Katalog

EKONOMİ DOLAR [email protected] AVRO STERLIN FAİZ TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA 11 11 HAZİRAN 2020 PERŞEMBE ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 6.8110 0.7 kuruş 7.7250 1 kuruş 8.6860 9.19 1.7 kuruş Sabit 109.779 543 puan 2542.46 9.05 lira 377.17 1.25 lira Salgının etkilerine rağmen TÜİK, martta işsizliğin yüzde 13.2’ye düştüğünü açıkladı Ümitsiz ‘işsizler’ zirvede Mart 2020’de, “iş bulma ümidi olmayanlar”ın sayısı Mart 2019’a göre yüzde 108.5 artarak 1 milyon 174 bin kişiye ulaştı. Ancak resmi verilere göre bu kişiler işsiz sayılmıyor. Resmi verilere göre Mart 2020’de (şubat, mart, nisan), geçen yılın aynı dönemine kıyasla işsizlik oranı düştü. Bu durum, yaşanan ekonomik sorunlar nedeniyle iş bulma umudundaki sürekli azalışa bağlı olarak işgücüne katılımdaki hızlı gerilemeyle açıklanabilir. Ancak ilgili dönemin Covid19’un yıkıcı etkilerinin yaşandığı bir dönemi kısmen kapsaması, TÜİK’in güvenirliğinin bir kez daha sorgulanmasına neden oldu. 4 TÜİK’in “İşgücü İstatistikleri, Mart 2020” raporuna göre, işsiz sayısı Mart 2019’a kıyasla 573 bin kişi azalarak 3 milyon 971 bin kişi oldu. İşsizlik oranı da 0.9 puanlık azalışla yüzde 13.2. Ayrıca mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı önceki aya göre 0.3 puan artarak yüzde 13 oldu. 4 İstihdam sayısı 1 milyon 662 bin kişi azalarak 26 milyon 133 bin kişi, istihdam oranı ise 3.4 puanlık azalış ile yüzde 42 oldu. İşgücü de 2 mil yon 235 bin kişi azalarak 30 milyon 104 bin kişi, işgücüne katılma oranı 4.5 puanlık azalış ile yüzde 48.4 oldu. İşgücüne katılım oranı Ocak 2014, istihdam oranı da Şubat 2012’deki seviyelere kadar geriledi. ‘Boşta gezen’ genç 4 İşgücüne dahil olmadığı için işsiz sayılmayanların sayısı 28 milyon 838 bin kişiden 32 milyon 112 bin kişiye çıktı. Bu kapsamda yer alan ve “iş bulma ümidim yok” diyenlerin sayısı ise yüzde 108.5 artarak 1 milyon 174 bin kişiye çıktı. 4 Yine Mart 2020’de tarım dışı işsizlik yüzde 16.1’den yüzde 15’e, gençlerdeki işsizlik oranı da yüzde 25.2’den yüzde 24.6’ya düştü. 4 Ancak gençler arasında “ne istihdamda ne eğitimde” olanların oranı yüzde 23.7’den yüzde 27.9’a yükseldi. Gençlerde işgücüne katılım oranı da yüzde 43.5’ten yüzde 36.3’e düştü. l Ekonomi Servisi ‘İstatistik’ değil ‘inandırma’ kurumu TÜİK’in işsizlik verilerini değerlendiren CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “TÜİK yine ayrı bir manipülasyona imza atmış ve işsizliğin pandemi sürecinde hiç artmadığını, aksine azaldığını iddia etmekte dir. TÜİK’in mart ayı için hesaplamış olduğu işsizlik verileri bizlere gerçek işsizlik hakkında bilgi vermekten uzaktır. TÜİK, son 2 yıldır neredeyse istatistik kurumu değil adeta bir inandırma kurumu olarak görev yapmaktadır” dedi. ‘GENIŞ TANIMLI’ 13 MILYONU AŞTI DİSKAR, “İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu, Mart 2020”yi açıklayarak TÜİK’in resmi verilerinin gerçeği yansıtmadığına dikkat çekti. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) metodolojisiyle hesaplama yapan DİSKAR’a göre, Covid19 nedeniyle eşdeğer iş kaybı 5.5 milyon kişi. Böylece Mart 2019’a göre geniş tanımlı işsiz sayısı 6 milyon arttı ve revize edilmiş geniş tanımlı işsiz sayısı (tam zamanlı istidam kaybı dahil) 13 milyon 385 bine yükseldi. Yine 33 milyon 966 milyon olarak dikkate alınan geniş işgücüne göre revize edilmiş geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 39 oldu. GENÇLER UZUN SÜRE IŞ ARIYOR Genç İşsizler Platformu da işsizlik süresinin gittikçe uzadığını, 1 yıldan fazla süredir iş arayan 1534 yaş arası genç sayısının son 1 yılda 272 binden 451 bine çıktığını açıkladı. Bu sayı üniversite mezunlarında 124 binden 230 bine çıktı. OECD’ye göre ikinci dalga yaşanırsa Türkiye ekonomisi yüzde 8.1 daralır Küçülme derinleşebilir Ruhsar Pekcan Ticarette sosyal temas en aza inecek Ticaret Bakan Ruhsar Pekcan, Türkiye’nin en önemli dijital dönüşüm projelerinden MERSİS’in kapsamının genişletilerek sosyal temasın en aza indirilmesi çalışmalarına ağırlık verildiğini bildirdi. Aynı zamanda vatandaşın hayatını kolaylaştıracak uygulamaların da yapıldığını dile getiren Pekcan, TOBB ile işbirliği halinde başlattıkları elektronik belge uygulamasıyla müdürlüklere gitmeden belgelerin alınabildiğini söyledi. Pekcan, bir süre önce Ankara’da başlayan uygulamaya, İstanbul ve İzmir’in de dahil edildiğini, kısa süre içinde de bunun Türkiye geneline yayılacağını anlattı. l Ekonomi Servisi Fed politika faizini sabit bıraktı ABD Merkez Bankası (Fed), politika faizini değiştirmeyerek yüzde 0.000.25 aralığında sabit bıraktı. Fed yetkililerinin 2021 ve 2022 sonu için fon faizi beklentisi yüzde 0.10 olarak açıklandı. Uzun dönemde ortalama faiz beklentisi ise yüzde 2.5 olarak şekillendi. 2020 yılı işsizlik oranı beklentisi %9.3, 2021 yılı işsizlik oranı beklentisinin %6.5, 2022 için ise 5.5 olduğu belirtildi. Fed’in ABD ekonomisi uzun vadeli büyüme beklentisi yüzde 1.8, 2021 büyüme tahmini yüzde 5, 2022 büyüme tahmini ise yüzde 3.5’e çıktı. l Haber Merkezi Profilo borçlarını yeniden yapılandırdı Profilo Grubu, haziran itibarıyla tüm kreditörlerine olan kredi borçlarını yeni ödeme planına bağladı. Profilo Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Dani S. Acıman, Servo Capital Advisors’ın danışmanlığında, bu zor süreçte yapılandırma projesini tamamlamış olmaktan memnuniyet duyduklarını açıkladı. l Ekonomi Servisi Nisan 2020’de, ihracat miktar endeksi imalat sanayiinde yüzde 46Raezasldiım. gelecek ‘İhracat miktarı’nda çarpıcı gerileme Küresel Covid19 salgınının Türkiye’nin dış ticareti üstündeki yıkıcı etkileri, açıklanan her yeni veriyle daha detaylı şekilde ortaya çıkıyor. TÜİK’in dün açıkladığı “Dış Ticaret Endeksleri, Nisan 2020” raporuna göre, ihracat birim değer endeksi nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.8 azalarak 88 pu an, ihracat miktar endeksi ise yüzde 39.3 azalarak 101 puan oldu. Özellikle TL’deki değer kaybı nedeniyle ihracat birim değer endeksi son iki yıldır düşüyor. Son iki aydır buna miktar endeksindeki düşüş de eklendi. Ayrıca yine nisanda miktar endeksi gıda, içecek ve tütünde yüzde 1.3, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 7.5 ve imalat sanayiinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 46.4 azalırken yakıtlarda yüzde 2 arttı. Öte yandan TÜİK verilerine göre, Nisan 2020’de ithalat birim değer endeksi yüzde 12.4 düşerek 79.8 puan, ithalat miktar endeksi yüzde 18.7 düşerek 100.8 puan oldu. l Ekonomi Servisi Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) haziran ayı “Ekonomik Görünüm Raporu”nda, Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 4.8 küçüleceği öngörüldü. Salgında ikinci dalganın yaşanması durumunda ise bu küçülmenin yüzde 8.1’e çıkabileceği tahmini yapıldı. Pandeminin “yüzyılın en büyük barış zamanı ekonomik krizini” tetiklediğini belirten OECD’ye