransa, ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden sonra Suudi Arabistan’la da ortak tatbikat yaptığı gündeme yansımıştı. İdlib bölgesinde önceki gün Şam yönetimi karşıtı protestolar düzenlendi. Yıldönümü temennileri!.. Suriye’de savaşın 10. yıldönümünde ABD, İngiltere, Almanya, İtalya ve Fransa’dan ortak açıklama geldi. “Suriye halkının terk edilmeyeceği, barışçıl bir çözüm arayışına bağlı olunduğu” kaydedildi. Siyasi çözüm vurgusu yapılan açıklamada “Şam ve destekçilerinin siyasi sürece ciddi bir biçimde katılmaları ve ihtiyacı olan topluluklara insani yardımın ulaştırılmasına izin vermesi mecburidir” denildi. Beş ülkenin dışişleri bakanlarının imzasını taşıyan bildiride Şam’a eleştiriler yöneltildi. “Suriye’nin komşuları Türkiye, Ürdün, Lübnan, Irak ve Mısır tarafından cömertçe misafir edilen milyonlarca kişinin şiddet, keyfi tutuklama ve işkence korkusuyla evlerine dönemediğine” işaret edildi. Suriye’de bu yıl için öngörülen devlet başkanlığı seçimlerinin tüm seslerin duyulmasına imkân sağlanması gerektirdiği belirtildi. Rusya’dan İdlib vurgusu Bu açıklama öncesinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Bloomberg’de yayımlanan makalesinde Batılı ülkelere Suriye’de Türkiye’yi destekleme çağrısında bulunmuştu. Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Erdoğan’ın makalesi ile ilgili bir soruya “Türkiye ile Suriye’de birtakım görüş ayrılıkları olduğunu fakat buna karşın işbirliği yaptıkları alanlar da bulunduğunu” belirtti. “(Türkiye ile Suriye’de) işbirliği yaptığımız alanlardaki (İdlib) durum kolay değil. Söz konusu alanlarda terörist unsurlar varlıklarını koruyorlar ki bu da durumu normalleştirmemizi engelliyor, yine de işbirliğimizi sürdürüyoruz” dedi. Peskov, ağır ilerlese de Suriye’nin anayasasını hazırlayacak komite konusundaki çalışmaların sürdüğünü kaydetti. Dera’da saldırı Öte yandan muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi dün Dera bölgesinde Suriye ordusuna düzenlenen saldırıda en az 21 askerin öldüğünü duyurdu. Yeni hükümet işbaşı yaptı Libya’da 10 Mart’ta Sirte’de toplanan Temsilciler Meclisi’nden 132 kabul, bir çekimser oy ile güvenoyu alan Abdülhamid Dibeybe başkanlığındaki yeni Ulusal Birlik Hükümeti, Tobruk kentindeki Temsilciler Meclisi’nde 100’ün üzerinde milletvekilinin katılımıyla yemin etti. Yeni hükümet Tobruk’a gelmeden önce Trablus’taki Yüksek Mahkeme huzurunda yemin etti. Dibeybe’nin başkanlığındaki hükümet ile Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el Menfi, resmi olarak görevlerini dün devraldı. Dibeybe, güvenoylaması sonrası yaptığı konuşmada, “Biz bütün Libyalıların hükümeti olacağız, Libya birdir ve bütündür” dedi. Geçtiğimiz şubat ayında Birleşmiş Milletler öncülüğündeki Libya Siyasi Diyalog Forumu’nda ülkede 24 Aralık 2021’de genel seçimlerin düzenlenmesi kararlaştırılmıştı. Cunta ateşi can alıyor Myammar’da geçen ay darbe ile yönetimi ele geçiren cunta ölüm saçıyor. Birleşmiş Milletler (BM), ülkede askeri darbe