Katalog

2 3 OCAK 2021 PAZAR gorus@cumhuriyet.com.tr OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Pandemi gazetecilik mesleğini etkiliyor PROF. DR. NAZIFE GÜNGÖR ÜSKÜDAR ÜNIVERSITESI Son bir yıldan beridir dünyayı etkisi altına alan salgın, çeşitli işkollarını, meslek dallarını da olumsuz etkiliyor. Bu krizden en çok etkilenen meslek dallarından birinin de gazetecilik olduğu gözlemlenmektedir. Gazetecilik mesleği ve de basın/yayın sektörünün zaten son yıllarda gerek sosyal medyanın kitlesel düzeyde yaygınlaşması, gerekse de ekonomi politik nedenlerle zorlu bir sürecin içerisinde olduğu bilinen bir gerçek. Buna bir de salgın krizinin eklenmesi, durumu çok daha içinden çıkılamaz hale getiriyor. Tirajlar düşüyor Gazete tirajları dijitalleşmenin de etkisiyle zaten düşme eğilimindeydi. Yazılı/basılı kültürün içerisinden gelen okur kesimleri için gazete hâlâ kahvaltı masalarının önemli bir tamamlayıcısı olmaya devam etse bile, dijital teknolojinin içerisinde toplumsallaşan genç kuşaklar için böyle bir durum söz konusu değil. Bu yeni kuşaklarla birlikte cismi dokunuşun yerini sanal dokunuş aldı. Yaşama ilişkin pek çok şey gibi gazeteyi de ellerindeki mobil telefonlara sığdırdılar. Basılı gazete bugün gelinen noktada belli bir yaş üzerindeki okurun alışkanlıklarına bağlı olarak varlığını sürdürüyor. Bu da basılı gazetenin geleceğinin pek de umut verici olmadığını gösteriyor. Salgın da tirajların düşmesine tuz biber ekti. Virüs bulaşma tehlikesiyle insanlar gazete kâğıdıyla temas etmekten çekinmeye başladı. Ayrıca basılı gazete okurlarının çoğunlukla belli bir yaşın üzerindeki kesimler olduğu düşünülürse, getirilen sokağa çıkma yasaklarının da bu kesimin evden çıkıp gazete büfesine gidip gazete satın alma alışkanlığını kesintiye uğrattı. Bu da tirajların düşmesinde gözden kaçırılŞunu unutmayalım ki gazetecilik gibi düşünsel temele dayanan meslek dalları kesintiye uğradıklarında bir daha toparlanmaları mümkün olmaz. Bu nedenle de işverenleriyle, sendikalarıyla, çalışanlarıyla, devletiyle, okurlarıyla gazetecilere ve gazetecilik mesleğine sahip çıkmak gerekiyor. maması gereken önemli bir noktadır. Gençlerin ilgisi azalıyor Bilindiği gibi son elli yıldan beridir gazetecilik eğitimi iletişim fakülteleri tarafından veriliyor. Gençler gazeteci olma ideali ve heyecanıyla iletişim fakültelerine yöneliyordu. İletişim eğitimi almak ve gazeteci olmak gençler için oldukça cezbediciydi. Bugün iletişim fakülteleri genç kuşaklar için hâlâ cazibe merkezi olmaya devam ediyor, ancak bir farkla. Şimdilerde gençler iletişim fakültelerine gazeteci olmak idealiyle değil, sosyal medya uzmanı olmak, dijital medya mecralarının sunduğu çeşitli iş dallarında yetişmek amacıyla geliyor. Bir zamanlar iletişim eğitiminin en cazip alanı olan gazetecilik bölümleri şimdilerde kontenjan doldurmakta bile zorlanıyor. Bu da gazetecilik mesleğinin gidişatı açısından ciddiyetle ele alınması gereken bir durum. Politik nedenler Kriz dönemlerinde insanlar normal zamanlardan çok daha fazla bilgiye ihtiyaç duyarlar ve kitle iletişim araçlarını yaşamlarının merkezine koyarlar. Ancak bizde durum böyle olmuyor. Kriz dönemlerinde özellikle de krizi yönetmekle yükümlü yöneticiler soğukkanlı, akılcı, sağduyulu, stratejik ve de şeffaf bir kriz yönetimi gerçekleştirmek yerine bilgi kanallarını denetim altına almayı öncelik haline getirmekteler. Bu da medyanın, haber verme ve bilgi aktarım özgürlüğünü engellemekte. Bu durumda medya ya durumu kabullenip iktidar odaklı haber ve bilgi aktarım anlayışını benimsemekte ya da muhalif tavır sergileyerek iktidar çevrelerinden aktarılan bilgiye tereddütvari bir bakış açısıyla