Katalog

4 NİSAN 2020 CUMARTESİ Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’nin katkılarıyla hazırlanmıştır bin bin bin bin bin bin 58 243 1.083.084 255 422 Dünyada Dünyadaki İyileşen can kaybı vaka sayısı kişi sayısı 14 681 İtalya’da can kaybı 19 935 İspanya’da can kaybı 6 507 3 294 Fransa’da İran’da can kaybı can kaybı EDİTÖR: MÜNEVVER OSKAY TASARIM: EMİNE BİLGET YUNANİSTAN’DA KARANTİNA GEMİSİ 65 TÜRK pozitif çıktı ! HASTALARIN IYILEŞME ORANI YÜZDE 95.72 Koronavirüs Almanya’da daha zayıf ORHAN BURSALI Türkiye, hasta kurtarma oranında ortalama ülkeler arasında: Yüzde 53. Almanya ve onu izleyen Danimarka ise en iyi durumda ve oradaki hastalar daha şanslı, kurtulma oranları çok daha yüksek. Bütün ülkeler koronavirüsle tam bir savaş halinde. ABD, virüsün yeni merkezi olmaya doğru hızla yükselirken Avrupa da henüz merkezlerden biri olma özelliğini kaybetmedi. Bu bağlamda Türkiye’de koronalı hasta sayısının gün geçtikçe arttığını görüyoruz. Bu bize şüphesiz henüz yükselişi durduramadığımızı ve yükseliş eğrisini düzleştiremediğimizi gösteriyor. Resmi kayıtlara göre, koronavirüsten iyileşerek taburcu edilen (tedavisine evlerinde devam edilenler dahil) ile yine kayıtlı olarak kaybettiğimiz, iyileştiremediğimiz insanlar arasındaki oranın ne kadar olduğunu merak ettik. Yani, hastaların yüzde kaçını taburcu ediyoruz? Bu iki grubu birbiriyle orantıladığımız zaman Türkiye’de bu oran yüzde 53.82 olarak beliriyor. Peki, diğer ülkelerle kıyasladığımızda durum nedir? Aşağıda 12 ülkeyi kapsayan kısa bir listeyi incelemenize sunduk. Hastaların en yüksek iyileşme oranı Almanya’da: Yüzde 95.72. Almanya’yı, Danimarka, Japonya ve İsviçre izliyor. Bu ülkelerdeki hastalar en şanslı korona taşıyıcıları olmuş durumda! En kötü ülkeler ise İngiltere ve İsveç. İyileşen / ölen oranı açısından (yüzde 6) en çok hasta kaybı olan İngiltere. Önce önlem almayarak sürü bağışıklığı politikasını benimsedi, insanları korumasız bıraktı ve yurttaşlarının hızla ölümüne neden oldu. Gerçi bu politikasından ayrılmış durumda, önlemlerini sıklaştırdı, fakat ölümler iktidarın başına kaldı... İsveç ise sürü bağışıklığı politikasını resmen izleyen ülke durumunda ve kur tulan hasta ile ölen hasta oranı ikinci en düşük ülke (yüzde 25). İsveç’te mesela okullar tatil değil. Türkiye, iyileşme oranını hızla artırmak zorunda. İnsanların yaşamasını, kurtulmasını, iyileşmesini sağlayacak politikalardan daha değerli bir şey yok. Bu amaçla sosyal mesafeyi koruma konusunda daha sert önlemler almalı, market alışverişlerinde bulunacak insanlar arasındaki mesafeyi korumada özensiz davranan marketlere mutlaka cezayı kesmeli. Ayrıca dışarı çıkmak zorunda olan insanlara en azından cerrahi maske takmak zorunluluğu hızla getirilmeli. Tabii daha kesin çözüm sokağa çıkma yasağı. Çalışmak zorunda olunan işyerlerinde mutlaka etkin koruma ve maske takma zorunluluğu getirilmeli ve