Katalog

PANDEMI GAZETECILIK MESLEĞINI ETKILIYOR >> PROF. DR. NAZIFE GÜNGÖR yazdı 2’de PAZAR 3 OCAK 2021 SAĞLIK EMEKÇİLERİNE ADANAN BIR KITAP 96. YIL SAYI: 34784 KURUCUSU YUNUS NADİ (19241945) BAŞYAZARLARI NADİR NADİ (19451991) İLHAN SELÇUK (19922010) FİYATI 2.5 TL KKTC’DE 3 TL >> SİBEL BAHÇETEPE 3’te Demokrasi 4 BUGÜN OKUNUR TAM SAYFA aşısı da lazım BULMACA Metin Akpınar USTA oyuncu Metin Akpınar’ın pandemi koşullarına karşın sürüklendiği adliyedeki fotoğrafı herkesi üzdü. Akpınar, ilk kez Cumhuriyet Pazar’ın sorularını yanıtladı. TÜRKIYE’DE “çoklu bölünme” yaşandığını anlatan Akpınar, “160 milyon doz, ömür boyu etkili demokrasi aşısını bulmak lazım, başka çare yok!” diyor. >> HİLAL KÖSE KUYRUĞU UZUN HAYALLER >> ELÇİN POYRAZLAR İYİ, KÖTÜ, ÇİRKİN >> ÜLKER İNCE FELAKETLER VE YENİ YIL >> ÖZGE MUMCU AYBARS Pazar Yazıları BUGÜN >> 6’da YILIN ILK YAZI DIZISI FETÖ raporundaki AYRINTILAR 4 FETÖ’nün “kripto abileri” neler demiş neler? 4 İstanbul Jandarma İl Komutanlığı’nın raporundaki eski AKP’li vekil... 4 Gurbanoğlu’na o soruyu niye yöneltmediler? >> LEYLA KILIÇ / SEYHAN AVŞAR BAŞLIYOR LE MONDE diplomatique Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. 4 OCAK 2021 Sayı: 12 BU COVID19 PANDEMİSİ DEVRİNDE YAŞAMAK... ALINMAYAN DERSLER... Eski dünyaya doğru ileri! L C AURENT ORDONNIER* Virüsün ilk büyük dalgasını takiben Ocak ve Haziran 2020 arasında insanlığın yarısının kapanması, eskisiPAZARTESI nin tüm zararlarını yok etmese de kencek kısa yollar da artacaktı. Bu dünyada maaşları güncellenmiş kişilerin, gece gündüz yerine getirdikleri toplumsal görevleri sayesinde kapitalist işbölümü yüzünden parçalanmış meslekler balkonlardan alkışlanacaktı. Bu dünyada hava daha temiz olacak, mal canın yerine geçmeyecek, kasiyerin gülümsemesi zoraki olmayacaktı... Yer yer eyleme dönüşen ve iyi kötü ilk karantinanın zorluklarını yumuşatan bu güzel ideallerden kışa geldiğimizde geriye pek bir şey kalmadığını söylemenin gereği var mı?.. Toplum ve Tüketim Gözlem Merkezi’nin yaptığı gibi, bir krizin “kendinden önceki eğilimleri her zaman hızlandırdığı” olgusuna bel bağlanabilir mi? Merkezin analizine göhenüz kafası görünmese de kimseye bunun yeni ya da istenen bir dünya olduğu konusunda güvence veremiyor. Başka bir imkânsız dünya hâlâ mümkün. Bu zorunlu geçiş döneminden gerekli dersleri çıkardığımız da şüpheli. Ortak bir insanlık ülküsü yüklediğimiz virüs, tüm gezegence yaşanan bu acı süreçte dünyanın her yeHalihazırda tam tersi oluyor. Birleşik Krallık, Almanya, Fransa, Belçika ve İtalya, eski Doğu bloku ülkelerinde ya da Güney Akdeniz’de yetişmiş doktorları kapışıyor. Bu şekilde, “Romanya 2009 ile 2015 arasında, doktorlarının yüzde 50’sini kaybederken halen yılda yüzde 10’u göç etmeye devam ediyor. Slovakya’nın ise 2004’ten beri tıp personelinin yüzde 25’ini kaydince erdemlere sahip “yeni bir dün İdeallerden geriye kalan re, bu salgın, (Antonio) Gramsci’nin rindeki insanları tıpkı bizim istebettiği biliniyor. Romanya’nın dokya” inşa etmeyi hedefleyenlerin buKarantinadan çıkış ve sonrasında tanımıyla, ölmeyi reddeden eski dün diğimiz gibi birbirine yakınlaştırtor ihracatında birinci sırada olmasıgüne kadar çoğunlukla dağınık, nadi gelen ikinci dalga tüm bunların büya ile doğmakta zorlanan yeni dünya dı mı? Hindistan’dan Guadeloupe’a, nı sağlayan üzücü rekoru, ülkeyi yaşren kararlı, sürekli