Katalog

KÜLTÜR 13 25 ŞUBAT 2021 PERŞEMBE Biz, Lawrence Sanebaleatışğntıi,mrişyliıielrı,iğndınibraeanğhımemrelzyılaeığm,ıunaman,uiöndzaagnüodrlılakün:ğe, Ferlinghetti’yi çok sevdik Öİnatçı Keraban nceki hafta “2023’te Ay’a gideceğiz” haberi gündem yaratmıştı. Geçen haftaki gün“Yalnızca ölüler ve esrar çekip kafayı bulanlardır. her şeyi boşlayanlar. Bunlar anlaşılmaz kişilerdir.” demiştir W. S. Burroughs bir kez. demse Mars oldu. NASA’dan kalkıp 6 ay sonra Mars’a inen uzay aracı, dünyayı sarstı. “Adını Mars’a Gönder” yarışmasına 2 milyon 528 bin 844’ü Türkiye’den olmak üzere 10 milyon 932 bin 295 kişi katıldı. Yarışmayı PerAma ben onlardan değilim. severance (direnç) adını gönderen 11 Lawrence Ferlinghetti öldü dediler! Yüreğime koca bir bıçak saplandı! Ah yüreğim! Ah gençliğim! Tamam tamam 101 yaşındaydı. İyi yaşamıştı, güzel yaşamıştı. Çarpışarak, döğüşerek, eleştirerek yaşamıştı. Hiçbiri değilim. İşte böyle, adamım. Tüm Beat Generation’ın varoluşçu olduğu hikâyesi üç paralık pırasa gibidir, yapmacıktır, düzenbazlıktır. Varoluşçuluğun babası Sartre boş yaşındaki Alexander Mather kazandı. Perseverance, Mars’ın 3.5 milyar yıl önce göl olduğu düşünülen bizim Salda Gölü’yle benzer özellik taşıdığı söylenen, Jezero Krateri bölgesinde bir yıl kalacak, yaşam izleri örnekleri toplayacak ve sonra Dünya’ya dönecek. Baş kaldırarak, isyan ederek yaşamışvermez. Her zaman bağımlı olmak Tüm bunlar düşle, düşünceyle, bilimsel tı. Dayanışarak, bağımlılıklarla, bulangerektir, diye bağırarak dolanır orçalışmayla ortaya konan güzel gelişmeler tılarda, yıkımlarla, yeniden inşalarla, kuralsızlıkla yaşamıştı. Savaş ve şiddet karşıtlığıyla hapislerde yatarak yaşamıştı! Yine de AH! Böyle olmayacak, baştan başlamalıyım: Lawrence Ferlinghetti: 1919’da New York’ta Fransız anne, İtalyan asılAmerikalı şair ve ressam Lawrence Ferlinghetti, City Lights Kitapçısı ve Yayınevi’nin de kurucusuydu. Kuşağı’nın tüm şairleri gibi, konuşma pay cennetleri, gerçek cinnetleriyle getalıkta. “Bağımlılık” onun en sevdiği küfürlerden biridir. Bağımlı olmamak düşüncesine, Beat Generation denilen akımın sanatına, garanti, kasıkları çatlaya çatlaya gülerdi üstat. Doğrusu bu ya, değil mi? Düşe, düşünceye, bilime değer vermeyen Doğu toplumlarındaysa, bilim ve teknoloji bu yüzden gelişmiyor. Örneğin matbaa ülkemize, bulunuşundan 277 yıl sonra geldi. Bu yüzden Türkiye’nin aydınlanması geç ve güç oldu. Avrupa’da ilk ve en çok basılan İncil’di, Osmanlı’da Kuran’ın lı babadan doğdu. 