Katalog

HABER EDİTÖR: ELİF TOKBAY / ASLAN YILDIZ 3 4 TEMMUZ 2020 CUMARTESİ 350/2 1 0 360/2 3 0 330/1 9 0 350/2 1 0 340/1 9 0 320/1 6 0 240/1 3 0 350/1 8 0 400/2 4 0 390/2 4 0 350/2 1 0 340/2 4 0 240/1 6 0 340/2 5 0 240/1 5 0 270/1 8 0 250/1 5 0 360/1 7 0 210/1 5 0 300/1 7 0 270/2 2 0 250/2 0 0 TARİHTE BUGÜN 1546: Osmanlı donanmasında kaptanı deryalık yapmış Barbaros Hayrettin Paşa öldü. 1776: Amerikan Kongresi, Britanya’dan bağımsızlığını ilan etti. 1848: Karl Marx ve Friedrich Engels’in yazdığı Komünist Manifesto yayımlandı. UZMANLAR DEĞERLENDİRDİ İhmal Sakarya Hendek’teki havai fişek fabrikası bomba gibi patladı 4 ÖLÜ 3 KAYIP ÖLDÜRDÜ 114 YARALI 4 Yönetmelik yürürlüğe konmadı 4 Depolanan malzeme çok fazla 4 Depolar birbirine fazla yakın 4 Binalar patlamaya dayanıksız Sakarya’nın Hendek ilçesinde Yukarıçalıca mevkiinde bulunan 160 dönümlük bir arazide kurulu Coşkunlar Havai Fi şek Fabrikası’nda büyük bir patlama mey dana geldi. Patlama sesi yaklaşık 50 kilo metre uzaklıktaki kentin birçok noktasın dan duyuldu. Gün boyu süren havai fişek patlamalarıyla yayı lan yangın nedeniyle patlayıcı ların depolandığı 15 bina hara ZEHRA ÖZDİLEK beye döndü. Olay yerinde incelemeler de bulunan İçişleri Bakanı Sü leyman Soylu, “7 kişilik kaybı mız var, 4’ü vefat. 3’ünün arama çalışmala rı sürüyor. Bu fabrikada çalışanlar listesine göre tespit ettiğimiz. Bazen misafir olarak bulunma, dışarıdan gelme olabilir” dedi. Mart ayında bu fabrika ile ilgili bir denetim gerçekleştirildiğini söyleyen Soylu “Bu yer lerle ilgili denetimler sıklıkla yapılmakta dır. Bununla ilgili bir prosedürü vardır. Bu aksamaksızın devam eder” dedi. 22 kişinin tedavisi sürüyor Sağlık Bakanı Fahrettin Koca toplam 114 kişinin yaralandığını açıkladı. Koca, “92 kişi taburcu edildi. Şu an 22 kişinin tedavileri devam ediyor. 20 kişinin işe gelmediğini, 1520 kişinin sahadan erken dönemde ayrıldığını biliyoruz” diye konuştu. Fabrikada 186 çalışanın olduğunun tespit edildiği söyleyen Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ise, “Ziyaretçiler olabilir. O ziyaretçilerin kimliklerini tespit etmeye çalışıyoruz. Fabrikada senelik rutin denetimlerimiz var” şeklinde konuştu. CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç ise patlamanın ardından yaptığı ilk açıklamada 58 kişinin içeride olduğu bilgisini aldıklarını öne sürdü. ‘Bomba düştü sandık’ Yaralı işçilere ilk müdahaleyi arkadaşları yaptı. Yaralıların büyük bir bölümü arkadaşlarının yardımıyla fabrika bölgesinden çıkarılarak hastaneye kaldırıldı. Bölgeye giden kurtarma ekipleri, gün boyu süren patlamalar nedeniyle uzun süre olaya müdahale edemedi. Hendek Belediye Başkanı Turgut Babaoğlu, patlamanın şiddetini “Çok güçlü bir patlamaydı. Tüm kentte duyuldu. Çevre illerde de duyuldu. Bomba düşmüş sandık” ifadeleriyle anlattı. Bakan Koca: Gazlara dikkat Bölgede incelemelerde bulunan 3 bakanın düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Sağlık Bakanı