başarısız olan isyük beklentiler olduğunu kanıtlar ni arasındaki tansiyonu, hem zamansal Tourcoing’dan Cap’a, Vesoul’dan lanan nüfusun giderek artan bakım ihtekleriyle alışılmadık bir şekilde örtelikte oldu. “Normal” bir hayata dön hem de kimyasal olarak “aceleye ge Los Angeles’a aynı anda aynı hastiyacını karşılayamaz hale getirirken tüştü. Bu yeni dünyada pencerelerde me umudu, diğer tüm umutları geride tiriyor”. Gramsci, bunun “birçok sağ talıktan mustarip olan tüm bu insan Covid19 krizi kaygıları daha da artımüzisyenler, gökyüzünde ise daha az bırakırken ekonomik çöküşün en bü lıksız olaya” sebep olabilecek, tüm lar için binlerce hastane yatağının ve rıyor” (2). uçak olacaktı, ördekler sakince kanal yük faturasını ödeyecek olan halk için tehlikelere açık bir geçiş devri olduğu doktorun Kuzey’den Güney’e veya larda ilerleyebilecekken şehirlerle kır bu “normale dönüş” bile yeterince bü konusunda uyarıyor (1). Ne yazık ki Batı’dan Doğu’ya mucizevi ve eşit bir sal kesimlerin kopukluğunu telafi ede yük bir şeydi. doğmakta zorlanan bu yeni dünyanın, şekilde dağıtılması sağlanabildi mi? Devamı 6. sayfada Zorlu pazarlıklara sahne olan Brexit süreci İşçi Partisi içindeki gerilimlileri de artırdı. İşçi Partisi’nin çok sayıda üyesi Birleşik Krallığın AB’de kalmasını isterken çok sayıda seçmen tam tersine çıkmasını tercih ediyordu. 2019 seçimleri de bunun bir göstergesi oldu CORBYN’DEN SONRA BAŞKANLIĞA GELEN STARMER’İN SAĞCI STRATEJİSİ İşçi Partisi tasfiyeleri O H WEN ATHERLEY * İ ngiltere’nin eski İşçi Partisi Başkanı Jeremy Corbyn eşitsizlik ve emperyalizm adına mücadelesini devam ettirmek üzere barış ve adalet için proje tanıtımını gerçekleştirdi. Bu girişim, bölünmekte olan partide uzlaşma sağlamak üzere yeni başkan seçilen ancak partinin sol kanadını bastırmaya çalışan Keir Starmer’in sağa kayıyor olmasından faydalanacaktır. Orange Juice müzik grubunun solisti Edwyn Collins, albümünün açılış parçası olan You Can’t Hide Your Love’dan (Aşkını Gizleyemezsin) “Benim bayağı saf olduğumu düşüyor olabilirsiniz” sözlerini mırıldanıyor. “Sadece işime geleni gördüğüm doğrudur”. Bu şarkı, İşçi Partisi Başkanı Keir Starmer’in en sevdiği albümden. Starmer’in İşçi Partisi’nin başına geçtiği 2020 yılı, aynı zamanda kendisine destek verenlerin de dahil olduğu genel parti içi tasfiye gerçekleştirdiği bir yıl oldu. 2020, sahte bir saflığın getirdiği faydaların anlatılabileceği bir ders konusu gibiydi. Starmer’in parti başkanlığına adaylığı kampanyasında vaatettikleri gerçek olamayacak kadar güzeldi: Vaatleri toplu bir travmadan çıkmaya çalışan tabanın tüm taleplerini kapsıyordu. Parti temsilcilerinin çoğunluğu Jeremy Corbyn’i desteklemişti. Destekçiler, Haziran 2017 genel seçimlerindeki yenilgisinden Aralık 2019’daki küçük düşürücü bozguna kadar Corbyn’in görevini kesintiye uğratan etkileri yaşamışlardı. Corbyn, İşçi Partisi’nden ayrılanların basınla paylaştıkları muhafazakâr kampanyanın hedefi haline gelmişti. Starmer bu deneyimi yaşamak durumunda kalan parti üyelerine ve militanlara, Corbyn sosyalizminin ana başlıklarını temel alan, tren yolunun ve bir zamanlar kamuya ait olan hizmetlerin yeniden devletleştirilmesi, çevreci, yeşil yeni düzen, üniversitelerde okul masraflarının kaldırılması, kiraların kontrolü ve iddialı bir sosyal konut projesi gibi “on vaadini” yeni bir platformda