Katalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ BORSA 11 13 AĞUSTOS 2020 PERŞEMBE ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.3080 6.8 kuruş 8.6050 8.2 kuruş 9.5600 3.5 kuruş 13.56 0.45 puan 1.1 1 4 4.13 puan 3108.39 12.06 lira 455.02 76 kuruş IMF’nin ardından Dünya Bankası da, rezervlerdeki düşüşle ilgili Türkiye’yi uyardı YOKSULLUK ARTACAK Dünya Bankası, koronavirüs pandemisinin yarattığı krizin Türkiye’nin yoksulluğunu artıracağına, devletin bu kapsamda alacağı tedbirlerle dahi yoksulluğun 1.4 puan yükseleceğine dikkat çekti. Bankanın “Türkiye Ekonomik İzleme” raporunda, Covid19 şokunun Türkiye’deki hanelerin refahını, bilhassa yoksul ve kırılgan grupları, “çok ciddi etkileyeceğine” vurgu yapıldı. Raporda, “Salgının neden olduğu ekonomik şokun etkisiyle, 3.3 milyon kişi yoksulluğa sürüklenebilir. Hane ge lirlerinde yaşanabilecek şoklar Türkiye’nin yoksulluk oranının yüzde 10.4’ten yüzde 14.4’e çıkmasına neden olabilir. Bu noktada devletin tedbirleriyle yoksulluk oranında yüzde 14.4’ten yüzde 11.8’e önemli bir düşüş sağlanacaktır” denildi. Düşüş şiddetlenecek Yeni yoksullaşan hanelerin dörtte üçüne, devletin sosyal koruma sisteminde olmaları nedeniyle, kolaylıkla ulaşılabilmekte olduğuna da değinilen raporda, kalan dörtte birin ise devletin sosyal koruma sisteminde olmadığı, Dünya Bankası, salgın nedeniyle Türkiye’deki 3.3 milyon kişinin yoksulluğa sürüklenebileceğine dikkat çekti. 2021’deki toparlanmanın nasıl olacağı ise belirsiz. bu hanelere erişim için daha fazla çaba gerektiği belirtildi. Rapordan satırbaşları şu şekilde: 4 Sağlık krizinin ekonomik etkileri ciddi düzeyde oldu ve 20182019 dönemindeki ekonomik yavaşlama sonrasındaki kademeli toparlanmayı rayından çıkardı. 4 Küresel ekonomideki yavaşlamadan dolayı Türkiye’nin mal ve hiz met ihracatına dönük dış talep azalırken, cari hesaptaki dengesizlikler yeniden ortaya çıktı. 4 Finans sermayesinin küresel düzeyde güvenli limanlara yönelmesi ve Merkez Bankası (TCMB) rezervlerindeki sert düşüş, Türkiye’nin üzerindeki dış finansman ve piyasa baskılarını artırdı. 4 Bu yıl Türkiye ekonomisinin yüzde 3.8 oranın da küçülmesi bekleniyor ve 2021’deki toparlanmanın nasıl olacağı belirsiz. 4 Yatımlardaki ve işgücüne katılımdaki düşüşün, Türkiye’nin ve diğer yükselen ekonomilerin verimlilik artışı ve potansiyel ekonomik büyümede yaşadığı düşüşü daha da şiddetlendirmesi bekleniyor. 4 Türkiye, Covid19 sürecine girerken faizleri tekrar indirme noktasında daha az hareket alanına sahip bir ülke. 4 Türkiye’nin yapısal reformları uygulama ve verimliliği artırma çabaları hız kazanmalıdır. l Ekonomi Servisi İstihdamda en büyük kayıp hizmet sektöründe Ford Otomotiv, Doğuş Otomotiv ve TOFAŞ KAP’a açıklama yaptı. Otomotiv şirketlerine rekabet soruşturması Rekabet Kurulu’nun, otomotiv şirketlerine yönelik soruşturması yerli şirketlerle sürüyor. Rekabet Kurulu’nun, birinci el (sıfır) ve ikinci el araç satışı pazarlarında faaliyet gösteren distribütör ve araç kiralama şirketlerinin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespitine yönelik soruşturma başlattığı açıklandı. Alman ‘Beşli Grup’ Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) açıklama