Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 19 ŞUBAT 2021 CUMA Gürcistan Başbakanı, rakip parti liderinin tutuklanma kararına istifayla yanıt verdi Muhalefete baskıya tepki Gürcistan Başbakanı Giorgi Gakharia, üst düzey bir muhalefet liderinin tutuklanması kararına tepki olarak dün görevinden istifa etti. Koltuğunu bırakma kararını “ülkedeki kutuplaşmayı azaltacağına inanıyorum” sözleriyle açıklayan Gakharia’nın, ülkenin önde gelen muhaliflerinden Birleşmiş Ulusal Hareket Partisi (UNM) lideri Nika Melia’nın tutuklanGakharia ması konusunda kendi ekibiyle anlaşmazlık yaşadığı belirtildi. Muhalefet tarafından “Moskova’nın adamı” lakabıyla anılan 45 yaşındaki Gakharia, Rusya’da Alman havacılık şirketi Lufthansa’da bölge müdürü olarak çalışmıştı. Rus TASS haber ajansının bildirdiğine göre Gakharia, Melia’nın tutuklanmasına “Bu, vatandaşlarımızın sağlığı ve yaşamları için bir risk oluşturuyorsa veya siyasi gerilimi tırmandırıyorsa kabul edilemez” sözleriyle karşı çıktı. Gakharia’nın istifasının ardından İçişleri Bakanlığı, Melia’yı Gakharia, muhalefet liderlerinden Melia’nın tutuklanma kararına “Bu, vatandaşlarımızın yaşamları için bir risk oluşturuyorsa veya siyasi gerilimi tırmandırıyorsa kabul edilemez” diye karşı çıktı. Başkent Tiflis’te Melia destekçileri gösteri düzenledi. tutuklama kararını erteledi. Önceki gün başkent Tiflis’teki bir mahkeme, Haziran 2019’da sokak protestolarında şiddeti kışkırtmakla suçlanan muhalefetteki Birleşmiş Ulusal Hareket Partisi (UNM) lideri Melia hakkında tutuklama kararı vermişti. Erken seçim çağrısı Ülkenin neredeyse tüm muhalefet partilerinin liderleri önceki günden bu yana başkent Tiflis’teki UNM parti merkezinde toplanarak Melia’yı tutuklamak için harekete geçmeleri halinde polisi engelleyeceklerini duyurmuştu. Gelişme üzerine Melia, “Tüm muhalefet partileri olarak hükümet temsilcileriyle müzakere masasına oturalım ve yeni erken seçimler için müzakerelere başlayalım” dedi. İktidardaki Gürcü Rüyası Partisi geçen yıl ekim ayında yapılan parlamento seçimlerini kazanmasına karşın muhalefet, seçimlerde hile yapıldığını ileri sürmüş, Melia da sonuçları tanımadığını açıklamıştı. ‘Tehlikeli yörünge’ Avrupa Birliği’nin Gürcistan Elçiliği, Melia’nın yargılanmasına yol açan kararı “Gürcistan ve Gürcü demokrasisi için tehlikeli bir yörünge” olarak nitelendirirken Tiflis’teki ABD Büyükelçiliği de Twitter’da paylaştığı mesajında krizin “barışçıl bir şekilde çözülmesi gerektiğini” söyleyerek hem hükümeti hem de muhalefeti sakin olmaya çağırdı. Öte yandan bugün düzenlenmesi planlanan TürkiyeGürcistanAzerbaycan Dışişleri Bakanları 9. Toplantısı, Tiflis’te hükümetin düşmesi üzerine ertelendi. Gürcistan’da 20 Haziran 2019’da 26. Ortodoks Parlamentolararası Genel Asamblesi’nin oturumunda, Rusya heyetinde yer alan Duma milletvekili Sergei Gavrilov’un parlamento başkanının koltuğuna oturması binlerce kişi tarafından protesto edilmişti. Protestocuları kışkırttığı gerekçesiyle gözaltına alınan, sonrasında kefalet şartıyla serbest bırakılan Melia hakkında, kefaleti ödemeyince yeniden gözaltı kararı alınmıştı. Dibeybe’nin ilk ziyareti Sisi’ye Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde İsviçre’de toplanan Libya Siyasi Diyalog