yaklaşmakta. Her iki tavrın da toplumda tam olarak karşılığının olmadığını belirtelim. Bir noktadan sonra kitleler medyadan verilen haberlerin, aktarılan bilgilerin doğruluğu konusunda kuşkuya düşerler ve bu da onları alternatif bilgi aktarım alanlarına yöneltir. Ki bu da bilindiği üzere sosyal medyadır. Bu gerçeğin hem medya tarafından hem de medyayı yakın denetime alan iktidar çevreleri tarafından dikkate alınması gerekir. Ekonomik nedenler Salgın ekonomiyi vurdu. Tüm sektörlerde üretim durma noktasına geldi. Doların akıl almaz yükselişi, dolayısıyla da artan kâğıt fiyatları basın yayın sektörü için gerçek bir darbe oldu. Buna rağmen gazeteler yaşamda kalmaya çalışıyor. Bu süreçte basın yayın sektörünün en azından ekonomik açıdan zor durumda olan kesimlerinin devlet tarafından çeşitli biçimlerde desteklenmesi gerekir. Bunun için bir yandan ihtiyaç duyan gazetelere, politik tavırları dikkate alınmaksızın sübvansiyonlar uygulanabilir. Diğer yandan da Basın İlan Kurumu mademki gidişatın farkında ve sayılarla bunun somut analizini de yapıyor, o halde ilan ve reklam dağıtımında kriz dönemi politikasını adil biçimde uygulaması gerekir. Gazetecilik takım işidir Salgınla birlikte pek çok sektör kısmi ya da tamamen uzaktan mesai düzenine geçti. Ancak gazetecilik entelektüel zeminde ve takım halinde yapılması gereken bir iştir. Gazete bürolarında elbette sayıca azaltılma yapılabilir, ama tümüyle evden çalışmayla yapılabilecek bir iş değil. Gazete içeriklerindeki zayıflamanın nedenlerinden biri de bu olabilir. Ama diğer yandan da gazeteciliğin beden gücüne dayalı işkollarında ise evden çalışmak mümkün değil. DİSK’in, salgın döneminde basın çalışanlarının durumunu analiz etmek amacıyla yaptığı araştırmada ulaştığı sonuçlar oldukça iç karartıcı. Salgının özellikle de matbaa çalışanları arasında hayli yaygın olduğu görülüyor. Şunu unutmayalım ki gazetecilik gibi düşünsel temele dayanan meslek dalları kesintiye uğradıklarında bir daha toparlanmaları mümkün olmaz. Bu nedenle de işverenleriyle, sendikalarıyla, çalışanlarıyla, devletiyle, okurlarıyla gazetecilere ve gazetecilik mesleğine sahip çıkmak gerekiyor. AYM, yargı ve medya Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Gezi Parkı olaylarına ilişkin davada beraatına ve tahliyesine karar verildikten sonra, tahliye edilmeden darbecilik ve casusluk suçlamalarıyla, yeniden tutuklanan Osman Kavala’nın bireysel başvurusunda, 7’ye karşı 8 oyla, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine karar verdi. Ben her zaman şunu söylerim: “Hiç kimse, bir kuruma veya kişiye, onun kendisine verdiği zarar kadar çok zarar veremez!” Bu arada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından tahliyesi istenen Selahattin Demirtaş için Kobani olayları konusundaki iddianame de nihayet tamamlandı. HHH Çağdaş Gazeteciler Derneği Aralık 2020 Medya Raporu’nda, SADECE BİR AY İÇİNDEKİ sansür ve ceza örnekleri: 1) Albayrak’ın danışmanının yaptığı açıklamalara erişim engeli. 2) RTÜK’ten Habertürk’e 5 kez program durdurma cezası. 3) FETÖ Borsası haberleri silindi. 4) Gazeteci Yalçın Bayer’in çevre kirliliği yazısına erişim engeli. 5) “Süper güçlü rektörler” haberine erişim engeli. 6) RTÜK, Cumhuriyet’i BİK’e şikâyet etti. 7) Jinnews Türkçe’ye erişim engeli. 8) Gazete Yolculuk sitesi erişime engellendi. 9) Batman Gercüş’teki çocuk istismarı haberlerine erişim engeli. 10) Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Kışla’nın haberine erişim engeli. 11) AKP’li vekilin damadının FETÖ bağlantılı haberlerine erişim engeli. 12) İstanbul Büyükşehir’de AKP dönemindeki yolsuzluk dosyaları haberlerine erişim engeli. 