işyerleri denetlenmeli. Burada temel bir soru da şudur: Aşağıdaki tabloda ölüm oranları dü şük ülke insanları çok şanslı. Acaba Türkiye ne yapmalı ki Almanya, Japonya, Danimarka İsviçre gibi kaybedeceğimiz insan sayısını hızla düşürelim? Yanıt bekliyor Evet, bu soru yanıt bekliyor... Tabii ülkeler arasındaki bu farklılıklarda etkenler değişik. Türkiye testleri yaygınlaştırmada çok geç kaldı, şüphesiz iyi bir doktor sağlık personelimiz ve altyapımız var, ama hastaları erken yakalayamamak, bu oranların yüksekliğinde rol oynamış olabilir. Burada insanlarımız sosyal davranışları, anlayışları, kendilerinde hastalığı fark etme zamanlamaları vb. rol oynuyor. Bu konuda pek çok başka etken de sayılabilir. EN KÖTÜ İNGİLTERE VE İSVEÇ ÜLKE İYİLEŞEN Almanya 22.440 Danimarka 1.183 Japonya 472 İsviçre 4.013 Lüksemburg 80 Fransa 12.548 ABD 9.228 İtalya 18.278 Türkiye 415 Polonya 56 İsveç 103 İngiltere 192 ÖLEN ORAN % 1.107 123 57 536 30 5.398 6.058 13.915 356 59 308 2.926 95.72 90.58 88.22 88.21 72.11 69.93 60.36 56.77 53.82 48.69 25.06 6.1 ÇEVRİMİÇİ EYLEM Tüm dünyada çocuklar Gelecek İçin Cumalar’ın (Fridays for Future) çağrısıyla dün iklim krizine dikkat çekmek için “Dijital İklim Grevi” yaptı. Etkinlik, koronavirüs salgını nedeniyle çevrimiçi yapıldı. Türkiye’nin dört bir yanından genç iklim aktivistleri bir araya gelerek basın açıklamaları yaptı. Çok sayıda çocuk iklim krizini anlatan pankart ve dövizler hazırlayarak eylem sırasında kameralara tuttu. Sanatçılar da akşam saatlerinde dijital konser vererek eyleme destek oldu. Tiyatro ve sinema oyuncusu Mert Fırat da eyleme destek vererek “İklim için küresel ısınma için harekete geçmenin tam zamanı” dedi. l İSTANBUL / Cumhuriyet Yunanistan’ın Pire Limanı’nda karantinaya alınan Elefterios Venizelos gemisindeki 160 Türk vatandaşından 65’inde korona tespit edildi. İzmir’e uğrayıp 9 Mart tarihinde ayrıldıktan sonra, iddiaya göre, 20 mürettebata koronavirüs teşhisi konulması üzerine geminin İspanya’ya girişine izin verilmedi. Türkiye’ye dönen gemi, Türk karasularına da sokulmayınca rotayı Yunanistan’a çevirdi. 160’ı Türk 383 yolcu ve mürettebatın bulunduğu gemi, 21 Mart’tan bu yana Pire Limanı’nda karantina altında tutuluyor. Koronavirüsünün tespit edildiği en az 120 kişiden 65’inin Türk olduğu belirtildi. Korona tespit edilen mürettebat 14 gün boyunca gemide kalacak ve tedavi görecek. l DHA Kaliteli uzaktan eğitim için ulusal politika oluşturulması öneriliyor Videoyla olmaz... Eğitim, koronavirüs salgınının en çok etkilediği sektörlerden. Dünyada tüm eğitim kademelerinde 1.5 milyar öğrenci ve 63 milyon eğitici okullardan uzak kaldı. İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Esen, salgının dünya genelinde yükseköğretimi nasıl etkilediği üzerine yaptığı çalışmanın sonuçlarını aktardı. 