Forumu üyelerinin oylaması sonucunda 5 Şubat’ta seçilerek Ulusal Birlik Hükümeti’nin geçici başbakanı olarak göreve gelen Abdülhamid Dibeybe, ilk resmi ziyaretini Mısır’a yaparak Cumhurbaşkanı Abdulfettah esSisi ile bir araya geldi. AA’nın Mısır Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya dayandırdığı habere göre, Dibeybe, “Ülkesinde güvenin ve istikrarın yeniden tesis edilmesinde Mısır ile kapsamlı ortaklıklar kurmayı beklediğini” ifade ettiği görüşmede Sisi de Mısır’ın Libya’da yeni yönetim otoritesinin iş başına gelmesiyle ülkenin bütün topraklarında istikrar ve güven ortamının tekrar tesis edileceğine inandığını kaydetti. Sisi, Libya’daki tüm tarafların hep birlikte hareket etmeleri gerektiğini belirtti. Gazetecilere hapis Belarus’ta bir mahkeme, Aleksandr Lukaİki gazeteci dün mahkemeye çıkarıldı. şenko iktidarına karşı “protestolara katılımı teşvik etmek, kamu düzenini bozmak” suçlamalarıyla yargılanan iki gazeteci hakkında iki yıl hapis cezası kararı verdi. Polonya merkezli muhalif televizyon kanalı Belsat için çalışan gazeteciler Katerina Bakhvalova (27) ve Daria Chultsova (23) geçen kasım ayında gösterileri takip ederken gözaltına alınmıştı. Lukaşenko’nun ağustos ayında zafer ilan ettiği seçimlere hile karıştığını öne süren muhalefet bütün ülkede sokaklara dökülmüş, polisin müdahalesinde 4 protestocu hayatını kaybetmiş, binlercesi hapse atılmıştı. Netanyahu ile konuştu ABD Başkanı Joe Biden’ın, göreve geldikten sonra İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ilk kez yaptığı görüşmede, ABDİsrail ortaklığının devamı, Ortadoğu barışı ve İsrail ile Arap ülkeleri arasındaki normalleşme süreci ele alındı. Biden’ın İsrail’in Başbakanı’nı alışagelmiş şekilde göreve gelmesinden hemen sonra aramaması tartışmalara yol açmıştı. Kimi yorumda Biden’ın Ortadoğu, İran politikaları için zaman kazanmaya çalıştığı, selefi Trump’la yakın işbirliğindeki Netanyahu’ya mesafeli olduğu savunulmuştu. Beyaz Saray’ın görüşmeye ilişkin açıklamasında, Biden’ın “İsrail’in güvenliğine olan sarsılmaz bağlılığını dile getirdiği, savunma işbirliği dahil ABDİsrail ortaklığını tüm yönleriyle güçlendirme konusundaki niyetini ifade ettiği” aktarıldı. İki liderin, İran dahil bölgesel güvenlik konularına ilişkin iki ülke arasındaki dayanışmanın önemine vurgu yaptığına işaret edildi. DIRENIŞE DEVAM Hindistan’da Modi yönetiminin tartışmalı tarım yasasına karşı protestolar sürüyor. Ülkenin kuzeyinde önceki gün de binlerce tarım işçisi, çiftçi meydanlara çıktı. Bazı gruplar demir yollarında oturma eylemi yaptı. Kimileri traktör, kamyonlarla ulaşıma geçit vermedi. Hükümete yönelik, reformla birlikte ülkedeki sosyalizmden esinlenen politikaların yerine pazara dayalı bir modeli baz almak istediği eleştirileri yöneltiliyor. Çiftçiler, yeni tarım yasalarının kazançlarını azaltacağını, aracı şirketlere daha fazla yetki tanıyacağını ve sonunda kendilerini topraksız bırakacağını savunuyor. Modi hükümeti ise yeni yasaların çiftçilere ürünlerini pazarlama özgürlüğü tanıyarak özel yatırımla tarımsal büyümeyi teşvik edeceği iddiasında. Hükümet ile çiftçiler arasında 11 tur süren müzakereler sonuçsuz kalmıştı. GUTERRES: 130 ÜLKEYE TEK BIR DOZ BILE GITMEDI Aşı adaletsizliği diz