13) Yargıç hakkındaki yolsuzluk iddialarına erişim engeli. 14) PTT’nin gizli protokolüne ilişkin haberlere erişim engeli. 15) Almanya’da yayımlanan Focus dergisinin Erdoğan’ın serveti hakkındaki haberleri silindi. 16) 15 Temmuz’a destek veren kişi haberine erişim engeli. 17) Kumluca Devlet Hastanesi’nde başhekim skandalına erişim engeli getirildi. 18) AKP Denizli Milletvekili’nin yediği yemekleri belediyeye yazdırması haberlerine erişim engeli. 19) SBK Holding Başkanı hakkındaki 400’den fazla habere erişim engeli getirildi. 20) OdaTV’ye 371 bin liralık vergi cezası. 21) RTÜK’ten kanallara “konuk” uyarısı. 22) Eski Brüksel Büyükelçiliği Basın Müşaviri ile ilgili eroin haberine erişim engeli. 23) Kaftancıoğlu’nun Fahrettin Altun’la ilgili davasında takipsizlik kararının kaldırılması haberine erişim engeli. 24) Sorusu engellenen muhabir, Sağlık Bakanlığı grubundan da çıkarıldı. 25) Olay TV ekranı karartıldı. 26) Hamza Yerlikaya’nın “Sahte diploma” haberlerine erişim engeli. 27) BirGün gazetesine üç gün ilan kesme cezası. Rapor, başka konu başlıklarıyla devam ediyor ve burada özetlediğimden çok daha uzun. Demokratik bir rejimde olmaması gereken olaylarla dolu. HHH Sevgili okurlarım, ülkenin ekonomik krize girmesiyle birlikte başarısızlığı iyice kanıtlanan “Şahsım Devleti” rejimi hızla yıprandı. İktidar büyük bir hızla seçmen desteğini yitirmeye başladı... Ama ne yazık ki bu yıpranmayı engelleyecek, toplumu rahatlatacak, seçmen desteğini yitirmesini durduracak önlemler yerine, bir yandan baskıyı artırmayı, öte yandan milliyetçilik ve dincilik üzerinden demagojiyi şiddetlendirmeyi tercih etti. Bu yazıda sözünü ettiğim yargı sorunları, buzdağının görünen kısmıdır. Bunların arkasında, KHK mağdurlarından tutun da, hapisteki gazetecilere, bebeklere, çocuklara, AKP Genel Başkanı olarak tarafsızlığını yitirmiş olan Cumhurbaşkanına hakaret suçlamasına maruz kalanlara kadar, pek çok haksızlık ve hukuksuzluk sorunu vardır. İktidar gidiyor ama gitmeden önce, topluma çok ağır bedeller ödetecek gibi görünüyor! DAYANIŞMA Basın İlan Kurumu’nun belgel haberler neden yle Cumhur yet Gazetes ’ne uyguladığı resm lan kısıtlamasını kınıyoruz. Basın özgürlüğünü yok sayan kararı protesto ed yoruz. Haber alma özgürlüğümüz ç n C’ n yanındayız. Uludağ Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği 1987 Mezunları Bir Grup DAYANIŞMA Basın İlan Kurumu’nun belgel haberler neden yle Cumhur yet Gazetes ’ne uyguladığı resm lan kısıtlamasını kınıyoruz. Basın özgürlüğünü yok sayan kararı protesto ed yoruz. Haber alma özgürlüğümüz ç n C’ n yanındayız. ESİN ZAFER KARATAŞ Beş yıldızlı iflas 100 milyar liralık kredi borcuyla zor zamanlar yaşayan turizm sektör pandamiyle de öldürücü darbeyi aldı. Oteller haraç mezat satışta. İstanbul’un en lüks butik otellerinden Les Ottoman, icradan Akbank’a geçti. Ahmet Hamoğlu’nun Klassis Otelleri ve Maxi marketleri ise Halkbank’ta. Sadece sahibinden.com’da satışa çıkarılmış otel sayısı 1700. ‘Ecevit cesareti gerek’ CHP lideri Kılıçdaroğlu, gazetelerin Ankara temsilcileriyle bir araya geldi. AİHM’nin Selahattin Demirtaş hakkında verdiği kararın yasal süreçlere göre uygulanması gerektiğini belirtti. S400’ler konusuna da değinen Kılıçdaroğlu, “Erdoğan’ın Ecevit’in gösterdiği cesareti göstermesi, S400 sistemini kurması lazım” dedi. Yılın ilk bombaları Sayıştay'ın KİT'lere ilişkin raporları bir dizi usulsüzlüğü saptadı. PTT'de kurumun kendi yapacağı işler yandaş şirketlere verilerek milyonlarca olmayan evrakın taranması işiyle 121 milyon liralık vurgun yapıldığı, 6 milyon dolarlık da tazminat kaybı yaşanabileceği belirtildi. TCDD, BOTAŞ, Devlet Hava Meydanları İşletmeleri'nde atamaların