sunuyordu. Üstelik bütün bunları vaat eden Starmer, çok daha yumuşak bir kişiliğe sahipti. Devamı 2. sayfada LE MONDE Birsonraki düşman kim olacak? SERGE HALIMI A nders Fogh Rasmusganıyla yanıtlıyor. Çünkü yeni sen, yeni yıl mesajı için yılbaşkanın oğlu Hunter Biden, başı gecesini beklemedi. Çin’de ticaret yaptı. KüreselKuzey Atlantik Antlaşmaleşmeyle suçlanan Demokratsı Örgütü’nün (NATO) eslar, Çin ile iş yaptı. Gösterildiplomatique ki genel sekreteri, Donald Trump’ın Beyaz Saray’dan ayrılmasıyla örgütün derhal yerine getirmesi gereken misyonu özetledi: “2021’de, ABD ve müttefikleri her neslin karşısına bir kez çıkacak bir fırsatı yakalayabilecek. Bu fırsat demokrasilerin Rusya ve Çin gibi otokrasiler önünde küresel gerilemesini tersine çevirme fırsatı olacak. Ancak bu dönüşüm belli başlı demokrasilerin ittifakını gerektirecek.” Bir kuşak mek istenen şey de buydu. Dışişleri Bakanı Pompeo, 10 Aralık’ta iki ülke arasındaki anlaşmazlığı derinleştirmek için kolları sıvadı. Bir dönem Merkezi İstihbarat Teşkilatı’nın (CIA) yöneticiliğini de üstlenen Pompeo, özel hayata saygı konusundaki endişesini öne sürerek tüm ciddiyetiyle, önce yerküreyi uyardı ve “(Çin Devlet Başkanı) Şi Cinping’in gözünün hepimizin üzerinde olduğunu” söyledi. önce Afganistan’ı ve ardından ‘Kaygılı müttefikler’ Irak’ı işgal eden bu demokSonra sırayla endüstriyel ve rasilerin çoğunun yaptığı şey bilimsel sırları çalmak üzetam olarak buydu. Anlaşılan, re her yıl ABD’ye gönderidaha güçlü rakiplerle mücade len 400 bin Çinli öğrenciye; le etme zamanı gelmiş... “pek çoğunun Pekin tarafın‘Baş düşman kim’ dan satın alındığını” iddia ettiği Amerikan üniversiteleritartışması ne ve son olarak her bir kulAma nereden başlamalı? Washington demokratik haçlı seferinin “liderliğini” sağlamayı planlıyor Joseph Biden 24 Kasım 2020’de “Amerika’nın geri döndüğünü ve dünyaya liderlik etmeye hazır olduğunu” ilan etti ancak uydu ülkelerin ABD’nin artık baş düşmanının kim olduğu konusunda hemfikir olmadığını anlamalılar. Bu belirsizliğin sebepleri, küresel jeopolitikadan bağımsız ve tamamen ABD’nin kendi içinde yaşadığı ayrışmalarla ilgili. Demokratlar için düşman her şeyden önce Rus, çünkü son dört yıldır bu partinin liderleri, Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin yaptığı gibi, “Trump liderliğinde bütün yolların Putin’e çıktığını” tekrar edip durdular. Cumhuriyetçi kanat bu suçlamalara “göze göz dişe diş” lanıcısının kendisini “Çin güvenlik aygıtının ellerine teslim edeceğini” iddia ettiği Huawei şirketinin ürünlerine saldırdı. Cumhuriyetçilerin, yeni dönemde Biden’a karşı kullanacağı nakarat tam olarak bundan ibaret. Biden, Demokratların Trump’a karşı beslediği dört yıllık bu Rus karşıtı paranoyayı kullanacak. Çin Denizi, Tayvan, Uygurların kaderi, Hong Kong. Her şey yeni yönetimin Çin karşıtı kararlılığını test etmek için bir bahane oluşturacak. Rasmussen, en azından bir konuyu iyi kavradı: “Başkan seçilen Biden’ı, kapısının önünde bir dizi endişeli müttefik bekliyor.” Ancak bu müttefikler zihinsel olarak sarsılmış bir güç tarafından yönetilen bir ittifaka bağlı ve aradıkları huzuru kısa sürede bulamayacaklar. GÜNÜ modunda anaokulu çocuklarının itişmesini çağrıştıran bir misilleme, “Pekin Biden” sloÇeviri: Diane Dilek Cat SOMALİ’DE 2’Sİ TÜRK, 4 ÖLÜ Türk şirketine terör saldırısı SOMALI’NIN başkenti Mogadişu’da bir Türk şirketinin yol yapım şantiyesine motosikletle intihar saldırısı düzenlendi. 