boyu Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınına karşı geliştirilen aşıların eşit ve adil dağıtılmadığı uyarısını yineledi. BM üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, dönem başkanı İngiltere’nin çağrısıyla aşı konusunu görüşmek üzere ilk kez sanal Güvenlik Konseyi toplantısında önceki gün bir araya geldi. ‘Acil durum gücü kurulsun’ Guterres, toplantıda yaptığı konuşmada, “Virüsün orman yangını gibi global güneye yayılmasına izin verirsek, tekrar tekrar mutasyon geçirecek. Yeni varyasyonlar daha bulaşıcı, daha ölümcül olabilir ve mevcut aşıları olumsuz etkileyebilir” ifadesini kullandı. Guterres, dünyanın küresel aşılama planına ihtiyacı olduğunun altını çizerek, G20 ülkelerine bunun için acil durum görev gücü kurması çağrısı yaptı. Salgının uzamasının ekonomik iyileşmeyi de geciktireceğine dikkati çeken Guterres, Dünya Sağlık Örgütü’nün küresel aşı programı COVAX’in desteklenmesi gerektiğini söyledi. AFP’nin resmi kaynaklardan aldığı verilere göre bugüne kadar 102 ülkede 186.5 milyon doz Covid19 aşısı yapıldı. Ancak Guterres bu dozun yüzde 75’inin 10 ülkede yapıldığını belirterek 130 ülkeye tek doz aşı dahi gitmediğine dikkat çekti. ‘Zengin ülkelerin tekelinde’ Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard da zengin ülkelerin “aşıyı tekellerine almalarının” uçurumları derinleştirdiğini belirterek “adaletsizliğe” tepki gösterdi. Yeni ABD yönetiminin Dışişleri Bakanı Antony Blinken toplantıda ABD’nin BM’ye yükümlülüğü olan 200 milyon doları ödeyeceğini ve Covax’a ciddi bir katkıda bulunacağını kaydetti. İKINCI DOZ TARTIŞMASI Reuters’ın haberine göre ABD’de araştırmacılar Danuto Skowronski ve Gaston De Serres, hükümetleri Pfizer’ın aşısının ikinci dozunu uygulamayı askıya almaya çağırdı. Araştırmacıların ABD Gıda ve İlaç Dairesi’ne sundukları rapora göre, aşının ilk dozdan sonraki etkinlik oranı yüzde 92.6. Tek dozun ne kadar süreyle koruyacağı konusunda belirsizlik olduğunu kaydeden araştırmacılar, bununla birlikte bir ay sonra yapılan ikinci dozun kısa vadede çok az bir yararı olduğunu savundu. Araştırmacılar “Eldeki aşı miktarının kısıtlı olduğu göz önüne alındığı, ikinci dozun ertelenmesi bir ulusal güvenlik meselesidir. Göz ardı edilirse, ABD’de Covid19 bağlantılı binlerce ölüme yol açacaktır” görüşünü dile getirdi. Rüşvet suçlaması yargıda Malezya’da gözler eski başbakan Necip Rezak’ın eşi Rosmah Mansor hakkındaki yolsuzluk suçlamalarına ilişkin yargı sürecinde. Kuala Lumpur Yüksek Mahkemesi’nde görülen dünkü duruşmada hâkim, savcılığın sunduğu kanıtları davanın devamı için yeterli buldu. Mansor, hükümet üzerinde nüfuz kullanmak ve bir şirketin bir ihaleyi kazanmasını sağlamak için 46 milyon dolar rüşvet almakla suçlanıyor. Mansur (67) gelecek günlerde görülmesi beklenen duruşmada ifade vereceğini duyurdu. Rosmah Mansor Rezak’ın başbakanlığı döneminde eşi Mansor, deniz aşırı ülkelere lüks alışveriş seyahatleri ve pahalı çanta koleksiyonu, takılarıyla sık sık gündeme geliyordu. Başbakan Necip Rezzak hükümetine getirilen rüşvet suçlamalarının ardından eşi gibi Mansor da soruşturuluyordu. Rezzak’ın uzun yıllardır iktidarda olan koalisyon hükümeti, 2018 seçimlerinde yenilgiye uğramıştı. Rezzak, kamu fonu 1MDB’deki usulsüzlükler