sınavsız, gelirlerin kayıp olduğu belirlendi. Yüzlerce arazi ve taşınmazın kirası alınmadı. On milyonlarca liralık gelirden vazgeçildiği saptandı. Atatürk Ankara’da Ankara Büyükşehir Belediyesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 101. yıldönümünde, “27 Aralık 1919 Kızılca Gün Anıtı”nın açılışını yaptı. Anıt, eski ABB Başkanı Melih Gökçek’in “kol saati” heykeli yerine Genelkurmay Kavşağı’na yerleştirildi. Aşı gecikmeli geldi Pazartesi gelmesi gereken Çin aşıları, çarşamba günü Ankara’ya ulaştı. CHP'li Murat Emir, Çin aşısının alımında aracı firma kullanıldığı ve aşıyı Keymen İlaç firmasının getirdiğini iddia etti. Aşıların gecikme nedeninin aracı şirket konusunda çıktığını söyledi. Sağlık Bakanı Koca, “Devletimiz adına Devlet Malzeme Ofisimiz, Sinovac ile görüşmüş ve Türkiye'deki temsilcileri olan Keymen İlaç ile de süreci takip etmiştir” açıklamasını yaptı. Aylin Hoca ile hepimiz yandık Ülkede cezasızlıkla tırmanan erkek şiddeti, kadınları hayattan koparmaya devam etti. Bir günde üç kadın vahşice öldürüldü. Şiddetin son kurbanlarından biri akademisyen Aylin Sözer oldu. Aylin Hoca'nın Kemal Ayyıldız tarafından öldürülerek yakılması öğrencileri ve çok sayıda yurttaşı isyan ettirdi. Erkek şidde27 ARALIK 2 OCAK tinin durdurulması için kadınlar tarafından eylemler yapıldı. Başta İstanbul Sözleşmesi olmak üzere yasaların uygulanması istendi. Derneklere kayyım kabul edildi Derneklere ilişkin düzenleme ile tepki çeken kitle imha silahlarının yayılması ile terörizmin finansmanının önlenmesi konusunda çeşitli düzenlemeler içeren yasa teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Teklife göre internet ortamında izinsiz yardım toplanması engellenecek. Emekçiye açlık ücreti Hükümet, Türkİş’in “en az 3 bin lira olsun” talebine karşın net asgari ücreti işverenlerle birlikte 2 bin 825.90 TL olarak belirledi. Bunun 268 TL’sini de asgari geçim indirimi (AGİ) oluşturuyor. Şeriatçı vakfa Gökçek hediyesi Atatürk'ü tanımayan Nurcu yapılanmaya Melih Gökçek döneminde arsa verildiği ortaya çıktı. Kapatılan Zehra Vakfı’nın, yeniden faaliyete geçtikten sonra Ankara’da açtığı kolejin arsasının, Melih Gökçek döneminde “kapalı teklif usulü ihale” ile verildiği öğrenildi. Kolej, Atatürk’ün büstünün bulunmaması ve 10 Kasım Atatürk’ü anma etkinliklerini gerçekleştirmemesi ile gündeme gelmişti. Kavala’ya bir oyla ret Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Gezi Parkı odaklı olaylara ilişkin davada tahliye ve beraatına karar verildikten sonra FETÖ darbe girişimi soruşturması kapsamında tutuklanan iş insanı Osman Kavala’nın bireysel başvurusunu görüştü. Genel kurul, bir oy farkla hak ihlali olmadığına karar verdi. Rusya ile aşı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile Soçi'de bir araya geldi. Görüşmenin ardından “TürkiyeRusya Federasyonu Ortak Stratejik Planlama Grubu 8. Toplantısı” yapıldı. Rusya'da üretilen Sputnik V aşısının Türkiye'de üretileceği açıklandı. S400’lere yine rötar ABD Temsilciler Meclisi, Başkan Donald Trump'ın veto ettiği, Türkiye'ye yaptırımlar içeren “2021 Savunma Bütçesi”ni yeniden onayladı. Türkiye'nin Rusya'dan aldığı ve 2020 başlarında kurulacağını açıkladığı S400'lerin geleceği, AnkaraWashington görüşmelerine kaldı. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, ABD'nin Rus S400 füzeleri nedeniyle Türkiye'ye uyguladığı yaptırımların ardından Ankara ile Washington arasında bir çalışma kurulması teklifinde bulunduğunu söyledi. Patlama 26 can aldı Yemen'de Mansur Hadi cephesi ile güneydeki ayrılıkçıların kurduğu yeni hükümetin kabine üyelerinin iniş yaptığı Aden Havalimanı'na saldırı düzenlendi, en az 26 kişi öldü.