2’si Türk, 4 işçi öldü, 14 kişi yaralandı. TÜRKIYE terör saldırısını kınarken Sağlık Bakanı Koca, yaralı 3 Türk’ün hayati tehlikesinin bulunmadığını açıkladı. Saldırıyı cihatçı örgüt Eşşebab üstlendi. >> 13’te BEKLEDİĞİMİZ O LİDER >> ZÜLAL KALKANDELEN 4’te ARMUDUN DIBI, SOYUN ÇÖPÜ >> MİNE KIRIKKANAT 12’de HATIRLAMAK IÇIN KISA FILM ÖNERILERI >> IŞIL ÖZGENTÜRK 12’de SANAT, UMUTTUR >> ZEYNEP ORAL 14’te GALATASARAY ANTALYASPOR MAÇINDA GOL ÇIKMADI >> Spor’da İRAN’DAN URANYUM HAMLESİ >> 13’te Üniversitelerde bilim, özerklik, seçim gitti, yandaş kriteri geldi Boğaziçi’ne AKP’li rektör Dekandan hakaret HASAN Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Enver Bozkurt, sınavlarda kamera istemeyen öğrencilere hakaretler yağdırdı. Sosyal medyadaki görüntülere göre Bozkurt, “Terörist bozuntusu, adi, şerefsizler, insan değiller” dedi. Öğrenci Sendikası, “Hoca değilsiniz!” yanıtını verdi. >> 4’te ‘KAYYIM REKTÖR’E BOYKOT ÜNIVERSITE özerkliğini ve seçilmiş rektör dönemini sona erdiren AKP, “partili rektör” atamalarını sürdürüyor. Köklü üniversitelerden Boğaziçi’ne de AKP’den milletvekili aday adayı olan Prof. Dr. Melih Bulu getirildi. Öğrenciler, “Kayyım istemiyoruz” tepkisini göstererek yarınki online dersleri boykot kararı aldı. Daha önce de 12 AKP’li rektör atanmıştı. >> 4’te AKP İstanbul İl Başkanlığı ve Sarıyer ilçe teşkilatında görevler yapan Melih Bulu, 2009’da belediye başkanlığı, 2015’te de milletvekili aday adayı olmuştu. Bilkent Üniversitesi imzalı test cihazı, aşıyla birlikte salgını bitirmeye aday Ses getirecek buluş ANKARA’DA FACİA PATLICAN TARTIŞMASI CHP’LI Hamzaçebi, denizleri temizleyen denizpatlıcanı avının serbest bırakılmasını Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli’ye sordu. Hamzaçebi, karar nedeniyle denizin berraklığını yitirebileceğini belirtirken Pakdemirli ise belli bölgelerde nöbetleşe ava izin verildiğini açıkladı. >> SELDA GÜNEYSU 16’da AA ANKARA’NIN Pursaklar ilçesindeki bir apartmanın kapalı garajında üç gencin cesedi bulundu. Gençlerin, ısınmak için çalıştırdıkları iki otomobilin egzoz gazından ya da alkolden zehirlendikleri kuşkusu üzerinde duruluyor. >> 3’te GIYSIDE ZAM KAPIDA YENI yıl hazırgiyimci için Avrupalının sipariş ötelemesi ve Suudi boykotunun gölgesinde başladı. Giyim sanayicileri ihracatın düştüğünü, maske ve koruyucu giysinin bir nebze nefes aldırdığını söyledi. İç piyasada da giyime en az yüzde 10 zam bekleniyor. >> GAMZE BAL 11’de REKTÖR Prof. Atalar’a sorular yönelttim, 10 saniyede yüzde 99 virüsü tanıyan Diagnovir adlı cihazın öyküsünü dinlemek istedim. Atalar, “İç ve dış patent başvurusu yapıldı. Ama yine de yabancılar fikri çalmasın diye detay söylemiyoruz” dedi. ATALAR’A göre sistem, 2 ay içinde kullanıma sunulacak, her yerde, her alanda virüs taşıyanlar tespit edilecek. Heyecan verici öykü nisanda Bilkent Teknopark’ta kurulu EA Teknoloji’nin, kit geliştirme fikri ile başlamış. >> ORHAN BURSALI 5’te TÜRBAN TARTIŞMASI Sağlar’dan vitrin yanıtı ESKI bakan Sağlar, Erdoğan’ın CHP’li kadınlara “vitrin mankeni” benzetmesine “AKP için mesele örtünen kadının siyasal İslamcı olması. AKP, siyasal İslamcı ideolojisi üzerinden bir ‘yeni gerçeklik’ yaratmaya çalışıyor ve herkesin de buna biat etmesini istiyor” yanıtını verdi. >> 5’te