de dahil olmak üzere devasa yolsuzluk dosyalarıyla yargılanıyor. Çiftin ailesi, yakınlarının evlerine yapılan baskınlarda büyük miktarda para, değerli mücevherler bulunduğu haberleri geçmişte basına yansımıştı. AFRİN’DE SALDIRI Suriye’nin kuzeyindeki Afrin ilçesine terör örgütü PKK/YPG tarafından önceki gün düzenlenen saldırıda 6’sı çocuk 3’ü kadın toplam 13 sivilin yaralandığı bildirildi. İdlib konusunda gerilim dinmiyor Suriye’de çatışmasızlık bölgeleri uzlaşısının çıktığı Astana sürecinin ortakları Rusya, Türkiye ve İran’ın katıldıkları Soçi’deki, Suriye konulu 15’inci Garantörler Toplantısı önceki gün sona erdi. Toplantıdan Suriye Anayasa Komitesi’nin Cenevre’deki çalışmalarını ilerletme niyetleriyle birlikte AnkaraMoskova arasında İdlib geriliminin sürdüğünü ortaya koyan çıkışlar da dikkat çekti. Soçi’deki toplantıda, “Suriye’nin toprak bütünlüğünü ve siyasi birliğini hedefleyen ve komşu ülkelerin ulusal güvenliğine tehdit oluşturan ayrılıkçı gündemlerin reddedildiği” vurgusu yapıldı. Toplantıda AnkaraMoskova hattında gerilim başlıklarından olan cihatçı grupların etkinliğindeki İdlib konusu da vardı. Ankara’dan “Suriye sahasında terörle mücadele bahanesiyle yapılan hukuka aykırı fırsatçı girişimlerin kabul edilemez” olduğu açıklaması geldi. Toplantının sonuç bildirisinde de garantörlerin İdlib bölgesinde ateşkesi sürdürmek ve yeni askeri çatışmaların çıkmasına izin vermemek konusunda kararlı olduklarına işaret edildi. ‘Yeterli değil’ Dün ise Rusya Devlet Başkanı Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev’den, Türkiye’nin İdlib’i kontrolü altında tutan gruplar üzerinde yeterli nüfuza sahip olmadığı çıkışı gündeme yansıdı. Sputnik’in haberine göre Lavrentyev, “Bu durumun İdlib gerilimi azaltma bölgesindeki teröristleri muhaliflerden ayırma sürecini sekteye uğrattığını” söyledi. Lavrentyev, “Türk meslektaşlarımıza İdlib’de bulunan terörist harekete son verilmesi gerektiğini, bunun durumu hemen düzeltmeye yardımcı olacağını her zaman söyledik ve söylüyoruz. Türk tarafının bunu bir şekilde gerçekleştirmek için belirli girişimlerde bulunduğunu görüyoruz ancak bunun yeterli olmadığını da görüyoruz. Şu anda, orada kontrolü elinde bulunduran güçler üzerinde yeterli nüfuza sahip değiller” dedi. İdlib’in büyük bölümünün Nusra bağlantılı HTŞ kontrolünde olduğunu anımsatan Lavrentyev Rus basınına verdiği demeçte, “Türk tarafının ılımlı muhalifleri İdlib’deki teröristlerle mücadele için şimdilik harekete geçirmek istemediğini ve bunun Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı temel sorun olduğu” görüşünü savundu. Ankara’ya tüm mutabakatlara uygun olarak anlaşmaları uygulama çağrısında bulundu. Lavrentyev, Rusya’nın Türkiye ile yoğun iletişim temasının sürdüğü vurgusunu da yaptı. NATO ile karşılıklı mesajlar NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, sanal olarak düzenlenen ittifakın Savunma Bakanları Toplantısı’nın önceki günkü oturumunun ardından basına yaptığı açıklamada Türkiye açıklamalarıyla dikkat çekti. Türkiye’nin NATO için önemli bir müttefik olduğunu vurgulayan Stoltenberg, bunu anlamak için haritaya bakmanın yeterli olacağını söyledi.