yapan Ford Otomotiv, Doğuş Otomotiv Servis ve TOFAŞ, 24 Temmuz’da sektördeki birçok şirket nezdinde soruşturma açılmasına yönelik alınan kararla ilgili sürecin de vam ettiğini belirtti. Hatırlanacağı gibi Reka bet Kurulu temmuz ayı başında da “Beşli Grup” olarak adlandırılan ve Almanya’da yerleşik Audi, Porsche, Volkswagen (VW), MercedesBenz ve BMW’ye aynı madde kapsamında soruşturma açtığını duyurmuştu. Soruşturmayla güvenlik (radar hız kontrol sistemi, araç tavanı açılışı) ve çevreye benzin partikül filtreleri, SCR teknolojisi, AdBlue deposu) ilişkin işbirliği kapsamında yürütülen bazı uygulamaların Rekabet’e uygun olup olmadığı ve Türkiye’ye etkisi incelenecek. Ancak bu kararın, VW’nin Türkiye’de fabrika açma planını iptal etmesinin ardından ortaya çıkması ise dikkat çekmişti. l Ekonomi Servisi ‘Yurtdışındaki sıkıntıları iç piyasayla dengeledik’ Sabancı Holding’in ilk 6 ayda geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 15 artışla 2.2 milyar lira net kâr elde ettiği açık landı. Konsoli de satış ise yüz de 9.5 azalışla 27.5 milyar TL oldu. Sonuçların, Covid19 salgı nının etkileri nin en sert hissedildi ği dönemi kapsadı ğına dik kat çeken Cenk Alper Saban cı Holding Üst Yöneticisi Cenk Alper, “Yılın geri kalan bölümünde de nakit yönetimi ve iş sürekliliği önceliğimizi koruyarak paydaşlarımıza değer yaratmaya devam edeceğiz” dedi. Faaliyet gösterdikleri sektörlerle ilgili değerlendirme yapan Alper’in şu vurgusu dikkat çekti: “Sanayide yurtdışı piyasalarda yaşanan sıkıntıları iç piyasadaki güçlü konumumuzla dengeledik. Finansal hizmetler ve perakende de ise özellikle dijitalleşmeye yaptığımız yatırımların geri dönüşlerini aldık.” l Ekonomi Servisi İnşaatta maliyet yükseliyor Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri, inşaattaki maliyetlerin yükseldiğini ortaya koydu. Buna göre, İnşaat Maliyet Endeksi 2020 Haziran’da bir önceki aya göre yüzde 0.78, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.47 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 1.34 yükseldi. Bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi de yüzde 4.19 arttı. Bina inşaatı maliyet endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.45, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.04 arttı. l Ekonomi Servisi Migros daha çok mağaza açacak Migros Ticaret’in yılın ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 25 artışla 13.4 milyar lira hasılat elde ettiği açıklandı. Net dönem zararı ise 290.7 milyon lira. Bu rakam geçen yıl 381.4 milyon liraydı. Bu kapsamda Covid19 etkilerine dikkat çekildi. Bu dönemde mağaza sayısını 2 bin 278’e yükselten şirket, daha önce yıllık 120 olan mağaza hedefini de 160’a yükseltti. Yatırım hedefi de 400 milyon TL’den 440 milyon TL’ye çıktı. l Ekonomi Servisi Cumhurbaşkanlığı’nın salgının işgücü üzerindeki etkisini analiz ettiği ikinci çeyrek raporunda istihdamda en büyük kaybının hizmetler sektöründe yaşandığı açıklandı. MUSTAFA ÇAKIR Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) son bir yılda gerçekleşen 2 milyon 585 bin kişilik istihdam kaybında hizmetler sektörünün başı çektiğini açıkladı. Raporda yer alan verilere göre hizmetler sektöründe 1 milyon 524 bin kişi işsiz kaldı. Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı’nın “İşgücü Piyasasındaki Gelişmelerin Makro Analizi 2020 Yılı 2. Çeyrek Raporu”na göre, istihdam kaybındaki azalmanın 209 bin kişilik kısmı sanayi sektöründen, 361 bin kişilik bölümü inşaat sektöründen, 491 bin kişilik bölümü ise tarım sektöründen geldi. Raporda “Nisan 2020 döneminde hizmetler sektörü içinde konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin istihdam kaybında en yüksek paya sahip olduğu görülmektedir. Hizmetler sektörünün alt faaliyet kolları incelendiğinde, istihdam kaybındaki diğer yüksek paya sahip sektörlerin toptan ve perakende ticaret, idari ve destek hizmet faaliyetleri, ulaştırma ve depolama ile kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor faaliyetleri olduğu görülmektedir” saptaması yapıldı. l ANKARA CARI AÇIĞA TURIZM DARBESI Turizm gelirlerinin yaz aylarında beklenenin de altında kalması yılsonu cari açık tahminleri yükseltti. Reuters’ın toplam 12 kurumun katılımı ile yaptığı ankette haziran ayı için cari açık tahminleri 2.28 milyar dolar ile 3.4 milyar dolar bandında yer alıyor. Yılsonu cari açık beklentileri ise geçen ay yapılan ankette 18 milyar dolar seviyesindeyken bu ay yukarı yönlü revizyonla 21.95 milyar dolara yükseldi. ALBAYRAK KURDAKİ ARTIŞI ÖNEMSEMEDİ ‘Enflasyon 12 puan artabilir’ Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, pandeminin etkisiyle enflasyonun 12 puan artabileceğini söyledi. Albayrak, Türkiye’nin 2020 sonunda yüzde 5 küçüleceğine dair tahminlere ilişkin ise, “Yanılacaklarını düşünüyorum. Tahminimiz eksi 2 ile 1 arasında” dedi. Son günlerde döviz kurundaki hareketlilikten sonra Merkez Bankası (TCMB) ve BDDK’den gelen adımlara rağmen Albayrak’ın günlerce hiçbir açıklama yapmaması dikkat çekmişti. Dün akşam CNN Türk’e konuşan Albayrak, Türkiye ekonomisinin pandeminin derinleştirdiği ekonomik krizden diğer ülkelere göre daha az etkilendi ğini ileri sürdü. Kurdaki artışı 6.85’lerde sabitlemek amacıyla yaklaşık 2 aydır Merkez Bankası rezervlerinin eritilmesine karşın Albayrak’ın, “kurdaki artıştan endişelenmediğini” savunması dikkat çekti. Albayrak, “Kur 2 senedir 7’lere çıktı, 6’lara 5’lere indi. Tekrar indi, çıktı. İner çıkar” dedi. Dövizdeki her hareketliliğin yurtiçinde zamlara sebep olacağı endişelerine yönelik ise Albayrak, “vatandaşın böyle bir derdinin olmadığını” söyledi. Maaşın dolarla alınmadığı, dolar borcunun olmadığı sürece endişelenecek bir durumun olmadığını savunması ise sosyal medyada tepkilere neden oldu. l Ekonomi Servisi Dövizdeki hareketler sertleşti Mali piyasalarda, özellikle dövizde başlayan sert dalgalanma dün de sürdü. Merkez Bankası’nın örtülü faiz artışını da kapsayan sıkılaştırma adımları, Türkiye’ye yönelik fiyatlamalarda iyimserlik gibi gelişmeler 7.3650’ye kadar çıkarak yeni bir zirve oluşturan dolar/ TL’yi 7.20’lere çekerken, yeni haber akışları günlük hareketlerin sert olmasına neden doluyor. Bu açıdan Akdeniz’de devam eden sondaj çalışmalarının AB ile ilişkilerde yarattığı gerilim ile Suriye Libya, ABD ilişkileri de takip edilmeye devam ediliyor. Dün gün içinde 7.1990 kadar çekilen dolar/ TL daha sonra 