Koca, havai fişekte karbondioksit, karbonmonoksit ve sülfürdioksit gibi gazların bulunduğunu, bunun özellikle tansiyon, solunum sıkıntısı ve benzeri hastalar için önemli olduğunu söyledi. “Meteorolojik tahminlere göre, özellikle yakın bölgenin ilk 12 saatinin önemli olduğunu, bu anlamda maskeli olunmasını, mümkün mertebe dışarı çıkılmamasını, evin kapı ve pencerelerinin biraz daha kontrollü açılmasını öneriyoruz” dedi. ‘Oğluma ne diyeyim?’ Patlama sırasında içeride kalan eşi Alba Çelik’ten (55) haber almaya çalışan Salih Çelik, gözyaşlarına boğularak eşinin kurtarılmasını bekledi. Saat 11.00’den beri haber almaya çalıştığını dile getiren Çelik, “Kimse bizi düşünmüyor, tek kelime etmiyor. Oğlum şu an askerde, sürekli arayıp soruyor. Ne yapayım ne diyeyim” dedi. İzinli olmasaydım... Kalp ve şeker hastası olan ve salgın sürecinde izne çıkarılan Mehmet Ali Aktaş (53), “40 bin kişi buradan ekmek yiyordu. Bir hata sonucu böyle oldu. Hatanın tam olarak neden kaynaklandığını bilmiyoruz. Korona süreci olmasaydı ben de onların yanında olurdum” diye konuştu. İşçi yaralı geldi Olay sırasında bir işçi, fabrikanın alt bölümündeki fındık bahçesinden yüzünde ve vücudunda yanıklarla geldi. “Yardım edin” diye bağıran işçi, daha sonra yere yığıldı. İşçi hastaneye kaldırıldı. Öte yandan patlamada yaralanan işçi Enes Dilber, yanık tedavisi için ambulans helikopterle Kartal Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne getirildi. Yara ve yanık merkezine kaldırıldı. 110 TON PATLAYICI Sakarya Valisi Oktay Kaldırım, “Fabrika depo sunda 110 ton patlayıcı, havai fişek olduğunu de ğerlendiriyoruz” dedi. Kendi kendilerini denetliyorlar GERIYE BETON BLOKLAR KALDI AFAD’ın bölgesindeki deprem kayıt cihazlarına göre ilk patlama 11.05’te meydana geldi. Saat 11.15 ve 11.18’de iki patlama daha oldu. Söndürülen yangının ardından fabrika küle döndü. Fabrikadan geriye beton bloklarının kaldığı gözlemlendi. Fabrikanın yemekhane kısmı ise patlamanın etkisi ile adeta savaş alanına döndü. Patlama, çevre köylerdeki evlerde hasar oluşturdu. Sakarya merkezden ve komşu il Düzce’den de duyulan patlama nedeniyle halk büyük korku yaşadı. KURTULUŞ Fabrikanın sicili bozuk. ARI Patlamanın ardından olay yerine akın eden aileler, yakınlarının haberini bekledi. Patladıkça Daha önce 6 patlama yaşanmış isim değiştirdi İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) tarafından yapılan açıklamada, fabrikanın her patlama sonrasında isim değiştirdiğine dikkat çekildi. İSİG, açıklamasında “Coşkunlar, Büyük Coşkunlar, Venüs Coşkunlar. En son fabrika Niğde ve Sivas’a taşınmış ve adı Yertaş Patlayıcı Maddeler olmuştu. Fabrikanın süreç içinde adı ve mekânı değiştiriliyor ama sahibi aynı aile. Devlet bugüne kadar neden önlem almadı?” denildi. 1 EYLÜL 2007: Barut bölümü için kömür öğütülen bölümde kıvılcımdan kaynaklanan patlama: 1 işçi yaralandı. 