22 Şubat 2021 ge yı sevmez, sorularını yanıtlamazdı. Kö liyordu bu şiir. Bir çığlık, bir uluma, ben de aynı şeyi yapıyorum. basılması günah sayıldı, yasaklandı. cesi San Francisco’da öldü. Amerikan peğine Homer adı vermişti. (İnternet bir başkaldırma.” Sanırım, çağdaş Amerikan şiirinin Kuran bu olanağa ancak Cumhuriedebiyatının önemli temsilcilerindendi. Şair, oyun ve roman yazarı, yayıncı, ressamdı. Tiyatro, sinema, sanat eleştirmeniydi. San Francisco’da kurduğu ve bir sanat merkezi işlevi gören “City Lights” (Şehir Işıkları) adlı yayınevi ve kitabeviyle efsanevi bir kişilikti. “Beat Generation” diye anılan kuşakta Amerikan ve dünya edebiyatında kendine özgü bir yer edinmişti. ‘Beat Kuşağı’ “Beat Generation” (Ermiş Kuşak) diye tanınan kuşağın hayattaki son temsilcisiydi... New York’ta, Kolombiya Üniversitesi’nde sıkı bir eğitim almıştı. Ancak “kendini bulması”, Jack Kerouac, Allen Ginsberg, William S. Burkullanımı başladığında, sorulara Bay Homeros yanıt veriyormuş.) 68 kuşağı gençleri dünyanın neresinde olursa olsunlar bu kuşağın, serbest, çağrışımlara açık, sıkı sosyalist, düzene isyan eden Beat Kuşağı ve Beat Kuşağı müzisyenlere hayrandı. Yanılmıyorsam, Türkiye’de Lawrence Ferlinghetti ve yoldaşı Ginsberg’i birlikte ilk yayımlayan Ada Yayınları oldu (1975). “Amerika” adlı kitapta ikisinden örnekler sunulmuştu. Önsözde Ferit Edgü onları şöyle tanıtıyordu: “Onların şiiri, ölen şiirin küllerinden doğmuyordu. Bu şiir, insan mezbahasının, toplum çöplüğünün, bireyin labirentlerinin içinden çıkıp geliyordu. Vietnam’ıyla, Domuzlar Körfezi, zenciCevat Çapan, onu en çok çevirmiş şairlerimizden biri. “Şiirin O İnce Küllerini Toplayanlar” (Yapı Kredi Yayınları) kitabında onun için şöyle diyordu: “Hayatın anlamsız ve saçma gibi yorumlanabilecek görünümleri karşısında Ferlinghetti, sanatı her zaman gerçek insan gereksinimlerine bağlayan bir denge uzmanı gibidir.” Şiir Sanatı Ben şuna inanırım: Her şairi, en iyi kendi eseri anlatır. İşte Lawrence Ferlinghetti’nin “Sanatın bağımlılığı” konusunda söylediği “Şiir Sanatı” (Türkçesi Ferit EdgüOrhan Duru): Beat Generation’ının yavruları bana şöyle dediler: kar adamı Ginsberg de aynı sözleri söyleyecektir size. Çocuklar, bilin ki, yalnızca ölüdür bağımlı olmayan. Beat Generation’ının peruklu nihilizmi, doğal sonucuna ulaşırsa, yaratıcı sanatçının ölümü anlamına gelecektir bu. Sanatçının bağ’sız oluşu ise, bir çeşit kendi kendini öldürmesi ve aynı nihilizmin bulanık bir başka türüdür ve de başka bir şey değildir. Sevgili Lawrence Ferlinghetti, biz seni çok sevdik. İşte böyle adamım. Ve sanatın bağımlılığına; özgürlüğe, eleştiriye, başkaldırıya, direnyet yönetiminde kavuştu. Okuma yazmanın hızla artması da cumhuriyetle gerçekleşti. Biz, NASA’nın bilim insanlarının Ay’a ayak basmasından 55 yıl sonra ancak Ay’a gitme sözü veriyoruz. Bu yüzden “2023’te Ay’a gideceğiz” sözü pek inandırıcı bulunmadı ki mizah konusu yapıldı. Boğazı geçenden vergi alınınca Biz gelelim yine Ay’a Yolculuk’un yazarı Jules Vern’e (1828 1905) ve ölümünden sonra bulunan İnatçı Keraban (Alfa Yayınları, 2. Basım 2020) adlı romanına... Türkçeye 2002’de Nihan Özyıldırım’ın çevirdiği romanda olaylar Osmanlı roughs gibi şairlerle dayanışması, Pa beyaz ayırımıyla, hızlı yaşamı, eşsevi “Hem Beat olup hem de bağımlı meye, umuda olan bağımlılığına her İstanbulu’nda geçiyor. Kahramanı Kerris yılları ve San Francisco’ya yerle cilikleri, marihuanaları, mapusları, Ti olamazsın”.. zaman inandık. İyi ki vardın. İyi ki aban Ağa, tütün ticareti yapıyor. Tek şip kitabevini açmasıyla oldu. Beat bet’leri, Katmandu’ları, Buda’ları, yaHaklısın, çok haklısın, adamım.. varsın. İyi ki yaşamımıza dokundun! mirasçısı yeğeni Ahmet, Odessa’da yaşayan banker Selim’in güzel kızı Bakmak yetmiyor, DANS, HEP DANS... Akbank Sanat kültür sanat et yuyorlar. Gösteride toprak, su, kinliklerine “Akbank Sanat Evi ateş, hava ve boşluk (Akaşa) gibi Amasya’yla nişanlıdır, evlenecektir. Amasya’nın halasından kalan parayı alabilmesi için 18’ini doldurmadan evlenmesi gerekir. 45 gün vardır. Ahmet acele etse de amcası ağırdan alır. Öte yandan Trabzonlu Saffar Ağa, Amasya’yı düşünmek gerekiyor Fazilet Kendirci’nin Piramid Sanat’taki 6GEN Bellek Sergisi, sizi insanın dünya ve evrendeki yerini sorgulamaya davet ediyor. 365 altıgen tuvalin birleşmesiyle meydana gelen eserin önyüzü, sanatçının anlatımıyla “insanın bir damla sudan meydana gelmesi, gelişimi, başarılarının en doruk noktasına ulaşması ve zaman içinde tekrar gücünü yitirmesiyle Fazilet Kendirci’nin 6GEN Bellek Sergisi’ndeki altıgen tuvallerin içinde sergilenen eserler ve arkasındaki haberler anlaşılmak için insanın gücünü, nereden gelip nereye gittiğini ve gücünü yitirip yitirmediğini Covid’le de bağlantılandırarak sorguluyor . tırlıyoruz ve sanattan siyasete, ekonomiden ekolojiye, teknolojiden eğitime her alanda yüzleşme olanağını eser üzerinden okuyabiliyoruz ve bugün insannizde” çatısı altında sosyal medya kanallarında devam ediyor. Akbank Sanat YouTube kanalında şubat ayında başlayacak “Duos&Duets/ Duolar & Düetler” serisinin ilki olan “Elementler Üzerinden bir Doğaçlama / Blind Date” gösterisinde dansçı Gizem Bilgen, Can Gökdoğan ve Mert Öztekin, müzisyen Oğuz Öner ve Yaren Eren Budak ile bir araya gelerek gerçekleştirdikleri doğaçlama performansla hareket ve sesin diyalog kurması üzerine bir ‘şimdi’ deneyimi ortaya koelementler üzerinden ilham alınarak oluşan performanslar, ses ve hareket ilişkisinde değişken ve farklı fazlarda karşılaşıyor. Bu karşılaşmalar her seferinde kendi hikâyesini yeniden oluşturuyor. kaçırma planı yapmaktadır. Keraban Ağa bir gün, Hollanda’dan İstanbul’a gelen dostu, iş arkadaşı Van Mitter, uşağı Bruno ile Tophane’de karşılaşır. Onları akşam yemeğine davet eder. Konağı Üsküdar’dadır. Gitmeye hazırlanırlarken davullar vurulur, zaptiye amiri