7.3480 liraya kadar çıktı. Avro’da da 8.44558.6160 arasında hareket görüldü. Uzmanlar, zaman zaman TL’de kayıpları azaltma çabası öne çıksa da kurda henüz net bir denge oluşumundan söz etmenin kolay olmadığını vurguluyor. Piyasa oyuncularına göre, dolar/ TL’de 7.20’nin altında kalıcı rakamlar oluşursa bu TL üzerindeki baskının ha fiflemesine katkı verebilir. Benzer hareketlilik Borsa İstanbul’da da var. BIST100 de gün boyu 10971118 puan arasında dalgalandı. Altında kâr satışı Altın piyasasında ise özellikle fon tarafı kaynaklı kâr satışları dikkat çekiyor. Geçen cuma günü 2 bin 75 dolara kadar çıkan ons altın fiyatı, bu haftanın ilk günlerinde 1863 dolara kadar çekildi. Ancak yeni talep altını yeniden 1900 doların üstüne; 1940 dolara kadar yükseltti. l Ekonomi Servisi Pegasus’un yolcu sayısı düştü, dolulukları geriledi Pegasus’un yolcu sayısı temmuz ayında yüzde 64 düşerek 1.04 milyona geriledi. Doluluk oranı 14.8 puan düşüşle yüzde 77.1’e indi. Şirketin önceki gün Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) bildirdiği temmuz ve ocaktemmuz trafik sonuçlarına göre, doluluk oranı ocaktemmuz aralığında ise 3.6 puan düşüşle yüzde 84.3’e geriledi. Yolcu sayısı ise ocaktemmuz dönem aralığında yüzde 56 düşüşle 7.64 milyona indi. l Ekonomi Servisi Yıldız Holding’de mali yönetim Fahrettin Ertik’e Yıldız Holding’in grup şirketlerinde 18 yıl boyunca farklı pozisyonlarda görev alan Fahrettin Günalp Ertik, Yıldız Holding’e Mali İşler Başkanı olarak yeniden katıldı. 65 milyar TL ciroya sahip Yıldız Holding’in gelecek dönemde tüm mali süreçlerini yönetecek olan Ertik, özellikle büyüme ve karlılık hedeflerine ulaşılmasında önemli bir rol üstlenecek. l Ekonomi Servisi Eşitlik, özgürlük, adalet, özsaygı Siyasal İslamın AKP’de temsil edilen iktidarı, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkarak kültür savaşlarında bir mevzi daha kazanmayı planlıyordu. Bu plan, kadın hareketinin bu mevziyi koruma kararlılığının duvarına çarptı. Siyasal İslamın, kadınerkek eşitliğini yadsıyan, kadını erkeğe emanet mal gibi gören liderliğinin ve entelijansiyasının, bu görüşünü toplumda egemen kılarak kadınları dövme, eve kapatma, istedikleri gibi kullanma özgürlüğüne kavuşma hevesi kursaklarında kaldı. Siyasi ve tarihsel bir direniş Siyasal İslamın kendi, “hakikat rejimini”, “bedenleri denetleme politikasını”, “cinsiyet rejimini” topluma kabul ettirmeyi başarması kültürel egemenlik/kontrol sürecinin olmazsa olmaz koşuludur. Siyasal İslam, iktidarını yeniden üretme sürecini ancak böyle güvenceye alabilir. Kadın hareketinin mücadelesi bu nedenle siyasidir. Çünkü bu direniş, siyasal İslamın iktidarını, kadınların eşitliğini, özgürlüğünü kısıtlayarak, özsaygılarını ayaklar altına alarak, erkek şiddeti karşısında korunaksız bırakarak yeniden üretme çabalarının önüne büyük bir engel dikmiştir. Kadın hareketinin direnişi iki açıdan tarihseldir. Birincisi, kadın hareketi dünyatarihsel bir özgürlük dalgasının parçasıdır. Kadınların bir yerde elde ettikleri haklar evrensel kadın hareketinin tarihsel mücadelesinin kazanımlarının bir parçasıdır. Kayıpları tüm dünya kadınlarının açısından da kayıp olacaktır. Bu açıdan ülkemizdeki