17 AĞUSTOS 2009: Ramazan topları için patlayıcı üretilen laboratuvar bölümünde patla ma meydana geldi. Üretim tesisindeki binaları yerle bir eden patlamada 1 işçi hayatını kaybetti, 33 işçi yaralandı. 29 EYLÜL 2009: Patlamada 1 işçi öldü, 1 işçi yaralandı. Yangına maytap fitillerinin kurumadan kesilmesi sebep oldu. 11 ŞUBAT 2011: Patlamada bir çocuk annesi 33 yaşındaki işçi Hediye Hallaç hayatını kaybetti. 10 işçi yaralandı. 14 ARALIK 2014: Patlamada 38 yaşındaki işçi Yılmaz Şapoğlu hayatını kaybetti. 27 OCAK 2018: Niğde’deki fabrikada gerçekleşen patlamada 32 yaşındaki işçiler Muharrem Alkan ve İlyas Ünlü hayatlarını kaybetti. İŞÇILERI SUÇLAMIŞLAR KÜBRA KÖKLÜ Patlamayı yorumlayan uzmanlar, ihmalleri sıraladı. Patlayıcıların depolama sistemlerinin doğru yapılmadığını belirten uzmanlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2012’de kabul edilen yönetmeliği yürürlüğe koymaması nedeniyle tehlikeli madde bulunan tesislerin denetlenemediğini gündeme getirdi. TMMOB KIMYA MÜHENDISLERI ODASI GENEL BAŞKANI DR. ALI UĞURLU: Büyük endüstriyel kazaların kontrolü hakkında 31 Temmuz 2012 tarihli yönetmelik var. 2012’den beri bu yönetmelik hiçbir şekilde yürürlüğe konmamıştır, her yıl bir gerekçe gösterilmeden ertelenmiştir. 2013’te, 2014’te, 2016’da en son 2019’da iptal edildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na göre bu tesisler kendi kendilerini denetliyorlar. Türkiye’de binlerce tehlikeli işletme var. Yetmezmiş gibi bir de kendilerini tehlikeli tesis kapsamına almıyorlar. Bakanlık hiçbir zaman bu tesisleri denetlemiyor. TÜRK MÜHENDIS VE MIMAR ODALARI BIRLIĞI (TMMOB) KOCAELI İL KOORDINASYON KURULU SEKRETERI MURAT KÜREKCI: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, buraya kimyasal maddeleri söndüren özel 15 ekip gönderdi. Çünkü burada böyle bir ekip yok. Patlamadan kaynaklı çevrede ciddi bir gaz kokusu var. Hava durumuyla beraber bu gaz geniş bir alana yayılmış durumda. Bu yüzden fabrikaya yakın yerlerde yaşayan insanların bir süre dışarıya çıkmaması ve pencerelerini kapatması gerekiyor. Böyle tehlikeli maddeyi üreten bir fab rikanın depolama sistemi doğru bir şekilde yapılmamıştır. Havai fişekler bu şekilde depolanamaz. Şartlar hiç uygun değil. Depolar birbirine çok yakın olduğu için yangın çok hızlı yayılabiliyor. Depolar birbirine uzak olsaydı patlama bu kadar büyümeden kontrol altına alınabilirdi. AFET UZMANI DR. KUBILAY KAPTAN: Bu tür fabrikaların inşaatının patlamalara ve yangınlara dayanıklı şekilde tasarlanması gerekir. Katkı malzemelerinin patlamaması için fabrika içinde uluslararası standartlara bağlı önlemlerin alınması gerekir. Yangın çıktığı sırada ise ilk müdahale fabrika içinde olacak şekilde yapılmalı. Bu tür yangınları dışarıdan söndürmek çok zordur. Bu konuda çalışan işçiler de bilgi sahibi olmalı, bu durumlara karşı hazırlıklı olunmalı ve defalarca tatbikatlar yapılmış olmalı. Depolanan malzeme çok fazla. Depoda 110 ton malzeme var. Bu tür malzemeler için yarım ton, bir ton bile fazla. Barut içeren