göre, aşı olmadığı sürece politika yapıcılar ip üzerinde yürümeye devam edecek. Raporda, ikinci dalganın yaşanmayacağı senaryosunda, dünya ekonomisinin bu yıl yüzde 6 daralacağı ve gelecek yıl yüzde 5.2 genişleyeceği öngörüldü. İkinci dalganın gelmesi halinde ise küresel ekonominin bu yıl yüzde 7.6 küçüleceği, 2021’deki büyümenin yüzde 2.8 ile sınırlı kalacağı ifade edildi. l Ekonomi Servisi Büyükbaş ithalatı bitiyor Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü (HAYGEM), 2021 sonundan itibaren besilik büyükbaş hayvan ithalatını sonlandıracağını duyurdu. 1 Ocak 2022’den itibaren mücbir sebepler dışında besilik canlı hayvan ithalatına hiçbir şekilde izin verilmeyeceği ifa de edildi. Açıklamada, bu yıl gerçek leştirilecek besilik büyükbaş hayvan ithalatını da 2019’a göre yarı yarıya azaltacağı ve 2019’da 660 bin baş olarak gerçekleşen besilik büyükbaş hayvan ithalatının, bu yıl 350 bin başa indirileceği kaydedildi. l ANKARA İnşaatta maliyet artışı sürüyor İnşaat maliyetlerindeki artış hızlandı. TÜİK’in inşaat sektörüne ilişkin dün açıkladığı veriler, maliyetlerdeki artışın hızlandığını ortaya koydu. İnşaat Maliyet Endeksi, Mart 2020’de aylık bazda değişmezken, Nisan 2020’de aylık yüzde 0.86 arttı. Endeks, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 6.14 yükseldi. l Ekonomi Servisi Yolcu başına 38 dolar kayıp Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), koronavirüs nedeniyle havayolu şirketlerinin bu yıl 84 milyar dolar ile rekor zarar açıklayacağını tahmin ediyor. IATA Genel Direktörü Alexandre de Juniac, bu yılın her gününün sektöre 230 milyon dolar zarara mal olduğunu açıkladı. Bu rakam, uçan yolcu başına 38 dolar zarar anlamına geliyor. IATA, 2021’de iş yapmak için fiyatlar düşürülürse, zararın 100 milyar doları bulabileceği uyarısında bulundu. l Ekonomi Servisi Tekstil devleri de zararda Bünyesinde Zara, Bershka, Stradivarius ve Oysho markalarını bulunduran tekstil devi Inditex, Covid19’un etkisiyle tarihinde ilk kez zarar açıkladı. İlk çeyrekte 409 milyon Avro zarar eden şirketin satışlarındaki düşüş 3 mil yar 303 milyon Avro’yu buldu. Şirket, geçen yıl aynı dönemde 734 milyon Avro kâr ilan etmişti. Inditex, Türkiye’de de üretim yaparak çok sayıda ana ve yan tedarikçi firmayla çalışıyor. l Ekonomi Servisi Muhalefet iktidardan korkuyor Darbelerden, katliamlardan söz ediliyor. Seçilmiş belediyelere kayyım atanıyor, atanmayanların yetkileri kısıtlanıyor, Covid19 salgınında halka yardım yapmaları dahi engelleniyor. Gazeteciler tutuklanıyor, milletvekilleri Meclis’ten atılıyor. CHP lideri, “Bu tuzağa düşmemeliyiz, Erdoğan’ın oyununu bozmalıyız” diyor, “yeni bir Adalet Yürüyüşü” düşüncesini, diğer bir deyişle protesto eylemlerini uygun bulmuyor. Gerçekteyse muhalefet, iktidardan korkuyor. Hem rejimden hem de iktidara gelmek için yapması gerekenlerden! Böylece vatandaşlar da kendilerini garip bir iktidarmuhalefet diyalektiği içinde buluyorlar. İktidar iktidarını konsolide etmeye devam ediyor. Muhalefet lideri de tabanını “iktidara geliyoruz” fantezileriyle uyutmaya... Bir totaliter mühendislik projesi AKP, 18 yıldır biteviye, “dava”, “hareket” kavramlarına vurgu yaparken, totaliter bir toplumsal mühendislik projesini (buna süreç olarak faşizm de denebilir) adım adım ve moleküler dönüşümlerle yaşama geçiriyor. Bu süreçte siyasal İslamın iktidarı, toplumun günlük yaşamı içinde derinleşmeye, varoluşunun ekonomik zeminini, bu varoluşu