kadın hareketinin mücadelesi bugün, tüm çeşitliği ile evrensel bir eşitlik özgürlük (l’égaliberté) mücadelesinin en ön safında, tüm insanlık adına bir direniştir. İkincisi, kadın direnişi, “tarihsel insan” olmanın anlamını bir kez daha vurgulamıştır. İnsanlar adalete ilişkin sorunları konuşabilme özellikleriyle hayvanlardan ayrılırlar. İnsan için özsaygı tüm diğer taleplerden önce gelir. Tarihsel insan için adaletin sorunları, yaklaşık 300 yıldır, eşitlik, özgürlük sorunlarıyla birleşiktir. İnsanın biyolojik varlığı açısından önemli olan “ekmekpeynir” (ekonomik) talepleri, hatta yaşam alanlarını (örneğin, toprak, ülke) savunma refleksi, toplumda bir birey olarak var olmaya ilişkin, eşitlik, özgürlük, adalet, özsaygı talepleri içinde maddileşme şansı elde edebilir. Ve bazı dersler Birincisi, siyasal İslama karşı muhalefeti, ekmekpeynir mücadelesi üzerinden kurmak, onun tabanını onlara benzeyerek etkilemeye çalışmak, CHP’nin 17 yıllık deneyiminin de gösterdiği gibi boş bir çabadır. CHP’nin “heybesindeki” tek büyük “başarının” İstanbul yerel seçimlerinde, adaletin, özsaygının saldırı altına alınmasına karşı yükselen bir öfkenin ürünü olması rastlantı değildir. Kadınların, eşitliği, özgürlüğü, adaleti, bireysel özsaygılarını hedef alan bir saldırıya karşı direnişi, siyasal İslamın kadın hareketinde yankılanmıştır. Siyasal İslamın önde gelen erkeklerinin “kaybetme korkusuyla” içine düştükleri histeri krizlerinin ahlaksız ürünleri, siyasal İslamın kadın entelijansiyasının, genel olarak kadınların büyük tepkisini çekmiş, salı günü itibarıyla açılan hakaret davalarının sayısı 80’i geçmiştir. Siyasal İslamın projesine karşı haklı ve gerçek bir direniş, ilk kez siyasal İslamın dünyasını, modern seküler yaşamın dünyasıyla buluşturmuş, siyasal İslamın kadın entelijansiyasında adeta bir “anagnorisis” (Tragedyada ana karakterin hem kendi doğasının hem de diğer karakterlerin doğalarının özünü kavrama anı) yaratmıştır. Böylece, siyasal İslam hareketinin erkekleri, büyük çabalarla hareketin dışını “müstehcen öteki” olarak tanımlayıp “içeriyle dışarısı” arasına kalıcı bir duvar dikerek, içeride “mükemmel bütünsellik” iddia etme fantezisinin imkânsızlığıyla yüzleşmiştir. Erkeklerin, bu duvarda açılan delik karşısındaki histeri krizleriyse, “anagnorisis”i derinleştirmekten öte bir işe yaramayacaktır. Diğer taraftan, “Kadınlar meydanlarda, erkekler nerede” sorusu çok anlamlıdır! Tüm bunlar sol hareketin erkekleri için de bir “anagnorisis” olmalıdır. Kadın hareketini, bütünlüğü içinde, bu bütünlüğe akıl vermeden, “bize ayrımcılık uygulanıyor” yakınmalarıyla, gizliden gizliye erkek ayrıcalığına sarılmadan, onu, solun araç ve olanaklarıyla desteklemek gerekiyor. Kardemir’in başına Necdet Utkanlar geldi Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları (KARDEMİR) Genel Müdürlüğü’ne Necdet Utkanlar getirildi. Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Yolbulan, demir çelik sektöründe yıllardır üst düzey görevlerde bulunan Utkanlar’ın başarılı olacağına inandıklarını ifade etti. Yolbulan Türkiye’nin ilk ağır sanayisi Kardemir’in kendisini yenileyerek ülkeye katkı sağlamaya devam edeceğini dile getirdi. l Ekonomi Servisi