malzemelerin depolandığı yerlerin son derece kuru ve soğuk olması gerekiyor. TÜRKIYE YANGINDAN KORUNMA VE EĞİTİM VAKFI BAŞKANI TANER KABOĞLU: Bu tür fabrikalarda patlayıcı maddelerin bulundurulma miktarlarıyla ilgili sınırlar var. Bu binalarda yangına dayanıklı duvarlar olmalı. Patlayıcı maddelerin bulundurulduğu alanlarda oksijen kesilmeli. Yangın çıkar çıkmaz anında müdahale edilmesini sağlayan tedbirler olmalı. O anda müdahale edilmezse dışarıdan söndürülmesi çok zor. Patlayıcı madde tamamen ortadan kalkana kadar yangın riski var. Orada çalışanlar arasında da acil eylem planının olması gerekli. Eski Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı (TÜYAK) başkanı Cemal Kozacı, “Bu fabrika sabıkalı. Burada kesinlikle bir umursamazlık, bilgiye, teknolojiye gerekli önemin verilmemesi söz konusu. Bunlar metal tozlarıdır. Stronstium, baryum hatta arsenik bileşikler vardır renk vermesi için. Bunların gaz ve dumanları zehirlidir” dedi. 2009 2011 İSİG’in açıklamasına göre 2009’da meydana gelen patlamaya dair açıklama yapan fabrika müdürü Yaşar Coşkun, patlamanın işçilerin ünitede fazla mal biriktirdikleri için meydana geldiğini iddia etmiş. Coşkun, ayrıca “O bölümde de koruyucu kıyafet vardı ama giymemişler. ‘Hava sıcak, bilmem ne’ diyerek kıyafet giymiyorlar. Bu fabrika Avrupa’nın en güvenli fabrikası’” ifadelerini kullanmış. İTFAİYEYİ İÇERİ ALMAMIŞLAR İSİG’in açıklamasına göre 2011’de meydana gelen patlamanın hemen ardından Coşkun’un, olay yerine gelen büyükşehir belediyesi itfaiye ekibi ve 112 ekibini içeri almadığı, itfaiyeyi neden almadıklarını ise “Yangın yoktu. Bu nedenle almadık” diyerek savunduğu belirtildi. 10 METRE Patlamada yaralanan işçi Recep Ersoy, “Yemekhanenin içindeydim. Patlama ilk vurduğu zaman beni 10 metre fırlattı. Ondan sonra kalktım, yanımdaki kadınları tezgâhın altına yönlendirdim. Şimdi ağlayasım geliyor duyduğum zaman. Ondan sonra camdan dışarı atladım. Dışarı çıktım ama geriden 34 sefer daha patladığını duydum. Ondan sonra da zaten ormandan baktığımda fabrika yerinde yoktu. Sadece patlıyordu” dedi. Patlama anında fabrikanın fitil makinesi bölümünde çalışan Neziha Hamzaoğlu (42), “Güm diye bir ses duymamızla beraber her yer toz duman oldu. Benim bölümde 7 kişi çalışıyorduk. Birbirimize kenetlendik. Göz gözü görmüyordu. Dışarıya çıktık” diye konuştu. FIRLADIM ‘GEREKLI ÖNLEMLER ALINMADIĞI IÇIN’ Fabrika 160 dönüm araziye kurulu. Patlamayla birlikte 15 bina harabeye döndü. DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, ailelerle konuştuktan sonra yaptığı açıklamada, “Daha önce burada yine patlama olmuş. Gerekli tedbirlerin alındığı söylenerek faaliyete devam edilmiş. Bu gibi işyerlerinde önlemlerin denetimlerin çok sık alınması, yapılması gerekiyor. Buradaki arkadaşlarımız sendikalı olsaydı işyerinin denetimi anlamında çok daha sağlıklı olurdu. Ama ne yazık ki burada gerekli önlemler alınmadığı için böyle bir faciayla karşı karşıyayız” dedi.