resmi mühürlü bir emir okur. İstanbul’dan Üsküdar’a, Üsküdar’dan İstanbul’a Boğaz’ı geçenler, vergi ödeyecektir! Bunu duyan Keraban Ağa, çok sinirlenir. Bu vergiyi ödemeyeceğini söyler. İnatçıdır, Boğaz’ı doğrudan geçmek yerine Karadeniz kıyılarından, 60 bin fersahlık yolu kayıkla dolaşarak geçerim, daha iyi der. Üsküdar’daki konağına bu yoldan ulaşacaktır. birlikte tekrar bir damla ile bitilığın tam da bu yüzleşmeye ihşini” temsil ederken dokümantiyacı var. En azından gelecek ter niteliği de olan arka yüzünFazilet Kendirci kuşaklara bu yüzleşmeyi borçde ise 2007 ve 2013 yılları araluyuz. Biz kimiz? Gücümüz ne sında basında yer alan haber Kullanılan tuvallerin 24 cm kenarları kadar? Gerçekten bu dünyanın lerden bir kesit sunuyor. bir güne, 365 adet olması bir yıla, efendisi miyiz? Efendisi isek küDünyanın pek çok ülkesinden altıgen olması ise hücreye ve doğanın çücük kumaş parçalarıyla nesanat, siyaset, sosyoloji, teknoloji, ekonomi ve ekoloji konularında yayımlanmış, büyük çoğunluen kuvvetli bağına referans verirken, den tüm insanlık ağzını burnuana kompozisyonu ise DNA sarmalına nu kapatmak zorunda kaldı?.” işaret ediyor. Sanatçının esere eşlik etğu Cumhuriyet gazetesinden ha yor. Bu referanslarıyla 6gen mesi için özel olarak tasarlaberler içeren arka yüz, birbiriyle Bellek, izleyicisini arşiv, akıl, dığı kostümünde Aristoteles, bağlantısız görünen ancak arala tarih, kayıt, zaman, iktidar ve Kant, Hypatia, Foucault gibi rında “göbek bağı” olan bu konu insana dair çapraz okumalar düşünürlere verdiği referansları yan yana getiriyor. Yaratım yapmaya teşvik ediyor. larla, eserde işaret etmeye çasürecinde Fazilet Kendirci, ya Kendirci, eserin yaratım ve ser lıştığı sonlu olan yaşam hikayepıtın kalbindeki ve son bölüm gilenme süreci hakkında “Esere sine karşılık, fikirleriyle ve yadeki altıgen tuvalleri boş bırak 2007 yılında başladım. 2013’ün şam biçimleriyle sonsuzluğa mış, sergi süresince güncel ha şubat ayında kısmen bitirdiğimi imza atabilmiş isimlere yer veberlerle besleyerek, izleyicisiyle varsayarak eserin gün yüzüne rerek, insanın aslında “hiç” olinteraktif bir şekilde geliştiriyor. çıkacağı günü sabırla bekledim. duğu kadar “her şey” olabilKullanılan tuvallerin 24 cm Dünyanın Covid19 sınavı ver me erdemine işaret etmek istikenarları bir güne, 365 adet ol diği tarihlerde yani 2021’ın şubat yor. “İnsanlığa hâlâ fikirleriyle ması bir yıla, altıgen olması ise ayında Piramid Sanat’ta gün yüzü hizmet eden bu kişiler, aslında hücreye ve doğanın en kuvvet ne çıkarak insanlığa sözünü söy ölümsüzlüğü yaşıyorlar. İnsan, li bağına referans verirken, ana lemesinin tam da şimdi zamanı” sonluluğunun gerçekliğiyle, yakompozisyonu ise DNA sardiyor ve ekliyor “Çünkü ne daha şam hikâyesini nasıl sürdüremalına işaret