160 ülkede, dünya nüfusunun yüzde 87’sinde, örgün eğitime ara verildiğine dik Koronavirüs, dünyada 1.5 milyar öğrencinin eğitimini etkiledi. Uzmanlar, “Uzaktan eğitim, öğrencilere video izlettirmenin ötesinde” diyor. kat çeken Esen, “1.5 milyar öğrencinin 225 milyonu, yükseköğrenim öğrencisi. Eğitimi online sürdürmeye başladılar. Bu süreç; yeni, açık ve esnek yükseköğretim sorusunu da gündeme getirdi” dedi. Online altyapısı olmayan kurumların bu alana yatırım yapmak zorunda kalacağını belirten Prof. Dr. Esen’in önerileri şöyle: “Ulusal bir politika oluşturulabilirse kurumlar bu konuda desteklenebilir. Öğretim üyelerinin bu süreçte çok şey öğrenmesiyle uzaktan eğitimin öğrencilere video izlettirmenin ötesinde bir şey olduğu, bu araçlarla ders tasarlama, uygun pedagoji, kalite süreçleri üzerinde düşünmek gerektiği daha iyi anlaşılmaya başlandı.” l Eğitim Servisi MEB, LGS başvuru kılavuzunu yayımladı Milli Eğitim Bakanlığı, Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında 7 Haziran’da yapılacak merkezi sınav için başvuru ve uygulama kılavuzunu yayımladı. Buna göre, sınav başvuruları, tüm 8’inci sınıf öğrencileri için MEB tarafından merkezi olarak yapılacak. Öğrencilerin sınava katılma zorunluluğu bulunmayacak. Sınavda sınav süresi, soru sayısı ve ders dağılımlarında değişiklik yapılmadı ancak öğrenciler öğretim yılının 1. döneminde uygulanan programdan sorumlu olacak. l ANKARA Fransa’da koronavirüs aşısının Afrika’da denenmesini isteyen doktorlara tepki Sömürgenin devamı İKINCI DALGA KORKUSU n İNGİLTERE’de Sağlık Bakanı Matt Hancock, hükümetin günde 100 bin teste ulaşma hedefinin “büyük bir soru” olduğunu itiraf etti. Başkent Londra’nın en büyük hastanelerinden Great Ormond Street’in 70’ten fazla çalışanı Covid19’a yakalandı. 318 çalışan da gönüllü tecritte. Sosyal uzaklığın, “kurgu” olduğu ve çalışanların klinik olmayan alanlarda maske takmaktan vazgeçtiği söyleniyor. n ÇİN’de salgının ortaya çıktığı Wuhan kenti sakinleri evde kalmaları konusunda uyarıldı. Çin, salgının merkezinde ikinci dalgadan kaygı duyuyor. n PERU Güney Amerika ülkesinde koronavirüs salgınının önüne geçilmesi amacıyla, kadınlar ve erkeklerin temel ihtiyaçları için farklı günlerde dışarı çıkması kararı alındı. n İRAN’da salgın nedeniyle son 24 saatte 134 kişi daha öldü, vaka sayısı ise 53 bini aştı. Covid19 kaynaklı can kaybı 3 bin 294’e yükseldi. Dikkat ‘Big Google’ izliyor n GOOGLE, “salgınla mücadele” kapsamında karantinaya uyulup uyulmadığını denetlemek adına kullanıcılarının konum bilgilerini hükümetlerle paylaştı. Tartışmalı karara göre, salgından en fazla etkilenen ülkelerden İtalya’da park gezileri yüzde 94, işe gitme oranı da yüzde 63 azaldı. Türkiye’de işe gidiş yüzde 45, park keyfi de yüzde 60 düştü. FUTBOLCU DROGBA’DAN TEPKİ: Afrika bir test laboratuvarı değildir Doktorların sözlerine bir tepki de futbolcu Didier Drogba’dan geldi. “Bunu dikkate almaya devam etmek tamamen akıl almaz. Afrika bir test laboratuvarı değildir” diyen 