Katalog

2 9 AĞUSTOS 2020 PAZAR gorus@cumhuriyet.com.tr OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Eski bir ‘yeni’ hesaplaşma Doç. Dr. Kemal ÇİFTÇİ Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi olarak adlandırılan döneme kadar, Abdullah Gül tarafından 1, Recep Tayyip Erdoğan tarafından 3, Ahmet Davutoğlu tarafından, 7 Haziran 2015 genel seçimlerinden sonra geçici hükümet dahil 3 ve Binali Yıldırım tarafından 1 adet Cumhuriyet Hükümeti kurulmuştur. AKP hükümet programlarına bakıldığında, Abdullah Gül tarafından TBMM’de okunan 58. hükümet programında “... Cumhuriyetimizin kurucusu büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün bizlere gösterdiği muasır medeniyet seviyesini aşma hedefi atacağımız adımların dayanacağı temel olacaktır” denilmekte, hükümetin eğitimde temel hedefinin, “büyük önder ATATÜRK’ün özdeyişinde ifadesini bulan “fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller yetiştirmek” olduğu ifade edilmektedir. TBMM’de 59, 60 ve 61. Hükümet programını okuyan Erdoğan okumaya, “...başta Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, ‘muasır medeniyet’ yolunda bu büyük millete hizmeti geçen, eser bırakan, taş üstüne taş koyan, bütün devlet ve siyaset adamlarına teşekkürü borç biliyorum” şeklindeki sözleriyle başlamıştır. Erdoğan, Atatürk’ün “yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesine uygun olarak ve ülkemizin tarihi ve stratejik konumu gereği Türkiye’nin güçlü bir milli savunma sistemine sahip olmasının temel politikası olduğunu da ifade etmiştir. TBMM’de 65. hükümet programını okuyan ve 29 Mayıs 2016’da güvenoyu alan “son başbakan” Binali Yıldırım bile hükümet programını okumaya, “Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları başta olmak üzere, büyük millete hizmeti geçen, eser bırakan, taş üstüne taş koyan bütün devlet ve siyaset adamlarını şükranla anıyorum” ifadeleri ile başlamıştır. Açıktan hesaplaşma Genel dünya görüşleri aynı kaynaklardan beslenen kişiler içinde Erdoğan, Gül ve Yıldırım’ın uygulamada neredeyse hiç karşılık bulmamasıyla beraber; hükümet programlarında çeşitli Atatürk vurgularının yapıldığını fark ediyoruz. Fakat Davutoğlu’nun programlarında bu göstermelik vurguların bile yapılmadığını görüyoruz. Davutoğlu’nun, 6 Eylül 2014’te güvenoyu alan birinci hükümet programında “.. Atatürk Kültür MerkeziKızılay Metro hattını da inşa ederek”, “Ata türk ve Keban barajlarını karayoluyla geçilir hale getireceğiz”, “İstanbul Ata Davutoğlu’nun hükümet programlarında Türkiye’nin kurucu lideri Atatürk’e, “Atatürk” ismi verilmiş olan eserler hariç, herhangi bir atıf yapılmamıştır. Bu programlar, açıkça “Kemalist” devlet ile bir hesaplaşma söyleminin metinlere yansıtılmış olmasıyla da dikkat çekicidir. türk Havalimanı bugün itibariyle hava ulaşımında...” gibi ifadelerde beş yerde Atatürk adı geçmektedir. “Geçici Seçim Hükümeti”nden sonra kurduğu ve 30 Kasım 2015’te güvenoyu alan üçüncü Davutoğlu hükümet programında ise “Atatürk”ün adı hiç geçmemektedir. Anlaşılacağı üzere, Davutoğlu’nun hükümet programlarında Türkiye’nin kurucu lideri Atatürk’e, “Atatürk” ismi verilmiş olan eserler hariç, herhangi bir atıf yapılmamıştır. Kuramsal temelli karşıtlık Davutoğlu’nun hükümet programları, açıkça “Kemalist” devlet ile bir hesaplaşma söyleminin metinlere yansıtılmış olmasıyla da dikkat çekicidir. TBMM’den 6 Eylül 2014 tarihinde güvenoyu almış olan Davutoğlu tarafından kurulan beşinci AKP hükümeti programında, 10 Ağustos 2014’te Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin 12. Cumhurbaşkanının ilk turda doğrudan belirlenmesi kastedilerek, “Yeni