ediyor. Covid na önce çıktığı zaman diliminde ne ceğine kendisi karar verebilir. sıl dünyayı parçalara ayırdıysa de bu sıkıntılı süreci atlattıktan Sadece tüketerek mi yaşaher ülke kapısını nasıl kapattıy sonra yapılsaydı bu sergi, benim mımızı sürdüreceğiz yoksa iyisa, birleştiğinde 390x1110cm için bu kadar önemli olmayacak liğin, fikrin, erdemliliğin üreolan eser, tıpkı dünyanın şu an tı. İnsanın kolay unutan bir var timine katkı sunabilecek mida parçalandığı gibi, 13 parça lık olduğu gerçeğini hatırlarsak yiz?” sözleriyle sanatçı, çok halinde sergileniyor. Dolayısıy eğer, hazır Covid19 sıkıntısıy yönlü okuması yapılabilen eseSANAT HER YERDE ONLINE Şişli Belediyesi “Şişli’de Sanat Online” programı başlıyor. 27 Şubat Cumartesi günü Şişli Belediyesi resmi YouTube kanalında ilk bölümü yayımlanacak programın moderatörlüğünü Bay J üstleniyor. İlk bölüm konukları Türk müziğinin efsaneleşen rock grubu Bulutsuzluk Özlemi ve sevilen tiyatrocular Şebnem Özinal ile Yosi Mizrahi olacak. 28 Şubat Pazar günü yayımlanacak programın ikinci bölüm konukları ise usta oyuncular Erkan Can ve Güven Kıraç ile müzisyen Eda Baba. Programda oyuncu ikilinin keyifli sohbetlerine, Eda Baba birbirinden güzel şarkılarıyla eşlik edecek. 6 Mart Cumartesi günü, müzisyen Feryal Öney ve usta tiyatrocu Hakkı “Elementler Üzerinden bir Doğaçlama / Blind Date” gösterisinde dansçı Gizem Bilgen, Can Gökdoğan ve Mert Öztekin yer alıyor. Ergök olacak konuk olacaklar. 7 Mart’ta yayımlanacak dördüncü bölümde, müzisyenler Nilipek ve Can Kazaz’a, oyuncu ve yönetmen Mehmet Esen sohbetiyle eşlik edecek. (Şişli Belediyesi resmi YouTube kanalı...) Jules Verne’in düş gücü İşyerinde kalırlar, ertesi sabah da hemen yola çıkarlar. Keraban Ağa yanına uşağı Nizib’i, konukları Van Mitter ve uşağı Bruno’yu alır. Karadeniz kıyılarını izleyerek, çok az dinlenerek, Odessa’ya uğrayarak oradan Ahmet’i de alarak, bin bir tehlike atlatarak, kimi zaman posta arabasıyla yola devam ederek, serüven dolu bir yolculuk yaparlar. Bu arada Saffar Ağa’nın adamları Amasya’yı kaçırmak için bir yelkenliyle Karadeniz’e açılır. Ne mi olur sonunda? Romanı okumak isteyenleri düşünüp gelişmeleri yazmak istemiyorum ben de. Ama şunu söyleyebilirim. Bu roman Jules Verne’in düş gücünü ortaya koyduğu kadar, bir inatçılıkla ne tür kayıplara yol açıldığının da mesajını veriyor. İnatçılık deyince, Boğaziçi Üniversitesi ve protestolar da elbet geliyor aklıma. Düşünüyorum da dışarıdan seçimsiz atanan rektörü, öğretim üyeleri ve öğrenciler istemiyor. Sanatçılar, yazarlar, gazeteciler; Boğaziçililerin bu haklı isteğinin yanındayız diye bildiriler yayımlıyorlar. O zaman bu inatlaşma rektöre çok şey kaybettirmiyor mu? Bu inatlaşma yeni bilim insanlarının yetişmesini engellemiyor mu? İnatçı Keraban okurun