“Türkiye en çok terörist saldırıya uğrayan üyemizdir ve milyonlarca mülteciye ev sahipliği yaptığı için önemli bir müttefiktir” dedi. “Türkiye ile yaşanan sorunların çözüm platformu NATO’dur” diye konuşan Stoltenberg, basının ittifak ile Türkiye’nin Rusya’dan S400 füze savunma sistemi satın alması krizine ilişkin sorularını da yanıtladı. “Türkiye’ye S400 alımının yaratacağı sorunları ve NATO ülkeleri ile çalışmanın avantajlarını anlattım. Bunlara ek olarak belki Patriot ya da Fransaİtalya ortak yapımı SAMPT füze savunma sistemi alımı gibi alternatif olasılıkları önerdim. Elbette görüş ayrılıklarımız var. Ama bütün bunları konuşmak için buradayız” ifadesini kullandı. ‘Destek göremiyoruz’ Öte yandan NATO Parlamenterler Meclisi Başkanı Gerald E. Connolly dün Türkiye’nin ittifaka üyeliğinin 69. yıldönümünü kutladı. Meclis’in, Antalya Diplomasi Forumu’nun sosyal medya hesabından paylaşılan bir video mesajında görüşlerini dile getiren Connolly, “Türkiye 1952’de NATO’ya Stoltenberg katıldığından beri, Sovyet yayılmacılığından Rusya’nın Karadeniz’e saldırganlığına, terörizmden Ortadoğu’daki yaygın istikrarsızlığa kadar İttifak’ın karşı karşıya olduğu pek çok zorluğun ön saflarında yer aldı” dedi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Direktörü Fahrettin Altun ise Türkiye’nin uluslararası güvenliğine yönelik tehditlere karşı başta ABD’ye de atıfla kimi NATO müttefiğinden gereken desteği görmediğine değindi. NATO Parlamenter Asamblesi Türk Delegasyonu Başkanı Osman Aşkın Bak da “En öncelikli beklentimiz, müttefiklerimizin PKK ve PYD/YPG başta olmak üzere terör örgütleriyle mücadelemize koşulsuz destek vermeleridir” dedi. Irak’a ek asker NATO Genel Sekreteri toplantının ardından yaptığı açıklamada ise Afganistan’dan birliklerin çekilmesi veya ne zaman çekileceği konusunun netleşmediğini, birliklerin mayısa kadar çekilmesi konusunda henüz karar verilmediğini belirtti. Öte yandan Irak’ta eğitim görevinde bulunan askerlerin sayısının da 500’den 4 bine çıkarılacağını duyurdu. Bu artışın amacını IŞİD’in ülkede yeniden canlanmasını engellemek olarak açıkladı. Akar: Müttefiklerimiz taziye dileklerini iletti Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, teni, şehit ettiğini; PKK ile YPG’nin aynı terör örgülekonferans yöntemiytü olduğunun açıkça bir le gerçekleştirilen NAkez daha görüldüğünü TO Savunma Bakanaçıkça ifade ettik. İlaveları Toplantısı sonrası ten NATO’nun Irak’taaçıklamalarda bulundu. ki misyonunun genişleAkar “Gara operasyonu esnasındaki şehitletilmesi çalışmaları süHulusi Akar rerken PKK terör örgürimize yönelik başta NATO Ge tünün, NATO misyonu önündenel Sekreteri olmak üzere müt ki en büyük engel olduğunu da tefiklerimizin taziye dilekleri ta dile getirdik. Müttefikler güçlü rafımıza iletildi” dedi. olursa ittifakın da güçlü olacaTerör örgütü PKK’ye yöneğını ifade ederek Türkiye’ye yölik icra edilen Pençe Kartal2 nelik lisans kısıtlamaları ile yapHarekâtı’na ilişkin bilgilendirme tırım girişimlerinin ve tehditleriyaptıklarını söyleyen Akar, “Bu nin ittifakı zayıflattığını da açıkharekâtın, Irak’ın kuzeyindeki ça müttefiklerimizin dikkatleriPKK tehdidinin boyutunu gözler ne getirdik. Toplantının yapıcı önüne serdiğini, PKK’nin 13 va ve olumlu bir havada geçtiğini tandaşımızı vahşice katlettiği söyleyebiliriz” diye konuştu.