Türkiye’yi inşa süreci başlamıştır.”, “Bugün Eski Türkiye’nin tüm vesayet kurumları ve vesayetçi zihniyeti kaybetmiş, Yeni Türkiye kazanmıştır” denilmektedir. Davutoğlu, Türkiye’de demokrasi açığına kaynaklık eden ana sebebin, devleti yönetenlerin kimlik dayatan, toplum mühendisliği yapan zihniyeti olduğunu ifade etmiştir. Davutoğlu, iktidara geldikleri ilk günden itibaren ret, inkâr ve asimilasyon politikalarına son vererek hak ve özgürlükleri tüm yurttaşlar için eşit düzeyde gerçekleştirmeye çalıştıklarını; 2002’de başlattıkları ‘Sessiz Devrim’ ile birlikte eski Türkiye döneminin kapandığını, milli birlik ve kardeşlik perspektifi ile şekillendir dikleri siyasetle, vatandaşların devlete aidiyetini zedeleyen, milletin farklılıklarını zenginlik yerine tehdit olarak gören anlayışların terk edilmesi için büyük çaba gösterdiklerini; “Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi” veya “Kürt açılımı” olarak da adlandırılan projeye atıfla, dikkat çekmektedir. Yine Davutoğlu; yeni Türkiye vizyonunun ihtiyaç duyduğu etkin ve dinamik yönetim dolayısıyla, başkanlık sisteminin daha uygun bir yönetim modeli olduğuna inandığını da belirtmektedir. Bütün olarak ele alındığında; Davutoğlu hükümet programlarında ulusdevlet kimliği üzerine inşa edilen ve “eskiTürkiye” olarak adlandırdığı “Kemalist rejim” ile “yeni rejim/yeni Türkiye” arasında, “sessiz” bir hesaplaşma içerisine girildiği ve bu hesaplaşmanın “yeni Türkiye” söylemi ve pratiği içerisinde vücut bulduğu anlaşılmaktadır. Davutoğlu, söylem ve pratiği ile “Kemalist” devlet ile açık bir hesaplaşma içerisinde olmuş, hükümet programlarında Atatürk’e atıf bile yapmaktan imtina etmiş, ulus devletin karşısında yer almış, ret, asimilasyon ve inkâr politikası izlemekle itham etmiş ve “yeni Türkiye” inşası için başkanlık sistemine olan inancını belirtmiştir. Davutoğlu’nun kendi içerisinde tutarlı ve kuramsal bir bağlama oturtulabilen bir Türkiye ve uluslararası siyaset okuması olduğu açıktır ve içselleştirildiği anlaşılan bu okumanın değişmesi olanaklı olmasa gerektir. Türkiye’nin siyasal geleceği ve uluslararası siyasetine dair değerlendirmeler yapılırken, tüm bu hususlar, özellikle devletin kurucu felsefesine ve pratiğine atıf yapan çevrelerce, göz ardı edilmemelidir. 1 AĞUSTOS 8 AĞUSTOS Deniz bitti Kötü ekonomi yönetimi ve hukuksuzluğa salgınla birlikte eklenen belirsizlik, ülkeyi ekonomik bir çıkmaza sürükledi. Bir günde dolar, Avro ve altın rekor üstüne rekor kırdı, Dolar 7.28, Avro 8.60 lira olurken, çeyrek altın 780 lirayı geçti. Kişi başı gelir 2 bin, asgari ücret 73 dolar eridi. Ekonomi uzmanları sonuçları, “kurdaki her oynaklık Türkiye’nin üretim maliyetlerini artıracak, işsizliği yüksek olan ülkede büyüme ve istihdam daha da yavaşlayacak. Dış borç ödemeleri zorlaşacak. Enflasyon yükselip, hayat pahalılığı artacak” sözleriyle özetledi. Uzmanlar, piyasaları toparlamak için Merkez Bankası’nın yeterli döviz rezervinin ve elinde güçlü araçları olmadığını belirtti. Cumhurbaşkanı, ekonomi sorularına Ayasofya çıkışı cebinden çıkardığı notlardan okuduğu buzdolabı satış rakamlarıyla yanıt verdi. ‘Davet’ dönemi Ülkede ekonomi yangın yeri iken iktidar, Millet İttifakı’nda ayrışma yaratmak üzere harekete geçti. MHP lideri Bahçeli, İYİ Parti Başkanı Meral Akşener’e evine dön çağrısı yaptı. Ertesi gün Cumhurbaşkanı aynı daveti, ‘Makul bir destekle’ yineledi. Davetler üzerine siyaset hareketlendi. Bahçeli’yi ortağı Erdoğan’a havale eden Akşener, Erdoğan’ın davetini de yeni bir davetle yanıtladı. Akşener, bir açıklama yaparak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, parlamenter