ufkunu açan, çok şey öğreten bir roman... la insanın insana mesafe koy la yüzleşiyorken, eserin önyü rini böyle özetliyor. Fazilet duğu, insanların diğer insanla züne bakarak kendi özbenliği Kendirci’nin 6GEN Bellek ensrı tehlike olarak gördüğü bu or miz ve yaşam sürecimizle, arka talasyonu 26 Şubat’a kadar İsHayatta kalmak için sahnedeler... Ebru Nihan Celkan’ın yazdığı, Berfin Zenderlioğlu’nun yönettiği ve Cemal Toktaş ile Nergis OYUN TARIHLERI tamda eser de her yönlü zen yüzündeki haberlere bakarak ya tanbul Taksim’de yer alan Piragin okumayı insana hatırlatı kın tarihimizin hareketlerini ha mid Sanat’ta izlenebilir. CRR Senfoni ile Aaaron Copland Akşamı Cemal Reşit Rey Senfoni Orkestrası’nın bu ay gündeminsinema dünyalarına bakışını sergileyen Music For The Theatre (1925) ve Kadıköy Boa Sahne, hayatta kalma çabasını üretime dönüştürdü. Boa Kısalar başlıklı kısa tiyatro oyunları projesi 24 Şubat’ta “#Heşteg” oyunuyla başladı. Kısalar, “pandemi sürecinde sanatçıların yaşadıkları bu zamanı bir sarat Mahmutyazıcıoğlu, danışmanı Kayhan Berkin, yapımcısı Gökhan Gürün, koordinatörü Cansu Canaslan. Proje sorumlusu Kerim Urun, sahne ve kostüm tasarımcısı Meltem Çakmak, kreatif direktör Alper Kurbaloğlu, ses tasaÖztürk’ün oynadığı “#Heşteg” 24, 25, 26 Şubat ve 8 Mart’ta: Emre Yüksel’in yazdığı, Kayhan Berkin’in yönettiği Erdem Kaynarca ile Melis İşiten’in oynadığı “Her Şeyin Her Şeyle Bir İlgisi Varmış Gibi Geliyor” 27, 28 Şubat ve 1 Mart’ta: Murat Mahmutyazıcıoğlu’nun yazıp yönettiği Görkem Kasal’ın oynadığı Lan! 2, 3, 4 Mart’ta: Meltem Yılmazkaya’nın yazde senfonik Amerikan müziğinin, 20. Music For The Movies (1942) eserlenat üretimine çevirdikleri, zama rımcısı Barış Hamarat, ışık tasadığı ve Serkan Altıntaş ile oynadığı, Berfin yüzyılın büyük bestecilerinden Aaron rini seslendirecek. Tüm CRR konsernın ruhunda yer alacak olağandışı rımcısı Osman Onur Can. Oyun ve Zenderlioğlu’nun yönettiği “Sarmal” 5, 6, 7 Copland (19001990) var. leri yayımlandığı tarihten itibaren bir bir tiyatro üretimi” olarak tanım prova fotoğrafları Aydan Çınar ve Mart’ta: Alper Kurbaloğlu’nun yazdığı, MuŞefleri Cem Mansur yönetimindehafta boyunca aşağıdaki youtube kalandı. Biletler, www.kadikoyboa projenin sanat yönetmeni Aytekin rat Mahmutyazıcıoğlu’nun yönettiği, Gökhan ki  orkestra bugün saat 20.00’de “Per nalından  izlenebiliyor: https://www. sahne.com’dan alınabilecek. Atabey. Oyunların İngilizce çeviriGürün’ün oynadığı “Neme Lazım” ise 9, 10, denin Önü, Arkası” başlıklı konser youtube.com/channel/UCcB4Qim Projenin tasarım ekibi olduk leri ise Senem Cevher ve Necati 11 Mart’ta 21.00’de dijital ortamda seyirciprogramında, bestecinin tiyatro ve HcOKEvmQawHLGQ/featured ça geniş. Projenin tasarımcısı Mu Efe Dadak ait. siyle buluşacak.