42 yaşındaki eski golcü, “Bu aşağılayıcı, yanlış ve derin bir şekilde ırkçı sözleri yürekten kınıyorum” ifadelerini kullandı. Fransa’da, Covid19’a karşı geliştirilecek aşı ve ilaçların Afrika’da denenmesi gerektiğini söyleyen iki doktorun söylemleri tepkiye neden oldu. Başkent Paris’teki Cochin Hastanesi Acil Servisi Şefi Prof. Dr. Jean Paul Mira, verem hastalığında başvurulan BCG aşısının koronavirüse karşı etkili olup olmadığına ilişkin yapılan araştırmayla ilgili “Eğer kışkırtıcı olabilirsem ilk önce maskelerin, tedavilerin ve yoğun bakım ların bulunmadığı Afrika’da test edemez miyiz” dedi. Mira, AIDS tedavisinde daha önce Afrika’da “hayat kadınları” üzerinde denemeler yapıldığını dile getirdi. Ulu sal Sağlık ve Tıbbi Araştırma Enstitüsü Genel Direktörü Dr. Camille Locht ise Mira’nın bu önerisine karşılık “Haklısınız. Afrika’da BCG ile ilgili bir çalışma yapmayı düşünüyoruz. Bir çalışma başlatacağız” ifadelerini kullandı. ‘Bu ırkçılıktır’ Doktorların açıklamaları sosyal medyada tepkilere neden oldu. Eski Eğitim Bakanı Najat Vallaud Belkacem, “Kabul edilemez. İçeriği de söylenme şekli de kabul edilemez” derken gazeteci Sihame Assbague de “Sömürge bitmedi. İki doktor insanların hayat ları üzerinde hiyerarşi oluşturuyor. Bu ırkçılıktır. Onlar barbar dır. Açıklamalar sömürgeciliğin devamıdır” dedi. l Dış Haberler BM KADIN BİRİMİ, EŞITSIZLIKLERE DIKKAT ÇEKTI VE UYARDI: VIRÜS KADINI VURUYOR Not: Hesaplamada kullandığımız verileri aşağıdaki siteden ve dün saat 14.00’e kadar girilen verilerden aldık: https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/ index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6 Salgın hastalıkların kadınlara yönelik mevcut eşitsizlikleri artırdığını, engelliler, yoksullar gibi kırılgan gruplara yönelik ayrımcılıkları daha görünür Birleşmiş Milletler (BM) Kadın Birimi COVID19’un kadınlar üzerindeki etkilerini değerlendirdi. eşitsizliklere de dikkat çekti: “Kadınlar tüm dünyada, sağlık ve sosyal hizmet sektörlerindeki işgücünün yüzde 70’ini oluşturuyor. Türkiye’de ise hemşirelerin yüzde 70’i, ebelerin yüzde hale getirdiğini belirten BM 100’ü, doktorların ise yarısını Kadın Birimi yetkilileri, sağlık kadınlar oluşturuyor. Kriz çalışanı kadınlara yönelik dönemlerinde sağlık sektörünün üzerine binen yükten kadınlar orantısız olarak etkilenebiliyor.” Annenin yükü arttı Uzaktan eğitim sistemine geçilmesiyle çocuk bakım işleri çoğunlukla kadınlara bırakılıyor. Gündüz bakımevlerinin kapanmasıyla birçok çocuğun sorumluluğu, ebeveynler çalışıyorsa risk grubu içinde olan büyükannelere verili yor. Peki ne yapılması gerekiyor? İşte BM Kadın Birimi’nin önerileri: n Bulaşık, temizlik, yemek yapma gibi ev ve bakım işlerini evde yaşayan herkese bölüştür. n Çocuk bakımını paylaş. n Kronik rahatsızlığın varsa ya da yaş sebebiyle riskli gruptaysan devletin destek mekanizmalarından yardım al: 112, 155, 156.