sisteme dönmeye davet etti. İnce’den parti çıkışı CHP’nin, 24 Haziran 2018’deki seçimlerde Cumhurbaşkanı adayı olan Muharrem İnce’nin, yeni parti kuracağı iddiaları, siyaseti hareketlendirdi. CHP’den, İnce’nin konuya ilişkin açıklama yapmadan yorum yapmayacağı belirtilirken, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Bahçeli’den İnce’ye destek geldi. CHP tabanında İnce’nin ortadan kaybolmakla eleştirildiği “Cumhurbaşkanlığı seçim gecesiyle” ilgili açıklama yapacağı kaydedildi. İnce’nin, 12 Ağustos’ta açıklama yapması bekleniyor. Beyrut yanıyor Ekonomik krizin pençesindeki Lübnan, başkent Beyrut’tun ana limanında meydana gelen ve en az 154 kişinin yaşamını yitirmesine, kent merkezinin harabaye dönmesine neden olan devasa patlamayla sarsıldı. Patlamaya, limandaki bir depoda 6 yıldır bekletilen 2 bin 750 tonluk amonyum nitratın neden olduğu belirtildi. Beyrut yönetimi ihmal iddia larıyla karşı karşıya. Patlamaya ilişkin soruşturma başlatıldı. Kadınlar sokakta Cezasızlık ve iktidarın açık şekilde verdiği destek nedeniyle kadına karşı erkek şiddetinin yaygınlaştığı ülkede, kadınlar İstanbul Sözleşmesi’ne uyulması ve adil yargılama için eylem yaptı. İzmir’deki eylemde kadın polislerin, kadına karşı sert tavrı dikkat çekti. Bir kadın görevlinin, ‘kolunu kır’ diye emir verdiği görüldü. İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesini isteyen platformlar ise toplumsal cinsiyet eşitliği kavramını kadınerkek kimliğinin reddi olarak yorumladı. TBMM Başkanı Mustafa Şentop, “Sözleşme kalkarsa kadına şiddet artar, sözleşme kalkmazsa aile yapısı bozulur’ demek yanlıştır” dedi. Salgında vakalar arttı Ankara başta olmak üzere bazı illerde hastanelerin dolduğu, yoğun bakımlarda yer kalmadığı açıklamalarına karşın Bakan Koca’nın açıkladığı verilerin bini aşmaması tartışma yarattı. Ertesi gün vakalar bini aşmaya başladı. Önlemler sıkılaştırıldı. Yaz sezonu ve Kurban Bayramı sonrası karantinaya alınan yerleşim sayısı 83’e çıktı. Okulların açılması yeniden tartışılmaya başlandı. Sağlık uzmanları vaka sayılarının tedirgin edici boyutta arttığına dikkat çekti. Salgın Meclis’te de yayıldı. Şentop, Meclis’te bugüne kadar 9 milletvekili ve 35 personelde Kovid19’a rastlandığını açıkladı. MASAK’ta şaşırtan görevden alma Cumhurbaşkanı Erdoğan, sistemden bilgilerinin sorgulandığı iddia edilen Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Başkanı Osman Dereli’yi görevden aldı. Ağustos 2019’da Dereli’nin görevine son verilmesine karşın, resmi görevden almanın bir yıl sonra gelmesi dikkat çekti. Akdeniz yine sıcak Yunanistan’la Mısır, Doğu Akdeniz’de “deniz yetki alanlarını sınırlandırma anlaşmasını” imzaladı. Anlaşmaya, Ankara ‘yok hükmünde’ diyerek sert tepki gösterdi. Ardından sondaj faaliyetlerinin yeniden başlatılacağı mesajı geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Atina’nın, Almanya Başbakanı Angela Merkel’in devreye girmesiyle yürütülen müzakere sürecinde sözlerini yerine getirmediğini söyledi. Metin Aydoğan ? Türkiye Üzerine Notlar Metin Aydoğan ? Bitmeyen Oyun Mustafa Önsel ? 1 Köy, 4 Adam, 6,5 Darbe Mustafa Önsel ? Ağacın Kurdu MUSTAFA BALBAY’IN YENİ KİTABI 22 38 TL .80 YER NE TL DURAN BÜLBÜL’ÜN YENİ KİTABI 18 30 TL YER NE TL HAZAL OCAK’IN YENİ KİTABI 18 30 TL YER NE TL 4 KİTAP, KARGO DAHİL 114 YERİNE Sencer Başat ? Aynanın Gözü Serra Menekay ? Aluşta’dan Esen Yeller Serra Menekay ? Şefika Hatice Özbasmacı ? Hayaller Alarga 4 KİTAP, KARGO DAHİL 120 YERİNE SALGIN SONRASI YENİ DÜNYA DÜZENİ YENİ KİTAP 15 25 TL YER NE TL CEYHUN BALCI’NIN YENİ KİTABI 18 30 TL YER NE TL ERGİN YILDIZOĞLU’NUN YENİ KİTABI 15 25 TL YER NE TL