karşıtı gösterilerde 1 Şubat’tan bu yana güvenlik güçlerinin ateşinde en az 138 kişinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. BM Sözcüsü, uluslararası topluma Myanmar halkına destek olmaları için çağrıda bulundu. Sivil toplum kuruluşu Siyasi Mahkumlar İçin Yardım Derneği, yaşamını yitirenlerin sayısının 180’den fazla olduğunu belirtirken yüzlerce kayıp olduğuna, işkence iddialarına dikkat çekti. Öte yandan Pekin, Myanmar’daki Çinli şirketlere zorunlu olmayan çalışanlarını ülkeden çıkarma çağrısı yaptı. Çin merkezli 32 fabrika binası geçen pazar ateşe verilmiş, iki kişi yaralanmıştı. Pekin, yangınlardan eylemcileri sorumlu tutmuştu. Yangon’da ise güvenlik güçlerinin ateşinde yaşamını yitirdiği belirtilen bir tıp fakültesi öğrencisi için dün gözyaşları içinde cenaze töreni düzenlendi. AstraZeneca tartışması Yeni tip koronavirüs (Covid19) aşılarından İngiliz AstraZeneca’ya yönelik Avrupa’nın birçok ülkesinde kullanımının askıya alınmasıyla birlikte gözler yarın Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) yapacağı açıklamada. Kimi vakada kan pıhtılaşmasına yol açtığı şikâyetlerinin ardından geçen hafta Danimarka, Norveç, İzlanda, Bulgaristan, Hollanda, Avusturya, Estonya, Letonya, Litvanya ve Lüksemburg kullanımını askıya aldığını duyurmuştu. Almanya, Fransa ve İtalya’dan da benzer karar geldi. EMA daha önce yaptığı açıklamada, bu aşı nedeniyle ilgili şikâyetlerin kanıtlanmadığını belirtmişti. Örgütten dün de “aşının faydaları risklerinden daha fazla” çıkışı geldi. İngiltere Başbakanı Boris Johnson ise bazı Avrupa Birliği (AB) ülkeleri tarafından kullanımı durdurulan Oxford Üniversitesi’nin ilaç firması AstraZeneca’yla geliştirdiği aşının işe yaradığını belirtti. Öte yandan AstraZeneca tartışmaları sürerken bazı AB ülkelerinin Rusya’nın ürettiği Sputnik V aşısını değerlendirdiği savunuldu. Reuters’ın haberine göre bir AB yetkilisi, İtalya’nın Sputnik V’i üretmek için Roma yakınlarında aşı üreten biyoreaktörünü kullanmayı düşündüğünü söyledi. BOLIVYA’DA GERILIM Bolivya’da Devlet Başkanı Evo Morales’in Kasım 2019’da ordu baskısıyla istifa etmesinin ardından yönetimi üstlenen Jeanine Anez ile iki eski bakan hakkında önleyici tutuklama kararı verilirken Anez destekçileri dün meydanlara çıktı. Bolivya’da, Anez’in göreve gelmesini takip eden üç ay içinde düzenlenmesi gereken genel seçimler,18 Ekim 2020’de düzenlenmişti. Ülkenin ilk yerli devlet başkanı olan Morales’in adayı Luis Arce Catacora, seçimi yüzde 55 oy olarak ilk turda kazanmıştı. Morales, Catacora’nın zaferinin ardından ayrılışının birinci yılında ülkesine dönmüştü. ACILARINIZI PAYLAŞIYORUZ... Vefat ve başsağlığı ilanlarınız için yaptığınız ödemenin yüzde 20’sini Cumhuriyet Vakfı Burs Fonu’na aktarıyoruz. Bu fondan, yetenekli, ihtiyaç sahibi öğrencilere burs veriyoruz. Acılarınızı paylaşıyoruz. Yakınlarınızın adı bu burslarla yaşasın. www.cumhuriyetvakfi.org.tr ANKARA: 0312 442 30 50 İZMİR: 0232 441 12 20 İSTANBUL: 0212 343 72 74