taşıyacak öznellikleri üreterek devam ediyor. Ana muhalefet partisi CHP, adeta bu gerçekliğin içinde yaşamıyor. Hangi “davaya” sadık olduğunu anlamak da olanaksız. Karşımızda parlamenter pratikleri çok aşan, “totaliter” olarak nitelenebilecek özelliklere sahip bir devlet ve devlettoplum ilişkisi, bir siyasi iktidar var. CHP ise “siyaseti” (iktidar ilişkilerini) salt seçimlere indirgeyerek iflas etmiş seçim taktiklerini, her seferinde başka sonuç almayı umarak, kimi zaman da aldığı sonuçları koruyacak cesareti de gösteremeden tekrarlamaya devam ediyor. AKP, devletin güçler ayrılığı ilkesine dayanarak hükümet oldu. Sonra AKP, yargıyı, yürütmeyi ve yasamayı başkanın iradesine bağlayarak güçler ayrılığını fiilen yok etti. Devletin şiddet uygulama ayrıcalığına sahip iç güvenlik organları da artık, yargının ya da Meclis’in değil başkanın iradesine tabidir. Bu durum, son olarak, adeta bir “partizan milis” olarak kurulan bekçilik kurumuyla daha da pekişmiştir. Devletin, iç güvenlik kurumlarının aşırı şiddet uygulaması, vatandaşlarının haklarını ihlal etmesi durumunda muhalefetin başvurabileceği yasal kanallar fiilen kapalıdır. Muhalefetin eleştirilerini, plan ve programlarını seçmene ulaştırmasına olanak verecek medya kanallarının büyük çoğunluğu da... Dahası, 18 yıldır siyasal İslamın iktidarı, “Devletin İdeolojik Aygıtları” (dinci STK’ler, vakıflar, cemaatler), bütçesiyle, kadrolarıyla Diyanet İşleri Bakanlığı üzerinden, muhalefetin sesinin seçmene ulaşmasını engelleyen bir kültürel “filtre” inşa ediyor. Ana muhalefet partisi, ya bu durumun farkında değildir ya da farkında olduğu kadarıyla bu “filtreyi” adeta deliklerinden sızılacak bir süzgeç sanmaktadır. Halbuki bu “filtre” delikli bir süzgeç değil, bir kültürel “güç alanıdır”. İçinden geçebilen söylemler öbür tarafa ya değişerek ya da anlamlarını kaybederek geçerler. Bu “güç alanı” bir siyasi gücün fiziki varlığının yaratacağı şok ile sarsılmadan arkasındakilere ulaşmak olanaklı değildir. Korkunun ecele... İktidar, totaliter bir rejimin (süreç olarak faşizmin) inşasını tamamlamaya kararlı adımlarla ilerliyor. Bu siyasi ve kültürel atmosferde, laik demokratik projelerin nefes alması her gün biraz daha zorlaşıyor. Kılıçdaroğlu, “Erdoğan’ın... Muhalefeti provokasyonlara açık şekilde sokağa dökmek ve bu gerginlik üzerinden politika yapmak” istediğini iddia ediyor. Provokasyon, tanımlanmış bir eylemin sınırlarını ve amacını kasıtlı olarak aşmakla ilgilidir. Erdoğan, provokasyon yapmıyor. O bir “pasif devrim” dinamiği içinde “mevzi savaşı” yöntemiyle siyasal İslamın projesini hayata geçirmeyi, toplumdan rıza alma kapasitesi gerilerken, hızla yeni mevziler kazanmayı amaçlıyor. Bu süreç ilerlerken de olası fiziki ve psikolojik direnişleri önlemek için muhalefeti sindirmeye yönelik önlemleri, söylemleri devreye sokuyor. CHP liderliğinin “sağduyu”, “pozitif politika”, “iktidar kurultayı” iddiaları, bir seçimle durdurulması olanaksız bir sürecin içinde olmanın sancılarını uyuşturmaya ilişkin fanteziler olmaktan öteye gidemiyor. Sanayide düşüş sürecek Sanayi üretimindeki düşüşün sürmesi bekleniyor. AA Finans Sanayi Üretimi Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, arındırılmamış sanayi üretim endeksinin nisanda, 2019’un aynı dönemine göre yüzde 25.4 azalacağını öngördü. Arındırılmış endeksin ise yüzde 19.7 gerileyeceği tahmin ediliyor. TÜİK, 12 Haziran’da nisan ayına ilişkin verileri açıklayacak.